ΑΛΕΞΗΣ ΤΣΙΠΡΑΣ: 15 ΧΡΟΝΙΑ ΗΓΕΣΙΑΣ ΣΕ 10 ΜΕΓΑΛΕΣ ΣΤΙΓΜΕΣ

Σε ιστορικό σταυροδρόμι είναι πλέον ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ μετά την παραίτηση του Αλέξη Τσίπρα από την ηγεσία του κόμματος, και ενώ ανοίγουν οι εσωκομματικές διαδικασίες της διαδοχής. Το ερώτημα είναι ποιος και τι μπορεί να είναι ο ΣΥΡΙΖΑ χωρίς τον Τσίπρα στο “τιμόνι”, καθώς η παρουσία του ιδίου ήταν καθοριστική για την Αριστερά στη χώρα αλλά και την Ευρώπη συνολικά.

Ο Αλέξης Τσίπρας πριν γίνει πρωθυπουργός είχε άλλωστε διεκδικήσει και την ηγεσία της Κομισιόν, ενώ στη συνέχεια κεφαλαιοποίησε την πολιτική άνοδό του φτάνοντας μέχρι τη θέση της πρωθυπουργίας και εκπροσωπώντας τη ριζοσπαστική – προοδευτική αριστερή συμμαχία.

Η τοποθέτησή του στις 29 Ιουνίου μετά τις δύο διαδοχικές εκλογικές ήττες ήταν μια σωστή απόφαση, καθώς η σημειολογία της ανακοίνωσης της παραίτησής του πρακτικά τιμά τη θεσμική διαδρομή του ως τέως πρωθυπουργός, αλλά και έρχεται να αναδείξει το νέο του ρόλο στα εσωκομματικά του χώρου του ως εγγυητής σταθερότητας. Προφανώς στον Αλέξη Τσίπρα χρεώνονται συμβιβασμοί και μη εύστοχες στρατηγικές εκτιμήσεις, για τις οποίες μίλησε και ο ίδιος κάνοντας τον απολογισμό του ενώπιον των δημοσιογράφων στο Ζάππειο. Πλέον όμως, ανοίγει ο δρόμος για τα πιο νέα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, με το κόμμα να ψάχνει απαντήσεις τόσο για τον αρχηγό του, όσο και για τη στρατηγική του εντός και εκτός Βουλής, με την ακροδεξιά να είναι θεσμικά παρούσα.

Ο ίδιος ο Α. Τσίπρας είπε άλλωστε πως αποφάσισε να φύγει την ώρα που το κόμμα έχασε μεν, δεν συρρικνώθηκε-διαλύθηκε δε, και πως ο αγώνας θα συνεχιστεί μέσα από τα όργανα και τα μέλη. Ουσιαστικά, ο ΣΥΡΙΖΑ θα κληθεί να πάρει ουσιαστικές αποφάσεις και για την πολιτική υφή του ως προς τις συμμαχίες και τις συγκλίσεις που θα επιθυμήσει να ακολουθήσει, με τον “τόνο” να δίνεται φυσικά από τον επόμενο ή την επόμενο πρόεδρο. Σε κάθε περίπτωση, στον Αλέξη Τσίπρα χρεώνεται η “γιγάντωση” του ΣΥΡΙΖΑ και η μετατροπή του από “κόμμα διαμαρτυρίας” και αντιπολιτευτικής παρέμβασης, σε κόμμα διακυβέρνησης αλλά και αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Παρακάτω θυμόμαστε 10 κομβικές του στιγμές στο κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ, από την αρχή της πορείας του ως την ανακοίνωση της παραίτησής του, που “τάραξε” το πολιτικό σκηνικό.

Υποψήφιος δήμαρχος Αθηναίων – Το χρίσμα Αλαβάνου

Η αρχή της πολιτικής πορείας του Αλέξη Τσίπρα ήταν πρακτικά το 1999 όταν και διατέλεσε γραμματέας της Νεολαίας του “ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ της Αριστεράς, των Κινημάτων και της Οικολογίας” μέχρι το 2003.

Η πρώτη του τηλεοπτική εμφάνιση το 1995:

Στο 4ο Συνέδριο του ΣΥΝ (Δεκέμβριος 2004) εκλέχθηκε στην Κεντρική Πολιτική Επιτροπή και ακολούθως στην Πολιτική Γραμματεία του κόμματος, όπου ανέλαβε την ευθύνη για θέματα Παιδείας και Νεολαίας και δύο χρόνια μετά, ήρθε η πρώτη “ηχηρή” πολιτική του εμφάνιση.

