ΕΙΔΑΜΕ ΤΟΝ “ΤΑΛΑΝΤΟΥΧΟ ΚΥΡΙΟ ΡΙΠΛΕΪ” – ΟΤΑΝ Ο ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ ΣΟΥ ΣΕ ΣΚΟΤΩΝΕΙ

“O ταλαντούχος κύριος Ρίπλεϊ” αποτελεί το πρώτο μυθιστόρημα της σειράς της μετρ των αστυνομικών ιστοριών, Πατρίσια Χάισμιθ, με ήρωα τον Τομ Ρίπλεϊ, η οποία ξεκίνησε το 1955 και ολοκληρώθηκε το 1990. Το βιβλίο αυτό αποτελεί θα λέγαμε το “πιστοποιητικό γέννησης” ενός από τους πιο απίθανους χαρακτήρες της αστυνομικής λογοτεχνίας, η διπροσωπία του οποίου γοήτευσε κινηματογραφιστές όπως ο Ρενέ Κλεμάν (“Γυμνοί στον ήλιο”, I960) και ο Άντονι Μιγκέλα (The Talented Mr. Ripley, 1999).

Η ιστορία διαδραματίζεται στη Νέα Υόρκη και την Ευρώπη της δεκαετίας του 1950 και μας συστήνει τον Τομ Ρίπλεϊ, έναν νεαρό άνδρα που αγωνίζεται να τα βγάλει πέρα και λαχταρά μια ζωή γεμάτη πολυτέλεια. Όταν του δίνεται η ευκαιρία να ταξιδέψει στην Ιταλία για να πείσει τον γιο ενός πλούσιου βιομήχανου, τον Ντίκι Γκρίνλιφ, να επιστρέψει στην πατρίδα του, ο Ρίπλεϊ βρίσκει την αφορμή για μια νέα αρχή και μια “γεύση” από τον πλούσιο τρόπο ζωής που τόσο επιθυμεί.

Φτάνοντας στην Ιταλία, ξετρελαίνεται με τον πολυτελή τρόπο ζωής του Ντίκι και την ανέμελη συμπεριφορά του. Αποκτά εμμονή με αυτόν και καθώς η εμμονή του εντείνεται, αρχίζει να τρέφει σκοτεινές επιθυμίες να αποκτήσει ό,τι έχει ο Ντίκι.

Καθώς ο Ρίπλεϊ διεισδύει στον κόσμο του Ντίκι, τα όρια μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας θολώνουν και οι ενέργειές του γίνονται όλο και πιο χειριστικές και μοχθηρές. Χάρη στο ταλέντο, τη διπλοπροσωπία και την πλαστογραφία εξαπάτα τις αρχές και σαν καλός ηθοποιός υποδύεται άριστα τον ρόλο ενός άλλου κλέβοντας την ταυτότητά του. Είναι αδίστακτος: κατασκευάζει φιλίες, λέει ψέματα και διαπράττει ακόμη και φόνο για να διατηρήσει την ψευδαίσθηση της νέας του ζωής.

Η παράσταση του Πέτρου Ζούλια

Δεν είναι εύκολη η μεταφορά του συναρπαστικού αυτου ήρωα στο θεατρικό σανίδι. Μέχρι σήμερα έχει ανέβει σε διάφορες διασκευές με δημοφιλέστερη αυτή της Phyllis Nagy. Τώρα, ο Πέτρος Ζούλιας επιχειρεί μία δική του συμπυκνωμένη μεταφορά που στηρίζεται κυρίως στο πρωτότυπο μυθιστόρημα και στην αρχική σύλληψη του λογοτεχνικού έργου και φωτίζει ακόμη περισσότερες πτυχές της μυστηριώδους προσωπικότητας του Ρίπλεϊ.

Η διασκευή αυτή διερευνά ενδελεχώς την ομοφυλοφιλία, την έννοια της ταυτότητας, της ηθικής και της φύσης του κακού και τραβά το χαλί κάτω από τα πόδια του θεατή προκειμένου να αμφισβητήσει τις δικές του αντιλήψεις για το σωστό και το λάθος. Παρά τις αποτρόπαιες πράξεις του, ο Ρίπλεϊ παραμένει ένας γοητευτικός και παραδόξως συμπαθητικός χαρακτήρας, προκαλώντας το κοινό να βυθιστεί μέσα στην πολυπλοκότητα της ανθρώπινης φύσης.

