“ΑΚΟΜΑ ΘΥΜΑΜΑΙ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΤΟ ΑΦΓΑΝΙΣΤΑΝ ΠΟΥ ΕΠΕΦΤΑΝ ΠΑΝΩ ΣΤΑ ΦΟΡΤΗΓΑ ΓΙΑ ΕΝΑ ΜΠΟΥΚΑΛΙ ΝΕΡΟ”

Όλοι βλέπουμε τι γίνεται στο Αφγανιστάν, πολλοί καταθέτουμε και άποψη, η συντριπτική πλειοψηφία χωρίς να έχουμε ιδία γνώση. Ο Παναγιώτης Καραουλάνης υπηρέτησε στη χώρα που είναι και πάλι στο έλεος των Ταλιμπάν και μιλάει στο Magazine για όσα είδε και έζησε. Διαβεβαιώνει πως δεν είχαν μεγάλες διαφορές, από όσα συμβαίνουν τώρα.

“Αυτό που συμβαίνει τώρα στο Αφγανιστάν δεν έχει κάποια διαφορά με ό,τι γινόταν στη χώρα πριν 10 ή 20 χρόνια. Είναι ακριβώς το ίδιο με ό,τι αντίκρισα, κατά τη διάρκεια της παραμονής μου στη χώρα από το Νοέμβριο του 2006 έως το Μάρτιο του 2007. Είχα πάει ως μέλος ομάδας καταδρομών της Ελλάδας που είχε αναλάβει την προστασία όσων έκαναν έργα υποδομών και τα δρομολόγια ανεφοδιασμού τροφίμων και καυσίμων (αυτά τα έλεγχαν οι Γάλλοι) -στο πλαίσιο των ΝΑΤΟικων επιχειρήσεων.

Από τα πιο επικίνδυνα δρομολόγια που κάναμε, ήταν όταν μεταφέραμε καύσιμα από και προς το στρατόπεδο και όταν πηγαίναμε σε αυτό των Αμερικανών -εκεί γίνονταν τα περισσότερα χτυπήματα. Υπήρχε μια κεντρική λεωφόρος που ένωνε το Αφγανιστάν με το Πακιστάν. Εκεί ήταν κατά σειρά τα στρατόπεδα -δεξιά και αριστερά. Ακούγαμε, βλέπαμε και μαθαίναμε πως εκεί γίνονταν τα περισσότερα συμβάντα. Γενικά, δεν υπήρχε μέρα που να μη ‘χτυπήσουν’ κάτι οι Ταλιμπάν, με παγιδευμένο αυτοκίνητο, με όπλα ή εκρηκτικούς μηχανισμούς.

Το Νοέμβριο του 2005 είχε γίνει η πρώτη -επίσημη και καταγεγραμμένη- επίθεση σε μέλη ελληνικής αποστολής. Ήταν και η μόνη. Επρόκειτο για ενέδρα, έπειτα από εργασίες που γίνονταν για την κατασκευή σχολείου. Στο γυρισμό για τη βάση με τη φάλαγγα να περιέχει και μέλη του αφγανικού στρατού, τους οποίους εκπαιδεύαμε, σε κάποιο σημείο της διαδρομής υπήρχε παγιδευμένο όχημα. Υπήρχαν δυο τραυματίες.

Το Νοέμβριο του 2005 είχε γίνει η πρώτη -επίσημη και καταγεγραμμένη- επίθεση σε μέλη ελληνικής αποστολής.

Κάθε ελληνική αποστολή είχε 120 με 130 μέλη. Από το 2002 έως το 2012 που σταμάτησε η αποστολή, είχαν ταξιδέψει περίπου 3.500 Έλληνες στρατιωτικοί στο Αφγανιστάν -μόνιμα στελέχη, δεν στρατιώτες θητείας ή κληρωτοί. Στο στρατόπεδο ζούσαμε με Νορβηγούς και Ιταλούς. Είχαμε αυτοσχέδια γυμναστήρια που είχαν φτιάξει οι προηγούμενες αποστολές, Internet rooms (μη φανταστείτε, μόνο MSN υπήρχε τότε).

