LOREENA MCKENNITT: “ΔΕΝ ΕΙΧΑ ΠΟΤΕ ΜΑΝΑΤΖΕΡ ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΙΜΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΞΙΜΗ”

Η μουσική της Loreena McKennitt ξυπνά κάτι αιθέριο, μυστηριώδες και αρχέγονο. Εκεί που οι Ομίχλες της Άβαλον και ο Βασιλιάς Αρθούρος συναντούν τα Χρονικά της Νάρνια και τον απέθαντο Highlander. Την έχουν αποκαλέσει νεράιδα, ξωτικό, νύμφη του δάσους και άλλα τέτοια παραμυθένια, κυρίως πίσω στα 90ς όταν έκανε το μεγάλο της ξεκίνημα στην παγκόσμια μουσική σκηνή.

Και πάνω από όλα η McKennitt έχει επιτύχει παγκόσμια επιτυχία με τους δικούς της όρους, παραμένοντας επί δεκαετίες ανεξάρτητη καλλιτέχνις. Κάτι αξιοθαύμαστο και άξιο αναγνώρισης ειδικά όταν σκεφτόμαστε τα 14 εκατομμύρια σε πωλήσεις δίσκων που έχει συγκεντρώσει παγκοσμίως.

Η κοκκινομάλλα θεά της κέλτικης μουσικής παράδοσης επανέρχεται από τα… βάθη των δασών με νέα παγκόσμια περιοδεία και κάνει την πρεμιέρα της στο Ηρώδειο στις 26 Ιουνίου 2024 στο πλαίσιο του φετινού Φεστιβάλ Αθηνών.

Η McKennitt μαζί με τη μπάντα της “ξαναδιαβάζει” τον πιο επιτυχημένο της δίσκο “The Mask and Mirror” (1994) και ταξιδεύει για να τον παρουσιάσει υπό νέο πρίσμα σε περισσότερες από 20 πόλεις, μεταξύ των οποίων σε Ελλάδα, Τουρκία, Ισπανία, Γερμανία και Ιταλία. Αμέσως μετά την Αθήνα η McKennitt θα εμφανιστεί ζωντανά στην Θεσσαλονίκη, στις 27 Ιουνίου.

Η αφετηρία της McKennitt είναι η πεποίθηση ότι, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, είμαστε όλοι προέκταση της ιστορίας του διπλανού μας. Ο ένας του άλλου. Η επιθυμία να μάθουμε για τους “γείτονές” μας είναι επίσης μια επιθυμία να μάθουμε για τον εαυτό μας. Απλώς εκείνη επέλεξε το… κελτικό όχημα για να το κάνει. Και αυτό το όχημα την οδήγησε να ανακαλύψει ανθρώπους και μουσικές παραδόσεις του κόσμου.

“Σήμερα” τη βλέπουμε στο γραφείο της στο Στράτφορντ του Οντάριο, μια μικρή πόλη 35.000 κατοίκων, περίπου 80 μίλια από το Τορόντο. Στην Αθήνα βρέχει και στο zoom ακούγεται ο θόρυβος της βροχής στα τζάμια με τη Loreena MaCkennit να “ονειροπολεί” για τη βραδιά που θα μας χαρίσει στο Ηρώδειο.

Loreena McKennitt – Δεν ήθελε να γίνει τραγουδίστρια, αλλά κτηνίατρος

Η πιο down to earth φωνή που έχεις ακούσει, η πιο προσιτή χαμογελαστή και γήινη προσωπικότητα. Υπάρχει κάτι πολύ λιτό και αληθινό στο πρόσωπο, στις απαντήσεις και στον τρόπο που γελάει, όταν θυμάται κάτι από το παρελθόν της.

Γεννήθηκε το 1957 και μεγάλωσε στην αγροτική Μανιτόμπα του Καναδά. Κόρη νοσοκόμας και κτηνοτρόφου, είχε μια αρκετά ελεύθερη και εύκολη παιδική ηλικία, σε απόλυτη επαφή με τη φύση, την οποία ανακαλεί στη συνέντευξή μας και το πρόσωπό της φωτίζεται.

Δεν ήθελε να γίνει τραγουδίστρια είχε άλλα σχέδια, αλλά όπως λένε όταν ‘εσύ κάνεις σχέδια το σύμπαν γελάει’. Τη γοήτευσε αυτό που σήμερα αναφέρεται ως κέλτικη μουσική στα τέλη της δεκαετίας του 1970, αλλά μόνο όταν άρχισε να μελετάει συστηματικά την ιστορία αυτής της παράδοσης άρχισε το ταξίδι της. Συγκεκριμένα σε μια έκθεση κελτικών αντικειμένων στη Βενετία το 1991, έμαθε για τη γεωγραφική και ιστορική εξάπλωση των Κελτών.

