ΑΝΝΑ ΜΠΟΥΣΔΟΥΚΟΥ: “ΧΡΕΙΑΖΟΜΑΣΤΕ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΥΣ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟΥΣ ΕΜΠΙΣΤΕΥΟΜΑΣΤΕ”
Η διευθύνουσα σύμβουλος του iMEdD μιλά στο Magazine για τη Διεθνή Εβδομάδα Δημοσιογραφίας και τη χαμένη εμπιστοσύνη στα Μέσα.
Σε ένα περιβάλλον διαρκούς αμφισβήτησης των Μέσων, η Διεθνής Εβδομάδα Δημοσιογραφίας του iMEdD έρχεται σε λίγες ημέρες σην Αθήνα και θέτει στο επίκεντρο των συζητήσεών της το ζήτημα της ανάκτησης της εμπιστοσύνης του κοινού.
Σε μια προσπάθεια να εξεταστούν βαθύτερα οι αιτίες, οι επιπτώσεις αλλά και οι πιθανοί τρόποι να ανακτηθεί η χαμένη εμπιστοσύνη του κοινού, περισσότεροι από 100 έλληνες και διεθνείς ομιλητές, δημοσιογράφοι, επαγγελματίες των Μέσων θα μοιραστούν τις εμπειρίες τους και να ρίξουν φως στις προκλήσεις και τα επόμενα βήματα της Δημοσιογραφίας. Ανάμεσά τους θα βρεθούν ομιλητές από ξένα μέσα μαζικής ενημέρωσης και δημοσιογραφικούς οργανισμούς όπως η Jelena Cosic του ICIJ, η Christianne Amanpour του CNN και o Pavol Szalai των RSF.
Μεταξύ των συζητήσεων, ξεχωρίζουν τα πάνελ της Τετάρτης (5/10) “Zήτημα Εμπιστοσύνης: Η Οπτική του Κοινού” όπου μεταξύ των ομιλητών θα βρεθεί ο Διευθυντής του NEWS 24/7, Μάνος Χωριανόπουλος και αυτό της Παρασκευής (7/10) “Ζήτημα Εμπιστοσύνης: Η οπτική των δημοσιογράφων” όπου ανάμεσα στους ομιλητές θα βρεθούν οι Δημοσιογράφοι του News 24/7 Κώστας Κουκουμάκας και Μάνος Φραγκιουδάκης.
Η δημοσιογράφος και διευθύνουσα σύμβουλος του iMEdD Άννα Μπουσδούκου μιλά στο Magazine για όλα όσα θα συμβούν τις ερχόμενες μέρες στη Διεθνή Εβδομάδα Δημοσιογραφίας που ξεκινά την Τετάρτη (5/10) στο Ωδείο Αθηνών.
“Γιατί τελικά όλα είναι θέμα εμπιστοσύνης και αυτή η συζήτηση δεν ξεκινάει πάντα από το γιατί ή πώς οι πολίτες θα εμπιστευτούν ξανά τους Δημοσιογράφους, αλλά και ποιος θα εμπιστευτεί και θα υποστηρίξει -σεβόμενος την ανεξαρτησία τους- δημοσιογραφικά εγχειρήματα που έχουν ως τελικό αποδέκτη τον πολίτη” όπως αναφέρει στο Magazine.
Την πρώτη εβδομάδα του Οκτώβρη, το iMEdD διοργανώνει τη Διεθνή Εβδομάδα Δημοσιογραφίας 2022 με θέμα της “A Matter of Trust”. Πώς θα μπορούσε να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών σε παγκόσμιο επίπεδο και ειδικότερα στην περίπτωση της Ελλάδας;
Αυτή είναι ερώτηση πολλών εκατομμυρίων, αλλά πρώτα ας αναλογιστούμε εάν χρειαζόμαστε και θέλουμε να υπάρχει η Δημοσιογραφία. Από εκεί και πέρα θα χρειαστεί να αποσαφηνίσουμε τι είναι η Δημοσιογραφία. Για να γίνει αυτό θα πρέπει να βρεθεί έδαφος και πόροι για δημοσιογραφική έρευνα και δεδομένα και ας μείνουν οι τίτλοι και οι απόψεις για τα social media που πλέον θεωρούνται από τις πρώτες επιλογές του κοινού για την ενημέρωση του. Και αυτό πιστεύω είναι ευθύνη βασικά της βιομηχανίας των media και των επαγγελματιών του χώρου, και στη συνέχεια έρχεται η φωνή του πολίτη. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να υπάρξει σύνδεση της καθημερινότητας του πολίτη με όσα ερευνά ένας/μια δημοσιογράφος, κάτι που σήμερα δεν συμβαίνει συχνά, γιατί πολλοί επαγγελματίες έχουν αρκετούς περιορισμούς για πρόσβαση σε αυτό που ονομάζουμε “πεδίο”. Έχω πει και παλαιότερα ότι δεν χρειαζόμαστε Δημοσιογράφους για να τους αγαπάμε ή να τους μισούμε, αλλά για να τους εμπιστευόμαστε.
