10 ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΔΥΟ ΦΟΡΕΣ ΣΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥ

Η συζήτηση για το ποια βιβλία πρέπει να έχει διαβάσει στη ζωή του κάποιος μέχρι να βγει στη… σύνταξη είναι τεράστια και όταν ανοίγει σε παρέες δεν κλείνει ποτέ, γιατί είναι απόλυτα υποκειμενική. Το ίδιο συμβαίνει και με τα βιβλία που “πρέπει” να διαβάσουμε δύο και γιατί όχι και τρεις φορες.

Άκρως υποκειμενικό και το παρόν κείμενο λοιπόν, αλλά με μία διάθεση αντικειμενικότητας. Τουτέστιν η λίστα των βιβλίων – χωρίζεται σε Έλληνες και ξένους συγγραφείς- που ακολουθεί δημιουργήθηκε με γνώμονα τα κλασικά βιβλία που επανέρχονται συχνά στις λίστες των ευπώλητων -ιδιαίτερα τους μήνες της καλοκαιρινής ραστώνης και κυριαρχούν στις συζητήσεις.

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα του Βιβλίου, διαλέγουμε τα εξής βιβλία

Έλληνες συγγραφείς

Στατιστικά, δε γίνεται να μην επιστρέψεις έστω για μία φορά στα αριστουργήματα του Νίκου Καζαντζάκη, “Αλέξης Ζορμπάς” και “Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται”. Και αυτό γιατί δεν πρόκειται απλώς για τον μεγαλύτερο Έλληνα συγγραφέα, που τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε πάρα πολλές γλώσσες, αλλά για τον συγγραφέα που μπορεί με το βάθος της γραφής του να σου αλλάξει τη κοσμοθεωρία και την ίδια σου τη ζωή. Και αυτό είναι που τον καθιστά κλασικό και τον τοποθετεί δίπλα σε τεράστιες μορφές της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Εξαιρετικά σημαντικό είναι πως κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα το αδημοσίευτο έργο του “Ο ανήφορος”, ένα βιβλίο – απόδειξη ότι ο Καζαντζάκης εντάσσει οριστικά τους προβληματισμούς του, τα διλήμματα, τις ανησυχίες του, τις υπαρξιακές του αναζητήσεις στη λογοτεχνική γραφή· Το βιβλίο γράφεται αμέσως μετά τον Ζορμπά, διαθέτει όμως διαφορετικά χαρακτηριστικά. Είναι πιο εσωτερικό, το διακρίνει μια μελαγχολία βαθιά και λυτρωτική.

Το ίδιο ισχύει και για τα βιβλία της Διδώς Σωτηρίου, τα “Ματωμένα Χώματα”, τη “βίβλο της σύγχρονης εξόδου του Μικρασιάτικου Ελληνισμού” όπως έχει χαρακτηριστεί και το “Κατεδαφιζόμεθα”, ένα βιβλίο που μας φέρνει κοντά στους προβληματισμούς και στις τραυματικές εμπειρίες της γενιάς της Κατοχής και της γενιάς του Εμφυλίου, για να μας ζεστάνει τελικά με τη θέρμη της ανθρωπιάς και της ελπίδας… Η συγγραφέας με τη συγκλονιστικά βιωματική και αγωνιστική λογοτεχνική πένα της γράφει όλα όσα είδε απαλλαγμένη από υποκειμενικότητα και μονομέρεια στη γραφή της, κάνοντας τον αναγνώστη συμμέτοχο.

Γεώργιος Βιζυηνός. Όποιος βυθιστεί έστω και μία φορά στα διηγήματά του, όπως “Το αμάρτημα της μητρός μου” και “Το μόνον της ζωή του ταξείδιον”, τότε δε γίνεται να μην επιστρέψει σε αυτά. Καταρχάς τα κείμενά του διαβάζονται απνευστί, είναι βαθιά ηθογραφικά και ταξιδεύουν τη φαντασία σε μέρη πραγματικά μαγικά. Και όλο αυτό με μέσο μία ξεχωριστή ελληνική γλώσσα με ανεξάντλητο βάθος και πλούτο.

Η “Φόνισσα” του Παπαδιαμάντη είναι ένα βιβλίο στο οποίο κάποιος δε σταματά να επιστρέφει, καθώς σκιαγραφεί μία κοινωνία που σε συμβολικό επίπεδο δεν απέχει και πολύ από τη δικιά μας. Και όλα αυτά με μία γλώσσα που σε παρασύρει με τον λυρισμό και τον ακραίο νατουραλισμό της.