Κάθε μέλος της ελληνικής αποστολής μπορούσε να μείνει έως έξι μήνες. Μετά ήταν υποχρεωτικός ο επαναπατρισμός και η παραμονή 90 ημερών στην Ελλάδα. Όταν επιστρέφαμε δεν πηγαίναμε πηγαίναμε κατευθείαν στα σπίτια μας. Η δική μου αποστολή συγκεντρώθηκε στη Θεσσαλονίκη. Όλα τα μέλη υποβληθήκαμε σε όλες τις εξετάσεις (ιατρικές, ψυχιατρικές κλπ).

“Άλλο να σου μιλούν για το χάος και άλλο να το βλέπεις”

Μη φανταστείτε ότι είχαμε δει διαμελισμένα πτώματα και αίμα. Δεν ήταν βέβαια, πολύ εύκολο να ακούς κάθε βράδυ εκρήξεις και πυροβολισμούς και την επομένη να περνάς από μέρη που έως λίγες ώρες πριν υπήρχαν μαγαζιά, πλατείες και ζωή και να βλέπεις κρανίου τόπο. Τα πτώματα, αν βρίσκανε, τα μάζευαν. Υπήρχαν περιπτώσεις που δεν έβρισκαν. Γενικά, όμως δεν ασχολούνταν με τα υπόλοιπα συντρίμμια. Έβλεπες στραπατσαρισμένα αυτοκίνητα, διαλυμένα μαγαζιά, κατεστραμμένα σπίτια και αντιλαμβανόσουν τι είχε πλήξει η έκρηξη ή η επίθεση που είχες ακούσει ώρες νωρίτερα.

Από το Invicta (το στρατόπεδο μας) που είχε και μια υψομετρική διαφορά από το κέντρο της πόλης, μπορούσες να ακούσεις, αλλά πολύ περισσότερο να δεις τα πάντα. Ό,τι άφηναν πίσω λεηλασίες και εκτελέσεις. Σπίτια και μαγαζιά ήταν στο έλεος ομάδων με τυφλή υποταγή στην Αλ Κάιντα -και όχι μόνο. Εκτελέσεις και επιθέσεις γίνονταν σε αμάχους, σε στάσεις λεωφορείων, έξω από χώρους προσευχής -σε κεντρικά σημεία της πόλης όπου υπήρχε συνωστισμός και καθόλου κίνδυνος. Οι πληροφορίες για τις επιθέσεις ήταν στην καθημερινή μας ενημέρωση (από τον επικεφαλής της αποστολής), προκειμένου να γνωρίζουμε τι γίνεται και πώς θα ήταν χρήσιμο να κινηθούμε. Άλλο όμως, είναι να σου μιλάνε για το χάος και άλλο να το βλέπεις.

Εκτός υπηρεσίας, δεν κυκλοφορούσαμε πουθενά, εκτός στρατοπέδου. Δεν κάναμε βόλτα στην πόλη. Δεν γνωρίζαμε κόσμο -δεν πλησιάζαμε καν κόσμο. Όπου πηγαίναμε, ήμασταν οπλισμένοι και ανά πάσα στιγμή μπορούσαμε να ανοίξουμε πυρά. Πάντα υπήρχε ο κίνδυνος ελεύθερου σκοπευτή ή παγιδευμένου οχήματος. Ήταν κάτι που γινόταν συχνά. Από την στιγμή που βγαίναμε από το στρατόπεδο ήμασταν οπλισμένοι. Δεν μας πλησίαζε κανείς. Δεν έμπαινε κανείς στη φάλαγγα και είχαμε δικαίωμα να ανοίξουμε πυρά, αν βλέπαμε κάτι που κρίναμε πως ήταν απειλή.

“Ακόμα θυμάμαι τα παιδιά που έπεφταν πάνω στα φορτηγά για ένα μπουκάλι νερό, μια σοκολάτα”

Η καθημερινότητα μου απαιτούσε διαδρομές, σε όλη την ευρύτερη περιοχή της πρωτεύουσας Καμπούλ, οπότε μου ήταν εύκολο να δω τον κόσμο, να μάθω για τον πολιτισμό τους (ναι, έχουν), τα πιστεύω τους και τις καθημερινές τους αντοχές. Δυο λέξεις τους χαρακτήριζαν απόλυτα: φτώχεια και ανέχεια, σε επίπεδα που δεν τα έχω δει ποτέ άλλοτε στη ζωή μου. Μικρά παιδιά παρακαλούν για ένα μπουκάλι νερό (αγαθό που στη Δύση θεωρούμε ως δεδομένο). Έβλεπαν στρατιωτικά οχήματα και τα πλησίαζαν σε απόσταση που πολλές φορές αποδείχθηκε μοιραία -είχαν γίνει πολλά ατυχήματα σε πομπές άλλων χωρών.

