BACK TO BLACK: ΟΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΙ ΤΗΣ ΒΙΟΓΡΑΦΙΑΣ ΤΗΣ ΕΙΜΙ ΓΟΥΑΙΝΧΑΟΥΖ ΜΙΛΟΥΝ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟ NEWS 24/7

«Η φωνή της Έιμι ήταν η πιο σημαντική όλων», λέει η σκηνοθέτης Σαμ Τέιλορ-Τζόνσον καθώς συζητάμε το πώς δημιουργήθηκε ένα φιλμ δύσκολο, αληθινά απαιτητικό. Περισσότερο από κάθε άλλη μουσική βιογραφία, ίσως επειδή η Έιμι Γουάινχαουζ για πολλά άτομα από εμάς δεν είναι απλά ένας θρύλος του παρελθόντος (μιας και την προλάβαμε να δημιουργεί), ίσως επειδή τα τραγούδια της και ο καλλιτεχνικός της θρίαμβος είναι άρρηκτα δεμένα με τον πόνο της και με το πάθος της.

Με άλλα λόγια τα τραγούδια της Έιμι, όπως μας είπε κι η παραγωγός του Back to Black, Άλισον Όουεν, δεν είναι το κερασάκι στην τούρτα. Αλλά είναι η τούρτα.

Το Back to Black (που κυκλοφορεί ήδη στις αίθουσες) είναι λοιπόν ένα βιογραφικό φιλμ για την θρυλική Έιμι, για ένα από εκείνα τα ταλέντα που καθορίζουν την εποχή της, κι όλες τις εποχές που ακολουθούν. Την ακολουθεί από τα χρόνια που προσπαθούσε να πετύχει ως τραγουδίστρια γιατί ήθελε όχι να γίνει διάσημη, αλλά να μπορέσει να εκφράζει μουσικά όλα όσα περνάει. Στη δημιουργία του Frank, στις κόντρες με τη δισκογραφική, στην ταραχώδη ερωτική της ζωή με τον μετέπειτα σύζυγό της Μπλέικ, και τελικά στην κυκλοφορία του εμβληματικού Back to Black – μέχρι φυσικά το τραγικό τέλος.

Κάτι που μας φάνηκε εξαιρετικά ενδιαφέρον στην κουβέντα μας το δημιουργικό τιμ του φιλμ, ήταν το πώς η μουσική της Έιμι μοιάζει να αποτελεί την απόλυτη Βίβλο. Την απόλυτη πηγή. Για τους ανθρώπους της ταινίας, είναι η Έιμι που λέει την ιστορία, μέσα από τους αυτοβιογραφικούς στίχους της. Για την πρωταγωνίστρια Μαρίσα Αμπέλα, ήταν η ευθύτητά της που υπήρξε απόλυτος οδηγός – η Έιμι, λέει η Αμπέλα, «δεν κρυβόταν ποτέ». Ο σεναριογράφος Ματ Γκρίνχαλ λέει μάλιστα εν είδει υπερβολής, πως η Έιμι «θα έπρεπε να είναι συν-σεναριογράφος».

Σε κάθε περίπτωση, μια προσωπικότητα που αμέτρητοι λάτρεψαν και οι πάντες γνώριζαν. Είτε ως μορφή, είτε ως φωνή, είτε ως, είτε ως κάτι από όλα. Οι πάντες έχουν μια Έιμι Γουάινχαουζ μέσα στο μυαλό τους, αλλά η ίδια δεν θέλησε ποτέ να είναι γρίφος, δεν θέλησε ποτέ  περσόνα να είναι ποπ σταρ – θέλησε απλά να μπορεί να κάνει αυτό για το οποίο εμφανέστατα είχε έρθει σε αυτή τη γη.

Πώς λοιπόν λες την ιστορία της Έιμι σε μορφή βιογραφικού φιλμ; Πώς ξεκινάς καν να το επιχειρήσεις; Το NEWS 24/7 μίλησε μέσω zoom με τους ανθρώπους που δημιούργησαν το φιλμ Back to Black για να πάρει όλες τις απαντήσεις. Μιλήσαμε με την ανερχόμενη ηθοποιό Μαρίσα Αμπέλα (της σειράς Industry, η οποία υποδύεται την Έιμι), την σκηνοθέτη Σαμ Τέιλορ-Τζόνσον (του βιογραφικού του Τζον Λένον φιλμ, Nowhere Boy), την παραγωγό Άλισον Όουεν (υποψήφια Όσκαρ για το Elizabeth με την Κέιτ Μπλάνσετ), τον σεναριογράφο Μαρ Γκρίνχαλ (Control, Τα Αστέρια Δεν Πεθαίνουν Στο Λίβερπουλ) και τον πολύ αγαπητό ηθοποιό Έντι Μάρσαν (που υποδύεται τον Μιτς, τον άκρως αμφιλεγόμενο πατέρα της Έιμι).

