KIRKI: Η ΝΟΜΑΔΙΚΗ ΓΚΑΛΕΡΙ ΤΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝ ΠΑΕΙ ΣΙΦΝΟ

Πίσω στο 2020, η Ντομινίκ Σύλβια Λώρεν, η Βάσω Παπαδοπούλου και η Αριστέα Ρέλλου δημιούργησαν στο Λονδίνο την HEKATE, μία ομάδα που κάνει studio και project management για καλλιτέχνες και φορείς τέχνης. Η αναφορά στην (συχνά) τρικέφαλη χθόνια θεότητα, εξέφραζε αυτό που ήθελαν να επικοινωνήσουν: μέσω της συνεργατικής τους προσέγγισης χρησιμοποιούν τις εμπειρίες και τις γνώσεις της καθεμίας για να δώσουν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. 

Ταυτόχρονα, δείχνουν ενδιαφέρον για τις ιστορίες παρεξηγημένων μυθολογικών ή ιστορικών γυναικείων προσωπικοτήτων. Η μοίρα του διαφορετικού και του αγνώστου ήταν συχνά προδιαγεγραμμένη και σκοτεινή, τόσο στον Ελλαδικό χώρο όσο και γενικότερα. Τους ενδιαφέρει να ανακτήσουν και να επανεξετάσουν αυτήν την ιστορία, των επικίνδυνων, των τρομακτικών, των τεράτων, των μαγισσών. Έτσι, έφτασαν και στην KIRKI. “Σύμφωνα με κάποιες παραδόσεις, η Κίρκη είναι η κόρη της Εκάτης, οπότε όταν αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε αυτή τη σειρά εκθέσεων οδηγηθήκαμε πολύ οργανικά και φυσικά προς τη νησιώτισσα μάγισσα της Οδύσσειας και της Θεογονίας”.

Η KIRKI είναι μια νέα νομαδική γκαλερί στις Κυκλάδες που βρίσκεται στον δεύτερο χρόνο λειτουργίας της. Κάθε χρόνο, προσκαλεί καλλιτέχνες από την Ελλάδα και το εξωτερικό να ανταποκριθούν σε ορισμένες θεματικές, παρμένες από τη γεωλογική, κοινωνική και πολιτιστική πραγματικότητα των Κυκλαδίτικων νησιών. “Θέλαμε να δημιουργήσουμε μια πολιτιστική δομή νομαδικού χαρακτήρα, που να εστιάζει στη σύγχρονη τέχνη και τη δημιουργία διαπολιτισμικών διαλόγων.

Η KIRKI είναι ένας φόρος τιμής στις Κυκλάδες και στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των νησιών τους.

Παράλληλα, έχοντας ζήσει πολλά χρόνια στο εξωτερικό, θέλαμε να επιστρέψουμε στην Ελλάδα και ως ομάδα και ατομικά, καθώς πιστεύουμε πολύ στις δυνατότητες αυτού του τόπου”. Ελπίζουν ότι θα χρησιμοποιήσουν αποτελεσματικά όλα τα μαθήματα που έχουν πάρει από τη συνεργασία τους με φορείς τέχνης διεθνώς, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην υποστήριξη του Κυκλαδίτικου πολιτισμού και στην ανάδειξη των νησιών. “Ουσιαστικά, η KIRKI επιθυμεί να μάθει από τα Κυκλαδίτικα νησιά και να γιορτάσει την μοναδικότητά τους. Δώσε μας αρκετό χρόνο και θα τα επισκεφτούμε όλα”, λέει η ομάδα.

Στην Τήνο, το πρώτο λιμάνι για την KIRKI, τους τράβηξε η μοναδική πνευματική ιστορία του νησιού. “Ανεξάρτητα από την θρησκεία, η Τήνος αποτελεί πόλο έλξης για πιστούς κάθε είδους εδώ και χιλιετίες, και μέσω της περσινής έκθεσης θέλαμε να μάθουμε από αυτήν την μοναδική “ενέργεια” που έχει παραχθεί στο νησί λόγω της κεντρικής του θέσης σε πολλά συστήματα πεποιθήσεων ανά τους αιώνες. Για αυτό και χτίσαμε μια θεματική που εξέταζε τα τάματα, με την πανανθρώπινη έννοια”. Φέτος τον Ιούνιο, σειρά έχει η Σίφνος με την έκθεση Soil Horizon / Εδαφικός Ορίζοντας, που επιχειρεί να εξετάσει τη σύνδεση τοπίου και τροφής, ξεκινώντας από την άρρηκτη σχέση της αγγειοπλαστικής τέχνης με την ανάπτυξη της γαστρονομίας στο νησί.

Εδώ, κινήθηκαν διαφορετικά, μιας και θεώρησαν αδύνατο να μιλήσουν για την περιοχή των Κυκλάδων χωρίς να εξετάσουν τις επιπτώσεις της δημοφιλίας τους.  “Και πριν πρωτο-επισκεφτούμε την Σίφνο εν όψει την έκθεσης αλλά και έκτοτε, έχουμε συναντήσει μια τρομερή ενεργητικότητα στο νησί. Ομάδες εργασίας που μελετάνε την ευθραυστότητα του τοπίου, τοπικοί παραγωγοί που διασώζουν ποικιλίες υπό εξαφάνιση, και τεχνίτες του πηλού με τρομερή τεχνογνωσία του υλικού τους. Αυτοί είναι οι άνθρωποι που μας ενέπνευσαν και μας κινητοποίησαν σχετικά με την υπεράσπιση των φυσικών πόρων του νησιού, και έτσι οδηγηθήκαμε στην διοργάνωση της φετινής έκθεσης στη Σίφνο”. 

