10 ΒΙΒΛΙΑ ΜΑΓΕΙΡΙΚΗΣ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΠΥΞΙΔΑ ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ ΣΟΥ

Αν η μαγειρική είναι η αγαπημένη σου ασχολία και το αντικείμενο σε εξιτάρει από πολλές απόψεις, τα βιβλία που ακολουθούν δεν ανακαλύπτουν την Αμερική. Σίγουρα εκεί έξω υπάρχουν δεκάδες εκδόσεις μαγειρικής και γαστρονομίας, που φέρουν βαρύγδουπες υπογραφές Ελλήνων σεφ και βραβευμένων μαγείρων από όλο τον κόσμο, τα οποία καλύπτουν ένα μεγάλο φάσμα απαιτήσεων και επιλογών.

Αν όμως είσαι λίγο σαν τη Τζένη Καρέζη στο “Μια τρελή τρελή οικογένεια” που φτιάχνει γιουβαρλάκια για τον Αλεξανδράκη, τα οποία αναπηδούν στο έδαφος σαν μπαλάκια του τένις, ίσως βρεις στη δεκάδα των βιβλίων που ακολουθεί ένα “αποκούμπι” για τις δύσκολες μέρες.

Από τον all time classic Τσελεμεντέ στα μεσογειακά μεζεδάκια, και από τη “Joie de vivre” γαλλική κουζίνα, στα μυστικά του καπνισμένου αμερικανικού μπάρμπεκιου και το πράσινο βασίλειο των vegan, αυτά είναι 10 βιβλία μαγειρικής που μας πρότειναν φίλοι και γνωστοί, για να μας βοηθήσουν στα πρώτα μας βήματα, αλλά και να μείνουν στη βιβλιοθήκη μας ως “κλασικά” και διαχρονικά.

Ο Αυθεντικός Τσελεμεντές

[Τα 1418 καλύτερα φαγητά του μεγάλου αρχιμάγειρα Νίκου Τσελεμεντέ]

Κάποιοι θα σκεφτούν αμέσως ότι πρόκειται για “αρχαιολογία”, όμως τα βιβλία του Νίκου Τσελεμεντέ, αν και φαντάζουν για κάποιους παρωχημένα, για άλλους ακόμα ανασύρουν αναμνήσεις ταυτισμένες με το φαγητό γύρω από ένα οικογενειακό τραπέζι. “Κανένα άλλο βιβλίο δε χάρισε στην ελληνική οικογένεια τόση ευτυχία” έγραψε σχολιάζοντας την πρώτη έκδοση της μαγειρικής του Τσελεμεντέ ο μεγάλος μας συγγραφέας Γρηγόριος Ξενόπουλος, ενώ ο ακαδημαϊκός Σπύρος Μελάς είχε πει το γλαφυρό: “μάγειρας εκ γενετής, έσπρωξε την ελληνική κατσαρόλα στο σύγχρονο πολιτισμό”. Στους 2 τόμους του Τσελεμεντέ περιλαμβάνονται πληροφορίες για την ελληνική και τη διεθνή μαγειρική μέσα στους αιώνες, προκαταρκτικές γνώσεις απαραίτητες για τους παρθένους της κουζίνας, αλλά και συνταγές που καλύπτουν ό,τι μπορεί να προσγειωθεί σε ένα οικογενειακό τραπέζι.

Μεγάλο ενδιαφέρον όμως εκτός από τις συνταγές, έχει το success story του Τσελεμεντέ, αυτής της εμβληματικής μορφής της ελληνικής γαστρονομίας. Καταγόταν από τη Σίφνο, αλλά γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα, όπου τελείωσε το Γυμνάσιο. Αρχικά δούλεψε σαν υπάλληλος συμβολαιογραφείου, άρχισε όμως να ασχολείται περισσότερο με τη μαγειρική εργαζόμενος στο εστιατόριο του θείου του, που ήταν ιδιοκτήτης του “Ακταίον” στο Νέο Φάληρο. Σπούδασε για ένα χρόνο μαγειρική στη Βιέννη, ταξίδεψε πολύ και γυρνώντας στην Ελλάδα εργάστηκε για διάφορες πρεσβείες. Το 1910 άρχισε να εκδίδει το περιοδικό “Οδηγός Μαγειρικής” όπου εκτός από συνταγές, έδινε και διατροφικές συμβουλές με γνώμονα τη διεθνή κουζίνα. Το 1919 έγινε διευθυντής του ξενοδοχείου “Ερμής”, ενώ τον επόμενο χρόνο έφυγε για την Αμερική, όπου έκανε ανώτερες σπουδές μαγειρικής και δούλεψε στα ακριβότερα εστιατόρια του κόσμου.