Αυτή είναι η ιστορία του φιλμ, όπως μας την αφηγήθηκαν.

Ι. ΣΗΜΕΙΟ ΕΚΚΙΝΗΣΗΣ: Η ΕΪΜΙ ΚΑΙ ΟΙ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΤΗΣ

Η Σαμ Τέιλορ-Τζόνσον κι ο Ματ Γκρίνχαλ εξηγούν πώς προσέγγισαν την ιστορία ενός ανθρώπου που δεν είναι πια ανάμεσά μας, μέσα από τα λόγια που άφησε πίσω. Και το πώς (αλλά και το γιατί!) επιχειρείς να φέρεις εις πέρας μια τόσο δύσκολη ισορροπία.

Σαμ Τέιλορ-Τζόνσον, σκηνοθέτης: Η μουσική της Έιμι ήδη ξεπερνά το χρόνο με τον ίδιο τρόπο που συμβαίνει με σπουδαίους καλλιτέχνες όπως η Μπίλι Χόλιντεϊ την οποία και αγαπούσε. Ένιωσα πως η τραγωδία κι η ιδέα της Έιμι ως θύμα άρχισε να ξεπερνά το ποια ήταν και θέλαμε να δούμε την ιστορία από την πλευρά της. Ποια ήταν ως δημιουργικό άτομο. Να της δώσουμε τη δύναμή της πίσω, κατά κάποιο τρόπο.

Αυτή ήταν η πρόθεσή μου όταν ξεκινούσα να κάνω την ταινία. Προσπαθούσα να βρω ισορροπία και να χειριστώ το θέμα με ευαισθησία. Πηγαίνοντας αυτό το ταξίδι μαζί της μέσα από σκοτεινούς καιρούς, αλλά βλέποντας και την ευφυία και το χιούμορ της. Ήταν τόσο πολυεπίπεδη.

Ματ Γκρίνχαλ, σεναριογράφος: Για την έρευνα πήγα σε ό,τι είχε γράψει η Έιμι, είδα όλα της τα βίντεο, διάβασα βιβλία, απόψεις, ακόμα και σε chat rooms μπήκα. Και μετά εστίασα στις ιστορίες που θέλαμε να πούμε. Γιατί λέγαμε την ιστορία από την οπτική της Έιμι, το πιο σημαντικό που είχα στο κεφάλι μου ήταν η φωνή και το βλέμμα της Έιμι. Η ποιοτική μου έρευνα ήρθε κοιτάζοντας όσα η ίδια η Έιμι είχε πει, συμπεριλαμβανομένης της μουσικής της. Χρησιμοποίησα στίχους της και πολλές φράσεις της στο σενάριο – θα έπρεπε να είναι συν-σεναριογράφος.

Σαμ Τέιλορ-Τζόνσον: Ήταν σημαντικό για μένα να έχω απόλυτη δημιουργική ελευθερία. Έχοντας δουλέψει στο Nowhere Boy που ήταν για τον Τζον Λένον, με πολλούς ανθρώπους γύρω από αυτό, τον Πολ, την Γιόκο, τους φανς των Beatles, ήταν σημαντικό εδώ να φερθώ με σεβασμό. Συναντήθηκα με πολλούς ανθρώπους αλλά μετά αφοσιώθηκα στο να πω την ιστορία που έχω να πω χωρίς παρεμβολές.

Πρέπει να πιστέψεις ότι έχεις κάνει την σωστή έρευνα, έχεις ακούσει όλες τις ιστορίες και να ξέρεις πως η ιστορία που θα πεις είναι η σωστή. Κι αυτό θα προερχόταν μέσα από τη μουσική και τους στίχους της. Η φωνή της Έιμι ήταν η πιο σημαντική όλων. Ένιωσα πως το να έχω έγκριση από κανέναν δε θα με βοηθούσε. Ήξερα πως θα φερθώ στους πάντες με σεβασμό, αλλά το σημαντικό ήταν πως είχαμε την ιστορία όπως την είπε η ίδια η τραγουδοποιός μέσα από τα τόσο δυνατά τραγούδια της, κι αυτή ήταν η ιστορία που έπρεπε να πω.