Παρασύρθηκε – όπως λέει η McKennitt – σε ένα πλούσιο, αρχαίο μωσαϊκό ήχων, ρυθμών και ιστοριών. Ανακάλυψε μύθους και παραδόσεις που μοιάζουν μεταξύ τους από μακρινές γωνιές του πλανήτη, ανθρώπους που μοιράζονται κοινά χαρακτηριστικά και όμως είναι ξεχωριστοί.

“Ανυπομονώ να έρθω στην Ελλάδα έχω πολλές εμπειρίες και συσχετισμούς με τη χώρα σας με μη επαγγελματικούς τρόπους. Έχω επισκεφθεί και έχω μείνει στη Χίο κάποιες φορές και ήταν υπέροχα. Ειδικά τον Μάιο που ανθίζουν οι πορτοκαλιές και η φύση είναι υπέροχη. Θυμάμαι και άλλο ένα ταξίδι της Αθήνα, μια εβδομάδα θεϊκή.

Είχα εκτεθεί σε πολλές διαφορετικές μουσικές εμπειρίες σχεδόν κάθε νύχτα της εβδομάδας. Η μία ήταν σε ρεμπέτικα, είχα την ευκαιρία μαζί με τον Νίκο Θεοδωράκη να παρακολουθήσω μια παράσταση όπερας – αν θυμάμαι καλά. Σε ένα κλαμπ ακούσαμε κλαρίνα από τη Μακεδονία. Ήταν μία πλούσια χορταστική μουσική περιήγηση.

Ταξίδεψα επίσης τους Δελφούς σε αναζήτηση του νήματος της ιστορίας των Κελτών, επειδή έμαθα ότι εκεί έδρασε μια κελτική φυλή που προσπάθησε να λεηλατήσει τους Δελφούς γύρω στο 275 π.Χ, αλλά δεν τα κατάφερε. Έχω κάνει κάποια ταξίδια στην Ελλάδα, όχι όσα θα ήθελα, για να διερευνήσω παραδόσεις.”

Μιλώντας για Έλληνες καλλιτέχνες φυσικά τη ρωτάμε για την δική μας Χαρούλα Αλεξίου και τη διασκευή του περίφημου τραγουδιού της McKennitt “Tango to Evora”. Εμείς το γνωρίζουμε ως το μαγικό “Τανγκό της Νεφέλης”, που σίγουρα έχουμε σιγοτραγουδήσει σε νεαρή ηλικία, αλλά και έχουμε ακούσει παλαιότερα στις συναυλίες της Αλεξίου.

Χαμογελάει πλατιά και λέει: “Φυσικά το γνωρίζω, ναι, ναι! Το γεγονός ότι άλλοι καλλιτέχνες μπορούν να πάρουν τη μουσική και να τη μετατρέψουν σε κάτι μοναδικό για εκείνους είναι πραγματικά υπέροχο.”

Έχετε πει ότι δεν επιλέξατε τη μουσική, η μουσική σάς επέλεξε. Μετά από τόσα χρόνια, αν κάποιος σας ρωτήσει γιατί “κέλτικη μουσική” και όχι κάτι άλλο, μπορείτε να απαντήσετε κοιτώντας προς τα πίσω αυτά τα 30 και πλέον χρόνια καριέρας; 

“Όταν μεγάλωνα ως μικρό κορίτσι στα λιβάδια του Καναδά, πάντα πίστευα ότι θα γινόμουν κτηνίατρος. Ποτέ δεν ονειρεύτηκα να γίνω τραγουδίστρια ή να κάνω καριέρα. Μόλις όμως ήρθα σε επαφή με την κέλτικη μουσική για πρώτη φορά, βίωσα μια ακούσια θετική αντίδραση. Κάτι υπήρχε εκεί που με έλκυε. Δεν είχε να κάνει τόσο με το γεγονός ότι η οικογενειακή μου ιστορία προέρχεται από τη Σκωτία και την Ιρλανδία, αλλά μάλλον υπήρχε κάτι πραγματικά μεταδοτικό στον ίδιο τον κέλτικο ήχο και τη διαμόρφωσή του και πιο συγκεκριμένα, θα έλεγα στην ιρλανδική μουσική.