Οι Ιταλοί μοιράστηκαν μαζί μας έναν τρόπο να κρατάμε σώα τα παιδιά: όποιος ήταν στην οροφή των υπερυψωμένων οχημάτων (δεν υπήρχε περίπτωση να ανοίξουμε παράθυρα, για λόγους ασφαλείας) είχε πάντα και πετούσε νερά και σοκολάτες σε απόσταση ασφαλείας. Η λύπη ήταν απεριόριστη, όταν βλέπαμε ένα μπουκάλι να μην καταλήγει σε παιδί, αλλά από τη δύναμη της ρίψης να διαλύεται στο χωμάτινο δρόμο. Προφανώς ήταν προτιμότερο από το να τραυματιστεί ή να σκοτωθεί ένα παιδί.

Η χαρά τους από τα νερά και τα γλυκά ήταν τεράστια. Δεν είχαν παπούτσια να φορέσουν, αλλά ήταν γεμάτα ζωή και χαμόγελα.

“Οι Ταλιμπάν κάνουν ό,τι κάνουν για λόγους κυριαρχίας -όχι για 40 παρθένες και ατελείωτο ρύζι”

Οι Ταλιμπάν βαδίζουν με προϋποθέσεις τη μηδενική παιδεία, τα μηδενικά ανθρώπινα δικαιώματα και πατούν πάνω σε ανθρώπους με μηδενική ζωή. Ανθρώπους που δεν έχουν τίποτα να χάσουν, γιατί δεν τους έχει μείνει τίποτα. Είδα με τα μάτια μου γυναίκες με μπούρκα (να, δες μια, θα άντεχες έστω ένα δίλεπτο;) και τη θλίψη να διαχέεται από την ύπαρξη τους. Δεν επιτρεπόταν να μπουν στα αστικά λεωφορεία. Τις μετέφεραν καθήμενες σε καροτσάκια οικοδομής και καρότσες μεταφοράς αντικειμένων που ήταν δεμένα, στον προφυλαχτήρα του κάθε λεωφορείου. Αυτό ήταν κάτι που άλλαξε τα τελευταία χρόνια, αλλά τώρα τις γυρίζουν πάλι 20 χρόνια πίσω -στις χειρότερες δυνατές συνθήκες.

Είδα με τα μάτια μου ανθρώπους να ζουν κάτω από το φόβο του ακραίου ισλαμισμού. Να γίνονται επιθέσεις κάθε μέρα, όπως γίνονται και τώρα.

Τότε ήταν από μικρό αριθμό ομάδων, τώρα γίνονται από ορδές Ταλιμπάν, ανθρώπων ταγμένων στο δόγμα του ακραίου ισλαμισμού και διαθέτουν αμερικανικό εξοπλισμό (οχήματα, τυφέκια κλπ), όπως μπορώ να δω στις φωτογραφίες τους. Ό,τι κάνουν το κάνουν για λόγους κυριαρχίας. Ποιου πράγματος; Του εδάφους τους. Στο μυαλό τους, αυτό κάνουν.

Παλιά ήταν άναρχοι. Τώρα κινούνται σαν τακτικός στρατός. Δεν ξέρω πώς γίνονται οι εκπαιδεύσεις τους. Στα σύνορα με Πακιστάν και Ιράν είχαν από τότε πεδία εκπαίδευσης. Ήταν κόκκινες γραμμές. Δεν μπορούσες να περάσεις από κοντά. Κανταχάρ, Τζαλαλαμπάντ και Χεράτ συγχρόνως και άλλα μέρη γειτονικά ήταν και τότε στο έλεος των Μουτζαχεντίν, λεηλατημένα και σχεδόν ερημικά στο όνομα της Τζιχάντ. Παρεμπιπτόντως στα μέρη αυτά, ήταν πάρα πολύ πυκνή η καλλιέργεια οπίου. Όπου υπήρχε η ηρωίνη ή άλλα οπιούχα σκευάσματα στο Αφγανιστάν το θεωρούσαν κάτι σαν ακραία ανεπτυγμένο -όπως συμβαίνει στην Κολομβία με την κοκαΐνη.

