EINAR SELVIK – Ο FRONTMAN ΤΩΝ WARDRUNA ΔΙΔΑΣΚΕΙ ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΩΝ VIKINGS

Κάντο εικόνα! Ο frontman του νορβηγικού folk συγκροτήματος Wardruna, Einar Selvik στέκει αγέρωχος σε μια ξύλινη προβλήτα στο παγωμένο χωριό Kattegat. Τριγύρω ο χρόνος σταματάει, καθώς εκείνος τραγουδά στη μητρική του γλώσσα, χτυπώντας τελετουργικά ένα τύμπανο από δέρμα ελαφιού. Ολόγυρα μέσα από τους βράχους “αναδύονται” γυναίκες και παιδιά που τον σιγοντάρουν πανηγυρικά, καθώς τα μακρόστενα καράβια των Βίκινγκς σαλπάρουν για χώρες μακρινές. Κάποια χωρίς επιστροφή…

Η εικόνα περιγράφεται γλαφυρά στις ισλανδικές σάγκες του θρυλικού ηγέτη των Βίκινγκς Ragnar Lothbrok – αλλά η σκηνή δεν είναι από τον 19ο αιώνα. Είναι σκηνοθετημένη για το Netflix και τη σειρά The Vikings το 2015, με τα γυρίσματα να γίνονται όχι στην Ισλανδία, αλλά στην κομητεία Wicklow της Ιρλανδίας.

Εκεί στο Netflix κάποιοι από εμάς προσέξαμε για πρώτη φορά το “Λευκό Κοράκι” (Kvitrafn), όπως είναι το καλλιτεχνικό όνομα του τραγουδιστή και μουσικού Einar Selvik, και ακούσαμε κομμάτια από τη δισκογραφία των Wardruna, που έχουν φανατικό κοινό σε όλο τον κόσμο. Fast forward οι Wardruna εμφανίστηκαν σε μια sold-out βραδιά στο Ηρώδειο, τον Σεπτέμβριο του 2023, την οποία μαγνητοσκόπησαν.

Einar Selvik – Eπέστρεψαν με το έκτο άλμπουμ τους “Birna”

Στις 24 Ιανουαρίου 2025 οι Wardruna επέστρεψαν με το έκτο άλμπουμ τους, “Birna”, μέσω της Sony Music/By Norse Music. Η συλλογή των 10 τραγουδιών συνθέτει μια εξερεύνηση και ενατένιση του φυσικού κόσμου, με τον συνθέτη Einar Selvik να αναζητά τη φωνή της αρκούδας.

Μια πρώτη γεύση του άλμπουμ πήραμε με το «Himinndotter» (μετάφραση “Kόρη του oυρανού”), το βίντεο του οποίου σκηνοθέτησε o Tuukka Koski και είναι γυρισμένο στο παραμυθένιο Εθνικό Πάρκο Rondane της Νορβηγίας, γνωστό για το άγριο τοπίο του και τους ελεύθερους ταράνδους. Ταυτόχρονα οι Wardruna κυκλοφόρησαν τη συναυλία «Live at the Acropolis» σε DVD και Blu-Ray.

Μιλήσαμε με τον Einar Selvik τον περασμένο Δεκέμβριο μέσω zoom για όλα αυτά τα “ανιμιστικά” που τον δονούν ως δημιουργό και ως … δάσκαλο της κουλτούρας των Βίκινγκς! Η κυκλοφορία του άλμπουμ τον βρίσκει σε μεγάλη περιοδεία στην Αυστραλία και Ν. Ζηλανδία.

Είναι θιασώτης του ανιμισμού, της πεποίθησης δηλαδή ότι όλα τα αντικείμενα διαθέτουν μια πνευματική ουσία. Ο 45χρονος μουσικός εκτός από τους “Vikings” του Netflix έχει συμβάλει στο soundtrack του βιντεοπαιχνιδιού Assassin’s Creed: Valhalla του 2020. Την περασμένη χρονιά ήταν επικεφαλής του That Jorvik Viking Thing – μιας virtual συνάντησης όπου ακαδημαϊκοί και λάτρεις των Βίκινγκς από όλο τον κόσμο έρχονται να μοιραστούν τις γνώσεις τους. Είναι επικεφαλής και της καλλιτεχνικής πλατφόρμας By Norse Music και διδάσκει την Σκανδιναβική κουλτούρα.