Έτσι πραγματικά αυτή η αυθόρμητη έλξη με έκανε να καταλάβω ότι από πάντα ήθελα να βρίσκομαι μέσα σε αυτό με κάποιο τρόπο. Όχι απαραίτητα να κάνω καριέρα, αλλά ήθελα αρχικά να παίζω μουσική και να τραγουδάω. Με αυτό στο μυαλό μου, έγινα μέλος ενός folk club στο Winnipeg στα τέλη της δεκαετίας του ’70.  Από το 1981 μέχρι το ‘85, δούλευα ως ηθοποιός στο Φεστιβάλ Θεάτρου στο Στράτφορντ, που είναι ένα σαιξπηρικό θέατρο. Και το 1985 έκανα την πρώτη μου ηχογράφηση. Και έτσι όπως έγιναν τα πράγματα φαίνεται σαν πραγματικά να με επέλεξε αυτή η μουσική και όχι εγώ εκείνη.”

Είναι ενδιαφέρον ότι, ακόμη και μετά από πολλά χρόνια εμφανίσεων, η McKennitt δεν θεωρεί ότι έχει την έντονη εξωστρεφή προσωπικότητα που ταιριάζει σε μια καριέρα στη μουσική, αλλά μάλλον μια προσωπικότητα που τα πάει πιο καλά σε μια φάρμα, σε μια ανεπίσημη συγκέντρωση φίλων.

30 χρόνια “The Mask and Mirror” – Αναβίωση και περιοδεία

Η Αθήνα έχει την τιμή να αποτελεί τον πρώτο σταθμό της περιοδείας της «The Mask and Mirror», ένα άλμπουμ που θεωρείται το κορυφαίο της καριέρας της και κυκλοφόρησε το 1994. Όσοι από εμάς ήμασταν φοιτητές εκείνη την εποχή μπορούμε να επιβεβαιώσουμε ότι ακουγόταν στα ραδιόφωνα στο repeat.

Η κοκκινομάλλα νεράιδα των δασών, με την εξωπραγματική φωνή, δεν έμοιαζε σε τίποτα με καμία άλλη ποπ σταρ του MTV ή της διεθνούς δισκογραφίας. Το άλμπουμ της McKennitt  αποτέλεσε σημείο καμπής στη μουσική της και με πωλήσεις περισσότερες από δύο εκατομμύρια αντίτυπα παγκοσμίως χαρακτηρίστηκε από το Billboard ως “αιώνιο και υπερβατικό” ενώ αποθεώθηκε για τη “διαπολιτισμική του ταυτότητα” καθώς συνδυάζει κελτικές, ισπανικές και μαροκινές επιρροές.

“Η μουσική της θυμίζει ένα αρχαίο παρελθόν που έχουμε χάσει, αλλά ποτέ δεν ξεχάσαμε πλήρως. Κάτι σαν το εξημερωμένο κατοικίδιο που ακούει τις φωνές άγριων ζώων και αυτόματα ξέρει ότι πριν από πολύ καιρό ήταν μέρος αυτού του κόσμου” γράφουν οι κριτικοί και την αποθεώνουν.

Μιλώντας για αυτόν τον δίσκο η McKennitt είχε πει πως η έμπνευσή της προήλθε από συγκεκριμένους δρόμους εσωτερικής φώτισης και πως εξετάζει θεμελιώδη ερωτήματα που αντηχούν στους αιώνες: ποια η προέλευση του Θεού, τι είναι θρησκεία και τι πνευματικότητα, τι πραγματικά μας αποκαλύφθηκε και τι παρέμεινε κρυφό, τι αποκαλύπτουν εν τέλει “η μάσκα και ο καθρέφτης”.

Της ζητάμε να ξαναθυμηθεί τις ενέργειες που γέννησαν τα τραγούδια του άλμπουμ, ανάμεσα στα οποία το κορυφαίο “The Mystic’s Dream”.