Στη φετινή έκθεση συμμετέχουν οι Alma Berrow από το Ηνωμένο Βασίλειο, η Alicja Biała από την Πολωνία, η Πάκυ Βλασσοπούλου, η Ayla Dmyterko από την Ουκρανία, οι Futurefarmers από τις ΗΠΑ, οι Hypercomf με βάση την Τήνο, ο Rindon Johnson από τις ΗΠΑ, η Pia Ortuño από την Κόστα Ρίκα και ο Νίκος Χανδόλιας (FMDB). Κάθε ένας έχει κληθεί να ανταποκριθεί στη θεματική που εξετάζει η έκθεση, φέρνοντας τους δικούς του προβληματισμούς και εμπειρίες στη συζήτηση. Παρότι ξεκινούν συγκεκριμένα από τη μελέτη της ευθραυστότητας του Σιφνιώτικου τοπίου, οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε σχετικά με την επισιτιστική ασφάλεια είναι παγκόσμιες και κοινές μεταξύ όλων μας. Έτσι, η έκθεση στο Παλαιό Σχολείο του Κάστρου, ένα κτήριο του 1840, θα είναι μια διαπολιτισμική εισαγωγή στις γεω-κοινωνικές ανησυχίες που μας συνδέουν.  

“Το φαγητό παίζει κεντρικό ρόλο στη ζωή όλων μας. Η Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ήδη από το 1948 κατοχύρωσε το δικαίωμα του ανθρώπου στην τροφή και σε ένα βιοτικό επίπεδο ικανό να εξασφαλίσει στον ίδιο και στην οικογένειά του υγεία και ευημερία. Παρά ταύτα, η επισιτιστική αυτονομία μας μειώνεται μέρα με τη μέρα εν όψει της παγκοσμιοποίησης και του υπερτουρισμού, και πιστεύουμε πως η ολιστική οπτική των καλλιτεχνικών παρεμβάσεων θα συμβάλλει, αν όχι στην επανάκτηση τότε στην επανεξέταση της κεντρικής σημασίας αυτής της αυτονομίας”. Στην έκθεση Soil Horizon / Εδαφικός Ορίζοντας, βλέπουν το φαγητό ως δημιουργικό μέσο κοινωνικής ευαισθητοποίησης και διαπολιτισμικού διαλόγου που επιστήνει την προσοχή σε ευρύτερα επείγοντα πολιτικά, οικονομικά, και περιβαλλοντικά ζητήματα. 

Αναπόσπαστο κομμάτι της φιλοσοφίας τους είναι η συνεργασία με τοπικούς φορείς, δημιουργούς και παραγωγούς. Ό,τι προϊόν χρησιμοποιήσουν, στοχεύουν να είναι τοπικό και εποχιακό. Για την παραγωγή μιας εγκατάστασης στον χώρο της έκθεσης, η οποία θα κορυφωθεί σε μια performance στο αρχαίο λιμάνι της Σίφνου, στα Σεράλια, συνεργάζονται με αγγειοπλάστες από το νησί. Επίσης, στο πλαίσιο της έκθεσης θα προβληθεί η σειρά ντοκιμαντέρ “Βίντεο πορτρέτα: Αγγειοπλάστες” της ομάδας Archipelago Network (Δίκτυο Αρχιπέλαγος). Συνδέοντας πλάνα παρατήρησης, αρχειακό υλικό και συνεντεύξεις, η σειρά περιλαμβάνει δεκατρία βιντεο-πορτρέτα που απεικονίζουν τις ιστορίες πολλών γενεών και τη σημερινή δραστηριότητα ισάριθμων ενεργών εργαστηρίων αγγειοπλαστικής στη Σίφνο. 

“Τέχνη είναι η διαχείριση της φόρμας. Οι καλλιτέχνες παίρνουν την πρώτη ύλη, είτε αυτή είναι το φυσικό υλικό είτε μια ιδέα, και την επεξεργάζονται μέχρι να παράξουν ένα απόσταγμα. Στα περιβαλλοντικά ζητήματα, εμφανίζεται συχνά η διάκριση φυσικού και τεχνητού, αλλά όταν ψάχνεις εικαστικές απαντήσεις σε κοινωνικά προβλήματα, ανοίγουν πολλές πιθανές δίοδοι ανάλυσης. Στην προκειμένη περίπτωση, η έκθεση Soil Horizon / Εδαφικός Ορίζοντας φέρνει νέους καλλιτέχνες με ποικίλες εμπειρίες και από διαφορετικά πλαίσια, ώστε να εντοπίσει τις διασυνοριακές μας ομοιότητες”.  Πιστεύουν πως τα έργα που θα παρουσιάσουν στην έκθεση οι 9 συμμετέχοντες καλλιτέχνες θα μας κινητοποιήσουν να σκεφτούμε και να δράσουμε συλλογικά, χωρίς ευχολογίες και διδακτικότητα. Κι έχουν πολλούς λόγους να ανυπομονούν πέρα από την ίδια την έκθεση: από τις συζητήσεις που θα προκύψουν και τις επισκέψεις που θα δεχτούν μέχρι τις συνεργασίες τους με τοπικούς παραγωγούς και δημιουργούς.