ΑΓΙΑ ΠΡΟΚΛΑ: Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΟΥ ΠΟΝΤΙΟΥ ΠΙΛΑΤΟΥ ΠΟΥ ΕΓΙΝΕ ΑΓΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ

Λίγο πριν στείλει στον θάνατο τον Ιησού, ο Πόντιος Πιλάτος καθόταν ανήσυχα στη δικαστική του έδρα, προβληματισμένος από ένα μήνυμα που είχε φτάσει στα αυτιά του. Ήταν από τη γυναίκα του, τον ενημέρωνε για ένα παράξενο όνειρο που είχε δει το προηγούμενο βράδυ αλλά κυρίως του ζητούσε μία χάρη σχετική με τον “άνθρωπο” που εκείνη την ώρα είχε μπροστά του: να μην τον καταδικάσει.

Η Πρόκλα παρακολουθούσε τη δίκη διακριτικά, από απόσταση, σεβόμενη το επίσημο αξίωμα του άντρα της, και έτσι έστειλε απλώς τον έμπιστο της να τον ενημερώσει. Ο Πόντιος Πιλάτος υπολόγιζε τη γνώμη της, όμως είχε ήδη πάρει την απόφασή του.

Η πίεση που του ασκούταν από το ιουδαϊκό αρχιερατείο δεν του άφηνε πολλές επιλογές. Είχαν προσπαθήσει και παλιότερα να τον συκοφαντήσουν στην κεντρική εξουσία της Ρώμης και μια ενδεχόμενη αθώωση του Ιησού ήξερε ότι θα τους έδινε ξανά την ίδια ευκαιρία.

Η συνέχεια είναι γνωστή, αλλά όχι και η απάντηση στο βασικό ερώτημα: τι είδε στο όνειρό της η γυναίκα του;

Κανείς δεν ξέρει. Η μόνη “επίσημη” αναφορά σ’ αυτό το περιστατικό γίνεται στο Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον και είναι σχετικά φτωχή, δεν ξεπερνά σε έκταση ούτε τις δύο προτάσεις.

“Όπως εκείνος καθόταν στη δικαστική του έδρα, η γυναίκα του, τού έστειλε με κάποιον ετούτο το μήνυμα: ‘Μην κάνεις κάτι εναντίον αυτού του αθώου, γιατί πολύ ταλαιπωρήθηκα απόψε στο όνειρό μου εξαιτίας του’ (Μτθ. 27,19)”.

Δεν αναφέρεται καν το όνομα της, ό, τι επιπλέον γνωρίζουμε προέρχεται είτε απ’ την παράδοση της εκκλησίας είτε από τα απόκρυφα ευαγγέλια, όπως εκείνο του Νικόδημου. Το μόνο που ξέρουμε με σιγουριά είναι ότι για την Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία και την αντίστοιχη Αιθοπική, η Πρόκλα θεωρείται αγία, με τη μνήμη της να εορτάζεται στις 27 Οκτωβρίου και στις 25 Ιουνίου αντίστοιχα.

Ποια ήταν η Πρόκλα

Το όνομά της αναφέρεται στην “Επιστολή του Ηρώδη προς Πιλάτον”, καθώς και στην “Επιστολή του Πιλάτου προς Ηρώδην”, που επίσης συμπεριλαμβάνονται στα απόκρυφα ευαγγέλια. Το όνομά της είναι ελληνοποίηση του λατινικού “Procula”, το οποίο σύμφωνα με τον Πλούταρχο δινόταν από τους Ρωμαίους στα παιδιά τα οποία έρχονταν στην ζωή ενώ οι πατεράδες τους έλειπαν σε άλλον τόπο. Πολύ πιθανό, λοιπόν, η Πρόκλα να γεννήθηκε χωρίς ο πατέρας της να είναι παρών.

Η ίδια φέρεται να κατάγεται από αριστοκρατική οικογένεια της Ρώμης, παρά το γεγονός ότι παντρεύτηκε τον Πόντιο Πιλάτο, ο οποίος καταγόταν από την τάξη των ιππέων. Ο γάμος τους πρέπει να συνέβη το 26 μ.Χ., λίγο προτού εκείνος προωθηθεί στο αξίωμα του επάρχου και επιτρόπου της Ιουδαίας.

