ΕΙΔΑΜΕ ΤΟ MAMI ΤΟΥ MARIO BANUSHI – ΚΑΙ ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ 1000 ΛΕΞΕΙΣ

Ο  Mario Banushi έχει ήδη καθιερωθεί ως μια από τις πιο υποσχόμενες φωνές του ελληνικού θεάτρου, με τις παραστάσεις του “Goodbye, Lindita” και “Taverna Miresia – Mario, Bella, Anastasia” να ταξιδεύουν σε σημαντικά φεστιβάλ εντός και εκτός Ελλάδας.

26χρονος σκηνοθέτης, γνωστός για τη χαρακτηριστική του σκηνική γλώσσα και την εστίασή του σε προσωπικά βιώματα, ο Banushi με τη νέα του παράσταση, το “MAMI” στρέφει αυτή τη φορά το βλέμμα του στη μητρική φιγούρα, επιχειρώντας να συνθέσει έναν «ύμνο» στις γυναίκες που μας μεγάλωσαν, μέσα από μια παράσταση χωρίς λόγια, γεμάτη έντονα εικαστικά στοιχεία και σωματική έκφραση.

Όταν ο Mario ήταν περίπου ενός έτους, η μητέρα του αναγκάστηκε να τον αφήσει στη γιαγιά του, στην Αλβανία, και να φύγει. Μέχρι τα δεκατρία του, “μάμι” φώναζε τη γιαγιά του. Όταν πια η μητέρα του τον πήρε μαζί της στην Αθήνα, μεγάλωσε στο διαμέρισμα πάνω από τον φούρνο όπου εργαζόταν, με τη μυρωδιά του φρεσκοψημένου ψωμιού. Ο ίδιος λέει πως “μεγάλωσε με περισσότερες από μία μητέρες”.
Αυτή η πολυφωνία μητρικών φιγούρων αποτυπώνεται στην προσωπική αυτή παράσταση που μοιάζει με εικαστικό ταξίδι γεμάτο εικόνες, σώματα και συναισθήματα.

Το σκηνικό είναι έντονα ρεαλιστικό. Ένα μικρό μονόχωρο φτιαγμένο από τσιμεντόλιθους σπίτι, σε ένα μέρος απόμερο. Το δάπεδο της σκηνής έχει καλυφθεί με χώμα, δίπλα στο σπίτι βρίσκεται μία ξύλινη κολώνα ηλεκτρικού ρεύματος με ένα παιδικό ποδήλατο “παρκαρισμένο”.

Ο Banushi στήνει έναν χώρο μνήμης – ταυτόχρονα οικείο και απόκοσμο – και εκεί δίνει σάρκα και οστά στις αναμνήσεις και τα βιώματά του. Από εκεί περιδιαβαίνουν τα πρόσωπα που σημάδεψαν τη ζωή του: η μητέρα του – που τη βλέπουμε και έγκυο- η γιαγιά του, η πρώτη μητρική φιγούρα που τον φρόντισε, η πρώτη του κοπέλα του, αλλά και ένας άνδρας φίλος και εραστής, που προσθέτει μια άλλη διάσταση στην έννοια της σχέσης, πέρα από τα καθιερωμένα πρότυπα οικογενειακής αγάπης. Η μητρική αγάπη γι αυτόν δεν αποτελεί στατική εικόνα, αλλά μια σχέση δυναμική, γεμάτη φροντίδα, εξάρτηση, ανάγκη και αποχωρισμό.

Οι ερμηνευτές, βυθισμένοι στη σιωπή, πλάθουν σκηνές που αποτυπώνουν τη φροντίδα, την τρυφερότητα, αλλά και την ένταση που γεννά η ανθρώπινη εγγύτητα. Το σώμα γίνεται το κύριο μέσο επικοινωνίας – όχι μόνο ως φορέας αισθήσεων, αλλά και ως πεδίο συγκρούσεων, μνήμης και προσφοράς.

Μέσα σε αυτή την παλέτα σιωπηλών συναντήσεων, οι χαρακτήρες συνυπάρχουν, χάνονται και ξαναβρίσκονται, δημιουργώντας έναν κύκλο σχέσεων που αποτυπώνει τη ρευστότητα της αγάπης, της ανάγκης και της ανθρώπινης σύνδεσης.

MAMI λοιπόν, καθώς στην προσωπική μυθολογία του Banushi, οι σχεδόν ομόηχες λέξεις «μάμι» και «μαμ» συγχωνεύονται, αποκτώντας κοινό νόημα. «Μάμι», όπως μητέρα. «Μαμ», όπως φαγητό: έννοιες που στην πιο αγνή τους μορφή αντιπροσωπεύουν την αρχή της ζωής, τη φροντίδα, τη στοργή, τη διαρκή προσφορά.