“Το πρότζεκτ που θα ακούσουμε στο Ηρώδειο με νέες ενορχηστρώσεις ξεκίνησε στη βορειοδυτική γωνία της Ισπανίας, στη Γαλικία. Το 1991 και το 1990, είχα παρακολουθήσει μια έκθεση στη Βενετία, που ήταν η πιο εκτεταμένη έκθεση που είχε παρουσιαστεί ποτέ για τους Κέλτες. Πολλά αντικείμενα προέρχονταν από την πρώην Σοβιετική Ένωση, μέρη όπως η Ουκρανία, η Λιθουανία. Εκείνη ακριβώς τη στιγμή συνειδητοποίησα ότι οι Κέλτες ήταν κάτι πολύ περισσότερο από μία ομάδα ανθρώπων από την Ιρλανδία και τη Σκωτία, αλλά στην πραγματικότητα ήταν αυτή η τεράστια συλλογή φυλών που απλώνονταν σε όλη την Ευρώπη και στη Μικρά Ασία και χρονολογούνταν από το 500 π.Χ.

Σκέφτηκα να ξεκινήσω από εκεί που έχω περισσότερες γνώσεις και αυτή ήταν η Ισπανία. Συγκεκριμένα η Γαλικία. Υπάρχει για παράδειγμα η πόλη του Σαντιάγο ντε Κομποστέλα, η οποία συνδέεται με την ασύλληπτη διαδρομή προσκυνήματος στο Μεσαίωνα.

Δεν μπορείς να μελετήσεις την ισπανική ιστορία χωρίς να έρθεις αντιμέτωπος με αυτή την εποχή όπου υπήρχαν τρεις θρησκευτικές κοινότητες που συμβίωναν η ιουδαϊκή, η μουσουλμανική και η χριστιανική κοινότητα.

Η συνύπαρξη μπορεί να μην ήταν τέλεια, αλλά απλωνόταν χρονικά σε μεγάλο φάσμα, επί σειρά ετών, κάτι  που βρήκα συναρπαστικό. Και με έκανε να προβληματιστώ για το τι ήταν τι τι είναι η διαφορά μεταξύ πνευματικότητας (spirituality) και θρησκείας (religion).

Κατάλαβα λοιπόν ότι σαν είδος εμείς οι άνθρωποι έχουμε την ανάγκη της πνευματικής εμπλοκής. Σε αυτή την ανάγκη έδωσαν απάντηση οι θρησκείες, που είχαν πολλά είδη δομών τις οποίες οι άνθρωποι εκμεταλλεύτηκαν, για να καλύψουν (σαν μάσκα) ή και να διαστρεβλώσουν (μέσα από έναν καθρέφτη ίσως). Έτσι, λοιπόν, το Mask and Mirror ήταν μια διερεύνηση και μια έρευνα σε διάφορες πτυχές και οπτικές γωνίες αυτού του ερωτήματος για την πνευματικότητα.

Με έφερε στο Μαρόκο, γιατί δεν μπορείς να μελετήσεις την ισπανική ιστορία χωρίς να εκτιμήσεις το εύρος των επιρροών που ήρθαν από τη Βόρεια Αφρική σε σχέση με τη γεωργία, την αρχιτεκτονική, την κουζίνα και ούτω καθεξής. Έτσι αποφάσισα να κάνω ένα ταξίδι στο Μαρόκο για όσο κρατούσε. Ήμουν εκεί στο Ραμαζάνι του 1993. Αυτές είναι οι σκέψεις και τα βασικά ταξίδια που τροφοδότησαν το άλμπουμ.”

Είναι παράξενο να κοιτάζετε πίσω “ξαναδιαβάζοντας” όλα αυτά τα χρόνια που πέρασαν και τώρα να ξαναγυρίζετε στα τραγούδια εκείνου του δίσκου; 

“Ήταν ένα πολύ ξεχωριστό κομμάτι της καριέρας μου. Μια χρονική περίοδος για μένα που ήταν μονομανώς επικεντρωμένη σε εκείνο το άλμπουμ. Δεν είναι σαν να δουλεύεις στην τράπεζα ή να οδηγείς το λεωφορείο ή να διδάσκεις στο σχολείο, όπου η μια μέρα είναι λίγο πολύ παρόμοια με την άλλη. Ήταν ένα σύνθετο πρότζεκτ.

Το πρώτο μέρος, είχε πολλαπλά ταξίδια και μετακινήσεις, μια συλλογή όλων αυτών των αισθητηριακών πληροφοριών. Μελέτησα βιβλία, παρακολούθησα ντοκιμαντέρ, άκουσα ραδιοφωνικές εκπομπές, ηχητικά αρχεία. Οτιδήποτε μπορώ να κάνω για να ενημερωθώ για τον τόπο και την περίοδο που με ενδιαφέρει.

