ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΚΥΡΙΟΛΕΚΤΙΚΑ ΕΦΗΒΟΙ ΕΩΣ ΤΑ 40

Στη βιολογία προσδιοριζόμαστε ως ενήλικες όταν έχουμε αναπτυχθεί πλήρως ως οργανισμοί.

Στα λεξικά ως ανώριμοι αναφέρονται αυτοί που “δεν έχουν φτάσει ακόμα στην πλήρη ψυχική και πνευματική ανάπτυξη“.

Κατά συνέπεια, ενδέχεται να μην έχουμε γίνει 100% ενήλικες per se, πριν τα 40.

Βλέπεις, ο εγκέφαλος ολοκληρώνει την εξέλιξη του αφότου ‘πατήσουμε’ τα 30s.

Έως τότε μας συμβαίνουν αλλαγές που μπορούν να επηρεάσουν τη συμπεριφορά μας και να κάνουν πιο πιθανή την ανάπτυξη διαταραχών ψυχικής υγείας.

Το βέβαιο είναι πως τα τελευταία χρόνια αυξάνονται διαρκώς τα στοιχεία που δείχνουν πως η ωρίμανση του εγκεφάλου είναι μια μακρά, περίπλοκη διαδικασία χωρίς προφανή ορόσημα. Αυτό γίνεται βούτυρο στο ψωμί όλων μας (όπως κρατάμε το παιδί που έχουμε μέσα μας ζωντανό), εκτός και αν ανήκουμε σε εκείνους που προσπαθούν να χαράξουν πολιτικές, σχετικές με συμπεριφορές που προκύπτουν από το δεδομένο.

Για παράδειγμα, τα μεγάλα ρίσκα που παίρνουν ανήλικοι και συχνά δεν αποφεύγουν τη ‘δαγκάνα’ του νόμου ή την ισχυρή επιρροή των συναισθημάτων σε άτομα που είναι στα 20s τους ή τις μεθόδους που μπορούν να δώσουν αποτελεσματική παιδεία.

Ερευνητές μια φορά, εξηγούσαν από το 2016 πως πριν την όποια απόφαση, θα έπρεπε να υπάρξει πληρέστερη εικόνα για το πώς ωριμάζει ο εγκέφαλος.

Μάλλον ήλθε αυτή η ώρα.

Ποιο μέρος του εγκεφάλου παίρνει το χρόνο του για να ωριμάσει

Στην ερώτηση αν η ωρίμανση του εγκεφάλου σχετίζεται με τη γενικότερη ωριμότητα μας (σε σκέψεις και συμπεριφορά), η απάντηση που είχε δώσει μελέτη του 2013 είναι ότι “η εξέλιξη του εγκεφάλου συμβαίνει κατά την εφηβεία, λόγω της αύξησης της σύνθεσης των ορμονών του φύλου που εμπλέκονται στην εφηβεία -συμπεριλαμβανομένων των οιστρογόνων, της προγεστερόνης και της τεστοστερόνης.

Η ωρίμανση του εγκεφάλου να επηρεάζεται και από την κληρονομικότητα, το περιβάλλον και τις ορμόνες του φύλου (οιστρογόνα, προγεστερόνη και τεστοστερόνη).

Η ανάπτυξη και η ωρίμανση του προμετωπιαίου φλοιού (περιοχή του εγκεφάλου που βοηθά στην ολοκλήρωση των εκτελεστικών λειτουργιών του) συμβαίνει κυρίως κατά την εφηβεία και ολοκληρώνεται πλήρως στην ηλικία των 25 ετών”.

Για το τελευταίο μην πάρεις κι όρκο, αφού στα 9 χρόνια που μεσολάβησαν έως σήμερα προέκυψαν στοιχεία που ‘στέλνουν’ την πλήρη ωρίμανση μετά τα 30.

Βάσει αυτών, οι αλλαγές στον ινιακό λοβό (είναι στο πίσω μέρος του εγκεφάλου και υπεύθυνοι για την όραση, με βλάβες να δημιουργούν παραισθήσεις, αδυναμία αναγνώρισης κινήσεων και λέξεων και αντικείμενα στο οπτικό μας πεδίο που δεν υπάρχουν) τελούνται έως τα 20.