Επέστρεψε στην Ελλάδα το 1932, ίδρυσε μια μικρή σχολή μαγειρικής και ζαχαροπλαστικής και κυκλοφόρησε το γνωστό βιβλίο του με συνταγές, “σανίδα σωτηρίας κάθε νέας νοικοκυράς”. Επηρεασμένος απ’ τη γαλλική κουζίνα, εξηγούσε ότι στοχεύει να απαλλάξει την ελληνική μαγειρική από τις ανατολίτικες επιρροές, που δέχθηκε στη διάρκεια της τουρκοκρατίας. Όπως διαβάζουμε στο βιογραφικό του, χάρη σ’ αυτόν οι Ελληνίδες νοικοκυρές έμαθαν τη μπεσαμέλ, τα πιροσκί και τη μπουγιαμπέσα, κάτι που για πολλούς επικριτές του ήταν ουσιαστικά νόθευση της ελληνικής -μεσογειακής- κουζίνας με ευρωπαϊκά στοιχεία. Πέθανε στις 2 Μαρτίου του 1958 και κηδεύτηκε την επόμενη ημέρα στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών.

Νηστίσιμα και Σαρακοστιανά / 270 συνταγές – ημερολόγιο νηστειών [Κική Εμμανουηλίδου]

Σε περίπτωση που οι έρευνες για τα οφέλη της νηστείας στον οργανισμό μας σε έχουν πείσει και θέλεις να μάθεις πώς να “στήσεις” ένα ολόκληρο τραπέζι με νηστίσιμα φαγητά, μπορείς να ξεκινήσεις από αυτό το βιβλίο. Περιλαμβάνει 270 νηστίσιμες συνταγές που καλύπτουν όλες τις επίσημες νηστείες της εκκλησίας μας και όλα τα προϊόντα που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για να “συνθέσουμε” ένα νηστίσιμο, υγιεινό και νόστιμο γεύμα. Δηλαδή: σαλάτες, ορεκτικά-μεζέδες, σούπες, λαχανικά, όσπρια, ζυμαρικά, ρύζια, θαλασσινά, ψάρια, πίτες, γλυκά, επιδόρπια και αλάδωτα.

Πρόκειται για συνταγές – όπως διαβάζουμε στη σύνοψη – που εντάσσονται στη μεσογειακή διατροφή και συνιστούν μια υγιεινή δίαιτα με μοναδικούς συνδυασμούς τροφίμων, παρά το γεγονός ότι απουσιάζουν τα μη νηστίσιμα υλικά. Εδώ μαθαίνουμε να φτιάχνουμε πιάτα που βασίζονται στη διατροφή που ορίζουν οι κανόνες της εκκλησίας και η διατροφή των μοναχών – αν και την απίστευτη “εξειδίκευση” στα νηστίσιμα θα βρεις σε ένα άλλο βιβλίο, στη “Μαγειρική του Αγίου Όρους” από τον μοναχό Επιφάνιο με 126 πλέον αντιπροσωπευτικές συνταγές για νηστεία.

Ανοιξιάτικες και καλοκαιρινές συνταγές και ιστορίες για μάγειρες με ανησυχίες, και για τελείως αρχάριους μάγειρες [Αγλαΐα Κρεμέζη]

Με αυτό το βιβλίο δεν μπαίνουμε απλώς στην κουζίνα για να μαγειρέψουμε. Πίσω από όλα υπάρχουν και οι ιστορίες. Ο διάσημος Ισπανο-Αμερικανός σεφ Χοσέ Αντρές έλεγε ότι όλοι όσοι μαγειρεύουν, ουσιαστικά εκείνη τη στιγμή διηγούνται μία ιστορία. Αυτό κάνει η γνωστή συγγραφέας Αγλαΐα Κρεμέζη σε αυτό το βιβλίο, δίνοντας εύκολες και γρήγορες ‘Συνταγές και Ιστορίες’, για προχωρημένους αλλά και για τελείως αρχάριους μάγειρες με ανησυχίες. Μια άλλη παράμετρος εδώ, πολύ σημαντική, είναι ότι στα 350 αλμυρά και γλυκά πιάτα που περιγράφονται, χρησιμοποιούνται εποχιακά προϊόντα, οπότε διευρύνουμε τις γνώσεις μας και πάνω σε αυτό.

