50 ΜΕΡΕΣ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΕΚΛΟΓΕΣ: ΟΙ «ΣΚΕΛΕΤΟΙ ΣΤΗ ΝΤΟΥΛΑΠΑ» ΤΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ

Καταρχάς, να ευχαριστήσουμε τον Πρωθυπουργό. Είναι πολύ ευχάριστο ότι είχε την καλοσύνη, έστω και μέσα από την πάσα για διαφημίσεις της εκπομπής του Σταύρου Θεοδωράκη, να μας διαβεβαιώσει ότι οι εκλογές θα γίνουν τον Μάιο. Και μια εβδομάδα μετά -δηλαδή, ειλικρινά, τι είναι μια εβδομάδα πέρα από τον χρόνο που μεσολαβεί μεταξύ δύο επεισοδίων Succession;- έδωσε και ημερομηνία. Εκλογές 21 Μαΐου. Κωνσταντίνου κι Ελένης, του αγίου F4 της Ευρωλίγκας, οι Ολυμπιακοί θα κρυφτούν πίσω από το παραβάν με σταυρωμένα ψηφοδέλτια Τόμας Γουόκαπ. Ο Πρωθυπουργός αποκάλυψε την ημερομηνία στο υπουργικό συμβούλιο, έγινε και η επίσημη διαρροή στον Τύπο, όπερ και ρυθμίσαμε όλοι τα calendars μας.

Δε γίνεται ακριβώς έτσι, λέει το Σύνταγμα, αλλά ποιος το υπολόγισε ποτέ το Σύνταγμα όσον αφορά τις εκλογές για να το κάνει ο Κυριάκος Μητσοτάκης και η τωρινή κυβέρνηση (που έτσι κι αλλιώς, συμπεριφέρεται σαν να, πιστεύει ότι οι θεσμοί, σε αντίθεση με τις παραδόσεις, είναι για να σπάνε); Αριστεροί, δεξιοί, κεντρώοι έχουν χρησιμοποιήσει όλα τα τεχνάσματα – από την αδυναμία εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας που επέσπευσε την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία το 2015 μέχρι το ταλαιπωρημένο άρθρο 41, παρ. 3 περί «εθνικού θέματος εξαιρετικής σημασίας» – για να προκηρύξουν ή να προκαλέσουν εκλογές που εξυπηρετούν προσωπικές φιλοδοξίες, εσωκομματικές σκοπιμότητες, δημοσκοπικό μομέντουμ ή ακόμα και για να πηδήξουν από το καράβι που φαίνεται ότι βουλιάζει βλ. τις πρόωρες εκλογές του Κώστα Καραμανλή το 2009.

Οι εκλογές της 21ης Μαϊου έχουν την ιδιαιτερότητα της «απλής αναλογικής». Ή έστω μιας εκδοχής της, για πρώτη φορά από το 1989-90.

Τι σημαίνει αυτό; Να πέσει το βίντεο…

Όμως δεν είναι μόνο αυτό, η απιθανότητα της αυτοδυναμίας, δηλαδή. Και το εξαιρετικά πιθανό ενδεχόμενο επαναληπτικών εκλογών (για τις 2 Ιουλίου, απ’ ότι λέγεται). Οι εκλογές της 21ης Μαϊου θα γίνουν στην σκιά της εθνικής τραγωδίας των Τεμπών. Όσο κι αν η κυβέρνηση προσπαθεί (και θα προσπαθήσει κι άλλο) να αλλάξει το κλίμα, όσο κι αν θα έχει περάσει κι άλλος καιρός, τέτοια γεγονότα σταματούν τον χρόνο. Ακριβώς γιατί χαράσσονται στη συναισθηματική μνήμη της κοινής γνώμης. Το έπαθε ο ΣΥΡΙΖΑ με το Μάτι που χάλασε τον συναισθηματικό του δεσμό με ένα κομμάτι ψηφοφόρων του που τον είχαν στηρίξει ακόμα και τρεις φορές το 2015, το παθαίνει και η Νέα Δημοκρατία παρά το ανεκδιήγητο επικοινωνιακό whataboutism που επιδίδεται από τις 28 Φεβρουαρίου και μετά για να αλλάξει την ατζέντα: «ανθρώπινο λάθος», «φταίμε όλοι», «σε 3,2,1, θλιμμένες φάτσες» στο υπουργικό, «συγγνώμη, προχωράμε μπροστά», ρωσίδα πράκτορας, «καλάθι νονού», πακιστανοί τρομοκράτες, η διαχρονική «βίλα Ραγκούση», ο λιτός Άδωνις.

