10 ΛΕΞΕΙΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΜΕ ΛΑΘΟΣ

Kάθε λέξη, σε κάθε λεξιλόγιο είναι κατά το λεξικό του Cambridge “βασικό στοιχείο της γλώσσας που φέρει αντικειμενική ή πρακτική σημασία, μπορεί να χρησιμοποιηθεί από μόνη της και είναι αδιάλειπτη”.

Κάποιοι γλωσσολόγοι έχουν προτείνει πως η έννοια κάθε λέξης είναι απλώς μια σύμβαση που χρησιμοποιείται σε καθημερινές καταστάσεις.

Σε κάθε περίπτωση όλες έχουν (τουλάχιστον) μια έννοια και ένα βάρος.

Όταν τις χρησιμοποιούμε λάθος ή/και συνέχεια, χάνουν και τα δύο.

Aυτό θα ήταν καλό να μην συμβαίνει, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για σοβαρά ζητήματα. Όπως τα θέματα ψυχικής υγείας.

Σκέψου πόσο εύκολα χαρακτηρίζεις κάποιον ως αντικοινωνικό. Σε περιμένει ένα σοκ, αφού η σημασία της λέξης δεν είναι αυτή που νομίζεις. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει με το ‘τοξικός‘ και το ‘τριγκάρω‘, μεταξύ άλλων όρων που ‘πετάμε’ αβίαστα και για να αισθανόμαστε ‘επικαιροποιημένοι’.

Πως ξέρουμε τα trends στα social media.

Δεν είμαστε τίποτα αναχρονιστικοί.

Όπως ωστόσο, είπε στο περιοδικό Time η ψυχολόγος του Lenox Hill Hospital στη Νιου Γιορκ Σίτι και επικεφαλής ερευνήτρια του Mental Health Coalition (μη κερδοσκοπικός οργανισμός που έχει ως στόχο να τερματίσει το στίγμα γύρω από την ψυχική υγεία), Naomi Torres-Mackie “αν αβίαστα κολλάμε ‘ταμπέλες’ σε έναν άνθρωπο, αυτή η πρακτική μπορεί να εκτροχιάσει τις μικροδιαφορές σε σημαντικές και να δημιουργήσει την ιδέα ενός υποτιθέμενου νοήματος. Έτσι μειώνεται το νόημα των ίδιων των λέξεων”.

H Αμερικανίδα ψυχολόγος έδωσε δέκα λέξεις που θα έπρεπε να χρησιμοποιούμε πιο προσεχτικά -καθώς αφορούν πολύ σοβαρά φαινόμενα- και όχι για να αισθανόμαστε πως είμαστε μοντέρνοι.

Gaslighting

To gaslighting έχει υιοθετηθεί ευρέως ως ένας τρόπος για να περιγραφεί οποιαδήποτε πράξη που είναι άκαρδη ή για ένα ψέμα ή όταν υπάρχει διαφορά απόψεων.

Στην πραγματικότητα όμως, όπως σε έχει ενημερώσει ήδη το Magazine, έχει να κάνει με κάποιον που μας χειραγωγεί, ώστε να αμφισβητήσει τη λογική, τις εμπειρίες, τη μνήμη και την πραγματικότητα μας. Ο στόχος είναι να προκαλέσει σύγχυση και αμφιβολία κι έτσι έχει εξελιχθεί σε πολύ καταναγκαστική και ελεγκτική τακτική.

Άρα, μήπως να είμαστε λίγο πιο προσεκτικοί;

Τοξικός

Οι άνθρωποι τείνουν να επιστρατεύουν το ‘τοξικός’ για ό,τι και όποιον τους ενοχλεί. Όπως αυτός που αργεί να τους δώσει τον καφέ που έχουν παραγγείλει.

Οι θεραπευτές χρησιμοποιούν τον όρο για να περιγράψουν πραγματικά καταχρηστικές καταστάσεις, στις οποίες κάποιος προκαλεί σκόπιμα συναισθηματικό κακό. Πράγμα άρδην διαφορετικό από εκείνον που είναι δύσκολος ή με τον οποίον δεν ‘εκπέμπουμε’ στις ίδιες συχνότητες.

Αντικοινωνικός

Αντικοινωνικός δεν είσαι αν δεν θες να πας σε ένα πάρτι. Ή δεν πετάς από τη χαρά σου κάθε φορά που βλέπεις γνωστό στο δρόμο και αλλάζεις πεζοδρόμιο για να αποφύγεις ακόμα και το απλό ‘γεια’.

Μολονότι ο όρος χρησιμοποιείται συχνά στην καθομιλουμένη, για να δηλώσει την έλλειψη επιθυμίας να βρισκόμαστε με άλλους ανθρώπους, αλλά στην πραγματικότητα αναφέρεται σε μια διαταραχή προσωπικότητας. Σχετίζεται με την επανειλημμένη περιφρόνηση και παραβίαση των δικαιωμάτων των άλλων.