Στον τόμο ‘Συνταγές και Ιστορίες’ περιλαμβάνονται κρύα και ζεστά ζυμαρικά, σαλάτες, σούπες, αλλά και παραδοσιακά φαγητά και γλυκά. H έμπειρη συγγραφέας Αγλαΐα Κρεμέζη αποκαλύπτει ακόμη τα μυστικά του μπάρμπεκιου -πομάδες, μαρινάδες, σπιτικές σάλτσες για κάθε λογής ψητά- και προτείνει απλά, μισοέτοιμα φαγητά και μεζέδες, που θα κάνουν εύκολο και όμορφο το ανοιξιάτικο και καλοκαιρινό τραπέζι, χωρίς να χρειαστεί να περάσουμε αμέτρητες ώρες στην κουζίνα.

Όπως διαβάζουμε στη σύνοψη του βιβλίου: “οι συνταγές πλαισιώνονται από κείμενα-ιστορίες σχετικά με τα υλικά, τις τεχνικές και τα πιάτα, ώστε οι μάγειρες με ανησυχίες να ξεχωρίζουν και να διαλέγουν προϊόντα, αλλά και να μαθαίνουν την καταγωγή και την εξέλιξη των φαγητών, καθώς και τις τελευταίες τάσεις της παγκόσμιας γαστρονομίας.”

Μεζές: Μικρά πιάτα για να απολαύσετε και να μοιραστείτε από το μεσογειακό τραπέζι [Νταϊάν Κόχυλα]

“Μεζές”, είναι αυτή η λέξη που αυτόματα μας θυμίζει καλοκαίρι. Τη ραστώνη μετά το μπάνιο στη θάλασσα, μια ελληνική ταβέρνα, ουζάκι και καλή παρέα. Ταυτόχρονα ακούγεται πανεύκολο να το φτιάξουμε στο σπίτι και η ιδανική λύση όταν έχουμε ξαφνικούς καλεσμένους. Επειδή όμως ο μεζές είναι πολλά περισσότερα από ένα απλό “καναπεδάκι με σος”, το βιβλίο της βραβευμένης σεφ Νταϊάν Κόχυλα μπορεί να σου δώσει πολλές και εύκολες ιδέες.

Αυτά τα μικρά στο μάτι, κουκλίστικα μεσογειακά εδέσματα μπορούν να πάρουν τόσες μορφές που ούτε καν φαντάζεσαι. Δεν μιλάμε μόνο για κεφτεδάκια, ουζομεζέδες, αχνιστά μύδια και γαρίδες που έχουν κολυμπήσει στο ούζο. Στις σελίδες του “Μεζέ” υπάρχουν ιδέες για υπέροχες σάλτσες, πιάτα θαλασσινών, πιτάκια, πιάτα με κρέας και πολύχρωμες σαλάτες.

Χρώματα, υφές και σχήματα συναντιούνται και αποτυπώνονται σε φωτογραφίες για να καταλάβεις πώς να το φτιάξεις και πώς να το σερβίρεις στους καλεσμένους σου. Φυσικά θα μάθεις την ιστορία των μεζέδων, αλλά και τι είναι το… “κελάρι των μεζέδων” σε ειδικό κεφάλαιο.

Γεύση Ελληνική. Ι Ψωμιά, Κουλούρια, Παξιμαδερά, Πιτίτσες [Εύη Βουτσινά]

Ένα βιβλίο που έχουμε συναντήσει σε κουζίνες, στις οποίες ακόμα ζυμώνουν ψωμί και ανοίγουν φύλλο για πίτα. Αν θέλεις να μπεις στον κόσμο του ψωμιού, αυτή είναι μια καλή αρχή. Σε τούτο τον τόμο η Εύη Βουτσινά παρουσιάζει πώς φτιάχνονται παραδοσιακά ελληνικά ψωμιά, τα οποία είχε καταγράψει ταξιδεύοντας συστηματικά σε όλη την Ελλάδα.