Σήμερα, ακριβώς 50 μέρες πριν τις εκλογές, υπό το βάρος αυτού του συγκλονιστικού γεγονότος, τα κόμματα αναμετρώνται μεταξύ τους. Αλλά και με τους «σκελετούς που έχουν στη ντουλάπα». Και δεν είναι λίγοι…

Η ΝΔ φαίνεται να σημειώνει απώλειες. Αποδυναμώνεται η στρατηγική της να υποβαθμίσει τη σημασία της πρώτης κάλπης, ζητώντας απλά ένα καθαρό προβάδισμα-σκαλοπάτι για την αυτοδυναμία στις επαναληπτικές. Όταν «η στραβή συμβαίνει στη βάρδια σου», όπως λέει αυτή η άθλια φράση που δυστυχώς καθιερώθηκε στο πολιτικό λεξικό μας, μοιραία την πληρώνεις. Μόνο που εδώ τα Τέμπη ουσιαστικά τράβηξαν την κουρτίνα στο αφήγημα του «επιτελικού κράτους» με το οποίο πορευόταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης εδώ και τέσσερα χρόνια. Με ελάχιστο έλεγχο από τα μίντια και σχεδόν μηδενική λογοδοσία. Ενισχύοντας το προφίλ του μετριοπαθούς κεντροδεξιού με το οποίο υποσχέθηκε ένα άλλο παράδειγμα το 2019, μαζεύοντας ψήφους και πέραν της παραδοσιακής δεξιάς δεξαμενής.

Στην πραγματικότητα, βέβαια, αυτή η τετραετία είχε πολλές δυσκολίες (πανδημία, πληθωριστική κρίση, πόλεμος), αλλά είχε και πολλά χρήματα (αντί για μνημόνια) από την Ευρώπη. Είχε τον ψηφιακό μετασχηματισμό του Κυριάκου Πιερρακάκη (που κάπως τον εξαφάνισε κι από το κάδρο των ευθυνών για την υπόθεση των υποκλοπών), αλλά είχε και ρεκόρ απευθείας αναθέσεων, διορισμού μετακλητών υπαλλήλων, σκανδάλων με Τάτσηδες και Νικολάου, μπόνους το αλησμόνητο «Σκόιλ Ελικίκου». Είχε μια διαρκή επίκληση στο κέντρο και την αποτελεσματικότητα, αλλά τα κομβικά υπουργεία τα ανέλαβαν πολιτικοί με αναπολογητικά ακροδεξιό παρελθόν, η χώρα τελικά πλήρωσε σε θανάτους πολύ ακριβά την πανδημία, τα περιστατικά αστυνομικής βίας ήταν περισσότερα από 300 το 2021 . Η ΝΔ υποσχέθηκε επενδύσεις αλλά κυβέρνησε με pass για το σούπερ μάρκετ, το βενζινάδικο και τη λαμπάδα. Κι έπειτα είναι οι «υποκλοπές», είτε χαμηλά είτε ψηλά στην ατζέντα των ψηφοφόρων, πάντως θύμισαν τις πιο καθεστωτικές μαύρες ημέρες της συντηρητικής παράταξης. Όλα αυτά, τέσσερα χρόνια τα σημείωναν λίγοι, τώρα είναι σαν να βγαίνουν στον αφρό. Καταλύτης, τα Τέμπη. Το κράτος όχι μόνο δεν έγινε καλύτερο, έγινε πιο βαθύ.

Από την άλλη, ο ΣΥΡΙΖΑ εντυπωσιακά «αντιστέκεται» στο να απορροφήσει την κυβερνητική φθορά. Ίσως τον πάρει και μαζί της, μάλιστα, αν δεν καταφέρει να πείσει τη ραχοκοκαλιά του «κόμματος της αποχής» να πάει να ψηφίσει. Παλεύει τέσσερα χρόνια να ανακτήσει την αξιοπιστία του, αλλά δεν το έχει καταφέρει ακόμα. Πότε εγκλωβίζεται στην εσωστρέφεια βλ. υπόθεση Πολάκη, μετεωρίζεται διαρκώς μεταξύ της αριστερής ριζοσπαστικότητας (που προσελκύει τους νέους) και της κεντρώας μετριοπάθειας (που καθησυχάζει το «σύστημα»), μοιάζει να κάνει «αντιπολίτευση σόσιαλ μίντια» αδυνατώντας να επιβάλλει τη δική του ατζέντα με δεδομένη και την κινηματική κούραση μετά από μια δεκαετία κρίσης και απογοητεύσεων (λήθαργο από τον οποίο ο «δρόμος» βγήκε λόγω των Τεμπών).