Οι Αφγανοί -όχι οι Ταλιμπάν-, αλλά εκείνοι που προσπαθούσαν να ζήσουν, να επιβιώσουν και να βιοποριστούν, πουλώντας διάφορα όπως χαλιά -που είναι κλάσεις ανώτερων των περσικών- δεν είδαν ποτέ την ελληνική αποστολή ως κατακτητή. Πάντα μας έβλεπαν με αγάπη -είχαν νομίσματα με τη μορφή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, γνώριζαν ιστορία. Αυτό ίσχυε σε 10 με 20 που υπήρχαν σε σύνολο 200 ατόμων και οι οποίοι μετέδιδαν τις γνώσεις τους. Στο στρατόπεδο είχαμε δέκα Αφγανούς διερμηνείς -μας βοηθούσαν και στις καθημερινές εργασίες στο στρατόπεδο- που είχαν μάθει ελληνικά και την ελληνική κουλτούρα. Δοκίμαζαν ελληνικά φαγητά -εκτός όσων έχουν κρέας-, είχαν το χώρο του στο στρατόπεδο, την προσευχή τους, κάθε Παρασκευή του ξεχνούσαμε (είναι η ημέρα της νηστείας και της προσευχής), κάθε Κυριακή είχαν το παζάρι τους. Αν θεωρούνται προδότες; Ναι, γιατί συμμάχησαν με τον εχθρό. Όπου ‘εχθρός’ είναι το ΝΑΤΟ.

Αυτό που ρώτησα Αφγανούς και σας το λέω με βεβαιότητα ήταν ότι έψαχναν ευκαιρία για να φύγουν. Μια και μοναδική. Μη σκεφτείτε πως ήθελαν και θέλουν να έρθουν όλοι στην Ελλάδα -που τότε ζούσε ακόμα εποχές παχέων αγελάδων. Ήταν το πέρασμα για άλλες χώρες της Ευρώπης. Όπως είναι και σήμερα, που τρέχουν στις πίστες του αεροδρομίου και κυνηγούν το μεταγωγικό (τα πολεμικά αεροσκάφη), σκαρφαλώνοντας στους τροχούς, γνωρίζοντας πως δεν θα επιβιώσουν ακόμα και αν δεν τους σκοτώσουν οι τροχοί στην αναδίπλωση ή αντέξουν στις ακραίες θερμοκρασίες μέχρι να φτάσουν σε άλλον προορισμό. Ξέρουν ότι δεν θα ζήσουν και αν μείνουν στη χώρα τους. Διαλέγουν το θάνατο τους.

“Μιλάω γιατί δεν αντέχω άλλο την αμάθεια του μέσου Έλληνα χρήση των social media”

Τα αμερικανικά στρατεύματα έφυγαν επί Μπάιντεν. Γιατί; Θα είχαν τους λόγους τους. Ίσως πίστεψαν πως είχε επέλθει η ηρεμία. Αυτό όμως, είναι κάτι που δεν έχει γίνει για 30 χρόνια. Το Αφγανιστάν είναι μια κατεστραμμένη χώρα, εδώ και δεκαετίες. Ό,τι έφτιαχναν, διαλυόταν. Κάποια στιγμή πολεμούσαν τους Σοβιετικούς, με αμερικανικά μέσα. Αργότερα, πολεμούσαν με ρωσικά μέσα τους Αμερικανούς. Και μιλάμε για χώρα που δεν είχε τίποτα. Για γενιές που θρήνησαν απώλειες και ένιωσαν οργή και απόγνωση. Τα τελευταία χρόνια είχαν δημιουργηθεί πρεσβείες, μεγάλες αλυσίδες ξενοδοχείων είχαν φτιάξει εκεί παραρτήματα, είχαν φτιάξει το αεροδρόμιο.

Γιατί πήγα στο Αφγανιστάν; Ήμουν νέος σε ηλικία στρατιωτικός, με άγνοια κινδύνου που θεωρούσα ότι μετρούσε να γράψω στο βιογραφικό μου πως έχω πάει σε εμπόλεμη ζώνη. Επίσης, τα χρήματα ήταν πολύ καλά. Ναι, με κίνδυνο τη ζωή σου. Τώρα δύσκολα θα πήγαινα. Να σκεφτείς, τη μητέρα μου την ενημέρωσα πως φεύγω για το Αφγανιστάν παραμονή της αναχώρησης.