ΙΙ. ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΪΜΙ

Ο κλήρος έπεσε στην 27χρονη αγγλίδα Μαρίσα Αμπέλα, ένα κορίτσι του βόρειου Λονδίνου, όπως θα έλεγε κι η παραγωγός Άλισον Όουεν. Η ανερχόμενη ηθοποιός της σειράς Industry ήταν τελικά μια εύκολη επιλογή για έναν πολύ δύσκολο ρόλο, μας εξηγεί η παραγωγός του φιλμ.

Άλισον Όουεν, παραγωγός: Το πιο σημαντικό στο κάστινγκ της Έιμι ήταν να βρούμε κάποια που να μπορεί να κατοικήσει μες στην ψυχή της Έιμι. Μπορείς να βρεις σωσίες, να ψάξεις καραόκε, τοπικές παμπ… εύκολα θα βρεις κάποια που μοιάζει ή που κάνει μια καλή μίμηση, αλλά να βρεις κάποια που πιστεύεις ότι για όλο το φιλμ μπορεί να βρει την ψυχή της Έιμι, είναι δύσκολο.

Θα μπορούσα να σου πω ότι ψάξαμε πέντε ηπείρους για να τη βρούμε, αλλά θα ήταν ψέματα. Τη βρήκαμε πολύ εύκολα! Ξεκινήσαμε ψάχνοντας στο βόρειο Λονδίνο, αναζητούσαμε αυτή την ψυχή ενός κοριτσιού από το βόρειο Λονδίνο. Δε φανταζόμασταν ότι θα βρίσκαμε τόσο γρήγορα κάποια τόσο φανταστική.

Μαρίσα Αμπέλα, ηθοποιός: Τεχνικά ήταν πολύ δύσκολο να μάθω να τραγουδάω και να παίζω κιθάρα και να κινούμαι και να ακούγομαι σαν εκείνη. Αλλά το σημαντικότερο για μένα ως ηθοποιός είναι ο κόσμος να φεύγει από την ταινία με το feeling της Έιμι, να νιώθουν ότι ήταν μαζί της κατά τη διάρκεια της ταινίας.

III. ΧΩΡΙΣ ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ, ΔΕΝ ΘΑ ΥΠΗΡΧΕ ΤΑΙΝΙΑ

Σε αντίθεση με άλλες μουσικές βιογραφίες που έχουν γυριστεί χωρίς την χρήση της σχετικής μουσικής, αυτό έμοιαζε σαν κάτι το αδιανόητο για την παραγωγό Άλισον Όουεν. Εδώ, μαζί με τον σεναριογράφο Ματ Γκρίνχαλ, μας εξηγούν πώς η ταινία δομήθηκε έχοντας τα τραγούδια της Έιμι Γουάινχαουζ ως δραματουργικό σκελετό.

Άλισον Όουεν: Δε μπορούσα να διανοηθώ να κάνω ταινία την ιστορία της Έιμι χωρίς τα τραγούδια. Έχουν γίνει φυσικά βιογραφίες μουσικών χωρίς τα τραγούδια, αλλά εδώ η Έιμι είναι τα τραγούδια της. Δεν είναι τραγουδίστρια, είναι τραγουδοποιός. Κι όχι μόνο αυτό, αλλά τα τραγούδια της είναι η ζωή της. Δε μπορούσε να περάσει στο επόμενο στάδιο της ζωής της χωρίς να γράψει κάποιο τραγούδι για αυτό που βίωνε. Οπότε τα τραγούδια αφορούσαν πάντα μια συγκεκριμένη στιγμή της ζωής της και της συναισθηματικής της αφήγησης. Άρα σε αντίθεση με άλλες μουσικές βιογραφίες, τα τραγούδια δεν είναι το κερασάκι στην τούρτα, αλλά είναι η τούρτα.

