ΚΑΒΕ ΑΚΜΠΑΡ: ΓΙΑΤΙ ΜΙΛΑΕΙ ΟΛΟΣ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΙΡΑΝΟΑΜΕΡΙΚΑΝΟ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ;

Στο οπισθόφυλλο του, πολυσυζητημένου και ως επί το πλείστον αποθεωμένου από τους κριτικούς, βιβλίου Μάρτυς! (Μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Ίκαρος), του πρώτου μυθιστορήματος του, γεννημένου στο Ιράν και μεγαλωμένου στις ΗΠΑ, 35χρονου σήμερα συγγραφέα Κάβε Άκμπαρ, το οποίο φέτος συμπεριλήφθηκε και στη viral καλοκαιρινή λίστα με τις βιβλιοφιλικές προτάσεις του Μπαράκ Ομπάμα, υπάρχει μια αρκετά σαφής περίληψή του: Ο ορφανός Σάιρους Σαμς, γιος Ιρανών μεταναστών που απεξαρτήθηκε πρόσφατα από τα ναρκωτικά και το αλκοόλ, καθοδηγούμενος από φωνές καλλιτεχνών, νεκρών ποιητών και βασιλιάδων, αναζητά το νόημα της ζωής και, κυρίως, του θανάτου. Η εμμονή του με τους μάρτυρες και την ιδέα της αυτοθυσίας τον οδηγεί στα ίχνη της σκοτωμένης μητέρας του, ενός θείου που διέσχιζε ως άγγελος παρηγορητής τα πεδία μάχης του Ιράν, αλλά και σε μια καλλιτέχνιδα που ζει τις τελευταίες μέρες της στο Μουσείο του Μπρούκλιν. Ώσπου η ανακάλυψη ενός παλαιότερου πίνακά της θα τον φέρει αντιμέτωπο με το οικογενειακό του παρελθόν και τα αναπάντεχα μυστικά του.

Υπάρχουν επίσης και στρατηγικά επιλεγμένα αποσπάσματα ορισμένων από τις δεκάδες μέχρι σήμερα εγκωμιαστικές κριτικές.

Όπως στο NPR: «Καυστικό, βλάσφημο, ζοφερό, βρόμικο και συγκινητικό. Το Μάρτυς! είναι ένα είδος από μόνο του. Κάθε σύγκριση είναι μάταιη». Και στο New Yorker: «Το Μάρτυς! είναι σχεδόν βίαια δεξιοτεχνικό, γεμάτο πρόζα που σε καρφώνει, σε διαπερνά με την ομορφιά του». Και στο New York Times Book Review: «Αυτό που καταφέρνει ο Άκμπαρ με το Μάρτυς! δεν είναι τίποτα κατώτερο ενός θαύματος».

Καθόλου μα καθόλου άσχημα, εύλογα θα σκεφτεί κάποιος, για ένα νέο συγγραφέα που πρόσφατα δήλωσε χαρακτηριστικά στους New York Times: «Πριν από έντεκα χρόνια, κατουριόμουν στο κρεβάτι. Και τώρα ζω αυτή τη ζωή». Όλα αυτά εξαιτίας του εθισμού του στο αλκοόλ και άλλες, νόμιμες ή μη, ουσίες.

Γεννημένος στην Τεχεράνη το 1989, ο Άκμπαρ μετακόμισε με την Αμερικανίδα μητέρα και τον Ιρανό πατέρα του στις ΗΠΑ όταν ήταν δύο ετών και μεγαλώνοντας έγινε μεν από νωρίς εμφανής η κλίση του στις θετικές επιστήμες, πολλά χρόνια αργότερα όμως θα έπαιρνε διδακτορικό στη δημιουργική γραφή.