Η αφοσίωση ήταν τέτοια που έχει αποτυπωθεί πλήρως στο μυαλό μου με έναν πολύ συγκεκριμένο τρόπο. Τώρα λοιπόν που ξαναδούλευα για την περιοδεία ήταν αρκετά διασκεδαστικό, στην πραγματικότητα, να πάω πίσω και να θυμηθώ εκείνα τα ταξίδια και όλα αυτά τα βιβλία που είχα απλώσει στο τραπέζι. Να θυμηθώ όλα αυτά που διάβαζα και τα άφηνα να με κατακλύζουν. Γιατί ήξερα ότι ανάμεσα σε αυτά και μετά από αυτά, έπρεπε να ασχοληθώ με τη δημιουργία στίχων και μουσικής, που θα αποτύπωναν τα ταξίδια αυτά και μετά θα τα έπαιρνα όλα μαζί μου στο στούντιο ηχογράφησης. Συγκέντρωσα όλες αυτές τις πολλαπλές αισθητηριακές προσλαμβάνουσες – το φως του ουρανού, τον ήχο στους δρόμους, τις μυρωδιές, και ήθελα να είμαι σε θέση να ζωγραφίζω αυτές τις εικόνες όποτε μπορούσα.

Σαν τώρα θυμάμαι τη νυχτερινή αγορά του Μαρακές κατά τη διάρκεια του Ραμαζανιού, όπου συναντάς όλους αυτούς τους ανθρώπους που έχουν έρθει από την επαρχία στην αγορά, όταν σπάνε τη νηστεία. Και είναι σαν η αγορά (εννοεί πιθανώς τη ​Jamal El Fna) να είναι ένα καλειδοσκόπιο, γεμάτο κόσμο, μουσική, τύμπανα και γόητες φιδιών. Ναι, είναι πολύ ωραίο να μπορείς να γυρίσεις πίσω σε εκείνη την εποχή δημιουργώντας μια νέα παράσταση.”

McKennitt και ο οδηγός: “Πώς να φτιάξεις και να πουλήσεις τον δικό σου δίσκο”

Βλέποντας ότι εδώ και πολλά χρόνια έχει ιδρύσει τη δική της δισκογραφική εταιρία, ένα ερώτημα γεννιέται σχεδόν μόνο του.  Είναι γυναίκα καλλιτέχνης στον κόσμο των ανδρών. Ήταν αυτός ένας από τους λόγους που αποφάσισε από πολύ νωρίς να διαχειρίζεται μόνη της τη μουσική της; Η απάντηση ήταν πιο πολύπλοκη από ό,τι περιμέναμε, αν και το πρώτο χαμόγελο συγκατάβασης με έκανε να καταλάβω πως σε όλα έγνεφε “ναι”.

“Νομίζω ότι οι ρίζες αυτής της ανάγκης να έχω τον έλεγχο της μουσικής μου πηγαίνουν πίσω στα χρόνια της διαμόρφωσής μου ως χαρακτήρας. Μεγαλώνοντας στη μέση των καναδικών λιβαδιών, ζούσα σε μια πολύ, πολύ μικρή πόλη. Παράλληλα οι παππούδες μου ζούσαν σε μια φάρμα λίγο έξω από την πόλη, και περπατώντας εύκολα και γρήγορα βρισκόμουν εκεί, όπου περνούσα πολύ χρόνο. Όταν μιλάμε για τη γεωργία και τους ανθρώπους της υπαίθρου, σίγουρα εδώ στον Καναδά, υπάρχει μια πραγματική – αυθεντική – τάση ανεξαρτησίας. Μια αποφασιστικότητα. Έχουν μια πραγματική επιθυμία αυτοδιάθεσης και αυτοδιαχείρισης, κάτι που πιστεύω ότι έχω πάρει κι εγώ. Είναι κάτι “γραμμένο” επάνω μου από παιδί.

Όταν λοιπόν κλήθηκα να κατοχυρώσω την καριέρα μου – θα ήθελα πολύ να μπορώ να πω ότι ήξερα τι έκανα, αλλά δεν ήξερα. Ήξερα όμως τι δεν ήθελα. Και μερικές φορές αυτό είναι εξίσου σημαντικό με το να ξέρεις τι θέλεις. Έτσι, για παράδειγμα, όταν έκανα την πρώτη μου ηχογράφηση το 1985, δανείστηκα τα χρήματα από τους γονείς μου, οι οποίοι τα φύλαγαν για τις κτηνιατρικές μου σπουδές.