Ματ Γκρίνχαλ: Κλειδώσαμε τα τραγούδια πριν κάνουμε οτιδήποτε άλλο, αποφασίζοντας ποια θέλουμε να ακούσουμε στην ταινία. Μετά άκουγα ό,τι άλλο άκουγε τότε κι η ίδια, τι της άρεσε, Λόριν Χιλ, κλπ. Τα τραγούδια είναι κεντρικός χαρακτήρας κι έτσι τα προσέγγισα. Δεν ήταν ότι η Έιμι τραγουδούσε απλώς κάποια τραγούδια, αλλά τα τραγούδια έρχονταν πρώτα – είναι το συναισθηματικό arc της Έιμι. Έπρεπε λοιπόν να βάλουμε τα τραγούδια σε αφηγηματική δομή. Αν τα βάλουμε λάθος, τότε όλη η ταινία θα ήταν ασυντόνιστη.

IV. ΟΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΪΜΙ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΠΑΠΑΡΑΤΣΙ

Το πιο πολυσυζητημένο στοιχείο του φιλμ είναι (και δε θα μπορούσε να είναι αλλιώς) το πώς κοιτάζει φιγούρες όπως του πατέρα της, Μιτς, και του συντρόφου της, Μπλέικ. Για πολύ κόσμο, μοιράζονται την ευθύνη για την τραγική κατάληξη της Έιμι, με μεγάλο ρόλο φυσικά να παίζουν και τα media. Οι Σαμ Τέιλορ-Τζόνσον, Άλισον Όουεν, Ματ Γκρίνχαλ και ο ηθοποιός Έντι Μάρσαν (Μιτς) επιχειρούν να εξηγήσουν την προοπτική του φιλμ γύρω από το ζήτημα.

Άλισον Όουεν: Ο ρόλος του τύπου και των παπαράτσι έχει αλλάξει πολύ, γιατί η Έιμι εμφανίστηκε στο αποκορύφωμα των τελευταίων αναλογικών ημερών πριν όλα γυρίσουν στο ψηφιακό. Τώρα τα celebrities έχουν μεγαλύτερο έλεγχο στο brand και στην εικόνα τους από ό,τι είχε η Έιμι. Ήταν σαν ένα ζώο που το κυνηγούσαν. Ήταν άνθρωποι από τις βιβλιοθήκες εικόνας που φέρονταν σαν γκάνγκστερ προσπαθώντας να πάρουν φωτογραφίες διασήμων. Έτρεχαν μες στην κίνηση, τους φώναζαν φρικτά πράγματα για να βάλουν τα κλάματα… Η Έιμι ένιωθε πολιορκημένη από αυτούς, κάτι που είχε τεράστια επίδραση πάνω της. Δε μπορείς να τους κατηγορήσεις ευθέως, αλλά έκαναν τη ζωή της μια μιζέρια.

 

Αλλά η Έιμι ήθελε να γίνει σπουδαία τραγουδίστρια, δεν ξεκίνησε για να γίνει διάσημη. Ήθελε αγάπη από τους φανς και να φτάσει την τελειότητα στην τέχνη της. Είχε είδωλα όπως η Έλλα Φιτζέραλντ και η Μπίλι Χόλιντεϊ, δεν ήταν ένα παιδί που έλεγε «α, θέλω να γίνω διάσημη». Η φήμη ήταν ένα παράγωγο της τελειότητας και της αγάπης του κοινού. Κι η ίδια δε μπορούσε να το διαχειριστεί, γιατί υπήρχαν πτυχές που δε μπορούσε να φανταστεί, και πράγματα που της ήταν επίπονα.

Ματ Γκρίνχαλ: Προσπάθησα να ξεχωρίσω τους ανθρώπους με την μεγαλύτερη επίδραση στη ζωή της Έιμι και χρησιμοποίησα αυτούς για να υπηρετήσω την οπτική της. Αν είναι υπερβολικά πολλοί οι χαρακτήρες τότε έχεις ένα σενάριο και ένα φιλμ που κρεμάει. Έτσι πήρα τρεις ανθρώπους –τον Μπλέικ, τον Μιτς και τη Σύνθια– και εστίασα σε αυτούς και στο τι είδε η Έιμι σε αυτούς. Ώστε να δημιουργήσουμε ένα ολοκληρωμένο σενάριο.