Το πρώτο ποιητικό του έργο που κυκλοφόρησε ήταν το Portrait of the Alcoholic το 2017, ακολούθησε η πρώτη του ποιητική συλλογή, Calling a Wolf a Wolf, την ίδια χρονιά, αμφότερες οι εκδόσεις ενθουσίασαν τους κριτικούς, ήταν όμως η εν έτει 2021 δεύτερή του συλλογή που τον καθιέρωσε ως μια σημαντική νέα φωνή στα αμερικανικά γράμματα. Παράλληλα ο Άκμπαρ επιμελήθηκε ανθολογίες ποίησης, ενώ ποιήματά του κατά καιρούς τυπώνονται στις σελίδες πρωτοκλασάτων εντύπων (The New Yorker, The Paris Review, The New York Times, κ.α.), με τον ίδιο, όντας πια στο δυναμικό ξεκίνημά του -λίγο πριν τα 30 ακόμη τότε- απεξαρτημένος από το αλκοόλ, να χαίρει για πρώτη φορά ψυχικής και σωματικής υγείας.

«Δεν υπάρχει high σε αυτόν τον κόσμο εξαιτίας του οποίου να μην έχω αρρωστήσει» δήλωσε στους New York Times, περιγράφοντας μάλιστα το πώς ξεκίνησε να πίνει στην εφηβεία του, φτάνοντας στο απόγειο του καλπάζοντος αλκοολισμού του να λέει ψέματα σε ένα ψυχίατρο ώστε να του συνταγογραφήσει αντικαταθλιπτικά, για να τα πουλήσει αμέσως μετά και να αγοράσει ακόμη περισσότερο αλκοόλ. Στα 25 του, μάλιστα, ένα χρόνο μετά την απεξάρτηση του και δύο πριν από το ντεμπούτο του ως ποιητής, ένας γιατρός διέγνωσε ανεπανόρθωτη βλάβη στο συκώτι του.

Ο ίδιος επίσης τονίζει ότι ίσως να μην αποφάσιζε ποτέ να δοκιμαστεί στη μυθιστοριογραφία αν ο κόσμος δεν σταματούσε να γυρίζει ως συνήθως εξαιτίας της πανδημίας. Η πνευματική του δίαιτα περιελάμβανε δύο μυθιστορήματα κάθε εβδομάδα και μία ταινία κάθε μέρα, στο πλαίσιο μιας «εντελώς κλεπτομανούς εκπαίδευσης». Και εγένετο Μάρτυς!, «το καλύτερο μυθιστόρημα που θα διαβάσετε ποτέ για τη χαρά της γλώσσας, τον εθισμό, τον εκτοπισμό, το μαρτύριο, το ανήκειν και τη νοσταλγία», όπως το έχει χαρακτηρίσει η Lauren Groff, συνάδελφός του και ένας από τους 100 πιο επιδραστικούς ανθρώπους στον κόσμο το 2024 σύμφωνα με το περιοδικό TIME.

Η συγγραφή ενός βιβλίου μυθοπλασίας είναι μία ιδιαίτερα περίπλοκη διαδικασία, του λέω εκ πείρας, η οποία αναπόφευκτα αφήνει σημάδια, ενίοτε δε και κουσούρια, στον συγγραφέα. Αναρωτιέμαι όμως αφενός αν με το Μάρτυς! τα όποια σημάδια είναι βαθύτερα μιας και πρόκειται για το πρώτο του μυθιστόρημα, αφετέρου κατά πόσο του είναι εύκολο να ξεχωρίσει τον ποιητή εαυτό του από τον μυθιστοριογράφο ώστε να αποδώσει καλύτερα είτε στη μία είτε στην άλλη φόρμα. «Δεν υπάρχουν “διαμερίσματα”» λέει στο NEWS 24/7. «Ένα μυαλό έχω και τα πάντα είναι εκεί μέσα, ξεχύνονται όλα και μπλέκονται μεταξύ τους. Η ποίηση μπλέκεται με τον εθισμό που μπλέκεται με τα μυθιστορήματα που μπλέκονται με τον ακαδημαϊκό μου ρόλο (σ.σ. διδάσκει στο Πανεπιστήμιο της Άιοβα) που μπλέκεται με την ιρανική μου καταγωγή που μπλέκεται με τον συζυγικό μου ρόλο μου και όλο αυτό συνεχίζεται και συνεχίζεται και συνεχίζεται…»

Από αυτό το προσωπικό του μπλέξιμο, όπως το αποκαλεί, είναι προφανές ότι άντλησε υλικό και για το πρώτο του μυθιστόρημα -δεν είναι, άλλωστε, δύσκολο να ενώσει κανείς τις τελείες από τον μεν πρωταγωνιστή Σάιρους Σαμς στον δε συγγραφέα Κάβε Άκμπαρ.

