ΑΝ ΔΕΝ ΞΕΡΕΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ, ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΠΑΡΕΙΣ ΑΔΕΙΑ ΠΑΡΑΜΟΝΗΣ

Για δυο χρόνια οι άδειες διαμονής στην Ελλάδα παίρνουν παρατάσεις. Το καλοκαίρι του 2020 είχε εξαγγελθεί η δημιουργία πλατφόρμας που θα έλυνε τα χέρια όλων. Η πλατφόρμα εμφανίστηκε στο διαδίκτυο στα μέσα του Νοεμβρίου του 2021 και μπορεί να γίνει το νέο meme για το “you had one job”.

H Σωτηρία Χήρα, νομική σύμβουλος της Generation 2.0 (μη κερδοσκοπικού οργανισμούς ανθρώπων διαφορετικής καταγωγής που συνεργάζονται για να προωθήσουν την ισότιμη συμμετοχή σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία, μέσω της ενδυνάμωσης των κοινοτήτων) εξηγεί στο Magazine όσα πηγαίνουν πολύ λάθος με αυτό που δημιουργήθηκε για να τελειώσει την αρτηριοσκλήρωση διαδικασίας που είχε ξεμείνει στα προσωπικά, εκ του σύνεγγυς ραντεβού και τους πάκους με τα χαρτιά -σε μια εποχή που τη λες και digital και δη μετά το ξέσπασμα της πανδημίας.

Τι συνέβαινε προ Covid-19

“Όλα τα προηγούμενα χρόνια, όποιος ήθελε να ανανεώσει την άδεια διαμονής του στην Ελλάδα έπρεπε να πάει είτε στις Διευθύνσεις Αλλοδαπών και Μετανάστευσης (ΔΑΜ) είτε στο Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου (ανάλογα με τον τύπο της άδειας) και να κάνει την αίτηση, παραδίδοντας τα απαιτούμενα δικαιολογητικά. Η Υπηρεσία έβλεπε σε ποια κατηγορία ανήκει, ώστε να δώσει την ‘μπλε βεβαίωση’ -δηλαδή το προσωρινό έγγραφο που εξασφαλίζει τη νόμιμη διαμονή στη χώρα έως ότου βγει η κάρτα”.

Τι συνέβη με τον Covid-19 (με μια λέξη: τίποτα)

“Το Μάρτιο του 2020 εμφανίστηκε η πανδημία και επιβλήθηκε το πρώτο -μεγάλο- lockdown. Οι ΔΑΜ ανέστειλαν εξ ολοκλήρου τη λειτουργία τους προς το κοινό, έως τον Ιούνιο του ίδιου έτους”. Δεν υπήρχε δηλαδή, εναλλακτική για ανανέωση της άδειας, για όποιον την είχε ανάγκη. Πιο συγκεκριμένα, για τους ανθρώπους των οποίων οι άδειες έληγαν -αυτές μπορεί να είναι διάρκειας 2, τριών και πέντε χρόνων. “Έτσι ξεκίνησαν οι παρατάσεις”. Που αρχικά ήταν δυο μηνών, μετά τριών και τελικά έφτασαν έως τις 31/12 του 2021.

Για 21 μήνες όσοι χρειάζονταν ανανέωση, δεν μπορούσαν να την κάνουν, με τον όποιον τρόπο. “Στο μεσοδιάστημα υπήρξαν διάφορα που ήταν να γίνουν, αλλά δεν έγιναν, εξαιτίας συνεχόμενων αναθεωρήσεων”. Το καλοκαίρι του 2020 και ενώ υπήρχε άρση του lockdown, οι καθ’ ύλην αρμόδιοι δημιούργησαν μια ηλεκτρονική πλατφόρμα, μέσω της οποίας μπορούσαν να κλείνουν ραντεβού οι ενδιαφερόμενοι με τη ΔΑΜ. Υπήρχε συγκεκριμένος αριθμός για κάθε μέρα, έως το Νοέμβριο, όταν επιβλήθηκε το δεύτερο lockdown. “Ήταν λίγοι αυτοί που πρόλαβαν να εξυπηρετηθούν, πριν αρχίσει νέο μπαράζ παρατάσεων”. Κράτα πως οι άδειες διαμονής που έληγαν από την 1/1 του 2020 έως τις 31/12 του 2021 είναι με παράταση.