Οι αλλαγές στον μετωπιαίο λοβό (είναι στο μπροστινό μέρος και ελέγχουν τη συνείδηση των πράξεων μας, την κρίση, τις συναισθηματικές αντιδράσεις και τη γνώση του νοήματος των λέξεων που επιλέγουμε και τη γλώσσα που χρησιμοποιούμε -βλάβες οδηγούν και σε διαταραχές προσωπικότητας), νέοι σύνδεσμοι σχηματίζονται ακόμη και αφότου κλείσουμε τα 30.

Έτσι αμφισβητείται ό,τι είχαν δώσει επιστήμονες παλαιότερων δεκαετιών ως ‘ολοκλήρωση’ της εγκεφαλικής ανάπτυξης.

Κατά συνέπεια θα έλεγες πως το πόσο ώριμοι είμαστε έχει να κάνει και με τη φάση που είναι η ανάπτυξη του εγκεφάλου μας.

Που τελικά, δεν ολοκληρώνει τη διαδικασία στα 25. Τουναντίον, το μυαλό μας συνεχίζει να γίνεται πιο γρήγορο και στην τέταρτη δεκαετία της ζωής μας.

Το μυαλό μας εξακολουθεί να αλλάζει στα 30s

Όπως αναφέρει το Big Think “μια από τις πιο σημαντικές νευροεπιστημονικές ανακαλύψεις του 21ου αιώνα είναι ότι η ανάπτυξη του ανθρώπινου εγκεφάλου συνεχίζεται και στην τρίτη δεκαετία της ζωής”.

Για να είμαστε τίμιοι, οφείλουμε να θυμίσουμε πως το όργανο που έχουμε πάνω μας και αποφασίζει για τα πάντα πλησιάζει στο ‘ενήλικο’ μέγεθος του, μέχρι τα 10 μας χρόνια.

“Οι νευρώνες ωστόσο, που τον αποτελούν, συνεχίζουν να αλλάζουν για πολλά χρόνια μετά και έτσι αναδύονται νέοι σύνδεσμοι μεταξύ ευρύτερα διαχωρισμένων περιοχών του εγκεφάλου”, κατά την εργασία της ψυχολόγου, καθηγήτριας του Harvard και διευθύντριας του Εργαστηρίου Συναισθηματικής Νευροεπιστήμης και Ανάπτυξης, Leah H. Somerville.

Αυτή η αναμόρφωση επιβραδύνεται. Και αυτό είναι σημάδι πως ο εγκέφαλος ωριμάζει. Συμβαίνει ωστόσο, με διαφορετικούς ρυθμούς σε διαφορετικά μέρη του εγκεφάλου μέχρι την πρώιμη ενήλικη ζωή -όπως διάβασες ήδη.

Όπως βέβαια, αλλάζει η ανατομία, αλλάζει και η δραστηριότητα.

Σύμφωνα με όσα είχε πει η Dr. Somerville στους New York Times, επί της εργασίας που είχε κάνει το 2016 “οι έφηβοι έχουν τα ίδια αποτελέσματα με τους ενήλικες στα τεστ γνωστικής ικανότητας. Αν όμως, νιώθουν έντονα συναισθήματα, το σκορ πέφτει κατακόρυφα.

Το πρόβλημα φαίνεται να είναι ότι οι έφηβοι δεν έχουν ακόμη αναπτύξει ένα ισχυρό εγκεφαλικό σύστημα που να κρατά τα συναισθήματα υπό έλεγχο. Αυτό το σύστημα παίρνει πάρα πολλά χρόνια για να ωριμάσει, βάσει μελέτης του 2015.

Στον εγκέφαλο ενός παιδιού, οι γειτονικές περιοχές τείνουν να συνεργάζονται και μέχρι την ενηλικίωση, οι μακρινές περιοχές αρχίζουν να ενεργούν από κοινού, με τους νευροεπιστήμονες να έχουν υποθέσει ότι αυτή η αρμονία μεγάλων αποστάσεων επιτρέπει στον ενήλικο εγκέφαλο να λειτουργεί πιο αποτελεσματικά και να επεξεργάζεται περισσότερες πληροφορίες.

Δεν είχαν όμως, εικόνα του πώς γίνεται αυτό ή πώς επηρεάζεται η συμπεριφορά, όπως διαπίστωναν πως υπάρχουν παιδιά με νευρωνικά δίκτυα ενηλίκων.