Με σλόγκαν “μπαίνουμε στο παιχνίδι”, που ήταν προφητικό για τα μετέπειτα, ανακοίνωνε την υποψηφιότητά του για τον Δήμο Αθηναίων, το 2006, ως επικεφαλής του συνδυασμού “Ανοιχτή Πόλη”.

Έλαβε 28.964 ψήφους (ποσοστό 10,5%) καταλαμβάνοντας την τρίτη θέση, πίσω από το Νικήτα Κακλαμάνη και τον Κώστα Σκανδαλίδη και μπροστά από το Σπύρο Χαλβατζή του ΚΚΕ. Είχε προηγηθεί το “χρίσμα” του πρώην συντρόφου του, του τότε προέδρου του ΣΥΝ, Αλέκου Αλαβάνου, ο οποίος είχε προτείνει στην ΠΓ του κόμματος τον Τσίπρα ως υποψήφιο δήμαρχο Αθηναίων.

Η Γένοβα

Όντας γραμματέας της Νεολαίας, το 2001 ταξίδεψε στην Ιταλία για να συμμετάσχει στις διαδηλώσεις εναντίον της συνόδου κορυφής των G8 στη Γένοβα.

Ήταν ένα από τα 135 στελέχη του Συνασπισμού που θεωρήθηκαν ύποπτα για πρόκληση επεισοδίων και στα οποία απαγορεύτηκε η αποβίβαση στο λιμάνι της Ανκόνας, με αποτέλεσμα να οργανώσουν επιτόπια ολοήμερη διαμαρτυρία εμποδίζοντας την αναχώρηση του καραβιού έως ότου παρενέβη η αστυνομία.

Πρόεδρος του ΣΥΝ

Ο Αλέξης Τσίπρας ήταν το άφθαρτο νέο πρόσωπο της αριστεράς, ο τριαντάρης που θα έφερνε την αλλαγή σύμφωνα με τα στελέχη του κόμματος. Σε ηλικία 33 ετών, ο Α. Τσίπρας έγινε ο νεότερος αρχηγός πολιτικού κόμματος στην ιστορία της Ελλάδας μετά το 5ο Συνέδριο του Συνασπισμού της Αριστεράς, των Κινημάτων και της Οικολογίας (ΣΥΝ) που έλαβε χώρα στις 10 Φεβρουαρίου του 2008.

Τον Δεκέμβριο του 2008, μετά τη δολοφονία Γρηγορόπουλου, ο Αλέξης Τσίπρας καταλόγισε πολιτικές ευθύνες στον τότε πρωθυπουργό της χώρας, Κώστα Καραμανλή και απέρριψε την κριτική της ΓΓ του ΚΚΕ, Αλέκας Παπαρήγα, ότι “ο ΣΥΡΙΖΑ χαϊδεύει τα αυτιά των κουκουλοφόρων”.

Ζήτησε αφοπλισμό της αστυνομίας, κατάργηση των ΜΑΤ, αλλαγή της κρατικής πολιτικής απέναντι στη νεολαία και μείωση του ορίου ηλικίας για δικαίωμα ψήφου στα 16 χρόνια. Αργότερα, ως πρωθυπουργός κατέβασε το ηλικιακό όριο δικαιώματος ψήφου, αλλά διατήρησε τα ΜΑΤ.

Πρόεδρος της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ και αντιπολίτευση

Στις βουλευτικές εκλογές του 2009 ο Α. Τσίπρας εκλέχτηκε βουλευτής στην εκλογική περιφέρεια της Α΄ Αθηνών με 16.383 σταυρούς. Μετά από πρόταση της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΝ και της Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ, εκλέχτηκε ομόφωνα πρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ. Ήταν η χρονιά που αποχώρησε από το κόμμα ο Φώτης Κουβέλης.

Ο Αλέξης Τσίπρας οδήγησε τον τότε “αντιμνημονιακό ΣΥΡΙΖΑ” στις εκλογές της 6ης Μαΐου 2012 στο 16,78%, από 4,6% που είχε αποσπάσει στις εκλογές του 2009, επιτυγχάνοντας ένα ιστορικό ρεκόρ στα μεταπολιτευτικά εκλογικά χρονικά της Ελλάδας για κόμμα της Αριστεράς. Στις επαναληπτικές εκλογές του Ιουνίου, ο ΣΥΡΙΖΑ (26,89% – 71 έδρες) κατετάγη δεύτερο κόμμα με λιγότερο από τρεις μονάδες διαφορά από τη Νέα Δημοκρατία (29,66% – 129 έδρες).

