ΕΙΔΑΜΕ ΤΗ ΜΑΡΙΝΑ ΑΣΛΑΝΟΓΛΟΥ ΚΑΙ ΤΟΝ ΝΙΚΟ ΨΑΡΡΑ ΣΤΟ ΡΙΝΓΚ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ ΤΟΥΣ

Το 1973 κυκλοφόρησε στη σουηδική τηλεόραση η μίνι σειρά “Σκηνές από έναν γάμο” του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν και σημείωσε τόσο μεγάλη επιτυχία που “κατηγορήθηκε” για την αύξηση των διαζυγίων στη χώρα. Η σειρά αυτή ήταν τόσο ρεαλιστική που το κοινό ταύτισε τις ζωές του με αυτές των ηρώων και ταυτόχρονα αποτέλεσε μια αναγνώριση της οξύτητας της απεικόνισης ενός διαλυμένου γάμου από τον Μπέργκμαν.

Η υπόθεση περιστρέφεται γύρω από την ταραχώδη σχέση ενός παντρεμένου ζευγαριού, του Γιόχαν και της Μαριάννε και χωρίζεται σε έξι σκηνές, καθεμία από τις οποίες εξερευνά τα διαφορετικά στάδια του γάμου τους.

Η γραφή του Μπέργκμαν εμβαθύνει στην πολυπλοκότητα των ανθρώπινων σχέσεων και απεικονίζει τις χαρές, τις προκλήσεις και τις αναπόφευκτες συγκρούσεις που προκύπτουν με την πάροδο του χρόνου. Είναι διορατική, βαθιά ψυχογραφική και ρηξικέλευθη. Απόδειξη; Σήμερα, 50 χρόνια μετά, τα διαζύγια όχι μόνο έχουν αυξηθεί κατακόρυφα, αλλά ξεπερνούν κατά πολύ τους γάμους που λαμβάνουν χώρα κάθε χρόνο.

Η σκηνοθεσία

Η Ελένη Καρακούλη δεν ανέλαβε έναν εύκολο ρόλο αποφασίζοντας να επεξεργαστεί δραματουργικά και να σκηνοθετήσει το αριστούργημα αυτό του Μπέργκμαν. Οι ισορροπίες που έπρεπε να κρατήσει ήταν άπειρες. Από τη μία ο στεγνός ρεαλισμός της καθημερινότητας και από την άλλη η βαθιά ποιητικότητα και τραγικότητα των ανθρώπινων σχέσεων. Ο ίδιος άλλωστε ο Μπέργκμαν ως οδηγία για τους ήρωές του αναφέρει “κοιτάζουν να πληγώσουν τον εαυτό τους και κυρίως να πληγώσουν και να καταστρέψουν ο ένας τον άλλον”.

Η σκηνοθετική ματιά της Καρακούλη αποτυπώνει τις αποχρώσεις των ανθρώπινων συναισθημάτων και κάνει το κοινό μάρτυρα σε μια συναρπαστική εξερεύνηση της αγάπης, της δέσμευσης και της εξέλιξης των σχέσεων. Όλα όσα λαμβάνουν χώρα είναι αδυσώπητα οικεία, καθώς εστιάζουν σε ένα ζευγάρι που σταδιακά διαλύεται μέσα στο ίδιο του το σπίτι και αποτυπώνεται η απόλυτη αδυναμία του να εξομολογηθεί το οτιδήποτε ουδέτερα, χωρίς εγωισμούς και θυμούς.

Η παράσταση ξεκινά με ένα πάρτι. Το πάρτι για τα 10 χρόνια του γάμου του Γιόχαν και της Μαριάννε. Ο Νίκος Ψαρράς και η Μαρίνα Ασλάνογλου περιμένουν τους θεατές στην είσοδο. Τους αγκαλιάζουν και τους κερνούν ένα ποτήρι κρασί καλωσορίζοντάς τους. Το κλίμα είναι ευφρόσυνο και γιορτινό. Μία υπέροχη “σκηνή γάμου”, που πίσω της κρύβεται μία άλλη αλήθεια που έχει να κάνει με τις ρωγμές μας. Τι είναι αυτό που απομένει από μία σχέση όταν η αρχική λάμψη του έρωτα σβήνει σιγά σιγά και τη θέση της παίρνει η απόλυτη μοναξιά; Και τι συμβαίνει όταν ο άνθρωπος που ερωτεύτηκες και αγάπησες “ξεθωριάζει” στα μάτια σου και αρχίζει να ενεργοποιεί τον κακό σου εαυτό;

