ΟΙ ΚΑΛΥΤΕΡΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ ΩΣ ΤΩΡΑ

Τι είδαμε στο σινεμά το εξάμηνο που μας πέρασε; Ή, εξίσου σημαντικά, τι θα έπρεπε να έχουμε δει αλλά πέρασε τελείως κάτω από το ραντάρ μας;

Από περσινά οσκαρικά θεάματα μέχρι φορμαλιστικά τολμηρές καταγραφές της εποχής μας κι από στοιχειωμένα παραμύθια μέχρι καθηλωτικά μπλοκμπάστερ, και με εντυπωσιακά πολύ και καλό ελληνικό σινεμά, οι πρώτοι 6 μήνες του 2024 μας έφεραν την συνήθη πολυσυλλεκτικότητα επιλογών που πάντα κανείς θα βρει στα σινεμά αν κοιτάξει αρκετά. (Και όχι, το Poor Things δεν θα το βρείτε στη λίστα – το είχαμε εξάλλου στις ταινίες της χρονιάς του ‘23.)

Υπέροχες Μέρες

O Χιραγιάμα έχει μια απλή ζωή ως καθαριστής στο Τόκιο απολαμβάνοντας παράλληλα τις απλές χαρές της καθημερινότητας, από τον ήλιο μέχρι τη μουσική που παίζει κάποια από τις μουσειακής αξίας παλιές κασέτες του. Όμως η αυστηρή δομή της καθημερινότητάς του διαταράζεται όταν η έφηβη ανιψιά του τον επισκέπτεται απροειδοποίητα – κι είναι αυτή η συνάντηση που σταδιακά θα ξεδιπλώσει το νήμα μιας ζωής που έχει αφήσει στο παρελθόν του. Στην πρώτη ίσως αληθινά σημαντική του αφηγηματική ταινία από τα “Φτερά του Έρωτα” του 1987(!), και την καλύτερή του εν γένει από το “Buena Vista Social Club” του 1999, ο μεγάλος γερμανός Βιμ Βέντερς ταξιδεύει στο Τόκιο για να πει κάτι που μοιάζει με την απλούστερη ιστορία του κόσμου, εμπνευσμένος από αστικά στοιχεία, απλές καθημερινές συμπεριφορές και μικρές αισθητικές εμμονές. Στο τέλος, όταν ξέρουμε τα πάντα, θα είναι σα να τα γνωρίζαμε ήδη. Μια αληθινή άσκηση κινηματογραφικής οικειότητας.

Animal

Η καθημερινότητα μιας ομάδας περφόρμερς σε ένα ξενοδοχείο κατά τη διάρκεια της καλοκαιρινής τουριστικής περιόδου. Κάθε βράδυ η ομάδα υποδύεται, χορεύει, τραγουδά, διασκεδάζει τους –κατά βάση απρόσωπους– τουρίστες σε ένα σχεδόν μετα-αποκαλυπτικό περιβάλλον. Η Εύα είναι η καινούρια, με όνειρα φανταχτερά. Η Κάλλια είναι παλιά, με όνειρα τσακισμένα. Οι διαδρομές τους θα διασταυρωθούν – ένα περφόρμανς τη βραδιά. Βραβευμένο από το Λοκάρνο ως τη Θεσσαλονίκη και τελικά στα Ίρις ως Ταινία της χρονιάς, το φιλμ της Σοφίας Εξάρχου κοιτάζει την άλλη πλευρά της τουριστικής βιομηχανίας με γενναίες δόσεις στραφταλίζουσας αλήθειας. Και το κάνει καταφέρνοντας να εντοπίσει την προσωπική απόγνωση μέσα σε ένα συλλογικό αδιέξοδο, εκεί όπου το σκοτάδι είναι πολύχρωμο και η βουβαμάρα έρχεται πίσω από ραγισμένες νότες ενός ρεφρέν που γίνεται ηχώ.

Dune: Μέρος Δεύτερο

Στην έρημο του Αράκις, ο Πολ Ατρείδης προσπαθεί να επιβιώσει μαζί με τη μητέρα του ύστερα από την εξολόθρευση του βασιλικού του οίκου. Εκεί, θα έρθει κοντά με μια ντόπια φυλή που περιμένει τον Μεσσία της, έναν ρόλο που ο Πολ δεν έχει αποφασίσει κατά πόσο θα ασπαστεί ή όχι. Ο Ντενί Βιλνέβ συνθέτει μια επική τραγωδία μάλλον απλή στη σύνθεση και στις κινήσεις της πλοκής της, όμως απολύτως λειτουργική στα σύμβολα, στις εικόνες και στην αίσθησή της. Ένας λαός που ποτέ δεν είχε τον έλεγχο της μοίρας του επιλέγει την σωτηρία, κι ένας ηγέτης σε αδιέξοδο επιλέγει τον μεσσιανισμό, εκμεταλλευόμενος άνευ όρων τον φονταμενταλισμό ως όπλο. Κι ο Βιλνέβ σκηνοθετεί επιβλητικά ταμπλό όπου οι άνθρωποι χάνονται στα background και τις κατασκευές.