Ποιες θεωρείτε τις μεγαλύτερες προκλήσεις που θα κληθεί να αντιμετωπίσει κάποιος που ξεκινάει να ασχολείται σήμερα με τη δημοσιογραφία;
Μα τι άλλο χειρότερο από την έλλειψη εμπιστοσύνης από το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας προς τη Δημοσιογραφία; Επίσης τεράστια πρόκληση είναι το μη βιώσιμο μιντιακό περιβάλλον που κατακλύζεται από μη κερδοφόρες επιχειρήσεις οι οποίες με τη σειρά τους δεν μπορούν ή δεν θέλουν να επενδύσουν στη Δημοσιογραφία. Κανείς δεν είπε ότι η Δημοσιογραφία δεν κοστίζει, αρκεί ως Δημοσιογραφία να νοείται η έρευνα.
Η υπόθεση των υποκλοπών και οι παρακολουθήσεις δημοσιογράφων, πολιτικών και πολιτών από την ΕΥΠ αποτελούν κυρίαρχο θέμα συζήτησης σε Ελλάδα και Ευρώπη. Πόσο συνέβαλε, κατά τη γνώμη σας, η ερευνητική δημοσιογραφία στις παραπάνω αποκαλύψεις;
Δημοσιογραφική έρευνα έγινε, αλλά δεν έφτασε ως είδηση στο ευρύ κοινό. Υπήρξαν συνάδελφοι που μίλησαν, έγραψαν, παρέθεσαν από μήνες νωρίτερα στοιχεία και δεδομένα, αλλά το ερώτημα που εύλογα προκύπτει είναι γιατί δεν προκάλεσαν εντύπωση. Διερευνήθηκαν και κρίθηκαν μη αξιόπιστα, ή αποσιωπήθηκαν; Δυστυχώς θεωρώ ότι αποσιωπήθηκαν και μάλιστα από συναδέλφους δημοσιογράφους. Και θεωρώ ότι αυτό πρέπει να μας προβληματίσει πρώτο, πριν φτάσουμε στην αξιολόγηση της αξιοπιστίας ή μη των δημοσιογραφικών αυτών ερευνών.
Εν μέσω της εμβληματικής εξέγερσης στο Ιράν μετά τη δολοφονία της Mahsa Amini, η δημοσιογράφος του CNN Christiane Amanpour – που θα βρεθεί μεταξύ των ομιλητών του συνεδρίου – αρνήθηκε να φορέσει μαντίλα κατόπιν αιτήματος του Ιρανού πρόεδρου, με αποτέλεσμα να μην πραγματοποιηθεί η συνέντευξη. Τι σηματοδοτεί, κατά τη γνώμη σας, μια τέτοια κίνηση;
Πρωτίστως σηματοδοτεί την ελευθερία κόντρα στην καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Δίνει όμως παράλληλα και ένα παράδειγμα της ανάγκης που υπάρχει ώστε άνθρωποι που ασκούν επιρροή και τους δίνεται με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο δημόσιο βήμα να εκπροσωπούν όσους διεκδικούν κοινωνική ορατότητα.