Χαρακτηρίζεται από εγκληματική συμπεριφορά, παρορμητικότητα, έλλειψη ενσυναίσθησης και έλλειψη επίγνωσης για το πώς επηρεάζουμε τους άλλους ανθρώπους.

Όσοι έχουν τη διαταραχή ενδέχεται να είναι απατηλοί, απερίσκεπτοι και χειριστικοί. Πιθανότατα είχαν σχετικά συμπτώματα στο μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους.

Τραύμα

Όταν σκοντάφτουμε, πέφτουμε και χτυπάμε αποκτάμε τραύμα. Αυτό όμως, δεν έχει την παραμικρή σχέση με το εξόχως διαδεδομένο traumatized, τουλάχιστον όπως προέκυψε ο όρος για να χρησιμοποιείται από θεραπευτές.

Το τραύμα είναι μια σοβαρή, συχνά χρόνια φυσιολογική διαταραχή του νευρικού συστήματος. Τα άτομα με διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD), για παράδειγμα, μπορεί να βιώσουν έντονη αγωνία που τους κάνει να νιώθουν ότι ξαναζούν όλα τα φρικτά συναισθήματα προηγούμενων τραυματικών εμπειριών. Δεν είναι λίγοι οι πάσχοντες από PTSD που έχουν αυτοκτονήσει για να ξεφύγουν από τον πόνο.

Η κατάχρηση ωστόσο, του όρου κάνει αμελητέα αυτήν την πραγματικότητα.

Δεσμός τραύματος

Για το μέσο χρήστη των social media το trauma-bond είναι η σχέση μεταξύ ανθρώπων που έχουν εμπειρίες από το ίδιο τραύμα και αυτές τους φέρνουν πιο κοντά.

Δεν είναι όμως, αυτή και η πραγματική έννοια. Όπως λένε οι ειδικοί σε θέματα ψυχικής υγείας, αναφέρεται στη σύνδεση ή την προσκόλληση μεταξύ ενός θύτη και του θύματός του. Ένα από τα παραδείγματα είναι το σύνδρομο της Στοκχόλμης.

Πρόκειται για συναισθηματικό δεσμό, μια ορμονική προσκόλληση που βιώνει το άτομο που έχει κακοποιηθεί. Συχνά ο θύτης κινείται μεταξύ έντονων εκδηλώσεων αγάπης και εξίσου έντονων εκδηλώσεων κακοποίησης.

Έτσι ο εγκέφαλος του θύματος ‘καλωδιώνεται’ για να ‘κολλήσει’ στις θετικές εμπειρίες ανακούφισης και δημιουργείται η αίσθηση ότι το άτομο που κακοποιείται χρειάζεται τον θύτη για να επιβιώσει. Συχνά συγχέεται με αγάπη.

Trauma-dumping

Αυτός ο όρος (ρίψη τραύματος) διαδόθηκε μέσω του TikTok, για να περιγράψει τις συναντήσεις που έχουμε με φίλους, στις οποίες ‘βγάζουμε’ όλα μας τα εσώψυχα. Tα λέμε και ξεθυμαίνουμε.

Ο πραγματικός ορισμός είναι ‘να μοιράζεσαι συγκεκριμένες λεπτομέρειες σχετικά με μια τραυματική εμπειρία, με κάποιον που δεν είναι έτοιμος ή δεν θέλει να την ακούσει. Ιδιαίτερα με επαναλαμβανόμενο ή αυτόκλητο τρόπο ή σε ακατάλληλο χρόνο.

Εκείνοι που δέχονται τo trauma-dumping κινδυνεύουν να υποστούν δευτερεύον τραύμα που τους αποστραγγίζει ή τους προκαλεί ανησυχία.

Για παράδειγμα, κάποιος μπορεί να μοιραστεί παραστατικές (εξωνυχιστικές) λεπτομέρειες σχετικά με την καταχρηστική σχέση που έχει, με φίλο που πέρασε παρόμοια εμπειρία και αυτό μπορεί να λειτουργήσει ως ‘τριγκάρισμα’ (θα σου πω στη συνέχεια για αυτό).

Ο στόχος του trauma-dumping είναι η αναζήτηση μιας απάντησης και όχι απλά να ‘αδειάσει’.

Triggered

Η νεολαία καταφεύγει στη χρήση αυτής της λέξης (ως ‘τριγκάρει’) όταν θέλει να ενημερώσει πως έχει προσβληθεί ή σοκαριστεί. Πρόσφατη αναζήτηση στο Reddit αποκάλυψε πως ήταν ο κατ’ εξοχήν όρος που χρησιμοποιήθηκε για φόρεμα celebrity σε κόκκινο χαλί.

Η αληθινή έννοια σημαίνει ότι ερχόμαστε αντιμέτωποι με μια υπενθύμιση τραυματικής εμπειρίας. Τη διαδέχεται μια απάντηση, όπως οι αναδρομές στο παρελθόν, σκέψεις που βλάπτουν τον εαυτό σου ή μια κρίση πανικού. Έτσι συχνά αισθανόμαστε πως ξαναβιώνουμε την κακή εκείνη εμπειρία ή ότι θα συμβεί ανά πάσα στιγμή.