Avant-Drag!

Ο Ζακ, η Zackie Oh, είναι μια πολύ ισχυρή παρουσία στο εξαιρετικό ντοκιμαντέρ του Φιλ Ιερόπουλου, όπου δέκα drag performers συστήνονται ξεχωριστά πριν έρθουν μαζί σε μια υπέροχη σκηνή κορύφωσης που δένει προβληματισμούς, ενοχές, πιστεύω, αγωνίες σε ένα roundtable δίχως διαχωριστικές γραμμές και όρια. Πρόκειται για ένα βαθιά πολιτικό έργο, όχι μόνο επειδή το ίδιο το drag από μόνο του αποτελεί εκ των πραγμάτων πολιτική πράξη, αλλά κι επειδή οι performers που γνωρίζουμε μοιάζουν να έχουν σχηματιστεί ως ρηξικέλευθες αντανακλάσεις του ίδιου τους του βαθιά ελληνικού (derogatory) περιβάλλοντος.

Εκεί που το Κακό Παραμονεύει

Σε μια αγροτική κωμόπολη, το απόλυτο κακό είναι έτοιμο να γεννηθεί. Δυο αδέρφια θα έρθουν αντιμέτωπα με ένα δαιμονικό κακό που είναι έτοιμο να εξαπολυθεί στον κόσμο. Κάθε αλληλεπίδραση μαζί του θα το ευνοήσει. Δεν πρέπει να μιλήσεις το όνομά του, δεν πρέπει να το σκοτώσεις– το μόνο που θα καταφέρεις, θα είναι να το κάνεις πιο δυνατό. Πώς πολεμάς κάτι φαινομενικά άτρωτο; Παλιομοδίτικα πρακτικό (και απολύτως αποτελεσματικό) gore στην υπηρεσία ενός φιλμ που παραπέμπει περισσότερο στα ξέφρενα φιλμ τρόμου των ‘70s – με την στιλιστική του απενοχοποίηση και την απεγνωσμένη τους κοινωνικοπολιτική ματιά σε μια κοινωνία σε αποσύνθεση. Από τα κορυφαία horror της χρονιάς.

Τα Παιδιά του Χειμώνα

Χριστούγεννα, δεκαετίες πίσω. Ένας μαθητής ξεμένει στο ακριβό του σχολείο παρέα με τον πιο στρυφνό καθηγητή του – κανείς δεν θέλει να είναι εκεί, όμως μέσα από αυτή τη συνύπαρξη θα ανακαλύψουν κάτι αναπάντεχο, καθένας για τον εαυτό του. Μαζί με την μαγείρισσα που μένει στον χώρο του σχολείου, αυτή η απρόσμενη τριάδα θα ζήσει περιπέτειες, πάρτυ, θα αναλογιστεί το βάρος του παρελθόντος και θα κοιτάξει με διαφορετικό βλέμμα προς το μέλλον. Σε μια Αμερική στο μεταίχμιο κι αυτή μιας σκληρής ενηλικίωσης, εκεί που το προνόμιο συγκρούεται με τον ιδεαλισμό, το παρελθόν με το μέλλον, τα ελεύθερα ‘60s με τη συντηρητική στροφή των ‘80s, τρεις ήρωες μας καθοδηγούν σε μια μικρή οδύσσεια προσωπικής απελευθέρωσης, κάνοντάς μας να γελάσουμε, να κλάψουμε, να στεναχωρηθούμε, να ζεσταθούμε. Με τον Πέιν όχι απλώς να επηρεάζεται αλλά να ανασυστήνει τη στόφα των αμερικάνικων ’70s που αγάπησε.

