ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ BRAT SUMMER ΚΑΙ ΠΩΣ ΕΝΑ ΑΛΜΠΟΥΜ ΚΑΘΟΡΙΣΕ ΤΗ ΧΡΟΝΙΑ ΜΑΣ

Ακόμα κι αν δεν έχεις ακούσει ούτε νότα από το άλμπουμ BRAT, ακόμα κι αν δεν έχεις ιδέα ποια είναι η Charli xcx, πιθανότατα κάπου, κάπως, θα έχεις εκτεθεί σε κάποιο meme, κάποια εμφάνιση του trend που άμεσα γεννήθηκε με την κυκλοφορία του δίσκου.

ΕΝΑ «ΠΡΑΣΙΝΟ» ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ

Πάνω σε μια απόχρωση του lime πράσινου που μοιάζει σαν το βλέμμα σου να έχει κουραστεί λίγο, γραμμένα με απλά, μικρά γράμματα μιας ελαφρώς ψιλόλιγνης εκδοχής της κλασικής arial γραμματοσειράς, μηνύματα έχουν κατακλύσει τα social καθόλη τη διάρκεια του τελευταίου διμήνου, φτιαγμένα με τη χρήση ενός ‘brat generator’. Oνόματα, μηνύματα και διαθέσεις, γραμμένα σαν το φαινομενικά εντελώς απλό εξώφυλλο του άλμπουμ – από κάτι προσωπικό μέχρι κάτι πολιτικό, όπως το ποστ των Πράσινων στην Αγγλία λίγο πριν εκλογές:

Ή o Μ. Νάιτ Σιάμαλαν να προμοτάρει τη νέα του ταινία, Trap, εμφανώς δημιουργώντας την παρακάτω εικόνα με copy/paste της αρχικής (αναποδογυρίζοντας το b σε p και αλλάζοντάς το θέση με το t):

Αλλά και οποιαδήποτε συμπτωματική εμφάνιση αυτής της απόχρωσης πράσινου στον πραγματικό κόσμο, φωτογραφημένης και ποσταρισμένης με κάποια ατάκα τύπου «εντελώς brat».

Το εξώφυλλο του δίσκου σχεδιάστηκε έχοντας επίτηδες χαμηλή ανάλυση, αποτελούμενο απλώς από μια απόχρωση πράσινου με μια εντελώς πεζή αλλά επίσης ελαφρώς πειραγμένη γραμματοσειρά. «Ήθελα να πάω με μια επιθετική, off-trend απόχρωση πράσινου για να υπογραμμίσω την ιδέα πως κάτι είναι λάθος. Θέλω να αμφισβητούμε τις προσδοκίες μας από την ποπ κουλτούρα – γιατί κάποια πράγματα θεωρούνται καλά και αποδεκτά, και κάποια θεωρούνται κακά;».

Η γραμματοσειρά βασίζεται στην arial ακριβώς επειδή δεν μοιάζει να έχει κάτι το ιδιαίτερο ή προσεγμένο, είναι ελαφρώς τεντωμένη για να μην είναι εντελώς στάνταρ, και η λέξη ‘brat’ στην εικόνα είναι τοποθετημένη με τρόπο ώστε «να μην είναι ούτε μικρή και καλαίσθητη, ούτε μεγάλη και τρανταχτή», όπως περιγράφουν κι οι New York Times στο άρθρο τους, «τι είναι το brat πράσινο;».

Η ίδια η Charli εξηγεί πως εν μέρει η όλη ιδέα πηγάζει από μια αντίδραση στην «αίσθηση ιδιοκτησίας» που νιώθουν οι φανς και η βιομηχανία, κυρίως απέναντι σε γυναίκες καλλιτέχνες. Γιατί, αναρωτιέται, πρέπει η φωτογραφία τους να βρίσκεται πάνω σε κάθε κομμάτι του έργου τους; Τη μέρα πριν την κυκλοφορία του BRAT, όλα τα άλμπουμ της άλλαξαν αισθητική στο Spotify, με τις φωτό να φεύγουν και τον τίτλο να εμφανίζεται με αυτή την ίδια απλή γραμματοσειρά, πάνω σε διαφορετικές, απλές, ελαφρώς θολές αποχρώσεις άλλων χρωμάτων.