“Ψωμιά και ψωμάκια, γιορτινά και γαμήλια, απλά και καθημερινά, απαλά και αφράτα, και άλλα αυστηρά, δυνατά, κάποτε λίγο σκληρά αλλά και διπλοψημένα (παξιμάδια), που κρατούν πολύ καιρό, καθώς και κουλούρια για κάθε περίσταση. Καθένα αποπνέει το φως και τη γεύση του τόπου του, αφού ακόμα και η ιδιαίτερη σύσταση του νερού επηρεάζει τη γεύση του ψωμιού από τόπο σε τόπο” διαβάζουμε στη σύνοψη και σαν να μυρίζουμε νοερά ένα τσουρέκι μόλις βγαίνει από τον φούρνο.

Η Εύη Βουτσινά γεννήθηκε το 1950 στη Λευκάδα, όπου και έζησε μέχρι το 1968. Έκανε σπουδές Αγγλικής Φιλολογίας και δίδαξε αγγλικά, όμως για μια εικοσιπενταετία ασχολήθηκε επαγγελματικά με τη μαγειρική. Παράλληλα ασχολήθηκε και με τη θεωρητική πλευρά της γαστρονομίας και αρθρογραφούσε σχετικά. Επίσης κατέγραψε συστηματικά την παραδοσιακή κουζίνα, ταξιδεύοντας σε όλη την Ελλάδα. Αυτό το υλικό των καταγραφών αποτέλεσε και την αφετηρία για το δημιουργικό κομμάτι της δουλειάς της ως μαγείρισσας.

Η τετράτομη ‘Γεύση Ελληνική’ ήταν το δεύτερο έργο της γύρω από τη γαστρονομία. Το πρώτο της βιβλίο με τίτλο “Το ψωμί” κυκλοφόρησε το 1995 από τις Εκδόσεις Τροχαλία και η Β’ έκδοση το 2000 από τις Εκδόσεις Καστανιώτη. Ένα άλλο πολύ ενδιαφέρον βιβλίο της κυκλοφόρησε το 2008 και είναι τα “Λευκαδίτικα μαγειρέματα”, ένα βιβλίο για τη μαγειρική, αλλά και για τους ανθρώπους της Λευκάδας.

Vegetable Kingdom: The Abundant World of Vegan Recipes [Bryant Terry]

Αγαπημένος του The New Yorker, της Washington Post και της Vogue, ο Αφροαμερικανός συγγραφέας Bryant Terry εξέδωσε το 2020 ένα βιβλίο που σύμφωνα με τους κριτικούς μεταμορφώνει την κουζίνα σε έναν τόπο συνάντησης διεθνών γαστρονομικών δυνάμεων, με κυρίαρχες της Αφρο-Ασιατικές vegan δημιουργίες. Περισσότερες από 100 απλές συνταγές μάς μαθαίνουν με κατανοητές οδηγίες πώς να φτιάξουμε ένα βασικό vegan γεύμα που επικεντρώνεται σε “πραγματικό φαγητό” – χωρίς σκόνες και υποκατάστατα κρέατος.

Ο Bryant Terry εκτός από γνωστός συγγραφέας είναι και πολύ ενεργός ακτιβιστής σε θέματα δίκαιης διαχείρισης της τροφής σε κοινωνικά και οικονομικά εξαθλιωμένες κοινότητες. Στο βιβλίο του αναλύει την “αλφαβήτα” της μαγειρικής με φυτά, καθοδηγώντας μας να φτιάξουμε χορταστικά πιάτα με λαχανικά, δημητριακά και όσπρια. Το βιβλίο οργανώνεται με βάση τα συστατικά, ώστε να είναι εύκολο να δημιουργήσεις απλά πιάτα ή γεύματα που βασίζονται σε ό,τι είναι πιο φρέσκο και μπορείς να το βρεις στη λαϊκή αγορά ανά πάσα στιγμή.

Πώς “στήνεται” μια νόστιμη σαλάτα με πολλά υλικά; Πώς να φτιάξουμε σούπες και τι χρειάζεται για να πετύχουμε τα μαγειρευτά σε κατσαρόλα. Στο “Vegetable Kingdom” υπάρχουν όλα τα μυστικά του πώς να στήσεις ένα ολόκληρο vegan τραπέζι και να γίνει το μικρό βασίλειό σου.