Μέσα στη Μέρα

Κάπου στη Σεούλ, δύο συζητήσεις συμβαίνουν την ίδια στιγμή. Μια ηθοποιός που σκέφτεται να παρατήσει την καριέρα της έρχεται σε επαφή με μια ερασιτέχνη, ενώ ένας ηλικιωμένος ποιητής που θέλει να σταματήσει να πίνει και να καπνίζει φέρνει έναν φαν στο σπίτι του την ώρα που μια κοπέλα γυρίζει ένα ντοκιμαντέρ για αυτόν. Οι δύο καλλιτέχνες αντιμετωπίζουν μια σειρά από υπαρξιακά ερωτήματα που τους θέτουν οι νεότεροί τους, την ώρα που η καθημερινότητα κυλά με τον πιο απλό τρόπο: Με φαγητό, με κρασί και ουίσκι, με το τάισμα μιας γάτας ή με ένα παιχνίδι πέτρα-μολύβι-χαρτί. Ο μάστερ της απλότητας και του καθημερινού λυρισμού, Χονγκ Σανγκ-σου, προσφέρει μια υπαρξιακή ανάσα σε μορφή διαδοχικών κινηματογραφικών διαλόγων αποτυπώνοντας μια απροσδιόριστη αίσθηση πως παντού υπάρχουν συνδέσεις, και πως παντού η ζωή ακολουθεί ένα μεγάλο, σταθερό, αλλά άγνωστο τελικά σε εμάς, μοτίβο. Τι άλλο να κάνεις, παρά να απολαύσεις τον ουρανό, κάνοντας εκείνο το πράγμα που σε γεμίζει αγνή ικανοποίηση.

Priscilla

Η Σοφία Κόπολα αφηγείται την ιστορία της σχέσης Έλβις και Πρισίλα, από την οπτική της νεαρής (νεαρότατης τότε) έφηβης. Εστιάζοντας σε αυτά τα χρόνια της ζωής της Πρισίλα, η ταινία εκτός από τη μελαγχολική οπτική πάνω στη ζωή ενός κοριτσιού που ένιωθε τόσο μόνο, αναγκαία υπογραμμίζει και αυτή την μετατόπιση της οπτικής. Όπως οι περισσότερες ταινίες της Κόπολα, έτσι κι αυτή αφορά άτομα στην περιφέρεια της διασημότητας ή/και του celebrity culture με μια προσέγγιση όμως αρκετά σιωπηλή, και εσωτερική. Είναι ήδη από το πρώτο της πλάνο, όχι μια ιστορία για τη διασημότητα, και σίγουρα όχι μια ιστορία για τον Έλβις. Είναι όμως η ιστορία ενός κοριτσιού, μοναχικού, που προσπαθεί να γεμίσει με νόημα και εξήγηση έναν κόσμο που μοιάζει να μην έχει χρόνο για αυτήν. Βραβείο ερμηνείας για την Κέιλι Σπέινι στη Βενετία, φοβερός ο Τζέικομπ Ελόρντι απέναντί της.

The Caine Mutiny Court-Martial

Η τελευταία ταινία του θρύλου Γουίλιαμ Φρίντκιν, βασισμένη στο ομώνυμο θεατρικό του 1953, ένα στρατιωτικό δικαστικό δράμα που ακολουθεί τη δίκη ενός αξιωματικού του ναυτικού που δικάζεται για ανταρσία – μια ανταρσία που ο ίδιος προσπαθεί να αποδείξει πως ήταν αναγκαία, λόγω της φθίνουσας νοητικής κατάστασης του καπετάνιου, που έθετε σε κίνδυνο όλο το πλήρωμα. Ένα συναρπαστικό τελευταίο έργο για τον Φρίντκιν, καθαρά θεατρικού στησίματος δράμα που λαμβάνει χώρα σε ένα μόνο σκηνικό, με μια πλειάδα απολαυστικών ηθοποιών να παίζουν τα ρέστα τους στη διάρκεια μιας δίκης που ποτέ δεν ξέρεις τι ακριβώς ανατροπή κρύβει ανά πάσα στιγμή. Τον τελευταίο λόγο έχει ο Κίφερ Σάδερλαντ, στο ρόλο του καπετάνιου Κουίγκ, αλλά όλο το καστ είναι φανταστικό. Και πίσω του, ο Φρίντκιν εστιάζει σε αντιδράσεις, στο βάρος των λέξεων, ακόμα και στην ενέργεια που μεταβάλλεται, σε μια ταινία που πίσω από τη φαινομενική της φορμαλιστική απλότητα κρύβει έναν τεράστιο έλεγχο του σκηνοθέτη (και των ηθοποιών του) πάνω στην τέχνη τους και στο υλικό τους. Σκέτη απόλαυση.