Η πλατφόρμα που θα έλυνε τα χέρια, τα δένει σφικτάγκωνα

“Το καλοκαίρι του 2020, δηλαδή πριν ενάμιση χρόνο οι αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου που ασχολούνται με το σύστημα των ανανεώσεων ενημέρωσαν ότι θα δημιουργήσουν μια πλατφόρμα που θα έλυνε τα χέρια και της διοίκησης, αλλά και των μεταναστών. Κάτι που θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν οι ενδιαφερόμενοι και με απλό τρόπο να καταθέτουν έγγραφα, πριν κληθούν στη Διεύθυνση Αλλοδαπών και Μετανάστευσης για να δώσουν τα δακτυλικά αποτυπώματα. Εξαιτίας αυτής της εξαγγελίας, πήραν παράταση οι άδειες που έλεγαν από το Μάρτιο έως το Δεκέμβριο του 2021”.

Στην εκπνοή αυτής της προθεσμίας και για την ακρίβεια στις 16/11 του 2021 το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου έθεσε σε λειτουργία την πλατφόρμα. “Ήταν ό,τι χειρότερο θα μπορούσαμε να περιμένουμε”, λέει η Σωτηρία Χήρα. Τι εννοεί;

Η πλατφόρμα είναι μόνο στα ελληνικά -και περιλαμβάνει πολλούς νομικούς όρους

“Δεν υπάρχει επιλογή άλλης γλώσσας, μολονότι αφορά μεταναστευτικό πληθυσμό. Ούτε καν της αγγλικής” λέει η νομική σύμβουλος του Generation 2.0 RED, προσθέτοντας -με την ίδια ανάσα- ότι “και εξοικειωμένοι να είναι οι ενδιαφερόμενοι με την ελληνική γλώσσα, δύσκολα γνωρίζουν νομικά και τη σχετική ορολογία. Αδυναμία που αυτομάτως κάνει αδύνατη τη χρήση της πλατφόρμας, από τους ίδιους”. Δεν υπάρχει σειρά προτεραιότητας, ανάλογα με την ημερομηνία που έχει λήξει η κάθε άδεια διαμονής και ως εκ τούτου, τη δεύτερη εβδομάδα λειτουργίας της πλατφόρμας, ο αύξων αριθμός των αιτήσεων ξεπέρασε τις 50.000 -με χιλιάδες αιτήματα να προστίθενται κάθε μέρα και την προθεσμία να λήγει στις 31/12.

Υπάρχουν 178 υποκατηγορίες με λεπτομέρειες να χωρίζουν τη μια από την άλλη. Την ίδια ώρα υπάρχουν και ελλείψεις

Τι έχουν κάνει εκείνοι που την έφτιαξαν; “Αν κάποιος δεν είναι ειδικός, νομικός εξειδικευμένος στον Κώδικα Μετανάστευσης, δεν υπάρχει περίπτωση να καταλάβει τις υποκατηγορίες που αναφέρονται και οι τίτλοι των οποίων είναι γραμμένοι με νομικούς όρους -και σε κάποιες περιπτώσεις χρησιμοποιούνται αριθμοί άρθρων του Κώδικα Μετανάστευσης. Ένας τύπος άδειας μπορεί να καταρκεματίζεται ακόμα και σε πάνω από δέκα υποκατηγορίες, με τις λεπτομέρειες να κάνουν αδύνατη την εξυπηρέτηση ενός ανθρώπου που δεν κάνει αυτήν τη δουλειά -όσο ενταγμένος και αν είναι. Ουδείς, σε κάποιες περιπτώσεις ούτε οι νομικοί που ασχολούμαστε με αυτόν τον τομέα μπορούμε να είμαστε βέβαιοι πως έχουμε κάνει τη σωστή επιλογή”.