Η ανακάλυψη των ερευνητών της Mayo Clinic

Όσα ήταν γνωστά έως τώρα, προέκυψαν από μελέτες νευροαπεικόνισης που έδειχναν πώς αλλάζει η δομή και η λειτουργία του εγκεφάλου με την πάροδο του χρόνου, συν μεταθανάτιες εξετάσεις της μικροσκοπικής δομής του σε διαφορετικές ηλικίες.

Η Dorien van Blooijs της Mayo Clinic και οι συνεργάτες της υιοθέτησαν διαφορετική προσέγγιση για να λύσουν το μυστήριο: διέγειραν ηλεκτρικά τον εγκεφαλικό φλοιό 74 ασθενών που υποβλήθηκαν σε χειρουργική επέμβαση για -ανθεκτική στα φάρμακα- επιληψία.

Μέσω παρακολούθησης με λειτουργική απεικόνιση μαγνητικού συντονισμού (fMRI -κυκλοφορεί ως ‘σκανάρισμα’) κατέγραψαν το χρόνο των απαντήσεων σε παρακείμενες περιοχές του εγκεφάλου. -με τις μετρήσεις να γίνονται σε πολλές περιοχές, όπως

• ο μετωπιαίος,
• ο κροταφικός (είναι υπεύθυνος για την ακοή, την αντίληψη σύνθετων εικόνων, την κατανόηση της ομιλίας και συμπεριφορών για κίνητρα και συναίσθημα) και
• ο βρεγματικός (εμπλέκεται στην αίσθηση του πόνου, της θερμοκρασίες και απαρτίωση απτικών πληροφοριών) λοβός.

Η μέτρηση της μικρής καθυστέρησης μεταξύ του ερεθίσματος και της απόκρισης τους επέτρεψε να υπολογίσουν την ταχύτητα της νευρωνικής μετάδοσης.

Επειδή οι ασθενείς τους ήταν μεταξύ 4 και 64 ετών, οι ερευνητές είχαν τη δυνατότητα να δουν πώς ωρίμαζε η ταχύτητα μετάδοσης κατά την πρώιμη ζωή και πώς άλλαζε κατά την ενήλικη ζωή.

Τα αποτελέσματά τους που δημοσιεύθηκαν στο Nature Neuroscience, αποκάλυψαν διακύμανση διάρκειας μεταξύ ερεθίσματος και απόκρισης μεταξύ των ασθενών.

Συνολικά, οι καθυστερήσεις στην αγωγιμότητα μειώθηκαν κατά την παιδική και εφηβική ηλικία και συνεχίστηκαν στους περισσότερους ασθενείς που εξέτασαν ενώ πορεύονταν για τα καλά στην ενήλικη ζωή τους.

Την υψηλότερη ταχύτητα μετάδοσης την είχε ασθενής, ηλικίας 35 χρόνων.

Οι ίνες μεγάλης εμβέλειας που συνδέουν απομακρυσμένες περιοχές του εγκεφάλου εμφάνισαν τις μεγαλύτερες αυξήσεις στην ταχύτητα μετάδοσης, διπλασιάζοντας από 1.5 έως 3 μέτρα ανά δευτερόλεπτο στην παιδική ηλικία σε 3 έως 6 μέτρα -ανά δευτερόλεπτο- στην ενήλικη ζωή.

Η ταχύτητα μετάδοσης των συνδέσεων μικρής εμβέλειας μεταξύ γειτονικών περιοχών του εγκεφάλου παρουσίασε μικρότερες αυξήσεις, φτάνοντας ταχύτητες έως και 2 μέτρα ανά δευτερόλεπτο στην ενήλικη ζωή.

Tα νέα αποτελέσματα γενικά συμβαδίζουν με την ιδέα ότι η ωρίμανση του εγκεφάλου συνεχίζεται και στην τρίτη δεκαετία της ζωής.

H διαπίστωση ότι οι ταχύτητες μετάδοσης συνεχίζουν να αυξάνονται κατά την εφηβεία και την πρώιμη ενήλικη ζωή θα μπορούσε να βοηθήσει στην εξήγηση του λόγου που οι ψυχιατρικές καταστάσεις, όπως η σχιζοφρένεια, τείνουν να αναπτύσσονται σε αυτό το στάδιο της ζωής.