Το Καλοκαίρι της Κάρμεν

Δύο γκέι φίλοι (ο Νικήτας κι ο Δημοσθένης), τρομερά διαφορετικοί μεταξύ τους, αλλά με τόση αγάπη μες στη φιλία τους, αποφασίζουν να γράψουν σενάριο  βασισμένο στην προ δύο ετών εμπειρία τους, ένα κομβικής σημασίας καλοκαίρι κατά τη διάρκεια του οποίου ο Δημοσθένης χώρισε με τον Πάνο, τη μεγάλη σχέση της ζωής του, έχοντας παράλληλα να διαχειριστεί μια οικογενειακή κρίση. Ο Ζαχαρίας Μαυροειδής (του επίσης καλού “Απόστρατου”) εναλλάσει τους χώρους όπου αναπτύσσεται το δράμα με τα απλωμένα, χορταστικά, ηλιόλουστα κάδρα στα βράχια που χτυπά η θάλασσα και είναι γεμάτα αντρικά κορμιά, σα να υπενθυμίζει διαρκώς στο θεατή, στον ίδιο και στους χαρακτήρες του πως, τελικά, είναι ΟΚ: Όλα αυτά εν τέλει γίνονται υλικό για προσωπικές αφηγήσεις, για προσωπική Ιστορία, το είδος των πραγμάτων που κάποτε θα σκεφτόμαστε και θα (χαμο)γελάμε, έστω κι αν συνεχίζουν να μας τσιγκλάνε ή –ακόμα και– να μας πονάνε.

Furiosa: A Mad Max Saga

Πρίκουελ για την σημαντικότερη ίσως χολιγουντιανή περιπέτεια του 21ου αιώνα. Η μικρή Furiosa απαγάγεται από μια συμμορία νομαδικών εγκληματιών που καβαλάνε τις μηχανές τους και, σαν κονβόι, χτενίζουν την έρημο για την επόμενη λεία τους. Αρνείται να μιλήσει ώστε να μην προδώσει την τοποθεσία της ουτοπίας που τόσο μανιασμένα αναζητούν ο Dementus (φοβερός Κρις Χέμσγουορθ) κι η συμμορία του. Έτσι, βρίσκεται παγιδευμένη ανάμεσα στους άντρες του Dementus, ξεκινώντας μια περιπέτεια δεκαετιών που θα τη βρει να μετακινείται από το ένα οχυρό στο άλλο, πάντοτε αιχμάλωτη ή/και στρατιώτης για τον έναν πολέμαρχο ή τον άλλο. Εκεί που το Fury Road ήταν μια διαρκής μηχανή που κινείτο με οργή και φλόγα, το Furiosa είναι περισσότερο μια συρραφή επεισοδίων από τον καταραμένο τόπο, μια αδιέξοδη οδύσσεια όπου τα πράγματα μετακινούνται ανάμεσα σε προκαθορισμένες οριογραμμές, σαν αναγκασμένα να παραμένουν για πάντα παγιδευμένα σε αυτό το στρόβιλο κινούμενης άμμου, φωτιάς και καυσίμου. Είναι η κίνηση ως ακινησία – η εξέλιξη ως μόλις και μετά βίας επιβίωση.

Το Περασμένο Καλοκαίρι

Έφηβος που ζει με τη μητέρα του στην πόλη πηγαίνει το καλοκαίρι να μείνει με τον αποξενωμένο πατέρα του και την οικογένειά του. Εκεί αναπτύσσεται μια έντονη σχέση με την σύζυγο του πατέρα του και σύντομα τα πράγματα θα φτάσουν στα άκρα. Η Κατρίν Μπρεγιά (“Fat Girl”), μια αληθινά ζωντανή προβοκάτορας του σώματος στο γαλλικό σινεμά, σκηνοθετεί ριμέικ της δανέζικης ταινίας του ‘19 “Queen of Hearts”, τονίζοντας όμως την ερωτική και σωματική έλξη με κάθε της κάδρο, αναζητώντας κάτι το ανίκητο σε αυτήν. Με την κάμερα να κοιτάζει τους δύο πρωταγωνιστές εστιάζοντας στα πρόσωπά τους, όχι ασφυκτικά αλλά και χωρίς να αφήνει κάτι άλλο να εισχωρήσει στο κάδρο, δημιουργεί την αίσθηση ενός κόσμου αποκομμένου από την όποια πραγματικότητα. Σταδιακά φυσικά η απελευθέρωση ενός νέου πάθους θα χαθεί και θα δώσει τη θέση της στην σκληρή πραγματικότητα, όπου οι πάντες δε μπορούν παρά να βγουν χαμένοι.