Το μάρκετινγκ φυσικά είναι ένα πράγμα, αλλά η εξάπλωση του ‘brat πράσινου’ έμοιαζε ξαφνικά με παλίρροια. Συνδυάστηκε με την παιχνιδιάρικη έκφραση μιας ευρύτερης κούρασης με πράγματα και τάσεις προκατασκευασμένες, στιλιζαρισμένες, και με την διάθεση ενός άλμπουμ που μοιάζει να χορεύει μανιασμένα μπροστά σε μια κρίση ταυτότητας.

Το BRAT και το πράσινό του κατέκλυσαν τον κοινό ιντερνετικό χώρο. «Τα brat girls είναι σκληρά και γράφουν τους δικούς τους κανόνες», ξεκινά ένα άρθρο του National Geographic(!) για τα ‘brat girls της Ιστορίας’(!!) όπως η Κλεοπάτρα. Το πρώτο πράγμα που κάνει επικοινωνιακά η Κάμαλα Χάρις με το που ανακοινώνεται η αποχώρηση του Τζο Μπάιντεν, είναι να χρησιμοποιήσει την αισθητική του άλμπουμ για την προεδρική της καμπάνια(!!!) στα social. «Αυτό δεν είναι το millennial pink», γράφουν οι New York Times. «Η ενέργεια πίσω του είναι ζωντανή».

Το άρθρο τους ξεκινάει απλά, σαν το εξώφυλλο του άλμπουμ: «Όταν κοιτάζουμε πίσω στο καλοκαίρι του 2024, τι θα βλέπουμε; Πράσινο».

KAMALA IS BRAT

Αυτό ειδικά με την Κάμαλα Χάρις αξίζει ανάπτυξη γιατί δεν είναι κάτι που το βλέπεις κάθε μέρα. Η Charli xcx και το BRAT βρίσκονται αυτό το καλοκαίρι στην ακριβή ισορροπία coolness/φήμης ώστε να θεωρηθεί την προεδρική υποψήφια ως το κατάλληλο branding όχημά της.

Στιγμές αφού ο Τζο Μπάιντεν αποσύρθηκε από τη διεκδίκηση της προεδρίας, η Charli τουήταρε ‘kamala IS brat’, και λίγες ακόμα στιγμές μετά, όλο το προφίλ της Χάρις και της καμπάνιας της είχε ντυθεί στα BRAT, με την ίδια την υποψήφιο να ακολουθεί την μουσικό στα social.

Τα κανάλια της Αμερικής στα δελτία ειδήσεών τους άρχισαν να προσπαθούν να εξηγήσουν στους (θεωρητικά μιας κάποιας ηλικίας) θεατές τους τι σημαίνει το ότι ‘η Κάμαλα ΕΙΝΑΙ brat’ την ώρα που στο TikTok γινόταν χαλασμός με τα διάφορα σχετικά edits. Αυτό εδώ ας πούμε έχει περίπου 3.7 εκατομμύρια αναπαραγωγές:

Μοιάζει ένα σουρεάλ επίπεδο φήμης και συγκυρίας για μια 32χρονη μουσικό από την Αγγλία που μεγάλωσε παίζοντας σε underground ρέιβ πάρτυ – και που ακόμα τραγουδάει σα να παίζει σε αυτά.

Επειδή όμως τα πάντα είναι θέμα context (όπως θα μας υπενθύμιζε κι η ίδια η Κάμαλα Χάρις), αξίζει να πούμε κάποια λόγια παραπάνω για το τι είναι τελικά αυτό το άλμπουμ-φαινόμενο. Και για το ποια είναι η μουσικός πίσω από αυτό.