Δεν μιλάω για τη θητεία μου στο Αφγανιστάν. Αποφάσισα όμως, να το κάνω γιατί με ενόχλησαν πολλά από όσα διάβασα στα social media. Για την ακρίβεια, με ενόχλησε η αμάθεια του μέσου Έλληνα χρήστη των social media. Αυτών που δεν ρωτούν, δεν διαβάζουν και δεν ακούν πριν γράψουν αυθαιρεσίες. Για όσους δε, γράφουν το “να μείνουν σπίτια τους” για τους πρόσφυγες, για εκείνους από το Αφγανιστάν απλά να πω ότι δεν έχουν σπίτια. Ανά πάσα στιγμή, δε μπορούν να χτυπήσουν την πόρτα τους και να τους βασανίσουν πριν τους κρεμάσουν, γιατί είναι προδότες -επειδή συνεργάστηκαν με τους Αμερικανούς ή τους Βρετανούς. Μπορεί να μη σκοτώσουν τους συνεργάτες, αλλά μπροστά του θα εκτελέσουν τις γυναίκες και τα παιδιά τους. Και δεν μιλάω για μια σφαίρα και τέλος, αλλά για βασανισμό.

“Δεν τραβάς πίσω τα στρατεύματα σου, για να δημιουργηθεί νέο χάος και να τα ξαναστείλεις -γνωρίζεις πως θα χυθεί άλλο τόσο αίμα”

Αν με ρωτάς, θα σου πω ότι κακώς οι χώρες απορρόφησαν τις στρατιωτικές δυνάμεις που είχαν στη χώρα. Δεν θα έφτανε ποτέ το Αφγανιστάν σε αυτήν την κατάσταση, δηλαδή να παραδοθεί στο έλεος των Ταλιμπάν. Και η μικρή μονάδα που έμεινε, δεν μπορεί να φυλάξει ένα ολόκληρο κράτος.

Γιατί έφυγαν;

Θα κάνω μια υπόθεση: οι ΗΠΑ τράβηξαν πίσω όλες τις δυνάμεις, αλλά δεν αποκλείεται -για ψηφοθηρικούς λόγους ας πούμε- ο Μπάιντεν να θελήσει να κάνει νέα επέμβαση στο Αφγανιστάν, ώστε να ‘σώσει’ μια κατάσταση. Μόνο που δεν σώζεις μια κατάσταση, όταν έχεις ήδη κόσμο εκεί, τον καλείς πίσω στη χώρα σου, επικρατεί νέο χάος στο Αφγανιστάν και τον ξαναπάς, για να χυθεί άλλο τόσο αίμα. Γιατί τώρα έτσι όπως έχει γίνει η κατάσταση, αν επέμβει ξανά ο αμερικανικός στρατός που τόσα χρόνια δεν είχε άλλη αποστολή (έχει ενέργεια να δώσει), θα πυροβολεί και τις πινακίδες. Και τη σκιά τους θα την πυροβολεί. Δεν μιλάμε για τακτικό αμερικανικό στρατό, αλλά για επίλεκτες μονάδες όπως η ΑCS (Army Community Services), την Βlack Water, για Special Forces κλπ. Και στην προηγούμενη επέμβαση, εκτός των Marines (δηλαδή, τον τακτικό αμερικανικό στρατό), υπήρχαν και ομάδες ειδικών επεμβάσεων.

Το Αφγανιστάν είναι η χώρα που έμαθε τα τελευταία τουλάχιστον 30 χρόνια να παλεύει για να σταθεί όρθια -πρώτα απ’ όλα, από τους δικούς της ανθρώπους και στη συνέχεια από την προοδευτική Δύση που σήμερα κωφεύει και μένει σοκαρισμένη για όσα συμβαίνουν. Τόσα χρόνια αποτελεί μέρος μιας μακάβριας ιστορίας πολέμου, σε μια χώρα που αν δεν είχε παραδοθεί στο έλεος και υπήρχε στοιχειώδης συνεργασία (ΗΠΑ, ΝΑΤΟ, Κυβέρνησης) θα είχε κάνει με μαθηματική ακρίβεια βήματα προόδου -μετατρέποντας το Αφγανιστάν σε ένα κράτος από τα καλύτερα της “σκληρής” και δογματικής Ανατολής”.