Ίσως όμως η ρίζα όλων αυτών των προβλημάτων είναι ότι, όπως και οι προκάτοχοί του, ο Τσίπρας δεν μπόρεσε ποτέ να πάρει την «ιδιοκτησία των Μνημονίων» που εφάρμοσε. Έχει ξεκαθαρίσει σε όλους τους τόνους ότι «το έκανε με το ζόρι» αλλά δεν μπορεί να σπάσει το ταμπού και να υποστηρίξει ότι το έκανε ίσως πιο αποτελεσματικά από κάθε άλλη κυβέρνηση της περιόδου της κρίσης. (Εξασφαλίζοντας δε και τη μεγαλύτερη κοινωνική ειρήνη.) Μάρτυς του, το περίφημο «μαξιλαράκι του Τσακαλώτου».. Μετά από μόλις μια δεκαετία εκλογικού πρωταθλητισμού, ο ΣΥΡΙΖΑ μπροστά στον καθρέφτη δεν έχει (ή δε θέλει να) παραδεχθεί ότι είναι πια κόμμα εναλλαγής στην εξουσία.

Ο βασικός σκελετός στη ντουλάπα του Νίκου Ανδρουλάκη είναι ότι πρέπει να πει κάτι. Κάτι περισσότερο δηλαδή από αυτές τις αοριστίες για «Πρωθυπουργό τρίτο πρόσωπο» που τον κάνουν προεκλογικά να φαίνεται περισσότερο σαν ατζέντης παρά σαν πολιτικός αρχηγός-εν δυνάμει κυβερνητικός εταίρος. Είναι δύσκολη η θέση του ΠΑΣΟΚ, «το κέντρο δεν μπορεί να κρατήσει» με τέτοια πόλωση που το συμπιέζει κι από τις δύο πλευρές. Ο αρχηγός του, όμως, ούτε κατάφερε να «κεφαλαιοποιήσει» ότι υπήρξε αναμφισβήτητα θύμα των υποκλοπών και κινδυνεύει με μια άνευ προηγουμένου πολιτική γελοιοποίηση αν τελικά συνεργαστεί με το καθεστώς που τον παρακολουθούσε. Κι έχει και τον Ανδρέα Λοβέρδο, σαν κουνούπι στο αυτί του, να του υπενθυμίζει δημοσίως ότι «δεν είναι πρόσωπο που διαγράφεται»…

Στο ΚΚΕ, περνάνε την χίψτερ φάση τους. Ο Δημήτρης Κουτσούμπας έχει πάθει Γιάννη Οικονομίδη. Όπως ο κύπριος σκηνοθέτης αναπαράγει τα «οικονομιδικά» στις ταινίες του, έτσι κι ο Γενικός Γραμματέας θα κεράσει τα σόσιαλ με ένα «αυτοί είστε» σχεδόν σε κάθε δημόσια ομιλία του πια. Στον Περισσό, μπορεί και να ελπίζουν (πιθανώς βάσιμα) ότι θα πάρουν ψήφο διαμαρτυρίας ή απογοήτευσης. Όμως κάποτε -ίσως και τώρα, άμεσα δηλαδή- θα κληθούν να εξηγήσουν γιατί δε συναίνεσαν σε μια ιστορικής σημασίας ευκαιρία για «προοδευτική διακυβέρνηση» προκειμένου «να πέσει η δεξιά». (Ή προκειμένου να προκύψει ένα ιστορικής σημασίας κυβερνητικό σόου, όπως το δει κανείς.)

Τέλος, στο Μέρα25, έχουν το άγχος τους να μπουν στη Βουλή. Μπορεί και να είναι πραγματικά χρήσιμοι, όντως, σε αυτήν την «προοδευτική διακυβέρνηση» που λέγαμε πριν. Ως το κόμμα που, έστω κι από ένα ελιτίστικο, σημείο αφετηρίας αμφισβητεί ότι «δεν υπάρχει εναλλακτική». Κάποιος πρέπει να το λέει κι αυτό. Ο Γιάνης Βαρουφάκης είναι πάντα, και πάντα με υπερβάλλοντα ζήλο, έτοιμος να αναλάβει την αποστολή…