«ΕΝΑ ΑΛΜΠΟΥΜ ΠΟΥ ΚΑΝΕΙ ΤΟ ΑΠΟΛΛΩΝΕΙΟ ΤΟΠΙΟ, ΞΑΝΑ ΔΙΟΝΥΣΙΑΚΟ»

Όλα αυτά όμως θα ήταν ένα από τα αμέτρητα memes που γεννιέται και πεθαίνει μέσα σε διάστημα ημερών στον κύκλο αναπαραγωγής των social. Έτσι θα ήταν, αν το ίδιο το άλμπουμ δεν προσέφερε κάτι αληθινό και ζωντανό πίσω από το lime green.

Γεμάτο ήχους που θα έβρισκες σε λιωμένα κλαμπ των ‘00s με επαναλαμβανόμενους ήχους που σε οδηγούν σε χορό και σε ορμητικό κούνημα κεφαλιού, το BRAT το ακούς και σχεδόν βλέπεις την ατμόσφαιρα γύρω σου να γεμίζει καπνό και ιδρώτα. Ήχοι από drum machines και synth βουητά που σφυροκοπάνε ανελέητα, αλλά σε ένα φόντο τρυφερών μελωδιών γεμάτων ψυχή.

Μακριά από το κυνήγι του οποιουδήποτε trend, δίχως στοιχεία αλγοριθμικής ποπ, χωρίς ρεφρέν κατασκευασμένα από κάποια φόρμουλα, κι ούτε αγχωμένο με την προσπάθεια να φανεί προσβάσιμο στο ‘γενικό κοινό’ (αυτή η φράση που καταστρέφει κάθε καλλιτεχνικό εγχείρημα), το BRAT δεν ξεκινά, αλλά περισσότερο εξορμά. Σαν άτομο που πετάγεται αφιονισμένο από την πίστα για να σε αρπάξει από το χέρι και να μπεις κι εσύ στο χορό – και που θα είναι εκεί και μετά τον ιδρώτα, για να μοιραστείτε από το πουθενά και την πιο ευαίσθητη εξομολόγηση που είχατε μέσα σας όλο αυτό τον καιρό.

«Το BRAT έχει τις ρίζες του […] στην τελευταία αληθινή ανάσα της “εναλλακτικής κουλτούρας” πριν περάσει στα κινητά μας. Είναι και μια αντίδραση, όπως τα άλμπουμ της Charli τείνουν να είναι: στην focus group μονοτονία της ποπ που φτιάχνεται για να γεμίζεις playlist και στην ανία της τρέχουσας μανίας μας με την “αυθεντικότητα”», γράφει σε μια επική κριτική του άλμπουμ το Pitchfork. Το άλμπουμ, λέει, ενσαρκώνει με τον καλύτερο δυνατό ήχο την «υπόσχεση της Charli xcx να κάνει το Απολλώνειο ποπ τοπίο γύρω μας, ξανά Διονυσιακό».

Η πάρα πολύ εύστοχη σπόντα περί αυθεντικότητας του άρθρου, δεν σημαίνει πως το BRAT δεν διαθέτει αμεσότητα και ειλικρίνεια, απλά πως την επικοινωνεί με έναν τρόπο διαφορετικό από ό,τι συνηθίζουμε σήμερα. Σε μια εποχή που η τένη κρίνεται όλο και λιγότερο με όρους αισθητικούς και όλο και εντονότερα με όρους κυριολεκτικούς, με φανς να αποκωδικοποιούν στίχους σα στοιχεία μιας προσωπικής ζωής που προσφέρεται στο κοινό ως αίνιγμα, η Charli κάνει κάτι διαφορετικό – και, νομίζω, απολύτως πιο αναγκαίο.

Μιλάει για φόβους, για σκέψεις, για άγχη, χωρίς να φοβάται μήπως και αντικρούσει συχνά τον εαυτό της. Το BRAT δεν είναι ημερολόγιο, αλλά είναι ανησυχίες και εξομολογήσεις στο ιδρωμένο dancefloor, διάσπαρτες, συγκεχυμένες, αλλά απολύτως αληθινές. Για πράγματα που νιώθει (αλλά δεν ξέρει πώς νιώθει για αυτά), για αυτά που την πωρώνουν, αυτά που τη φοβίζουν, αυτά που της λείπουν – κι αυτά που φοβάται πως θα της λείψουν.