Ο πόλεμος που έχει ξεκινήσει από τον Φλεβάρη στην Ουκρανία είναι ένα συμβάν στο οποίο είδαμε μετά από καιρό να γίνονται πολλές αποστολές από ελληνικά Μέσα. Ποια είναι η εικόνα που έχετε σχηματίσει για την ασφάλεια των πολεμικών ανταποκριτών που βρέθηκαν στα πεδία των μαχών;
Ένας πόλεμος είναι πάντα ένας πόλεμος και όποιος δεν έχει βρεθεί στο πεδίο είναι οξύμωρο να εκφέρει γνώμη από τον καναπέ του. Ωστόσο, συνομιλώντας με συναδέλφους που βρέθηκαν ή βρίσκονται σε πεδία μαχών, ασφάλεια θεωρείται ακόμα και η εκπαίδευση που μπορεί να λάβει ένας/μια δημοσιογράφος, φωτοειδησεογράφος και συνάδελφοι τεχνικοί, ώστε να γνωρίζουν ακόμα και πώς να κινηθούν σε πολεμικό περιβάλλον. Με το iMEdD για παράδειγμα είχαμε συμμετάσχει πριν 3 χρόνια στο εκπαιδευτικό – δημοσιογραφικό camp «Journalists Field Safety» του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, διοργανώσαμε το 2020 workshop για το τραύμα σε συνεργασία με το Dart Centre Europe, και δημιουργήσαμε ένα «παρατηρητήριο» για τον πόλεμο στην Ουκρανία όπου σε συνεργασία με διεθνείς ανεξάρτητους δημοσιογραφικούς οργανισμούς, πανεπιστήμια και ειδικούς αναλυτές, δημοσιεύουμε αναλύσεις και άρθρα χρήσιμα για τη δημοσιογραφική κοινότητα.
Το iMEdD από το 2018 που ιδρύθηκε βάζει εμφατικά στη δημόσια συζήτηση τα ζητήματα της εμπιστοσύνης, της ελευθερίας του λόγου και της ανεξαρτησίας των ΜΜΕ. Με ποιους τρόπους πιστεύετε οι έχει συμβάλει στο να επιτευχθούν τα παραπάνω; Πιστεύετε ότι η δημοσιογραφική κοινότητα έχει αντιληφθεί το πώς μπορεί να αξιοποιήσει το iMEdD για να παράξει περιεχόμενο;
Θέλω να πιστεύω ότι έχουμε ξεκινήσει να συμβάλλουμε με το να δίνουμε τη δυνατότητα πρώτα απ’ όλα παραγωγής περιεχομένου σε σωστές συνθήκες για έναν/μια δημοσιογράφο όπως τον απαραίτητο χρόνο, χώρο, τους πόρους, το δίκτυο συνεργατών, τη νομική κάλυψη και κυρίως την ανεξαρτησία στην έκβαση και δημοσίευση της κάθε ιστορίας που έχει παραχθεί έως σήμερα με την υποστήριξη του iMEdD. Ταυτόχρονα επιχειρούμε να ενθαρρύνουμε την δημιουργία μιας διεθνούς δημοσιογραφικής κοινότητας, γιατί τίποτα δεν επιτυγχάνεται σε επίπεδο έρευνας χωρίς τη συνεργασία και πολλές φορές τη συνεργασία και εκτός συνόρων. Σημαντικό επίσης είναι το γεγονός ότι προσπαθούμε να φιλοξενούμε πολλά και με διαφορετική θεματολογία workshops γύρω από απαραίτητες τεχνικές όπως πχ το verification και η ανάλυση δεδομένων (data analysis) προσφέροντας την δυνατότητα σε ήδη καταρτισμένους επαγγελματίες του χώρου να γνωρίσουν νέα εργαλεία. Τολμώ να πω ότι η δημοσιογραφική κοινότητα αντιλήφθηκε γρηγορότερα και περισσότερο από όσο περιμέναμε πώς μπορεί να αξιοποιήσει τα προγράμματα του iMEdD, αλλά η ανάγκη είναι τεράστια. Είμαστε σχεδόν 4 χρόνων και συνολικά έχουν υποστηριχθεί 21 δημοσιογραφικά projects από τον Οργανισμό μας και έχουν διοργανωθεί περισσότερα από 24 workshops, κάποια εκ των οποίων ήταν ολοκληρωμένα προγράμματα με πολλαπλές θεματικές που διήρκησαν μέχρι και 3 μήνες.
Ποια είναι τα μελλοντικά σχέδια του iMEdD τόσο στο πεδίο της υποστήριξης όσο και στη δική του παραγωγή περιεχομένου;
Ακόμα μεγαλύτερη στόχευση στις έρευνες που στηρίζουμε ως προς την υλοποίηση τους, αλλά και στην παραγωγή περιεχομένου από την δημοσιογραφική ομάδα του iMEdD που πάντα όμως είναι ανοιχτή σε συνεργασίες με δημοσιογράφους και επαγγελματίες του χώρου με στόχευση τη δημοσίευση ανοιχτού περιεχομένου προς όλους. Όραμα της ομάδας του iMEdD είναι ο Οργανισμός να αποτελεί πεδίο ελευθερίας, δημιουργίας και ανεξαρτησίας για τη δημοσιογραφική κοινότητα. Με την αποκλειστική υποστήριξη του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) και με απόλυτη ανεξαρτησία, έχουμε την δυνατότητα να υλοποιούμε πιο στοχευμένα και εξωστρεφή προγράμματα, είτε υποστήριξης δημοσιογραφικών project, είτε παραγωγής περιεχομένου. Γιατί τελικά όλα είναι θέμα εμπιστοσύνης και αυτή η συζήτηση δεν ξεκινάει πάντα από το γιατί ή πώς οι πολίτες θα εμπιστευτούν ξανά τους Δημοσιογράφους, αλλά και ποιος θα εμπιστευτεί και θα υποστηρίξει -σεβόμενος την ανεξαρτησία τους- δημοσιογραφικά εγχειρήματα που έχουν ως τελικό αποδέκτη τον πολίτη.
