Μακάριος: Η μεγάλη αλήθεια για τον αμφιλεγόμενο ηγέτη των Κυπρίων

Αδιαμφισβήτητα, είναι η κυρίαρχη μορφή της ιστορίας από τον απελευθερωτικό αγώνα της Εθνικής Οργάνωσις Κυπρίων Αγωνιστών (ΕΟΚΑ) εναντίον 20.000 Άγγλων στρατιωτών έως την ανακήρυξη της Ανεξαρτησίας της Κύπρου, τον Αύγουστο του ‘60.

Μολονότι ο πόθος των Κυπρίων ήταν η Ένωση με την Ελλάδα, η Ανεξαρτησία ήλθε ως συμβιβασμός, με τον Μακάριο να εξελίσσεται σε αμφιλεγόμενη προσωπικότητα.

O συγγραφέας Γιώργος Παπαδόπουλος Κυπραίος έζησε την περίοδο του αγώνα της ΕΟΚΑ. Για την ακρίβεια, μετείχε σε αυτόν, όπως τόσοι άλλοι «όσοι πίστευαν όσα άκουγαν από τους ηγέτες στην Κύπρο και την Ελλάδα, τους οποίους εμπιστεύονταν απόλυτα» όπως γράφει στο βιβλίο του με τίτλο «Μακάριος: οι Μεγάλες αλήθειες»  που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα. 

Ο στόχος αυτού του έργου ζωής για τον Παπαδόπουλο Κυπραίο δεν είναι «να καταλογίσει ευθύνες, ούτε να καταδικάσει όσους με τις πράξεις, τις παραλείψεις ή τα λάθη τους συνέβαλαν στη δημιουργία τετελεσμένων» όπως διευκρινίζει ο συγγραφέας.  Ζητούμενο του ήταν «να καταγράψω την αλήθεια, ώστε να είναι φάρος για το πώς θα χειριστούμε σήμερα τις εξελίξεις στο εθνικό μας θέμα». 

Όπως αναφέρει, την πολυτάραχη περίοδο του αγώνα της ΕΟΚ «ήμαστε έτοιμοι να θυσιάσουμε ακόμα και τη ζωή μας για την Ένωση. Πολλοί σκοτώθηκαν με τις λέξεις «Ένωση» και «Ελλάδα» στα χείλη». Αυτή όμως, δεν έγινε ποτέ. «Ο ‘φάρος μας η Ακρόπολη’, όπως λέγαμε εμείς οι Κύπριοι για να δείξουμε ότι το φως του Παρθενώνα μάς οδηγούσε στον αγώνα, δεν φώτισε το σκοτάδι της δουλείας στην Κύπρο. Απεναντίας, η Αγγλία παρέμεινε κυρίαρχη στις βάσεις της και ο τουρκικός στρατός πάτησε ξανά το πόδι του, έπειτα από 82 χρόνια, στα αιματοβαμμένα χώματά μας».

Ο συγγραφέας είχε πολλά αναπάντητα ερωτήματα για το πώς έγιναν όλα.

«Πολλά ερωτηματικά γεννήθηκαν στο μυαλό μου για την υπογραφή των Συνθηκών Ζυρίχης-Λονδίνου και την προσπάθεια επιβολής τους από υποστηρικτές της Ανεξαρτησίας. Τόσο μετά την απόφαση του αρχιεπισκόπου Μακαρίου να υποστηρίξει την Ανεξαρτησία, όσο και μετά την υπογραφή των συνθηκών, ξυλοκοπήθηκαν, απήχθησαν και βασανίστηκαν δημοσιογράφοι και άλλα άτομα που εναντιώνονταν στη δοθείσα λύση, χωρίς ποτέ να συλληφθεί και να δικαστεί έστω ένας από τους δράστες.  Ακόμα και μετά την ανακήρυξη της Ανεξαρτησίας, τον Αύγουστο του 1960, συνέχισε να εφαρμόζεται το δόγμα «Όποιος δεν είναι μαζί μας είναι εναντίον μας», έχοντας ως επακόλουθο σειρά δολοφονιών και άλλων εγκληματικών πράξεων, με τους δράστες και πάλι να μένουν ατιμώρητοι. Οι αποτρόπαιες αυτές εξελίξεις ήταν το κίνητρο που με ώθησε στη διερεύνηση όσων συνέβησαν». 

Κατ’ αρχάς, ερεύνησε τον ίδιο τον Μακάριο, τον τρόπο που μεγάλωσε και τις προσλαμβάνουσες του. Θα διαβάσετε για τον αινιγματικό θάνατο της μητέρας του, τη διαμονή στη Μονή Κύκκου ως καλογεροπαίδι, τις θεολογικές σπουδές στην Αθήνα και τη Βοστώνη, την ανάδειξη του σε μητροπολίτη Κιτίου το 1948 και την εκλογή του ως αρχιεπισκόπου το 1950. 

Ο συγγραφέας έχει βρει λεπτομέρειες επί των όρκων για την Ένωση και την αλλαγή πλεύσης, αλλά και από την εξορία του στις Σεϋχέλλες και τον εκβιασμός του από τον Κρίτων Τορναρίτη, στο ταξίδι που έκανε με τον Γραμματέα του Βρετανού συνταγματολόγου Ράντκλιφ, Ντέιβιντ Πίαρσον στην εξορία του Μακάριου, με σκοπό να του εξηγήσουν ό,τι δεν ήταν σαφές από τις προτάσεις του Ράντκλιφ.

Ο Γιώργος Παπαδόπουλος Κυπραίος, πάντα ορμώμενος από την προσωπική του ανάγκη για απαντήσεις- αναζήτησε ντοκουμέντα μέσω συνεντεύξεων, μαρτυριών, δημοσιευμάτων και αποχαρακτηρισμένων εγγράφων, για τους λόγους που «καταλήξαμε στην απαράδεκτη λύση της «εξαρτημένης» Ανεξαρτησίας, αρχικά και στην τουρκική εισβολή και κατοχή του 37% του νησιού μας ύστερα από μερικά χρόνια».

Δεν παραλείπει να αναφερθεί στην αποδοχή των συμφωνιών από τον αρχηγό της ΕΟΚΑ, Γεώργιο Γρίβα-Διγενή, και τη μυστική του αναχώρηση, όπως και στην εκλογή του Μακαρίου ως προέδρου της Δημοκρατίας. Τονίζει εκ νέου πως η δουλειά του δεν έχει σκοπό το διχασμό. «Απεναντίας, η γνώση της αλήθειας συμβάλλει στην ενότητα σκοπού και λαού κι επιτρέπει την εξαγωγή σωστών συμπερασμάτων και την αποφυγή λαθών στο μέλλον».