Κι είναι επίσης για το αίσθημα του να αφήνεσαι στο πάρτυ όντας 30+. Άγχη, υπαρξιακά και έκσταση σε ένα κοκτέιλ (και τι κοκτέιλ…), αυτή η φευγαλέα αίσθηση του να δραπετεύεις ενώ σκέφτεσαι τι ωραία που είναι να μη σκέφτεσαι. (Κι είναι επίσης για το να παίρνεις ναρκωτικά στο κλαμπ, ΟΚ, ας το πούμε κι αυτό. Bumpin’ that, που λέει κι η ποιήτρια.)

Όλα αυτά, με την παρέα σου. Καθώς η Charli καλεί σταδιακά, στη διάρκεια όλου του καλοκαιριού, φίλες της μουσικούς να ηχογραφούν παρέα εκδοχές των κομματιών του άλμπουμ, σε ένα πραγματικό καλοκαιρινό πάρτυ. Η Μπίλι Άιλις κυλίστηκε με την Charli πάνω σε ένα λόφο εσωρούχων στον απόηχο ενός καυτού πάρτυ στο βίντεο του Guess. Η Lorde τραγούδησε για την κατάθλιψή της σε ένα κομμάτι που η Charli είχε γράψει ως αμένσιοτο για εκείνη – ένας θρίαμβος του πως μια ψιλο-εχθρική αβεβαιότητα μετατρέπεται σε μια ευαίσθηση αλληλο-εξομολόγηση, με τις δυο τους να «τα βρίσκουν στο remix» στο υπέροχο Girl, So Confusing. Η Άντισον Ρέι ήρθε για το Von Dutch και πάτησε το ουρλιαχτό που άλλαξε την πραγματικότητα.

Είναι ένα αληθινά σέξι άλμπουμ με ψυχή, που –σε παραγωγή του πρωτοποριακού παραγωγού A.G. Cook– διαρκώς αποδομεί και ανασυνθέτει ήχους και σκέψεις, παλλόμενο όσο και μελαγχολικό. Ο χορευτικός ύμνος για μια γενιά που κινείται διαρκώς επειδή ξέρει πως δε μπορεί να μείνει ακίνητη.

ΓΕΝΝΗΜΕΝΗ ΣΤΑ ΡΕΪΒ

Ο θρίαμβος του BRAT είναι μια πολύ παράξενη εξέλιξη για την καριέρα της Charli xcx. Το άλμπουμ έχει ήδη προταθεί για βραβείο Mercury, έχει κάνει το υψηλότερη άνοιγμα στα charts στην καριέρα της τραγουδίστριας, έχει τεράστια κριτική αποδοχή, έχει γίνει mainstream φαινόμενο και σημείο αναφοράς με τρόπο που τίποτα προηγουμένως στην καριέρα της δεν είχε γίνει – εκτός ίσως από εκείνο το ένα χιτάκι που είχε γράψει για τις Icona Pop, το I Love It. Ακόμα κι εκείνο όμως, απλώς ακουγόταν παντού. Δεν σήμαινε κάτι με τον τρόπο που σημαίνει αυτό το άλμπουμ.

Μπορεί πίσω από την μουσική να κρύβεται και μια φανταστική και ασταμάτητη hype μηχανή, όμως μπορούμε όλοι να συμφωνήσουμε πως είναι εύκολο σήμερα να διακρίνουμε πια τι είναι οργανικό ως επιτυχία κι ως φαινόμενο, και τι πουλάει για όσο είναι να πουλήσει και μετά εξαφανίζεται.

Η Charli xcx, γεννημένη Σάρλοτ Έμμα Έιτσισον στις αρχές Αυγούστου του 1992 στο Κέμπριτζ και μεγαλωμένη στο Έσσεξ, εμφανίστηκε στο μουσικό προσκήνιο μέσα από το MySpace, ένα από τα πραγματικά πρώτα ταλέντα της ιντερνετικής εποχής. Στα τέλη των ‘00s άρχισε να παίζει σε παράνομα ρέιβ και πάρτι στο ανατολικό Λονδίνο και στα flyers αναφερόταν ως ‘Charli XCX’, που ήταν το όνομά της στο MSN Messenger. Ξέρω, σας ταξίδεψα.