Η φροντίδα είναι μια πράξη που στην παράσταση εναλλάσσεται, περνάει από τον έναν στον άλλον. Οι ερμηνευτές κινούνται μέσα σε έναν χώρο που θυμίζει μήτρα, κουβαλώντας μνήμες και εμπειρίες, αποκαλύπτοντας τη ρευστότητα της σχέσης γονιού και παιδιού.

Αναμφίβολα, ο Banushi διαθέτει ισχυρή εικαστική ματιά και επιχειρεί να αποτυπώσει αυτήν την πολυπλοκότητα της μητρικής αγάπης, χρησιμοποιώντας δυνατές εικαστικές μεταφορές: η λυρική και γεμάτη ένταση στιγμή της γέννησής του, ένα ενυδρείο που θυμίζει την υγρή μήτρα και το γάλα που χύνεται σαν ιεροτελεστία μέσα σε αυτό, η γαλακτερή βροχή που πέφτει στη σκηνή και ενισχύει την αίσθηση της διαρκούς κυκλικότητας της ζωής.

Η σκηνή όπου ο εγγονός περιποιείται τη γιαγιά του – την πλένει, της αλλάζει πάνα – είναι επίσης μια από τις πιο δυνατές στιγμές. Λίγο αργότερα, τα ανθρώπινα σώματα μπλέκονται μεταξύ τους μέσα σε ένα τούλι, δημιουργώντας συμπλέγματα που παραπέμπουν σε γλυπτικές συνθέσεις. Η γυναίκα σιγά σιγά αποχωρεί και μένουν δύο άντρες. Αγκαλιασμένοι και ερωτευμένοι.

Δυνατές εικόνες μεν, αλλά…

Ωστόσο, παρά τη δύναμη αυτών των εικόνων, η παράσταση εγκλωβίζεται σε μια μονοτονία. Η επανάληψη σκηνών και κινησιολογικών μοτίβων δημιουργεί την αίσθηση ότι το θέαμα δεν εξελίσσεται. Οι ίδιες κινήσεις που παραπέμπουν σε τελετουργίες καταλήγουν να λειτουργούν αποπροσανατολιστικά και κουράζουν, αντί να εμβαθύνουν στη θεματική.

Τα 75 λεπτά της παράστασης νιώθεις πως επιμηκύνονται, ενώ οι εικόνες έχουν δύναμη και αισθητική αρτιότητα. Ίσως, η υπερβάλλουσα αυτοαναφορικότητα της παράστασης αποτελεί τον μέγιστο σκόπελο που το MAMI δεν καταφέρνει να μεταδώσει ένα βιωματικό στοιχείο που θα το έκανε συγκινησιακά ισχυρό.

Εμφανής είναι η επιρροή του Δημήτρη Παπαϊωάννου. Πολλές από τις σκηνές μοιάζουν σχεδόν δανεισμένες από τη σκηνοθετική γλώσσα του εικονοκλάστη δημιουργού, τόσο σε επίπεδο εικαστικής σύλληψης όσο και σε κινησιολογία. Οι υδάτινες εικόνες, οι σιωπηλοί χαρακτήρες που μετακινούνται αργά στο χώρο, η έντονη χρήση του γυμνού σώματος και της σωματικής επαφής – όλα αυτά θυμίζουν σε μεγάλο βαθμό το ύφος των παραστάσεων του.

Η σύγκριση αυτή δεν λειτουργεί υπέρ του Banushi, καθώς αντί να αναδείξει μια προσωπική σκηνοθετική ταυτότητα, η παράσταση μοιάζει περισσότερο με σπουδή πάνω στη σκηνική γλώσσα του Παπαϊωάννου, παρά με μια αυτόνομη καλλιτεχνική δημιουργία.

Ανδρέας Σιμόπουλος

Συμπέρασμα

Θα ήταν άδικο αν δεν παραδεχόμασταν πως το MAMI επιβεβαιώνει την πορεία του Mario Banushi ως ενός δημιουργού με ισχυρή σκηνοθετική ματιά και προοπτική. Η εικαστικότητα της παράστασης είναι αδιαμφισβήτητη, και η θεματική της έχει βάθος και σημασία. Ωστόσο, το τελικό αποτέλεσμα φτάνει στο κοινό αποδυναμωμένο, αφήνει μια αίσθηση ανεκπλήρωτου, σαν μια παράσταση που δεν έχει βρει ακόμη πλήρως την ψυχή της.