Φτιάχνει μουσική από κέρατα κατσίκας, οστέινα φλάουτα και ένα αντίγραφο μιας γερμανικής λύρας του 500 μ.Χ. Έχει μακρύ, πλεγμένο μούσι και αιχμηρό κούρεμα της εποχής των Βίκινγκ. Έχει παίξει μουσική σε πολλά περίεργα μέρη, ακόμα και ξυπόλητος σε ένα παγωμένο φιορδ τοπίο για το βίντεο του «Lyfjaberg (Healing-mountain)» έχει 71 εκατομμύρια προβολές και συνεχίζει.

Εν ολίγοις, όταν μιλάς με τον Selvik, πιο Βίκινγκ δεν γίνεται. Είναι λαμπερός, χαρισματικός και ειλικρινής. Σε μια κυνική εποχή, που όλα έχουν την τιμή τους, δημιουργεί μαγικές ατμόσφαιρες στις οποίες το κοινό αισθάνεται μια πρωτόγονη οικουμενικότητα.

Ο Selvik τονίζει ότι η μουσική των Wardruna δεν συνδέεται μόνο με την εποχή των Βίκινγκς (από το 780 έως το 1070 μ.Χ.), αλλά εκτείνεται και πιο πίσω – μέχρι και πριν από δέκα χιλιάδες χρόνια.

Τον βλέπουμε λίγο κουρασμένο και αυτό είναι γιατί μόλις επέστρεψε από μεγάλη περιοδεία στη Λατινική Αμερική. Ξεκινώντας από το sold-out στην Ακρόπολη το 2023 μας λέει: 

“Θυμάμαι ότι ήμουν στην Αθήνα πριν από περίπου 20 χρόνια, ή κάτι τέτοιο, και όταν πέρασα μπροστά από το Ωδείο Ηρώδου του Αττικού είπα: “Μια μέρα, θα παίξω εδώ”. Ήταν λοιπόν ένα ιδιαίτερο συναίσθημα να μπορώ να επιστρέψω και πράγματι να παίξω – όπως είχα οραματιστεί – μέσα στο Ηρώδειο. Φυσικά ήταν μια μακρά διαδικασία και πέρασα πολλά στάδια.

Γενικότερα, η εμφάνιση των Wardruna σε τέτοια μέρη, σε τέτοιους ιερούς χώρους, είναι πάντα σημαντική για τη δουλειά μας. Νομίζω ότι οι συναυλίες σε αρχαίες τοποθεσίες έχουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν “συνέργειες”, όπου το δύο συν δύο ξαφνικά γίνεται έξι, όταν η μουσική και ο χώρος αλληλοσυμπληρώνονται. Και φυσικά αυτό έγινε πολύ εμφανές όταν επισκεφθήκαμε την Ακρόπολη και το αμφιθέατρο εκεί. Είναι ένα μέρος που σε “απορροφά”. Οι πέτρες έχουν μνήμη. Και κατά τη διάρκεια της συναυλίας το κοινό έγινε μέρος της ιστορίας και αυτών των “αναμνήσεων”. Είναι πολύ σημαντικό να έρχεσαι σε ένα μνημείο κληρονομιάς και να το χρησιμοποιείς με τον τρόπο που προοριζόταν να χρησιμοποιηθεί. Είναι ένα δυνατό σημείο ενεργειακά. Και μου άρεσε, επίσης, γιατί αγαπώ να παίζω σε αμφιθέατρα που έχουν πολύ απότομες κερκίδες, όπως συμβαίνει στο Ηρώδειο που υψώνεται έτσι μπροστά σου.