Σαμ Τέιλορ-Τζόνσον: Είμαστε μέσα από την οπτική της όσο κάνουμε το φιλμ. Κι ο άντρας κι ο πατέρας της είναι δύο άνθρωποι που αγαπούσε, οπότε αν κάνεις αυτό το ταξίδι μέσα από τα μάτια της, δεν υπάρχει κρίση απέναντί τους. Η δική μας κρίση είναι άσχετη με το θέμα, δεν έχει θέση σε αυτή την ταινία. Όσο ταξιδεύουμε μαζί της, κοιτάζει αυτούς τους ανθρώπους μέσα από μια έντονη ματιά αγάπης.

Έντι Μάρσαν, ηθοποιός: Αποφάσισα από νωρίς ότι δε θα έπαιζα τον ρόλο αν ήταν είτε γυαλισμένος, είτε αν ήταν δαιμονοποίηση του Μιτς. Εγώ ήθελα να παίξω ένα ανθρώπινο ον, δεν είμαι τόσο καλός ηθοποιός για να παίξω κάτι σχηματικό!

Συνειδητοποίησα κάνοντας το φιλμ ότι όταν πεθαίνει ένας άνθρωπος σαν την Έιμι, στην κοινωνία δημιουργείται ένα συλλογικό τραύμα. Το πώς το αντιμετωπίζεις έχει να κάνει με το πώς προσπαθείς να βγάλεις νόημα από αυτό. Κι οι άνθρωποι συντηρούν μια αφήγηση για το πόσο καθησυχαστικό είναι να βρίσκεις κάπου να ρίξεις το φταίξιμο. Ο Μιτς! Ο Μπλέικ! Όταν όμως ρίχνεις το φταίξιμο στον Μπλέικ, τότε κάνει την Έιμι το θύμα και της κλέβεις την αυτονομία και την καλλιτεχνική ώθηση της ζωής της.

Ο λόγος που αποδεχόμαστε αυτή την αφήγηση είναι πως σκεφτόμαστε: Αν η κόρη μου δεν παντρευτεί κάποιον σαν τον Μπλέικ, ή αν δεν συμπεριφερθώ όπως ο Μιτς, τότε το παιδί μου δεν θα πεθάνει από εθισμό. Αλλά ο εθισμός δεν λειτουργεί έτσι. Είναι κάτι το τυχαίο, κάτι το απάνθρωπο, κάτι που σκοτώνει. Είμαι περήφανος για αυτό το φιλμ επειδή ο αληθινός εχθρός, είναι ο εθισμός – και οι παπαράτσι.

Υπάρχει λόγος που όλα αυτά τα προγράμματα αντιμετώπισης του εθισμού λέγονται ας πούμε ανώνυμοι αλκοολικοί – χρειάζεται ανωνυμία και ιδιωτικότητα για να αντιμετωπίσεις τον εθισμό, κι η Έιμι ποτέ δεν είχε ιδιωτικότητα. Την κυνήγησαν λυσσαλέα και την εξευτέλισαν διαμέσου όλης της περιόδου του εθισμού της.

V. Η ΑΙΩΝΙΑ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΕΪΜΙ

Οι δημιουργοί και ερμηνευτές της ταινίας μοιράζονται μαζί μας αναμνήσεις και σκέψεις γύρω από τα όσα σήμαινε και τα όσα αποτελούν την κληρονομιά της θρυλικής τραγουδίστριας.

Ματ Γκρίνχαλ: Θυμάμαι να μιλάει για αυτήν ο Πολ Γουέλερ στο ράδιο και να λέει ότι αυτή η τραγουδίστρια είναι το κάτι άλλο. Πήγα και πήρα το CD του Frank και ένιωσα κατευθείαν ότι εγώ δεν είχα ακούσει κάτι τέτοιο πριν – όχι στη γενιά μου τουλάχιστον. Όταν πέθανε πέρασα ώρες βλέποντας τηλεόραση, ελπίζοντας να μην ήταν αλήθεια.

Σαμ Τέιλορ-Τζόνσον: Η μουσική της, τα τραγούδια κι η φωνή της μας ταξιδεύουν αλλά ταυτόχρονα ξέρεις πώς θα τελειώσει αυτό το ταξίδι. Την ίδια στιγμή όμως, μπορείς να γιορτάζεις την προσωπικότητα και το ταλέντο της και να μη νιώθεις την απότομη πτώση αυτής της τραγωδίας, αλλά να μπορείς να κοιτάξεις τι φανταστικό άτομο ήταν και τι κληρονομιά μας άφησε σαν δώρο. Όταν οι άνθρωποι βγαίνουν από την ταινία θέλω να νιώθουν μια απογείωση, να σκέφτονται «θέλω να ακούσω αυτή τη μουσική ξανά», να νιώθεις τη μουσική με άλλο τρόπο τώρα, βλέποντας την ιστορία.