Σημείωσε πως η επιλογή της υποκατηγορίας είναι το πρώτο βήμα. “Αν την πετύχεις, μετά όλα είναι απλά. Αν όμως, την κάνεις λάθος, δεν μπορείς να προχωρήσεις στα υπόλοιπα”. Σε 178 υποκατηγορίες θα έλεγες ότι δεν μπορεί να έχουν παραλείψει κάτι. Και όμως, παρέλειψαν αρκετά “ιδίως σε ορισμένες δυνατότητες αλλαγής σκοπών π.χ. από δεύτερη γενιά σε εξαρτημένη εργασία”.

Αναφέρονται λάθος δικαιολογητικά

Αν ξεπεράσεις το σκόπελο της υποκατηγορίας, πέφτεις σε αυτόν των δικαιολογητικών που πρέπει να “ανεβάσεις”. “Μόνο που δεν είναι σε συμφωνία με αυτά που ζητάνε οι ΔΑΜ. Το κορυφαίο εκ των λαθών είναι ότι ως πιστοποιητικό ασφάλισης δεν ζητούν μόνο την ασφαλιστική ικανότητα (την οποία ζητούν οι ΔΑΜ), αλλά το βιβλιάριο υγείας που έχει καταργηθεί για όλους μας, από το 2019. Εν τούτοις, υπάρχει ακόμα στο link με τα δικαιολογητικά στη ‘σελίδα’ του Υπουργείου. Την ίδια ώρα, δεν υπάρχει σε εκείνο του site της ΔΑΜ.

Περαιτέρω έρευνα έκανε αντιληπτό το γεγονός ότι “τα δικαιολογητικά που υπάρχουν στην ιστοσελίδα του Υπουργείου δεν είναι πρόσφατα επικαιροποιημένα. Και δεν είναι τα ίδια με αυτά που είναι αναρτημένα στην ιστοσελίδα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής, όπου ανήκουν οι ΔΑΜ”. Και τι ανεβάζουν οι ενδιαφερόμενοι αντί του βιβλιαρίου, που δεν υπάρχει; “Δυο φορές την ασφαλιστική ικανότητα”.

Η Σωτηρία Χήρα δήλωσε βέβαιη πως πολύ σύντομα οι ΔΑΜ θα αρχίσουν να στέλνουν emails με δικαιολογητικά που δεν έχουν σταλεί ή είναι λάθος.

Και όλη αυτή η σύγχυση οφείλεται στο γεγονός ότι “οι υπηρεσίες που εκδίδουν τις άδειες διαμονής, δεν υπάγονται στο Υπουργείο, αλλά στις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις που έχουν το αυτοδιοίκητο”. Α, όλα αυτά συμβαίνουν ενώ ο σκοπός της πλατφόρμας “ήταν να διευκολυνθεί η διοίκηση. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν υπηρεσίες που δεν υπάγονται σε εκείνη. Και κατά τα φαινόμενα, οι δημιουργοί της πλατφόρμας δεν ρώτησαν αυτούς που κάνουν τη δουλειά, πώς θα βοηθηθούν”. Αντ’ αυτού, έκαναν αναπαραγωγή λάθος δικαιολογητικών.

Χωρίς τη βοήθεια ειδικού δουλειά δεν γίνεται

Όπως καταλαβαίνεις, όλα τα παραπάνω αναγκάζουν τους μετανάστες να ζητήσουν τις υπηρεσίες δικηγόρων ή ακόμα και λογιστών “για διαδικασία που είναι διοικητική και όχι δικαστική”.

Μαρτυρίες που εξασφάλισε το Magzine αναφέρουν πως το κόστος κυμαίνεται από 250 έως 500 ευρώ. Όποιος ολοκληρώνει την υποβολή αίτησης, παίρνει μια βεβαίωση κατάθεσης, σε μορφή pdf, ως αποδεικτικό και όχι την ‘μπλε βεβαίωση’. “Βάσει της υπουργικής απόφασης, η νέα διαδικασία προβλέπει ότι η βεβαίωση θα έχει barcode/QR Code, ώστε να ελέγχονται τα στοιχεία από τις αρχές”. Μάντεψε. “Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει σειριακός αριθμός ή όποια άλλη επίσημη σφραγίδα που να εγγυάται την αυθεντικότητα τους”.