Και παίξατε πάνω στη φθινοπωρινή ισημερία, κάτι ακόμα πιο ιδιαίτερο. 

Einar – Ναι, σεβόμαστε όλες τις μεταβάσεις της φύσης. Ταυτόχρονα για την μπάντα σήμανε το τέλος ενός μεγάλου κύκλου συναυλιών. Έτσι, το να μπορέσουμε να γράψουμε το φινάλε σε ένα τόσο όμορφο, δυνατό μέρος και να μπούμε σε μία νέα φάση, για τη δημιουργία ενός νέου άλμπουμ, ήταν απλώς το τέλειο σημείο την τέλεια στιγμή στο χρόνο.

Τι “έπαιξε” με τη σειρά του Netflix “The Vikings”. Πώς ήταν η εμπειρία της συγγραφής μουσικής για τη σειρά; Διάβασα κάπου ότι η Νορβηγία αρχικά δεν στήριξε ιδιαίτερα τη σειρά.

Einar – Αρχικά ήθελαν να κάνουν τα γυρίσματα στη Νορβηγία, αλλά υπήρχαν περιορισμοί, ίσως και γιατί η παραγωγή θα ήταν πιο ακριβή. Πιστεύω εκ των υστέρων μετά από την τεράστια δημοφιλία της σειράς οι Νορβηγοί μετάνιωσαν για τους περιορισμούς που είχαν θέσει. Τελικά, αργότερα χρησιμοποιήθηκαν κάποιες εικόνες από τη Νορβηγία, φυσικά τα βουνά μας. Ήταν μια θετική εμπειρία, που ξεκίνησε την πρώτη σεζόν όταν θέλησαν να χρησιμοποιήσουν τη μουσική των Wardruna σε κάποια επεισόδια.

Στη συνέχεια λίγο πριν αρχίσουν τη δεύτερη σεζόν, με ρώτησαν αν ήθελα να ενταχθώ στη μουσική ομάδα και να συμμετέχω ενεργά στη σύνθεση και της μουσικής (με τον Καναδό συνθέτη Trevor Morris). Ήταν ένα μεγάλο βήμα για μένα, γιατί μέχρι τότε είχα κάνει μικρότερης εμβέλειας δουλειές. Και φυσικά, ήταν μια φοβερή εμπειρία από την οποία έμαθα πολλά.

Πώς ξεκίνησε η αγάπη με την Σκανδιναβική μουσική, τον πολιτισμό και την κουλτούρα των Vikings; 

Einar – Κοίταξε είναι ένα μακρύ ταξίδι. Από πολύ μικρός πάντα με ενδιέφερε η ιστορία και ο πολιτισμός των Σκανδιναβών. Και κάποια στιγμή, αρκετά νωρίς, μου γεννήθηκε η ιδέα για ένα μουσικό πρότζεκτ με βάση αυτή την παράδοση. Το οποίο άρχισε να δημιουργείται και να εξελίσσεται. Συνειδητοποίησα, λοιπόν, ότι δεν ήθελα να αναρριχηθώ σε δέντρα που δεν είχαν ρίζες. Ήθελα να σταθώ σε στέρεο έδαφος πριν μπω στις πιο δημιουργικές διαδικασίες αυτής της μουσικής.

Είναι γεγονός ότι υπάρχουν πολλά πράγματα από τον πολιτισμό των Σκανδιναβών, ή των Βίκινγκς, που δεν γνωρίζουμε. Οπότε, πρέπει να διαβάσει κάποιος πολύ και να μελετήσει όχι μόνο τη μουσική, αλλά και τους μύθους, την ιστορία και τις ιδέες πάνω στις οποίες θα γράψει τραγούδια. Οπότε, όλη αυτή η έρευνα είχε πολύ διάβασμα, και συζητήσεις με ειδικούς που με βοήθησαν να πιάσω το νήμα από τη αρχή. Κατόπιν, έπρεπε να επισκεφτώ μουσεία, να μιλήσω με κατασκευαστές μουσικών οργάνων, να φτιάξω ο ίδιος όργανα και να ακούσω τους ήχους τους. Ξέρετε, για το πρώτο άλμπουμ χρειάστηκαν επτά ολόκληρα χρόνια για να ολοκληρωθεί. Θα έλεγα λοιπόν ότι αυτή είναι μια διαδικασία που δεν τελειώνει. Υπάρχουν ακόμη τόσα πολλά πράγματα που δεν γνωρίζουμε για τον πολιτισμό και την αρχαία μουσική των Σκανδιναβών. Είναι ένα μεγάλο συναρπαστικό παζλ.