Μπήκε στην Καλών Τεχνών αλλά τα παράτησε στο δεύτερο έτος. Υπέγραψε συμβόλαιο με δισκογραφική αλλά δεν ήξερε τι μουσική ήθελε να κάνει, έχοντας μια περίεργη σχέση αγάπης και μίσους με την ποπ, και προερχόμενη από μια ρέιβ σκηνή με αβέβαιη σχέση με την mainstream κουλτούρα.

Θυμάμαι να την πετυχαίνω πρώτη φορά το 2013 να τραγουδάει μια εκτέλεση Backstreet Boys για το AV Club.

Δεν ήξερα ποια είναι, αλλά η αγάπη που έδειχνε για το κομμάτι ήταν αγνή και κατάφερε να του δώσει κάτι δικό της χωρίς να το ‘σοβαρέψει’. Πάντα με ενοχλούσε όταν κόσμος προσέγγιζε με μετα-ειρωνική διάθεση κλασικά κομμάτια της ποπ, ειδικά όταν επρόκειτο για κόσμο της κουλ, indie κοινότητας που φοβόταν μην χάσει πόντους. Την Charli την αγάπησε κατευθείαν και το Popjustice (σάιτ-βίβλος για τους λάτρεις της αγνής mainstream ποπ) και το Pitchfork.

Βγάζει κάπως απόλυτο νόημα το πώς ξεκίνησε και δισκογραφικά. Το άλμπουμ True Romance κυκλοφόρησε το 2013 (ονομασμένο ως φόρος τιμής στην ταινία του Τόνι Σκοτ) και σε ένα κομμάτι σαν το You (Ha Ha Ha) διακρίνουμε τις ευαισθησίες της: trance και electro λούπες πάνω σε ένα κομμάτι του άγγλου παραγωγού ηλεκτρονικής μουσικής Gold Pand, με μια στρώση ποπ τσιχλόφουσκας, στα φωνητικά και στην αισθητική που συνόδευσε το βίντεο κλιπ αλλά και τον δίσκο.

Από το True Romance έχει περάσει πια πάνω από δεκαετία, κι η Charli έχει βγάλει 8 άλμπουμ και mixtapes μαζί με αμέτρητα διάσπαρτα singles, b-sides και remix μέσα σε μια δισκογραφία που διαρκώς μεν εξελίσσεται αλλά αρνείται να συμβιβαστεί με το ‘πώς κάνουν τα πράγματα’. Η ταχύτητα με την οποία δοκιμάζει πράγματα και πειραματίζεται με τον ήχο της την κάνει αεικίνητη με ένα τρόπο που ενσαρκώνει την απόλυτη ουσία του τι σημαίνει ποπ μουσική.

Δίνει την αίσθηση πως δεν αγχώνεται για το τι θα αφήσει πίσω, πώς ταιριάζουν τα πάντα μεταξύ τους, πώς συγκροτείται το έργο, παρά ζει και δημιουργεί σε ένα Τώρα που εκτείνεται στο Πάντα. Μια διαρκής έκσταση, ένα διαρκές συναίσθημα, ένας διαρκής πειραματισμός. Όλα έχουν σημασία, άρα τίποτα δεν έχει σημασία. Είναι απελευθερωτικό με έναν τρόπο ειλικρινά θαυματουργό.

Σε αυτή τη διαδρομή εξελίσσεται σε κυρίαρχο πρόσωπο του hyperpop μουσικού κινήματος των ‘10s, υπό την δισκογραφική PC Music του A.G. Cook. Στην hyperpop συναντάμε κλασικά στοιχεία της ποπ μουσικής αλλά ανεβασμένα στο 11, γκάζι πατημένο και ένταση ανεβασμένη, να απλώνονται μέσα σε ένα αβάν γκαρντ πλαίσιο πειραματικών ήχων, αποδόμησης, και στοιχείων που προέρχονται από την ηλεκτρονική, dance και χιπ χοπ σκηνή. Συνεργάζεται με ό,τι φρέσκο, ανερχόμενο ή συναρπαστικό όνομα έχει να προσφέρει η ποπ. Δουλεύει με την Sophie, την ιδιοφυή παραγωγό που σκοτώθηκε τραγικά νέα, σε ατύχημα, στην Αθήνα πριν λίγα χρόνια.