Κι αν ο δε τονίζει στο NEWS 24/7 ότι δεν ξέρει αν τελικά γράφει αντλώντας έμπνευση από τα προσωπικά του βιώματα για να διαχειριστεί το ζήτημα της απόστασης ανάμεσα στο ποιος νομίζει ότι είναι και στο ποιος είναι πραγματικά, ξεκαθαρίζει ότι αναπόφευκτα είναι δέσμιος της υποκειμενικότητάς του. «Οτιδήποτε πηγάζει από μένα, είναι ο εαυτός μου με κάποιο τρόπο. Δεν έχω καμία αγωνία να ξεκαθαρίσω ότι ο Σάιρους ή οποιοσδήποτε άλλος στο βιβλίο μου είναι εγώ. Κάθε χαρακτήρας που γράφω είναι αυτό που είμαι και αυτό που υπήρξα. Κάθε χαρακτήρας που γράφω είναι επίσης ο προορισμός μου».

Χωρίς ποτέ να ξεχνάει από πού ξεκίνησε και τι προηγήθηκε, γι’ αυτό και σήμερα, αρκετό καιρό μετά την πρώτη του νηφάλια νύχτα (τότε που λουσμένος στον ιδρώτα και έχοντας παραισθήσεις εξαιτίας του στερητικού συνδρόμου, παραδόξως κατάφερε να μην ανοίξει το γεμάτο μπουκάλι ουίσκι δίπλα του) συνεχίζει να βοηθά άλλους που θέλουν, όπως συνηθίζουμε να λέμε, να γυρίσουν σελίδα, διοργανώνοντας σχετικές συναντήσεις σε σωφρονιστικά ιδρύματα ενώ είναι και ο οικοδεσπότης μιας μηνιαίας συνάντησης νηφάλιων συγγραφέων.

«Είμαι εθισμένος, και το πιο ισχυρό high που μου έχει απομείνει είναι αυτό που νιώθω αφού έχω γράψει» λέει στο NEWS 24/7, ξεκαθαρίζοντας ότι ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβάνεται την όποια αξία του ως συγγραφέας δεν υπαγορεύεται, γιατί δεν πρέπει να υπαγορεύεται, από την ανταπόκριση στο έργο του. Για να το πούμε απλά, δεν ασχολείται με το Goodreads. «Όλα τα άλλα πέρα από το ίδιο το γράψιμο -οι έπαινοι που προφανώς σε ευχαριστούν και τα “θαψίματα” που προφανώς σε στενοχωρούν- μικρή σημασία έχουν τελικά. Αυτό που κάνει τη μηχανή να κινείται σωστά την κάθε επόμενη μέρα είναι το να έχω γράψει την προηγούμενη. Έχω πλήρη έλεγχο πάνω σε αυτό, δεν εξαρτώμαι από τις κριτικές, δεν εξαρτώμαι από κανέναν άλλο. Αλήθεια, καθόλου. Μόνο εγώ μπορώ να προσφέρω αυτό το “high” στον εαυτό μου. Και το πετυχαίνω μόνο γράφοντας».

Όλα αυτά ίσως να έπρεπε να ισχύουν για κάθε λογοτέχνη, του λέω. Αυτό που σίγουρα όμως ισχύει για όλους είναι ότι γίνονται έρμαια της αναβλητικότητάς τους τις κακές μέρες που δεν θέλουν να αντιμετωπίσουν τη λευκή σελίδα. Τέλος πάντων, εσύ πώς τεμπελιάζεις;

«Ανέκαθεν ήμουν φαν των Milwaukee Bucks. Όπως φαντάζεσαι ο Γιάννης Αντετοκούνμπο είναι ήρωάς μου. Σου θυμίζω και ότι ο Καρίμ Αμντούλ Τζαμπάρ κάνει ένα σημαντικό πέρασμα σε ένα κεφάλαιο του βιβλίου μου. Γενικά παρακολουθώ πολλά αθλητικά. Ίσως υπερβολικά».