Οπότε χρειάζεται πολύ σκληρή δουλειά, αλλά έχω και ένα πλεονέκτημα. Κάνω την ακαδημαϊκή έρευνα, αλλά κάνω και την πρακτική δουλειά ως performer. Με αυτό τον τρόπο, όταν τα βιβλία κλείνουν και οι γραπτές πηγές τελειώνουν, μπορώ να μπω στην άλλη διάσταση της γνώσης. Να βιώσω πώς λειτουργούν αυτά τα όργανα και από μια πρακτική σκοπιά, παίζοντάς τα σκηνή ή δημιουργώντας τραγούδια. Οπότε είναι μια διεπιστημονική προσέγγιση, την οποία νομίζω ότι εκτιμούν πολύ και οι άνθρωποι στην ακαδημαϊκή κοινότητα, γι’ αυτό συχνά με καλούν και δίνω διαλέξεις για τη δουλειά μου σε πανεπιστημιακά ιδρύματα.

Ανοίγουν άλλες οπτικές γωνίες όταν συνδυάζεις αυτούς τους δύο κόσμους. Παράλληλα έχουμε μια δισκογραφική και μια πολιτιστική πλατφόρμα -την By Norse Music – μέσα από την οποία θέλουμε να υποστηρίξουμε, κυρίως, τη σκανδιναβική και νορβηγική τέχνη και μουσική, αλλά και τη μουσική των ιθαγενών Sámi.

Είναι λάθος η ερώτηση “Πόσα όργανα παίζεις”; Γιατί όπως καταλαβαίνω δημιουργείς μουσικά όργανα. Ποιο είναι αυτό που ξεχωρίζεις; 

Einar – Είναι δύσκολη ερώτηση γιατί εξαρτάται από το πρότζεκτ για το οποίο μιλάμε και τη χρονική στιγμή. Αν πρέπει να διαλέξω το όργανο που απολαμβάνω περισσότερο αυτή τη στιγμή, θα έλεγα ότι είναι ένα που το έχετε κι εσείς στην Ελλάδα, η αρχαία λύρα. Ήταν το πιο κοινό έγχορδο όργανο στη σκανδιναβική περιοχή, την εποχή των Βίκινγκς. Και ο λόγος που μου αρέσει περισσότερο είναι γιατί κατά τη διάρκεια των χρόνων, έχω αρχίσει να ερωτεύομαι τη διαδικασία του να τραγουδάω. Και η λύρα είναι το πιο κατάλληλο και όμορφο όργανο για να συνοδεύει το τραγούδι. Οπότε, νομίζω ότι αυτός ο συνδυασμός σε προσωπικό επίπεδο μου δίνει τη μεγαλύτερη χαρά.

Ξεκίνησες όμως με κρουστά και ήσουν ντράμερ στους Gorgoroth…  

Einar – Ναι έπαιζα ντραμς από πολύ μικρός. Ήμουν σχεδόν εμμονικός με τα τύμπανα. Αλλά συνειδητοποίησα γρήγορα ότι δεν μου άρεσε να παίζω τη μουσική άλλων. Αυτό ήταν και το κίνητρο για να μάθω να παίζω και άλλα όργανα – γιατί έτσι θα μπορούσα να φτιάξω μουσική στην οποία τελικά να εντάξω τα ντραμς. Σε αυτή τη φάση της καριέρας μου δεν σου κρύβω ότι για μένα μετράει περισσότερο η συνολική εικόνα παρά κάποιο συγκεκριμένο όργανο. Μου αρέσει να «βάφω» συνολικά την ηχητική τοπιογραφία, να συνθέτω όλο το μουσικό τοπίο, αντί να επικεντρώνομαι μόνο σε ένα όργανο. Τώρα το πάθος μου κινείται σε ένα ιδεολογικό επίπεδο.