Μάιος 2014: Ο ΣΥΡΙΖΑ κατάφερε να καταλάβει την πρώτη θέση στις Ευρωεκλογές στην Ελλάδα (με 26,57% έναντι 22,73% της ΝΔ), κατέκτησε τις περιφέρειες Αττικής και των Ιονίων Νήσων, ενώ ο υποστηριζόμενος υποψήφιος δήμαρχος του κόμματος για τον Δήμο της Αθήνας, Γαβριήλ Σακελλαρίδης, κατάφερε να περάσει στον δεύτερο γύρο, όπου τελικά ηττήθηκε από τον Γεώργιο Καμίνη. Το Σεπτέμβριο του 2014 ο Α. Τσίπρας παρουσίασε σε ομιλία του στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης το κυβερνητικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ.

Η πρώτη νίκη του 2015

Στις βουλευτικές εκλογές της 25ης Ιανουαρίου 2015 ο ΣΥΡΙΖΑ αναδείχθηκε πρώτο κόμμα με 36,34% και 149 έδρες. Το πρωί της επομένης ο Α. Τσίπρας συναντήθηκε με τον Πάνο Καμμένο, πρόεδρο των Ανεξάρτητων Ελλήνων, που είχαν 13 έδρες στο Κοινοβούλιο, ο οποίος ανακοίνωσε την πρόθεση συνεργασίας για το σχηματισμό κυβέρνησης. Μαζί θα κέρδιζαν ακόμη ένα δημοψήφισμα και τις εκλογές της 20ης Σεπτεμβρίου του 2015.

Το διάγγελμα για τα capital control:

Το δημοψήφισμα του ΟΧΙ

Στις 28 Ιουνίου του 2015 ο Αλέξης Τσίπρας προκήρυξε το δημοψήφισμα για τη διαπραγμάτευση παίρνοντας σαφή θέση υπέρ του ΟΧΙ. Στις 3 Ιουλίου έδωσε πανηγυρική ομιλία στο Σύνταγμα μπροστά από χιλιάδες κόσμου μετά την επικράτηση του ΟΧΙ. Οι πολύωρες διαπραγματεύσεις των Βρυξελλών και η ασφυκτική πίεση των εταίρων, μας έφεραν όμως το τρίτο μνημόνιο.

Διαπραγμάτευση και δεύτερη κυβέρνηση

13 Ιουλίου 2015. Ο Αλέξης Τσίπρας κάνει δηλώσεις αμέσως μετά το τέλος της Συνόδου Κορυφής. Το Grexit αποτελεί παρελθόν. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα είναι ποτέ ξανά το ίδιο κόμμα. Μετά την ψήφιση του τρίτου μνημονίου από τη Βουλή (14 Αυγούστου 2015) και την αποχώρηση της “Αριστερής Πλατφόρμας”, ο Α. Τσίπρας παραιτήθηκε και ζήτησε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας την προκήρυξη πρόωρων εκλογών για τις 20 Σεπτεμβρίου τις οποίες κατάφερε να κερδίσει ξανά.

Σχημάτισε εκ νέου κυβέρνηση συμμαχίας με τους ΑΝΕΛ ενώ το 2015 μπήκε στον ετήσιο κατάλογο του περιοδικού Time με τις 100 προσωπικότητες με τη μεγαλύτερη επιρροή παγκοσμίως.

Η συνάντηση με τον Πρόεδρο Ομπάμα

Τον Νοέμβριο του 2016 είχε περάσει ένας χρόνος από τις διαπραγματεύσεις με τους θεσμούς και το κλίμα στη χώρα είχε ασφαλώς, ηρεμήσει. Ωστόσο, το προσφυγικό γνώριζε τεράστια έξαρση με τη χώρα μας να δέχεται μεγάλες πιέσεις. Μέσα σε αυτό το timing λοιπόν πραγματοποιήθηκε η υψηλής σημασίας επίσκεψη του Μπάρακ Ομπάμα, ο οποίος εκφώνησε και έναν ιστορικό λόγο προς τον ελληνικό λαό. “Έχουμε χρέος στην Ελλάδα για ένα πολύτιμο δώρο. Την αλήθεια, την ελεύθερη βούληση και το δικαίωμα να ορίζουμε τους εαυτούς μας”, είχε πει μεταξύ άλλων.

Ο Μπ. Ομπάμα είχε τότε εκφράσει τη στήριξή του στον Αλέξη Τσίπρα προς την Ελλάδα απέναντι στην πολιτική λιτότητας του Βερολίνου, αλλά και στις πιέσεις του ΔΝΤ στο πλαίσιο της αξιολόγησης. Από τη δική του μεριά, ο Αλέξης Τσίπρας είχε ζητήσει υλικοτεχνική βοήθεια προς την Ελλάδα για την αντιμετώπιση του προσφυγικού αλλά και υποστήριξη για το ζήτημα των ασυνόδευτων παιδιών και την επαφή μελών οικογενειών.