«Χρειάστηκαν δυόμισι μήνες για να γράψω αυτές τις σκηνές. Μου πήρε μια ολόκληρη ενήλικη ζωή για να τις ζήσω»: η φράση αυτή του Μπέργκμαν είναι απόλυτα αληθινή. Είναι από τις λίγες φορές που το κοινό είναι τόσο βαθιά ταυτισμένο με τους ήρωες του έργου. Τα επιφωνήματα και τα σχόλιά τους ήταν διαρκή, ενώ μία κυρία δε δίστασε να αυτοχαστουκιστεί από εκνευρισμό όταν η Μαριάννε πρότεινε στον Γιόχαν να του φτιάξει τη βαλίτσα του για να φύγει ταξίδι με την κοπέλα που ερωτεύτηκε. Και εδώ βέβαια τα εύσημα πρέπει να αποδοθούν στην Ελένη Καρακούλη και για τη δραματουργική της επεξεργασία, καθώς το κείμενο του έργου έφτασε στα αυτιά μας πιο σύγχρονο από ποτέ.

Οι ερμηνείες

Ο Νίκος Ψαρράς και η Μαρίνα Ασλάνογλου δίνουν δυνατές ερμηνείες που συμβάλλουν σημαντικά στη συναισθηματική ένταση της παράστασης. Μέσα στο ρεαλιστικό σκηνικό σπιτιού της Αλέγια Παπαγεωργίου και αλλάζοντας σε κάθε σκηνή ρούχα (Βασιλική Σύρμα), οι δυο ήρωες ξεσκίζουν το μέσα τους και ακολούθως ξεσκίζει και ο ένας τον άλλον. Ισοπεδώνονται και αργά αργά ξαναγεννιούνται από τις ίδιες τους τις στάχτες. Οι ερμηνείες τους είναι τόσο ρεαλιστικές που η ταύτιση του κοινού με τους χαρακτήρες που υποδύονται είναι αναπόφευκτη.

Ο Νίκος Ψαρράς εκφράζει όλο τον ναρκισσισμό του Γιόχαν, ενός άνδρα που είναι μεν στοργικός και αγαπά την οικογένειά του, όμως ο εαυτός του και οι επιθυμίες του είναι πάντα στο επίκεντρο. Ο χαρακτήρας του ξεδιπλώνεται σταδιακά και οι συνέπειες είναι μοιραίες.
Από την άλλη πλευρά, η Μαρίνα Ασλάνογλου σαν Μαριάννε φαίνεται πιο υποταγμένη και μοιρολατρικά εγκλωβισμένη στον ρόλο της γυναίκας. Ωστόσο, σταδιακά επικρατεί σε αυτή το ένστικτο της επιβίωσης και ενδυναμώνεται. Έτσι, αποφασίζει να ζήσει και να κυνηγήσει τις δικές τις επιθυμίες χωρίς να φοβάται το τίμημα. Καθοριστική και η “βιντεοσκοπημένη” συμμετοχή της Καρυοφυλλιάς Καραμπέτη σαν κυρία Τζακόμπι, καθώς αυτή είναι που ενεργοποιεί στη Μαριάννε την αίσθηση πως τελικά μπορεί να μην είναι όλα ρόδινα στον γάμο της.

Συμπέρασμα

Μια προσεγμένη σκηνοθετικά παράσταση, με εξαιρετικές ερμηνείες, που απευθύνεται σε όλους και σε όλες. Μπορεί να έχουν ειπωθεί τα πάντα για το μυστήριο των ανθρώπινων σχέσεων, σπάνια όμως αυτά που ήδη γνωρίζουμε διερευνώνται και παρουσιάζονται μπροστά στα μάτια μας τόσο ρεαλιστικά