Έντι Μάρσαν: Με ενέπνευσε η αυθεντικότητα της φωνής της. Τα μπλουζ προέρχεται από το τραύμα και σε αντίθεση με άλλες μορφές και είδη μουσικής δεν είναι κάτι το χειραγωγικό – έρχεται από μια ανάγκη να αντιμετωπίσεις το τραύμα σου. Δες κάποιον όπως τον Μάιλς Ντέιβις. Όταν έπαιξε στο Μόντερεϊ το 1955, όλοι ήθελαν να παίξει κάτι πιο εμπορικό για να σιγουρεύσει το deal για δίσκο. Αλλά πέρναγε τόσο άσχημα τότε που ένιωσε πως ήθελε να ανέβει στη σκηνή και να παίξει μια μπαλάντα, γιατί αυτή ήταν η συνειδητότητα που χρειαζόταν να αγγίξει, ώστε να αντιμετωπίσει την κατάστασή του. Κι επειδή ήταν αυθεντικό, ο κόσμος συνδέθηκε κι ο Μάιλς Ντέιβις έγινε θρύλος.

Το ίδιο κι η Έιμι. Δεν ήθελε να γίνει ποπ σταρ, δεν ήθελε να γίνει διάσημη. Πέρναγε φρικτά πράγματα μέσα της κι η μουσική ήταν ο τρόπος με τον οποίο μπορούσε να είναι αντικειμενική απέναντι στο πρόσωπο του τραύματός της. Κι αυτό βοήθησε κι άλλους ανθρώπους να αντιμετωπίσουν τα δικά τους θέματα. Γι’αυτό συνδεόμαστε τόσο πολύ μαζί της.

Μαρίσα Αμπέλα: Είναι κάτι πολύ έντονο, αλλά αυτό που κάνει την Έιμι τόσο σπουδαία είναι όλα αυτά τα διαφορετικά πράγματα. Η Έιμι ένιωθε– η Amy ήταν τα πάντα!

Συχνά βάζουμε ανθρώπους σε κουτάκια, αυτό είναι ένα τραγικό άτομο, αυτό είναι χαρούμενο… οι άνθρωποι όμως έχουν τη δυνατότητα να ανταποκρίνονται σε κάθε κατάσταση που τους τυχαίνει με διαφορετικούς τρόπους. Κι ειδικά κάποια σαν την Έιμι, θα αντιμετωπίσει τη ζωή μόνο με ειλικρινείς τρόπους. Όταν νιώθει αυτή τη θλίψη, το βλέπεις κατευθείαν. Μπορούσες να το δεις κατευθείαν σε μια συνέντευξη όταν μέσα της είχε τελειώσει η κουβέντα ή όταν αντιθέτως κάτι τη συνάρπαζε. Δεν κρυβόταν ποτέ.

Και γι’αυτό εμείς ως κοινό την είδαμε να βιώνει αυτό το εύρος των καταστάσεων της ύπαρξης, με τον ίδιο τρόπο που θα το βλέπαμε μόνο σε έναν κοντινό φίλο ή σε κάποιο μέλος της οικογένειάς μας. Γιατί συνήθως κάποιος πιο έξω άνθρωπος, προβάλει ένα συγκεκριμένο image που θέλει να σου παρουσιάσει. [με ένα μικρό χαμόγελο] …αλλά όχι η Έιμι.

Άλισον Όουεν: Η Έιμι είναι το σπουδαιότερο ταλέντο του 21ου αιώνα. Αλλά λόγω της τραγικής φύσης του θανάτου της, η κουλτούρα είχε εμμονή με αυτό, σε σημείο που έκρυβε την καλλιτεχνική κληρονομιά της. Η Έιμι ήταν γεμάτη ταλέντο και ζωή, και το να είναι ο θάνατος η κληρονομιά της είναι μια λάθος ισορροπία. Η Έιμι δεν ήταν κερί στον άνεμο, ήταν ένα αναμμένο φλόγιστρο γεμάτο ζωή, που βρήκε το δρόμο της σαν φλόγα και φώτισε τις ζωές μας με τη μουσική και το ταλέντο της.