Συμφωνία των Πρεσπών

Μία από τις στιγμές – ορόσημα του Αλέξη Τσίπρα στην ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ και στην πρωθυπουργία ήταν φυσικά η Συμφωνία των Πρεσπών, την οποία και ανέδειξε άλλωστε κατά την τελευταία του ομιλία ως αρχηγός του κόμματος.

Στις 12 Ιουνίου 2018 ο Αλέξης Τσίπρας και ο Ζόραν Ζάεφ ανακοίνωσαν μέσω διαγγελμάτων, ότι επετεύχθη συμφωνία για τη διμερή διαφωνία. Ο Αλέξης Τσίπρας υποστήριξε πως η συμφωνία “καλύπτει όλες τις προϋποθέσεις που ετέθησαν από την ελληνική πλευρά”, ενώ ο Ζόραν Ζάεφ υποστήριξε πως η χώρα του αποκτούσε “ένα αξιοπρεπές και γεωγραφικά ακριβές όνομα” και “μια ενισχυμένη ταυτότητα και εγγύηση για την ασφάλεια, τη σταθερότητα και την ευημερία”.

Η πρόταση μετονόμασε τη χώρα σε “Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας”, με το νέο όνομα να χρησιμοποιείται για όλες τις χρήσεις (erga omnes), που σημαίνει στο εσωτερικό, σε όλες τις διμερείς σχέσεις και σε όλους τους περιφερειακούς και διεθνείς οργανισμούς και θεσμούς. Η Συμφωνία υπεγράφη στις Πρέσπες, που αποτελούν υδάτινο σύνορο της Βόρειας Μακεδονίας, της Ελλάδας και της Αλβανίας.

Η Συμφωνία υπεγράφη στις 17 Ιουνίου 2018 σε μια υψηλού επιπέδου τελετή στο συνοριακό χωριό Ψαράδες στη Λίμνη της Μεγάλης Πρέσπας, από τους τότε, δύο Υπουργούς Εξωτερικών Νικολά Ντιμιτρόφ και Νίκο Κοτζιά ενώπιον των Πρωθυπουργών Ζόραν Ζάεφ και Αλέξη Τσίπρα.

Η απόφαση για την παραίτησή του

Στις 29 Ιουνίου του 2023 και μετά από 15 χρόνια στο τιμόνι του κόμματος, ο Αλέξης Τσίπρας αποφάσισε να μην διεκδικήσει εκ νέου την ηγεσία του. Συνοψίζοντας την πορεία του, ο ίδιος ο Α. Τσίπρας είπε: “Είναι ορισμένες στιγμές που καλείσαι να πάρεις κρίσιμες αποφάσεις. Που καλείσαι να σταθείς απέναντι στην ιστορία, απέναντι σε όσους πορευτήκατε μαζί, απέναντι σε όσους σε πίστεψαν και στήριξαν προσδοκίες σε σένα. Απέναντι στον εαυτό σου. Αλλά και απέναντι σε όσους πολέμησες και σε πολέμησαν. Έχω πια την εμπειρία αυτές τις αποφάσεις να μην τις λαμβάνω εν θερμώ. Να τις παίρνω στο μαξιλάρι μου και να τις βασανίζω. Να αποφασίζω με ψυχραιμία. Και αυτό έκανα για τρία εικοσιτετράωρα. Γιατί, ξέρω καλά ότι οι αποφάσεις μου έχουν επιπτώσεις και σε άλλους ανθρώπους. Ξεπερνούν εκ των πραγμάτων το δικό μου ατομικό ορίζοντα”.

“Δηλώνω και σήμερα, αυτή τη σημαντική μέρα για μένα, περήφανος για όσα πετύχαμε.

-Για την έξοδο από τα μνημόνια και τη ρύθμιση του χρέους.

-Για την επούλωση των τραυμάτων της κοινωνίας και της οικονομίας.

-Για τη διεθνή εικόνα της Ελλάδας που αποκαταστήσαμε.

-Και βέβαια για την ιστορική Συμφωνία των Πρεσπών. Αυτό το έργο είναι δικό σας και δικό μας.

Δεν μπορεί κανείς να μας το πάρει”.

Ο ΣΥΡΙΖΑ, πλέον με νέα ηγεσία, θα πάει στις δημοτικές-περιφερειακές αλλά και στις Ευρωεκλογές, που θα γίνουν μέσα στους επόμενους μήνες. Το ζητούμενο είναι να μην γίνει μια κατάσταση “εμφυλίου” εντός του κόμματος, κάτι που μπορεί να αποφευχθεί με την παρουσία του Αλέξη Τσίπρα σε ρόλο “ισορροπιστή”.

Ακούστε το Explainer Podcast για την κατάσταση της αριστεράς στην Ελλάδα.