Ποια είναι τα highlights της Διεθνούς Εβδομάδας Δημοσιογραφίας 2022; Πείτε μας λίγα λόγια για τους καλεσμένους και τους οργανισμούς που θα παρευρεθούν, ποιες συζητήσεις ξεχωρίζετε;
Στην Εβδομάδα Δημοσιογραφίας προσπαθήσαμε να δημιουργήσουμε ένα πρόγραμμα όπου το ζήτημα της εμπιστοσύνης στη δημοσιογραφία εξετάζεται από διαφορετικά πρίσματα μέσω ενός μεγάλου φάσματος θεματικών και ομιλητών από διαφορετικά σημεία του πλανήτη, διαφορετικούς ρόλους και οπτικές. Ενδεικτικά θα φιλοξενηθούν περισσότεροι από 100 ομιλητές από ελληνικά και ξένα μέσα μαζικής ενημέρωσης και δημοσιογραφικούς οργανισμούς όπως η Jelena Cosic του ICIJ, η Christianne Amanpour του CNN και o Pavol Szalai των RSF, αλλά και οργανισμοί που υποστηρίζουν ποικιλοτρόπως και με συνέπεια τη δημοσιογραφική κοινότητα όπως οι OCCRP, Arena for Journalism, Bloomberg Africa, GIJN καθώς και το Ευρωπαϊκό Βραβείο Τύπου που την Κυριακή 09 Οκτωβρίου διοργανώνει στα πλαίσια του forum την πρώτη συνάντηση των δημοσιογράφων που έχουν βραβευθεί στα 10 έτη λειτουργίας του θεσμού.
Αξίζει να αναφερθεί ότι θα παρουσιαστούν για πρώτη φορά στο κοινό δύο έρευνες πανελλαδικής εμβέλειας που ολοκλήρωσε το iMEdD σε συνεργασία με το τμήμα Ερευνών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και εντοπίζουν ενδιαφέροντα σημεία σχετικά με την άποψη του κοινού για τη δημοσιογραφία, αλλά και την άποψη των ίδιων των δημοσιογράφων προς το παραγόμενο δημοσιογραφικό προϊόν.
Αυτές θα συζητηθούν την Τετάρτη 05 Οκτωβρίου στις 18:00 στο πάνελ Zήτημα Εμπιστοσύνης: Η Οπτική του Κοινού, ένα πάνελ στο οποίο εκτός της δημοσιογραφικής κοινότητας, συνομιλητές θα είναι και το κοινό που μπορεί να παραβρεθεί μέσω ηλεκτρονικής εγγραφής εδώ, και την Παρασκευή 07 Οκτωβρίου στις 18:30 στο πάνελ Ζήτημα Εμπιστοσύνης: Η οπτική των δημοσιογράφων.
Ιδιαίτερα επίκαιρες τη δεδομένη στιγμή είναι οι θεματικές:
Τοπική ειδησεογραφία: Χτίζοντας εμπιστοσύνη, αλληλεπιδρώντας με τις κοινότητες
Ελευθερία, Ανεξαρτησία και Βιωσιμότητα του Τύπου
Εκτός ωστόσο από τα key notes, τα workshops και τα panels, έχουμε δώσει έμφαση σε μια ολιστική εμπειρία για τους δημοσιογράφους που θα παραβρεθούν, με πολλαπλά case studies, με εκθέσεις φωτορεπορτάζ, διαδραστικά data installations και ένα “media village” όπου θα μπορούν να γνωρίσουν από κοντά οργανισμούς και ανεξάρτητα μέσα για να εμπνευστούν και να ενημερωθούν πως μπορούν να υποστηριχθούν ουσιαστικά για να παράγουν το πρωτότυπο δημοσιογραφικό περιεχόμενο τους.