Η “Μεγάλη Χίμαιρα” του Κ. Καραγάτση, αυτό το εύθραυστο λεπτομερές ψυχογράφημα που μοιάζει με αρχαία τραγωδία και κάθε του σκηνή εντυπώνεται μέσα στο μυαλό, δεν έχει τυχαία φανατικούς αναγνώστες που επιστρέφουν σε αυτό συχνά. Πρόκειται για ένα υπερβατικό και ξεχωριστό δείγμα κλασικής ελληνικής λογοτεχνίας που μας μεταφέρει στις αρχές του 20ού αιώνα, μέσα από τα μάτια μιας πολλά υποσχόμενης νεαρής Γαλλίδας, της Μαρίνας, η οποία μαγεμένη από τον πολιτισμό των αρχαίων Ελλήνων, ερωτεύεται έναν πλοιοκτήτη, μετακομίζει στην Ελλάδα και βυθίζεται σε μία δίνη πάθους, χειραφέτησης και αυτοκαταστροφής.

Ξένοι συγγραφείς

Τα Σταφύλια της οργής. Το βιβλίο αυτό του Στάινμπεκ μπήκε σε αυτή τη λίστα γιατί το ξαναδιάβασα πρόσφατα, μετά από πάρα πολλά χρόνια, και ένιωσα πως διαβάζω ένα τελείως διαφορετικό βιβλίο. Πρόκειται για ένα από τα ελάχιστα μυθιστορήματα που καταφέρνουν να συμβολίσουν μια ολόκληρη εποχή και παράλληλα να αντικατοπτρίσουν στις σελίδες τους το σήμερα εξυμνώντας όσο κανένα άλλο τον άνθρωπο και την ανθρωπιά.

Η αλληγορία του Τζωρτζ Όργουελ “Η φάρμα των Ζώων” συνιστά μία ανελέητη σάτιρα των ολοκληρωτικών καθεστώτων που, αν μη τι άλλο σήμερα, μας περικυκλώνουν πιο ασφυκτικά από ποτέ, αλλά και την καυστική απεικόνιση της νέας και ελπιδοφόρας ηγεσίας που, μόλις έρθει στην εξουσία, γίνεται ό,τι και όλες οι προηγούμενες. Καλό είναι να μπαίνουμε τακτικά στη φάρμα αυτή προκειμένου να θυμόμαστε και να μην ελπίζουμε πως τα καλύτερα έρχονται. Τουλάχιστον από απόψεως πολιτικής.

Το “Άκου ανθρωπάκο” του Βίλχεμ Ράιχ είναι ένα από τα βιβλία που δεν πρόκειται ποτέ να σταματήσει να πρωταγωνιστεί στις πολιτικές, αλλά και στις βιβλιοφιλικές συζητήσεις. Και αυτό γιατί μοιάζει σαν να γράφτηκε σήμερα. Βιωματικό και οργισμένο, μας καλεί να κοιτάξουμε βαθιά μέσα μας, να αναλάβουμε την ευθύνη της ύπαρξής μας, αλλά και να ανακαλύψουμε το τεράστιο δυναμικό που βρίσκεται στα βάθη της ανθρώπινης φύσης μας.

“Ο Ξένος” του Αλμπέρ Καμύ πρωταγωνιστεί διαρκώς στις λίστες των ευπώλητων. Καθόλου τυχαίο σαν γεγονός. Πρόκειται για το βιβλίο που συνοψίζει όλα τα λογοτεχνικά ρεύματα του 20ου αιώνα από τον υπαρξισμό και την αποδόμηση έως τις φεμινιστικές θεωρίες, αλλά και ένα βιβλίο που δεν μπορείς να μην ξαναδιαβάσεις για να αποκαλύψεις τα κρυφα του νοήματα. Είναι άλλωστε χαρακτηριστικό αυτό που γράφει ο ίδιος ο Καμύ για το έργο «…Αυτό που θα διαβάσει ο αναγνώστης στον “Ξένο”, είναι η ιστορία ενός ανθρώπου που, δίχως τίποτα το ηρωικό στη συμπεριφορά του, δέχεται να πεθάνει για την αλήθεια. Ένιωσα εξάλλου την ανάγκη να πω, κι ας μοιάζει παράδοξο, πως προσπάθησα ν’ αποδώσω με τον ήρωά μου τον μόνο Χριστό που μας αξίζει. Είναι φανερό λοιπόν, μετά τις εξηγήσεις μου, ότι το είπα χωρίς πρόσθεση βλασφημίας, απλώς και μόνο με την κάπως ειρωνική τρυφερότητα που δικαιούται να νιώθει ένας καλλιτέχνης για τα πρόσωπα που δημιουργεί».

Μπορεί το “Έγκλημα και Τιμωρία” ή οι “Δαιμονισμένοι” του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι να είναι κάπως ευμεγέθη βιβλία για να τα διαβάσει κάποιος και δεύτερη φορά, όμως συμβαίνει συνήθως το εξής. Τα βιβλία αυτά τα διαβάζουμε μία φορά στην εφηβεία μας και μετά επανερχόμαστε σε αυτά με ένα άλλο βλέμμα. Τότε άλλωστε αποκαλύπτονται τα βαθιά του φιλοσοφικά μηνύματα.