Salt, Fat, Acid, Heat: Mastering the Elements of Good Cooking [Samin Nosrat]

Ένα βιβλίο που όπως λένε όσοι δεν το αποχωρίζονται από την κουζίνα τους δεν σε μαθαίνει μόνο πώς να μαγειρεύεις, αλλά και το πώς να νιώθεις όταν μαγειρεύεις: να ανακαλύπτεις τις γεύσεις με χαρά και αυθορμητισμό. Η Samin Nosrat θεωρείται η νέα δασκάλα μαγειρικής στην Αμερική και όλοι λατρεύουν την απλότητα και αμεσότητα αυτού του βιβλίου.

Το βασικό κόνσεπτ του “Salt, Fat, Acid, Heat” είναι να εξερευνήσει την επιστήμη πίσω από τέσσερα βασικά στοιχεία της μαγειρικής: το αλάτι, το λίπος, την οξύτητα και τη θερμότητα. Αφού εξηγήσει όλα τούτα σε μας τους αδαείς και ανυποψίαστους, ακολουθούν οι συνταγές και η πρακτική εξάσκηση. Πώς να βάλεις τόσο αλάτι, όσο χρειάζεται. Πώς να χρησιμοποιήσεις το λίπος για να αναδείξεις τη γεύση. Πώς να ισορροπήσεις ένα γεύμα προσθέτοντας οξύτητα. Και τέλος πώς να μεταμορφώσεις το φαγητό με τη βοήθεια της θερμότητας. Το βιβλίο θα εκτιμηθεί ιδιαίτερα από τους λάτρεις του κοτόπουλου, το οποίο είναι μάλλον το αγαπημένο της Nosrat.

Η συγγραφέας έκανε μια μεγάλη διαδρομή μέσα από πολλές κουζίνες στις οποίες εργάστηκε σκληρά για να φτάσει στο πολυβραβευμένο “Salt, Fat Acid, Heat” όπου αποδομεί τα τέσσερα στοιχεία και δίνει 100 βασικές συνταγές με πολλές παραλλαγές. Ισορροπημένες βινεγκρέτ, τέλεια καραμελωμένα ψητά λαχανικά, ζουμερά ψημένα κρέατα και ανάλαφρες ζύμες. Ο σχεδιασμός και τα infographics – που κάνουν το βιβλίο να ξεχωρίζει- έχουν γίνει από από τη γνωστή εικονογράφο και γραφίστρια Wendy MacNaughton.

Franklin Barbecue: A Meat-Smoking Manifesto [Aaron Franklin και Jordan Mackay]

Αν είσαι vegan προσπερνάς με συνοπτικές διαδικασίες αυτό το βιβλίο. Αν όχι συνεχίζεις να διαβάζεις το “άγιο δισκοπότηρο” του μπάρμπεκιου (γιατί έτσι το έχουν αποκαλέσει). Όταν ο Aaron Franklin και η σύζυγός του Stacy, άνοιξαν ένα μικρό μπάρμπεκιου τρέιλερ στο Όστιν του Τέξας το 2009, δεν είχαν την παραμικρή ιδέα ότι μόλις είχαν βάλει τα θεμέλια μιας μικρής αυτοκρατορίας. Σήμερα τα Franklin Barbecue είναι μια αλυσίδα πασίγνωστων φαγάδικων μπάρμπεκιου στην Αμερική και ο Franklin έχει κερδίσει ό,τι βραβείο ψησίματος υπάρχει σε τούτο τον κόσμο.

Ο Franklin συνεργάστηκε συγγραφικά με τον Jordan Mackay για να αποκαλύψουν σε αυτό το βιβλίο τα μυστικά πίσω από ένα πραγματικά επιτυχημένο μπάρμπεκιου. Η μαγική συνταγή δεν είναι άλλη από χρόνια δοκιμής και λάθους – δηλαδή με άλλα λόγια τεράστια εμπειρία. Στις σελίδες του “Meat-Smoking Manifesto” όλα ξεκινούν από την ψησταριά, τη φροντίδα της, τα ξύλα και τη φωτιά.