Ακούγοντας ένα άλμπουμ σαν το Pop 2, ακούς όλα όσα ήταν και όλα όσα θα είναι ποτέ η Charli xcx. Στο κομμάτι με τίτλο, απλώς, Track 10 ακούμε διάσπαρτους ήχους μιας glitchy κακοφωνίας να συνθέτουν σταδιακά μελωδικές λούπες που έρχονται και εφορμούν η μία πάνω στην άλλη δημιουργώντας ένα πανέμορφο κρεσέντο που μοιάζει την ίδια στιγμή stripped down αλλά και βουτηγμένο στον μαξιμαλισμό. Μουσική που ξέρει πότε να επιτίθεται και πότε να αφήνει να χτιστεί κενό. Δεν μοιάζει ακριβώς με μουσική από το μέλλον, όσο με μουσική από ένα παράλληλο σύμπαν όπου μάθαμε να ακούμε ήχους φτιαγμένους από άλλα στοιχεία και με άλλα δεδομένα.

Το Pop 2 είναι ένα από τα κορυφαία άλμπουμ του 21ου αιώνα και αποκορύφωμα μιας κάποιας ηχητικής αναζήτησης, αλλά όπως ποτέ δε σταμάτησε για τίποτα, έτσι δεν σταμάτησε ούτε εκεί. Πάντα δοκίμαζε πράγματα – όπως το να συνθέσει μερικές πανέμορφες αναφορές σε διαχρονικά κορίτσια της ποπ που αγάπησε, από την Φρανσουάζ Αρντί ως την Σίντι Λόπερ κι από Shangri-Las μέχρι Bikini Kill στο γλυκό δεύτερο άλμπουμ της, Sucker. Και φυσικά συνέχισε δοκιμάζοντας πράγματα, από το να γράψει έναν ας πούμε συμβατικό δίσκο (το συμπαθές Crash) μέχρι ένα πανέμορφο συνοθύλευμα ήχων και κομματιών σε ρόλο μουσικού πανδημικού ημερολογίου (το How I’m Feeling Now, ένα τα 2-3 καλύτερά της).

Μια κοινή παραδοχή για την Charli xcx σε όλη αυτή την πορεία της μέχρι σήμερα είναι πως σαν μουσικός έμοιαζε να είναι κάποια χρόνια μπροστά. Η πιο ακριβής αλήθεια είναι πως ήταν ασύμβατη. Όχι σαν αντίδραση σε κάτι, αλλά απλώς επειδή είχε βρει τη δική της διαδρομή. Έπαιρνε υλικά του βιωμένου της παρελθόντος, τη ρέιβ σκηνή των ‘00s (προσοχή: όχι γενικώς κι αορίστως νοσταλγία, νά’χαμε να λέγαμε), και με αυτά έφτιαχνε εικόνες που το mainstream δεν ήξερε καν πώς να ονειρευτεί.

Αυτό που έγινε αυτό το καλοκαίρι ήταν, απλώς, ότι τα streams μας συγχρονίστηκαν. Όλων. Συμβαίνει καμιά φορά – δε μπορείς να το προβλέψεις, ούτε να το εξηγήσεις, ούτε να το επαναλάβεις. Μπορείς οπωσδήποτε να το απολαύσεις.

Σύντομα, θα έρθει ένα άλλο Τώρα, και αυτό εδώ το σημερινό θα είναι απλώς μια ανάμνηση. Τότε, θα είμαστε αλλού. Αυτό είναι πάντα το ζητούμενο. Αλλά το BRAT summer θα είναι για πάντα βίωμα.