Στις συνεντεύξεις σου είσαι υπέρμαχος της… ατομικής ευθύνης! Λες: οι θεοί βοηθούν όσους βοηθούν τον εαυτό τους. Σε μια κοινωνία που όλοι πιστεύουμε ότι η κυβέρνηση θα μας σώσει, ότι ο μεγάλος πατέρας θα μας σώσει, ή ότι ίσως μια θρησκεία θα μας σώσει, πού στέκεσαι εσύ και οι Wardruna;

Einar – Νομίζω ότι η φράση: “θα με σώσει κάποιος άλλος” είναι μια πολύ επικίνδυνη προσέγγιση. Απλά κοιτάξτε πώς πάνε τα πράγματα διεθνώς. Η ιδέα ότι είμαστε πολύ μικροί για να κάνουμε τη διαφορά, και το γεγονός ότι τόσοι πολλοί από εμάς νιώθουν πολύ αδύναμοι για να αλλάξουν οτιδήποτε, είναι μια επικίνδυνη στάση ζωής. Το μόνο πράγμα που πραγματικά έχεις δύναμη να ελέγξεις είναι οι δικές σου πράξεις. Και οι καλές πράξεις είναι εξίσου “μεταδοτικές” με τις κακές πράξεις. Είναι σαν κυματισμοί στο νερό. Αν πάρεις την ευθύνη για τη δική σου ζωή και το πώς συμπεριφέρεσαι στους άλλους, το πώς ζεις τη ζωή σου, αυτό θα δημιουργήσει καλούς “κύκλους” γύρω σου – σαν την πέτρα που πέφτει στο νερό και κάνει κυματισμούς. Τελικά, ναι, πιστεύω ότι κανείς δεν πέθανε για τις δικές μου αμαρτίες.

Αντλείτε “ζωή” από τη φύση, και τώρα βρισκόμαστε σε κοινωνίες που δεν σέβονται πραγματικά τη φύση και τα ζώα που εξαφανίζονται.

Einar – Είναι μια τραγωδία. Είναι μια φρικτή εξέλιξη, αυτή η ιδέα ότι εμείς οι άνθρωποι είμαστε οι άρχοντες της φύσης και όχι οργανικό μέρος της. Το χάσαμε κάπου στην πορεία. Χάσαμε την πεποίθηση ότι η φύση είναι κάτι ιερό. Εγώ ζω και δημιουργώ με πίστη σε αυτή την ιδέα. Και αν η μουσική μου έχει κάποιο μήνυμα, νομίζω ότι αυτό είναι. Ότι η φύση έχει ιερότητα. Και είναι κάτι που πρέπει να διδάξουμε στα παιδιά μας. Αυτή η απλή στάση ζωής, δεν χρειάζεται να έχει χροιά πνευματική ή θρησκευτική. Είναι ένας τρόπος ζωής που έχει τεράστια επίδραση αν καταφέρεις να τον εφαρμόσεις. Γιατί απαιτεί σεβασμό. Και αν κάτι έχει κόστος, τότε έχει και αξία. Και ο σεβασμός στη φύση δεν είναι εύκολος. Η αποδοχή ότι υπάρχουν ζώα και αρπακτικά, και έχουν το δικαίωμα να ζουν δίπλα μας, δεν είναι εύκολη. Όλες οι μορφές ζωής, αν έχουν αληθινή αξία, έχουν και αληθινό κόστος.