Ferrari

Πρότζεκτ πάθους για τον Μάικλ Μαν, το βιογραφικό φιλμ εστιάζει στα γεγονότα μιας και μόνο χρονιάς, του 1957. Με τους ντόπιους να αμφισβητούν την πρωτοκαθεδρία της Ferrari, με το εργοστάσιο να βυθίζεται στο χρέος και τον λογιστή να προτείνει διαπραγματεύσεις με την Fiat ή την Ford, και με τον ίδιο τον Έντσο Φεράρι να καλείται να αναγνωρίσει τον γιο που έχει με μια κρυφή του οικογένεια, τη στιγμή που ο γιος του Ντίνο έχει μόλις πεθάνει και ο γάμος του με τη Λάουρα είναι πρακτικά σε διάλυση. Μέσα από εντυπωσιακές σκηνές οδηγικής δράσης και τραγωδίας, που εναλλάσσονται αξιοπερίεργα με ένα προσωπικό και οικογενειακό δράμα που μοιάζει οργισμένα ακίνητο, σαν κολλημένο στο ίδιο σημείο, ο Μαν φτιάχνει μια ταινία σε κόντρα ακόμα και με τον εαυτό της. Εκεί που η αρμονία συγκρούεται με την αδράνεια, εκεί που το παρελθόν στοιχειώνει το παρόν σα να κατοικεί ακόμα εκεί, σαν σώματα να συνυπάρχουν καταργώντας τους κανόνες της φυσικής, εκεί που ο Έντσο μοιάζει παγιδευμένος σε ένα καθαρτήριο από το οποίο δε ξέρει πώς να αποδράσει.

Αδέσποτα Κορμιά

Η Ρόμπιν είναι έγκυος, αλλά δε θέλει να γίνει μητέρα. Η Κατερίνα θέλει αλλά δεν μπορεί. H Κική θέλει απλώς να πεθάνει με αξιοπρέπεια. Όμως η άμβλωση, η εξωσωματική γονιμοποίηση και η ευθανασία αντίστοιχα δεν είναι νόμιμες στις χώρες τους. Ντοκιμαντέρ σε μορφή road movie με μια τριγωνική αφήγηση ανάμεσα στις κεντρικές αυτές ηρωίδες, με την κάμερα της Ελίνας Ψύκου (Ο Γιος της Σοφίας) να ακολουθεί σε μια διαρκή μετακίνηση, γυναίκες που μονίμως μετακινούνται, ταξιδεύουν, για να μπορέσουν να έχουν αυτό που επιθυμούν. Μέσα μάλιστα στα σύνορα μιας Ευρώπης ενωμένης – αλλά με τι, τελικά, όρους;

Ματωμένος Δεσμός

Η Λου (Κρίστεν Στιούαρτ, μια ηθοποιός-auteur που βρίσκει διαρκώς νέους τρόπους να αναδείξει την σωματική ένταση της επιθυμίας) είναι μία μοναχική μάνατζερ γυμναστηρίου που ερωτεύεται με πάθος την Τζάκι, μία φιλόδοξη μπόντι μπίλντερ που θέλει να φτάσει στο Βέγκας για ένα διαγωνισμό body building για να μαγέψει τους πάντες. Αυτός όμως ο έρωτας πυροδοτεί μια αλυσιδωτή έκρηξη αποκαλύψεων και βίας μέσα στην μικρή κοινότητα και στην ίδια την οικογένεια της Λου που ζει πάνω σε ένα λόφο από θαμμένα,εγκληματικά μυστικά. Ρομάντσο ορμητικό, γεμάτο ακρότητες και μεταπτώσεις, με βία που ακροβατεί ανάμεσα στο camp και το αγωνιώδες. Τολμηρή σε στιλ, σε σύνθεση επιρροών και σε συνένωση ειδών, η ταινία αναζητά και ανακαλύπτει την έκσταση σε κάθε της έκφανση (σεξουαλικά, επαναστατικά, συναισθηματικά και, ναι, σωματικά) σε παράλληλη τροχιά με την ίδια τη Λου, που μέσα από την επαφή με ένα larger than life αντικείμενο του πόθου, μαθαίνει πώς να κάνει τον χώρο (και) δικό της.

Το Λυσάρι της Ζωής

Σκηνοθέτης μαθαίνει πως οι παραγωγοί του πρόκειται να πάρουν από τα χέρια του τον έλεγχο του φιλμ του και διοργανώνει ενστικτωδώς μια ανταρσία, βουτώντας το υλικό πριν προλάβουν να του το κατασχέσουν, και επιχειρεί να ολοκληρώσει το πρότζεκτ χειροποίητα, στο εξοχικό της θείας του, μαζί με τις πιο έμπιστες συνεργάτιδές του. Διασκεδαστικό ως ξέφρενη κωμωδία και τρομερά θλιμμένο και υπαρξιακό στα σημεία που λες και κανείς δεν κοιτάζει, το φιλμ του παντοτινά ευρηματικού και ευαίσθητου Μισέλ Γκοντρί (Η Αιώνια Λιακάδα Ενός Καθαρού Μυαλού) εμπεριέχει όλη την ψυχή, το χρώμα, την εφευρετικότητα, αλλά και τα υπαρξιακά αδιέξοδα ενός δημιουργού που βλέπει την πολύχρωμη τέχνη ως έκφραση των μεγαλύτερων αγωνιών του πάνω στον θάνατο – και στο φόβο πως μια μέρα, πολύ απλά, δε θα έχουμε άλλα πράγματα να εκφράσουμε.