Θα τον ακολουθήσει στην Καισαρεία της Ιουδαίας, αν και δεν συνηθιζόταν εκείνα τα χρόνια, και θα μείνουν στο Πραιτώριο, το παλιό παλάτι του γνωστού μας Ηρώδη. Το 33 μ.Χ. και ενώ πλησίαζε το εβραϊκό Πάσχα θα μεταβούν στην Ιερουσαλήμ, προκειμένου ο Πιλάτος να “τιμήσει” τους Ιουδαίους κατά τις μεγάλες θρησκευτικές εορτές τους -στην πραγματικότητα για να ελέγχει την κατάσταση, καθώς η συγκέντρωση τόσο πολλών Εβραίων σε ένα μέρος, εγκυμονούσε κινδύνους για το καθεστώς.

Και τότε είναι που η Πρόκλα θα δει το περίφημο όνειρο, το οποίο θα την ταράξει τόσο, ώστε να ζητήσει από τον σύζυγό της να χαρίσει τη ζωή στον Ιησού. Σύμφωνα με την παράδοση, αυτό που είδε στο όνειρό της δεν ήταν τίποτα άλλο από έναν άγγελο που της αποκάλυψε ότι ο Χριστός ήταν αθώος.

Στο ευαγγέλιο του Νικόδημου, βρίσκουμε την πληροφορία πως μόλις ο πρώην Αρχιερέας των Ιουδαίων, Άννας, και ο τότε Αρχιερέας, Καϊάφας, έμαθαν για το όνειρο της Πρόκλας, παρενέβησαν και είπαν στον Πιλάτο ότι το όνειρο αυτό ήταν μία ακόμα απόδειξη της μαγείας που εξασκούσε ο Ιησούς. Έτσι κατάφεραν να τον πείσουν να συνεχίσει τη δίκη με το γνωστό αποτέλεσμα.

Πώς κατέληξε αγία;

Σύμφωνα με τον Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη, η Πρόκλα πίστεψε, βαπτίσθηκε και έζησε μία καλή ζωή, χωρίς να πεθάνει μαρτυρικά, αλλά “εν ειρήνη τελειούται”.

Πάλι μέσα από αντικρουόμενες και ανεπίσημες πληροφορίες, η Πρόκλα φέρεται να ακολούθησε πίσω στη Ρώμη τον σύζυγό της και να έζησε μαζί του έως τον θάνατό του.

Στα απόκρυφα ευαγγέλια αναφέρεται ότι ο Χριστός μετά την Ανάστασή του εμφανίστηκε μπροστά της και τη “φώτισε”. Όπως αναφέρει η “Επιστολή του Πιλάτου προς Ηρώδην”, η Πρόκλα μαζί με τον εκατόνταρχο Λογγίνο και τους στρατιώτες που φύλαγαν τον τάφο του Χριστού, πήγαν να συναντήσουν τον Αναστημένο Χριστό στο σπίτι όπου βρισκόταν με τους μαθητές του. Μάλιστα, γράφεται ότι το ίδιο έκανε μετά και ο Πιλάτος. Σύμφωνα με το απόκρυφο ‘ευαγγέλιο του Νικοδήμου” μετά από αυτό το περιστατικό η Αγία Πρόκλα βαπτίστηκε χριστιανή.

Σύμφωνα τώρα με ένα άλλο απόκρυφο κείμενο, την “Παράδοση του Πιλάτου”, ο Καίσαρας καταδικάζει στη Ρώμη σε αποκεφαλισμό τον Πιλάτο και εκείνος λίγο πριν εκτελεστεί, εκλιπαρεί τον Ιησού να τον συγχωρήσει. Ταυτόχρονα, του ζητά να συγχωρήσει και την Πρόκλα. Τότε, γράφει το κείμενο, μία φωνή από τον ουρανό ακούστηκε να λέει: “όλες οι γενιές θα σε αποκαλούν μακάριο…”.

Μπορεί να μην γλίτωσε από τον θάνατο, αλλά αμέσως μετά την εκτέλεση, ένας άγγελος κατέβηκε και πήρε το κεφάλι του. Η Πρόκλα, γεμάτη χαρά από το απρόσμενο θέαμα, θα πεθάνει κι εκείνη ξαφνικά. Θα θαφτούν και οι δύο ο ένας δίπλα στον άλλον.