Γιατί επέλεξες σαν καλλιτεχνικό σύμβολο το λευκό κοράκι; Τι σημαίνει για σένα;

Einar – Σε προσωπικό επίπεδο είναι κάτι που με ακολουθεί από πολύ μικρή ηλικία. Η γοητεία που μου ασκεί και η αίσθηση σύνδεσης υπήρχε από τότε που ήμουν νέος. Τελικά “ήρθε και με βρήκε” το όνομα. Και εκ των υστέρων, φυσικά, βλέπω τη συμβολική αξία του σε πολλούς τομείς. Θα έλεγα ότι είναι ένα πολύ κεντρικό σύμβολο στις ιστορίες, στη λαογραφία και στη μυθολογία. Είναι κάπως η προσωποποίηση του ανθρώπινου νου και της ανθρώπινης μνήμης στη φύση, με έναν τρόπο. Είναι ο άνθρωπος κοντά στη φύση. Και είναι ένα δυνατό σύμβολο για μένα και ένα ζώο με το οποίο νιώθω πολύ συνδεδεμένος.

Μίλησέ μας για το νέο άλμπουμ “Birna”, που εστιάζει σε ένα πολύ πιο ισχυρό ζώο, την αρκούδα…

Einar – Tο “Birna” είναι μέρος μιας ιστορίας έξι τραγουδιών για την αρκούδα. Yπάρχει λόγος που το ζώο αυτό είναι τόσο κεντρική φιγούρα σε πολιτισμούς σε όλο τον κόσμο. Έχουμε αστερισμούς για την αρκούδα, υπάρχουν πάρα πολλές ιστορίες και θρύλοι για αυτό το ζώο. Η απάντηση βρίσκεται στην “κυκλική” της φύση. Κοιμάται τον χειμώνα και επιστρέφει φέρνοντας το καλοκαίρι, με κάποιον τρόπο. Και αυτή η ιστορία που είναι τόσο ισχυρή από μόνη της, είναι η ιστορία που ήθελα να πω. Το “Birna” είναι μια συζήτηση μεταξύ ανθρώπου και αρκούδας. Πάντα θέλαμε να δανειστούμε τη δύναμή της, τη σοφία της και να μάθουμε από αυτήν. Σε πολλές κουλτούρες, η αρκούδα θεωρείται ο δάσκαλος. Έτσι λοιπόν ξεκινάμε τη συζήτηση μεταξύ ανθρώπου και αρκούδας, η οποία, με πολλούς τρόπους, έχει χαθεί σήμερα. Τουλάχιστον από εκεί που έρχομαι εγώ, από τη Νορβηγία, σχεδόν δεν έχουμε αρκούδες πια. Σαν να μην τις θέλουμε! Οπότε, στο δίσκο προσπαθούμε να επαναφέρουμε αυτό το σύμβολο”.

Το άλμπουμ Birna που μόλις κυκλοφόρησε γράφτηκε και ηχογραφήθηκε σε διάστημα τριών ετών με μουσική από τον Selvik και την επί χρόνια συνεργάτιδα/τραγουδίστρια Linda-Fay Hella, ενώ οι στίχοι γράφτηκαν αποκλειστικά από τον ίδιο. Οι ερμηνευτές του άλμπουμ, εκτός από τη Hella και την Selvik, περιλαμβάνουν τους Eilif Gundersen (bukkehorn, lur, φλάουτο, δεύτερα φωνητικά), HC Dalgaard (τύμπανα, κρουστά, δεύτερα φωνητικά), Sondre Veland (κρουστά, δεύτερα φωνητικά), John Stenersen (mora-harp) και Arne Sandvoll (κρουστά, δεύτερα φωνητικά).

Η 20λεπτη συζήτησή μας με τον Selvik τελείωσε μιλώντας για τους ρούνους που συνδέονται με την ημερομηνία της γέννησής μας, εξάλλου Wardruna σημαίνει «ο φύλακας των ρούνων». Το ιδιαίτερο λογότυπο της μπάντας είναι ο ρούνος των Wardruna.