How to Blow Up a Pipeline

Μια κλιματική ακτιβίστρια που έμεινε πρόσφατα ορφανή μετά από ένα φρικτό κύμα καύσωνα που στοίχισε τη ζωή της μητέρας της, ηγείται μιας ομάδας φίλων, εραστών και αγνώστων, ο καθένας με τη δική του σκληρή ιστορία, σε μια παράτολμη αποστολή να ανατινάξουν έναν αγωγό πετρελαίου στο Δυτικό Τέξας. Ανεξάρτητο αμερικάνικο φιλμ της περσινής σεζόν που στριμάρει φέτος σε ελληνική διανομή, ένα καταιγιστικό και επίκαιρο θρίλερ (καθώς ζούμε σε μια Ελλάδα όπου είτε λιώνουμε από τη ζέστη είτε υποφέρουμε μασώντας και δακρύζοντας ατμοσφαιρική σκόνη τη στιγμή που στο κέντρο της Αθήνας κόβονται και τα τελευταία δέντρα στην υπηρεσία της τουριστικής ανάπτυξης), που αποτελεί όχι απλά ένα καθηλωτικό heist movie θρίλερ, αλλά και ταυτόχρονα μια από τις αληθινά σπάνιες αγνά πολιτικές και ιδεολογικά ριζοσπαστικές καταθέσεις του πρόσφατου αμερικάνικου σινεμά.

Καταγωγή

Aντισυμβατικά κατασκευασμένη, η ταινία της Άβα ΝτιΒερνέ εστιάζει στο έργο της βραβευμένης με Πούλιτζερ συγγραφέα Ίζαμπελ Γουίλκερσον καθώς ερευνά τη γένεση της κοινωνικής αδικίας και των ανισοτήτων σε ένα παγκόσμιο επίπεδο που μας ενώνει όλους και όλες – επιχειρηματολογώντας πως ο ρατσισμός στις ΗΠΑ δεν είναι παρά μία μόνο έκφραση αυτής της παγκόσμιας συστημικής ανισότητας. Η έρευνα της Γουίλκερσον έχει αποτέλεσμα το βιβλίο Caste, και η ταινία παίρνει μια ενδιαφέρουσα προσέγγιση, ουσιαστικά προσπαθώντας να οπτικοποιήσει και μετατρέψει σε αφήγηση, τη διαδικασία μέσα από την οποία η Γουίλκερσον κατέληξε στην ανάπτυξη αυτής της θεωρίας. Η ΝτιΒερνέ διασκευάζει λοιπόν τόσο το περιεχόμενο του βιβλίου, όσο και τη διαδικασία της δημιουργίας του, με πρόσωπα από διαφορετικές εποχές και διαφορετικές ηπείρους να μπλέκονται σε μια σύγχρονη αφήγηση που ξεκινά από την δολοφονία του Τρέιβον Μάρτιν και φτάνει ως μια έρευνα στη μακρινή Ινδία. Το αποτέλεσμα είναι κάτι το αυθεντικά ακατηγοριοποίητο.

Περάσματα

Ακολουθούμε ένα ερωτικό τρίγωνο και τους τρόπους με τους οποίους οι ζωές τους μπλέκονται και ξεμπλέκονται και ύστερα και πάλι μπλέκονται, σαν σίφουνας. Ο εν λόγω σίφουνας είναι μάλλον ο Τόμας του Φραντς Ρογκόφσκι (Transit, Μεγάλη Απόδραση), ένας από τους σημαντικότερους ηθοποιούς της γενιάς του σε μια αληθινά σπουδαία κι άφοβη ερμηνεία ενός βαθιά αρνητικού χαρακτήρα. Τα πάντα σε αυτή την ταινία έχουν να κάνουν με την ακαθόριστη ενέργεια που κουβαλά κάθε άνθρωπος, την ενέργεια που νιώθεις όταν ο Τόμας κι η Αγκάτ χορεύουν κάτω από τις πολύχρωμες αποχρώσεις ενός ξέφρενου πάρτυ, ή την ενέργεια που φέρνει μαζί του ο Τόμας υπάρχοντας και μόνο σε έναν χώρο. Δεν χρειάζεται καν να μιλήσει, δεν χρειάζεται καν να κινηθεί. Στα περιθώρια αυτού του σίφουνα, δύο άνθρωποι (ο Μάρτιν κι η Αγκάτ) προσπαθούν να ζήσουν πηγαίνοντας μπροστά. Κάθε σκηνή είναι κι ένα πέρασμα, όπως κάθε στιγμή της ζωής μας αποτελεί σύνδεση κάποιου «πριν» και κάποιου «μετά». Ο πόνος, αλλά και η απόλαυση, πηγάζουν ακριβώς από αυτό: Ότι ένα τέτοιο πέρασμα δεν μπορούμε ποτέ να το αναγνωρίσουμε την ώρα που το διαβαίνουμε. Απλά προχωράμε.