Το κείμενο ρέει αβίαστα και η συμπύκνωση των προσώπων σε πέντε είναι λειτουργική, ενώ το ίδιο ισχύει και για τα σκηνικά της Άννας Ζούλια, που με πολύ απλά και καλαίσθητα υλικά -και με την αρωγή της Μελίνας Μάσχα στους φωτισμούς- κατορθώνει και “χτίζει” έναν κόσμο τελείως διαφορετικό από αυτόν που περιγράφεται στο βιβλίο ή από αυτόν που βλέπουμε στην ταινία του Μιγκέλα.

Έναν κόσμο σχεδόν κλειστοφοβικό, που δε μοιάζει σε τίποτα με την ηλιοφώτιστη Νότια Ιταλία, κάτι που εναρμονίζεται με την όλη η δομή της διασκευής που ξεπηδά μέσα από τον σκοτεινό ψυχικό κόσμο του Ρίπλεϊ και ξετυλίγεται μέσα στις δαιδαλώδεις ατραπούς της ταραγμένης ψυχοσύνθεσής τους.

Έξοχο το εύρημα της παρουσίας του “φαντάσματος” του Ντίκι επί σκηνής, ενώ πολύ καλή δουλειά έχει γίνει στη μουσική επιμέλεια και τον ηχητικό σχεδιασμό της παράστασης από τον Γεράσιμο Ευαγγελάτο.

Οι ερμηνείες

Στιβαρή στο σύνολό της η τετραμελής υποκριτική ομάδα με μοναδική παραφωνία κάποιες στιγμές υπερπαιξίματος και περιττής υποκριτικής έντασης που στέρησε από την παράσταση την εσωτερική υποβλητικότητα ενός ψυχολογικού θρίλερ.

Γοητευτικός εστέτ, αλλά κυνικός στο έπακρο, φιλικός και συμπαθής, με μια απεχθή αλαζονεία, ο Τομ Ρίπλεϊ του Μιχάλη Συριόπουλου, αψηφά κάθε ηθική. Τα θέλει όλα: χρήματα, επιτυχία και καλή ζωή. Είναι έτοιμος ακόμα και να σκοτώσει για να τα αποκτήσει. Ο Συριόπουλος στον ρόλο αυτό αποδεικνύεται ιδανικός, καθώς ακολουθεί τον ήρωά του στο απρόβλεπτο ταξίδι του από το ψέμα στην αλήθεια και από το φανταστικό στο πραγματικό και συγκινείς καθώς εκφράζει με τρόπο σπαρακτικό τη μεγάλη σύγκρουση που μαίνεται μέσα στον ήρωα.

Από τη μία η ομοφυλοφιλία του και ο αγώνας για την αποδοχή του εαυτού του, από την άλλη η επιθυμία του για αποδοχή και θαυμασμό από τους γύρω του. Η μεταμορφωτική ικανότητά του να ενσωματώνεται άψογα σε διαφορετικούς κοινωνικούς κύκλους αναδεικνύει την προσαρμοστικότητά του, υπογραμμίζει όμως και τον κατακερματισμό του ψυχισμού του. Γι΄αυτό και στο τέλος είναι συγκινητικό το πώς όλη αυτή η προσπάθεια για αυτοπραγμάτωση, τελικά ματαιώνεται από την αδυναμία του να αντιμετωπίσει τον ίδιο του τον εαυτό και να συμφιλιώσει τις πράξεις του με τη συνείδησή του.

Η χημεία του με τον Μιχαήλ Ταμπακάκη στον ρόλο του πλούσιου και λαμπερού Ντίκι Γκρίνλιφ είναι εξαιρετική. Όταν βρίσκονται και οι δύο επί σκηνής είναι χάρμα οφθαλμών, ιδιαίτερα στις σκηνές του “καθρεφτισμού” τους μετά τη δολοφονία του Ντίκι. Ο Μιχαήλ Ταμπακάκης δίνει μία εξίσου δυνατή ερμηνεία, υποδυόμενος με μία περίσσια φυσικότητα το αντικείμενο του μίσους και του πάθους του Ρίπλεϊ.

Συμπαθείς στις ερμηνείες τους ως Φρέντι Μάιλς και Μάρτζι Σέργουντ ο Ιωάννης Αθανασόπουλος και η Ήβη Νικολαΐδου αντιστοίχως.

Συμπέρασμα

Μία στιβαρή διασκευή του δημοφιλούς μυθιστορήματος της Χάισμιθ που απευθύνεται στο ευρύ κοινό – θεατρόφιλο και μη- και συντηρεί μέχρι τέλους το ενδιαφέρον του. Καλή σκηνοθετική καθοδήγηση και εξαιρετικές ερμηνείες από το πρωταγωνιστικό δίδυμο Συριόπουλο- Ταμπακάκη και καθαρόαιμη ατμόσφαιρα ψυχολογικού θρίλερ.