Υπάρχει η σωστή φωτιά και η λάθος φωτιά, τα σωστά ξύλα και τα λάθος ξύλα. Κατόπιν, το πώς θα διαλέξεις το κρέας, την υπομονή που πρέπει να βάλει στο ψήσιμο κ.αλ. Δεν είναι το μοναδικό βιβλίο που έχει γράψει για το κρέας ο Franklin, αλλά σίγουρα είναι το πιο αναλυτικό για το μπάρμπεκιου, αν είσαι λάτρης αυτού του σπορ.

New Larousse Gastronomique

Η Βίβλος της γαστρονομίας. Η Larousse Gastronomique δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 1938 και είναι η πιο ολοκληρωμένη πηγή γαστρονομικής γνώσης… σε βιβλίο. Εδώ θα βρεις τα πάντα, από τεχνικές μαγειρικής, υλικά, συνταγές και σκεύη μέχρι ιστορίες για το φαγητό και βιογραφίες ανθρώπων που έβαλαν τη σφραγίδα τους στην παγκόσμια γαστρονομία. Η Julia Child (Αμερικανίδα δασκάλα μαγειρικής, συγγραφέας και τηλεπερσόνα) κάποτε έγραψε: “Αν μου επιτρεπόταν να έχω ένα μόνο βιβλίο στη βιβλιοθήκη μου για τη γαστρονομία θα ήταν αναμφίβολα αυτό”.

Η Larousse Gastronomique έχει αναθεωρηθεί με στόχο να περιλαμβάνει τις πιο πρόσφατες εξελίξεις και τα τρεντς που κυριαρχούν στις κουζίνες παγκοσμίως – όπως πχ η μοριακή γαστρονομία. Ένα ενδιαφέρον στοιχείο για την έκδοση αυτή είναι ότι περιλαμβάνει και 400 φωτογραφίες από ρεπορτάζ σε ακριβά ρεστοράν όλου του κόσμου, δίνοντας έτσι εικόνες από τις κουζίνες στις οποίες γεννιούνται οι νέες τάσεις της γαστρονομίας.

Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο είναι οι δεκάδες βιογραφίες ανθρώπων που συμβάλλουν στην εξέλιξη του “φαγητού” στον κόσμο όπως οι: Ferran Adrià, Daniel Boulud, Alice Waters, Gaston Lenôtre, Thomas Keller, James Beard και Julia Child. Τέλος, περιλαμβάνει 3.800 συνταγές από κουζίνες όλου του κόσμου και μυριάδες τρόπους προετοιμασίας υλικών και πιάτων.

Mastering the Art of French Cooking [Julia Child]

Για περισσότερα από 50 χρόνια είναι bestseller στη λίστα με τα βιβλία μαγειρικής των New York Times. Το “Mastering the Art of French Cooking” περιλαμβάνει 524 συνταγές και σίγουρα εκεί μέσα υπάρχει κάτι για το καθένα από μας. Στις σελίδες του οι πρωτάρηδες θα κάνουν τις ανακαλύψεις τους και οι πιο έμπειροι θα εμβαθύνουν στις παρασκευές της γαλλικής κουζίνας, που θεωρείται η πεμπτουσία της λιτότητας και της φινέτσας.

Εδώ η Julia Child, η Simone Beck και η Louisette Bertholle δεν παρουσιάζουν έναν απλό κατάλογο φαγητών, αλλά αποδομούν τα κλασικά φαγητά των Γάλλων. H Child δούλευε το βιβλίο για εννέα ολόκληρα χρόνια και η επιτυχία του της άλλαξε τη ζωή. Με αυτό το βιβλίο σύστησε τη γαλλική κουζίνα στο αμερικανικό κοινό, ενώ έγινε ακόμα πιο γνωστή με το τηλεοπτικό σόου “Ο Γάλλος Σεφ”, που έκανε πρεμιέρα το 1963.

Μετά από αυτήν την τεράστια επιτυχία, η Child έγραψε άρθρα περιοδικών και είχε στήλη στην εφημερίδα The Boston Globe. Το τελευταίο της βιβλίο ήταν το αυτοβιογραφικό “My Life in France”, που εκδόθηκε μετά τον θάνατο της το 2006 και γράφτηκε από τον ανιψιό της Alex Prud’homme, για τη ζωή της στη Γαλλία.