ΤΟΠ-5:

5. Το Αγόρι κι ο Ερωδιός

Ένα νεαρό αγόρι, ο Μάχιτο, που έχασε μικρό την μητέρα του, επιχειρεί να μεταβεί σε έναν κόσμο όπου ζωντανοί και νεκροί συνυπάρχουν. Σε εκείνον τον κόσμο ο θάνατος τελειώνει και η ζωή βρίσκει μια νέα αρχή. Οδηγός του Μάχιτο σε αυτό το ταξίδι είναι ένα πλάσμα, μισός ερωδιός και μισός άνθρωπος, το οποίο ακροβατεί στα όρια ψέματος και αλήθειας. Το αγόρι στο νέο κόσμο κάνει νέους φίλους, ξαναβρίσκει τη μητέρα του – και συναντά τον δημιουργό του κόσμου. Ο μέγας Χαγιάο Μιγιαζάκι αντιμέτωπος με μια σπουδαία, δυσβάσταχτη εσωτερική σύγκρουση – από τη μία το βάρος, η ευθύνη και το άγχος της κληρονομιάς και της ίδιας της Ιστορίας, κι από την άλλη η συναρπαστική γοητεία των όσων κρύβονται σε ένα ανοιχτό μέλλον που, ναι, υπάρχει (ακόμα). Ο Μιγιαζάκι εισάγει στην ιστορία αυτοβιογραφικά στοιχεία σε ένα έστω αφηρημένο επίπεδο, δίνοντας σε αυτή την τελευταία (;) του μαγική περιπέτεια μια δυναμική ματιά που ισορροπεί ανάμεσα στην τραγικότητα και την ελπίδα.

4. Οι Αντίπαλοι

Δύο τενίστες βρίσκονται αντιμέτωποι στον τελικό ενός μικρού τουρνουά. Όμως για τους δυο τους, αυτό το παιχνίδι μοιάζει να είναι πολύ μεγαλύτερο από όσο φαίνεται στα χαρτιά. Ανάμεσά τους, θεατής, μια γυναίκα που κοιτάζει μία τον έναν και μία τον άλλον. Αυτά που διακυβεύονται στο συγκεκριμένο ματς, δε θα γίνουν αντιληπτά παρά μόνο ύστερα από μια μεγάλη βουτιά στο παρελθόν. Μέσα από τα διαδοχικά φλάσμπακ σχηματίζεται ένα πυκνό στόρι γεμάτο πάθη, φιλίες, έρωτες, προδοσίες, χωρισμούς, απογοητεύσεις, θριάμβους. Ο Γκουαντανίνο αντιπαραβάλει την αγωνία του παρελθόντος και του παρόντος σε παράλληλο μοντάζ σα να ήταν ένα χρονικό συνεχές, την ώρα που το απογειωτικά ηλεκτρισμένο score του Άττικους Ρος και Τρεντ Ρέζνορ (The Social Network) κάνει κάθε βλέμμα και κάθε βήμα να μοιάζει με το πιο συνταρακτικό γεγονός του κόσμου, δίνοντας στην ταινία μια σχεδόν ανεξέλεγκτη ώθηση. Σα να παρακολουθούμε κάποια live action εκδοχή ενός anime που ποτέ δεν υπήρξε, όλα εδώ είναι τεταμένα, με τον Γκουαντανίνο να δοκιμάζει τις δυνάμεις του σε κάτι νέο και συναρπαστικό, κάτι παλλόμενο, κάτι αεικίνητο – ο μόνος ίσως τρόπος να απεικονίσεις τον ρόλο της επιθυμίας σε μια σχέση, σε μια ζωή. Για το Challengers, το να ζεις σημαίνει να κινείσαι και να επιθυμείς.