Για παράδειγμα, πυροβολισμοί ‘τριγκάρουν’ έναν βετεράνο πολέμου που εν συνεχεία ‘πνίγεται’ από οδυνηρές αναμνήσεις.

Ή όταν κάποιος αναρρώνει από μια διαταραχή χρήσης ουσιών, χαρακτήρας σε τηλεοπτικό σίριαλ ή ταινία που χρησιμοποιεί την ουσία του λειτουργεί ως ‘τρίγκερ’, με αποτέλεσμα ο εγκέφαλος και το σώμα να ανταποκρίνονται σαν να ζουν ξανά αυτήν την στιγμή.

Κάτι που μπορεί να προκαλέσει μια συναισθηματική και φυσιολογική αντίδραση πριν καν το άτομο συνειδητοποιήσει γιατί είναι αναστατωμένο.

(στην αλλοδαπή, σε βιβλία, ταινίες και άλλους τύπους media συχνά θα βρεις το “trigger warnings”, όταν το περιεχόμενο μπορεί να αναστατώσει όσους έχουν επιβιώσει σχετικών τραυμάτων).

Νάρκισσος

Μια από τις αγαπημένες ‘διαγνώσεις’ του διαδικτύου είναι ότι κάποιος είναι νάρκισσος, όταν αυτός ο κάποιος είναι εγωκεντρικός ή κακομαθημένος.

Την ίδια ώρα, επαγγελματίες ψυχικής υγείας θυμίζουν πως η ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας που διαγιγνώσκεται πιο συχνά στους άνδρες.

Πρόκειται για μια κλινική διάγνωση που μπορεί να περιλαμβάνει χαρακτηριστικά, όπως η υπερβολική αίσθηση ταλέντου και αλαζονείας, φαντασιώσεις δύναμης και ομορφιάς, τάση εκμετάλλευσης των άλλων και βαθιά ανάγκη για προσοχή και θαυμασμό.

Η θεραπεία συνήθως αποτελείται από θεραπεία ομιλίας και, σε ορισμένες περιπτώσεις, χρειάζεται φαρμακευτική αγωγή.

Love-bombing

Σε πρώτη ανάγνωση, μπορεί να πιστεύεις ότι αφορά ανθρώπους που δείχνουν με πολλούς διαφορετικούς τρόπους την αγάπη τους προς τον/την σύντροφο τους. Στην πραγματικότητα δεν έχει την παραμικρή σχέση με δώρα, χειρονομίες, φιλοφρονήσεις και άλλες ευγενείς πράξεις με τις οποίες δείχνουμε την αγάπη μας.

Είναι η πλημμύρα όλων των τρόπων με τους οποίους μπορούμε να εκφράσουμε την αγάπη και την στοργή μας, με στόχο είτε για να ‘ρεφάρουμε’ για την καταχρηστική συμπεριφορά μας, είτε για να ελέγξουμε, είτε για να χειραγωγήσουμε κάποιον.

Παράδειγμα: ένας άντρας μπορεί να προσφέρει στη σχέση του πολλά ταξίδια, πολλά δώρα (πολλά από όλα), ώστε να την κάνει να νιώσει υποχρεωμένη και εξαρτημένη από αυτόν.

Ως φαινόμενο παρατηρείται πιο συχνά σε καταχρηστικές σχέσεις, συχνά από άτομα με ναρκισσισμό.

Grooming

Το grooming μεταφράζεται ως περιποίηση, αλλά και ως προσέγγιση για κακό σκοπό (και αποπλάνηση). Αφορά και την προσωπική φροντίδα.

Σήμερα χρησιμοποιείται από πολιτικούς, ως μέσο διάδοχης παραπληροφόρησης κατά κοινοτήτων που τους ‘ενοχλούν’, μέσω των social media και από χρήστες που θέλουν να σχολιάσουν σχέση μεταξύ ανθρώπων ε μεγάλη διαφορά ηλικίας.

Το αληθινό grooming συμβαίνει όταν κάποιος αναπτύσσει μια σχέση με ένα νεότερο άτομο, δυνητικά ανήλικο, με την πρόθεση να τον κακοποιήσει σεξουαλικά.

Συχνά αυτό γίνεται μέσω διαδικτυακής επικοινωνίας και τα σημάδια περιλαμβάνουν την υπονόμευση των σχέσεων του θύματος με την οικογένεια και τους φίλους του, την εξασφάλιση της εμπιστοσύνης μέσω δώρων και προσοχής και την απενοχοποίηση του αγγίγματος.

Όλα αυτά στηρίζονται στη βασική υπόθεση είναι πως το νεαρότερο άτομο δεν έχει την παραμικρή εξουσία. Αν είναι ενήλικας, πιστεύεται πως μπορεί να αποφασίσει για τον εαυτό του, χωρίς την ύπαρξη κακοποίησης.