3. Μην Περιμένετε και Πολλά από το Τέλος του Κόσμου

Η Άντζελα, μια κακοπληρωμένη βοηθός παραγωγής αλωνίζει τους δρόμους του Βουκουρεστίου με το αυτοκίνητό της για το κάστιγκ ενός εταιρικού βίντεο. Στην διαδρομή της θα συναντήσει από συνηθισμένους ανθρώπους μέχρι απειλητικές corporate φιγούρες κι από παράλογες μορφές της καθημερινότητας μέχρι διαβόητα pop culture icons. Κι εξαιτίας αυτού του βίντεο, θα ξεσπάσει ένα σκάνδαλο – σε αληθινό χρόνο. Ο Ράντου Ζούντε πειραματίζεται και παίζει με την κινηματογραφική φόρμα, μιλώντας με χιούμορ και πικρία καθώς εξετάζει το σήμερα σε σχέση με το παρελθόν και την πραγματικότητα σε σχέση με το πώς αυτή καταγράφεται. Social media, gig economy, εταιρική ισχύς, κοινωνική εκμετάλλευση, fake news, η απόλυτη κακοφωνία της ύπαρξής μας σε έναν αληθινό κινηματογραφικό τυφώνα. Ελάχιστοι σκηνοθέτες καταφέρνουν να καταγράφουν τον κόσμο και την Ιστορία όπως το κάνει ο Ζούντε.

2. Ο Διάβολος Δεν Υπάρχει

Ο Τακούμι κι η μικρή κόρη του ζουν σε ένα χωριό κοντά στο Τόκιο, εκεί όπου γενιές και γενιές πριν από αυτούς έχουν μάθει να ζουν σε αρμονία με τη φύση. Η ισορροπία πρόκειται να διαταραχθεί βίαια όταν μια εταιρεία από το Τόκιο αποφασίζει με το έτσι θέλω να χτίσει έναν τουριστικό τόπο απόδρασης για τους κατοίκους της πόλης, κοντά στο χωριό. Ένα glamping σάιτ για να ξεδίνουν λεφτάδες εσωτερικοί τουρίστες, φυσικά καταπιέζοντας με βίαιο τρόπο το οικοσύστημα της επαρχιακής αυτής περιοχής. Όταν οι κάτοικοι το μαθαίνουν, η εταιρεία στέλνει δύο αντιπροσώπους από το Τόκιο για μια ενημέρωση των ντόπιων, όπου γρήγορα γίνεται σαφές πως το έργο θα έχει αρνητική επίπτωση στην περιοχή και στην ύδρευση. Ο Ριγιουσούκε Χαμαγκούτσι μετά το Όσκαρ για το Drive My Car επιστρέφει πλάθοντας με τα πιο απλά υλικά ένα σιωπηλά σαρωτικό φιλμ πάνω στην ασυδοσία της corporate τουριστικοποίησης και του πώς εισβάλει σε ένα αρμονικό οικοσύστημα, την ώρα που το καπιταλιστικό τέρας από πίσω της παραμένει ουσιαστικά άφαντο, απρόσωπο. Καταστρέφοντας από μακριά.

1. Η Χίμαιρα

Ένας βρετανός αρχαιολόγος επιστρέφει στην Τοσκάνη των ‘80s μετά από ένα πέρασμα από τη φυλακή, κι εκεί συναντά ξανά μια συμμορία τυμβωρύχων μαζί με τους οποίους κλέβουν αρχαία ετρουσκικά έργα τέχνης μέσα από τάφους. Ενώ ονειρεύεται ακόμα τη γυναίκα που αγάπησε και έχασε, ο Άρθουρ συνεχίζει για πάντα να αναζητά τη μυθική εκείνη πόρτα που συνδέει τον κόσμο μας με τον κάτω κόσμο. Παράλληλα, γνωρίζει την Ιτάλια– μια μαθήτρια της μητέρας του παλιού του έρωτα, κι η αγνότητά της ίσως είναι το μόνο πράγμα που μπορεί να σώσει την ψυχή του, να τον βοηθήσει να ξυπνήσει για τα καλά στον δικό μας κόσμο. Πανέμορφο, λυρικό και απατηλά μικρό σε διαστάσεις και διαθέσεις, το φιλμ της μελλοντικά θρυλικής Αλίτσε Ρορβάχερ αποτελεί μια στοιχειωτική αλληγορία πάνω στη σχέση μας με το παρελθόν και το παρόν – αλλά, εξίσου σημαντικά, και με τη γη που πατάμε, τα κειμήλιά της, τους ανθρώπους της, και το ρόλο μας σε αυτή την αλυσίδα κληρονομιάς, δημιουργίας και ύπαρξης. Μια ταινία που δεν καταφθάνει φωνάζοντας, αλλά γνωρίζοντας πώς να μεγαλώνει διαρκώς μέσα μας, σαν ένα παραμύθι που άκουσες πολύ παλιά χωρίς να το θυμάσαι, αλλά του οποίου τις εικόνες ακόμα ονειρεύεσαι.