Όπως σας είπα ποτέ δεν ονειρεύτηκα να γίνω τραγουδίστρια και αυτό ήταν το όπλο μου. Αυτό, και το βιβλίο που λεγόταν “Πώς να φτιάξεις και να πουλήσεις τον δικό σου δίσκο”, το οποίο περιέγραφε όχι μόνο τη διαδικασία της ηχογράφησης, αλλά και την μετέπειτα διαχείριση, τα οικονομικά και νομικά κομμάτια της διαδικασίας, τη διανομή και ούτω καθεξής.

Έκανα λοιπόν την ηχογράφηση και στη συνέχεια έκανα την πλανόδια έμπορο στους δρόμους του Τορόντο, και ιδιαίτερα στην αγορά Saint Lawrence, όπου πουλούσα τις μικρές μου κασέτες και συγκέντρωνα χρήματα. Μέχρι να έρθει το 1990, είχα παράγει και χρηματοδοτήσει τρεις ηχογραφήσεις. Μέχρι εκείνη τη στιγμή, είχα βάλει τον εαυτό μου μαζί με 4-5 άλλους μουσικούς και 2 συνεργάτες σε 30 συναυλίες και περιοδεία σε όλο τον Καναδά. Οπότε ειλικρινά, δεν χρειαζόμουν δισκογραφική εταιρεία και ταυτόχρονα μπορούσα να δω ότι υπήρχαν περισσότερες δυνατότητες που δεν είχα συνειδητοποιήσει.

Κάποια στιγμή κατάλαβα ότι η ζήτηση ήταν μεγαλύτερη από ό,τι μπορούσα να υποστηρίξω. Έτσι, ένωσα τις δυνάμεις μου με το Warner Music Group. Μου επέτρεψαν να κυκλοφορήσει η μουσική μου σε όλο τον κόσμο. Αλλά η πραγματικά ενδιαφέρουσα στιγμή ήρθε όταν πήγαινα στο Λος Άντζελες στη Warner Brothers Records στις αρχές της δεκαετίας του ’90, επειδή ανησυχούσαν πολύ για μένα… γιατί ήμουν καλλιτέχνις χωρίς μάνατζερ. Είχα την αίσθηση ότι με έβλεπαν σα παιδί που έτρεχε τριγύρω χωρίς τους γονείς του. Προσπάθησαν λοιπόν να με βάλουν σε… σειρά και να μου βρουν μάνατζερ.

Θυμάμαι τον τελευταίο μάνατζερ που μου έφεραν τον οποίο συνάντησα και του εξήγησα τον τρόπο που δημιούργησα την δική μου παραγωγή και διανομή εκτός Αμερικής. Και ότι στις περιοδείες οκ αλλά στις ΗΠΑ μού λένε ότι πρέπει να έχω μάνατζερ για να με βοηθήσει με το μάρκετινγκ και άρα τον χρειάζομαι να δουλέψει για μένα. Ανακάθισε στην καρέκλα του και μου απάντησε: “Λοιπόν αν νομίζεις ότι εγώ θα δουλέψω για κάποιον καλλιτέχνη (και όχι εκείνος για μένα εννοούσε) γελιέσαι”. Και εγώ του απάντησα σαρκάζοντας: “Είμαι σίγουρη ότι οι άλλοι καλλιτέχνες που εκπροσωπείς θα χαρούν πολύ να σε ακούσουν να το λες έτσι αυτό”.

Και έφυγα συνειδητοποιώντας ότι πιθανώς ποτέ δεν θα βρω μάνατζερ γιατί είμαι μη διαχειρίσιμη και μη ελέγξιμη. Από εκεί και πέρα συνειδητά διαχειρίστηκα και διαχειρίζομαι τα πάντα για τον εαυτό μου.”

Αυτή θα ήταν ίσως μια συμβουλή για τους νέους; Οι εποχές είναι τόσο διαφορετικές από τα 90ς και η επιτυχία έρχεται με τελείως άλλες δυναμικές…

“Η πιο σημαντική αξία είναι να μείνεις πιστός το ταλέντο και τον εαυτό σου μέσα από όλες τις δυσκολίες που θα έρθουν σίγουρα. Υπάρχει πάντα ο πειρασμός να παρασυρθείς από εντολές και κανόνες του συστήματος και της μουσικής βιομηχανίας.

Να μην αφήσεις τις δισκογραφικές να σε κάνουν κάτι που δεν είσαι. Είχα την τύχη να αναπτύξω την οικονομική ικανότητα να χρηματοδοτώ τις δικές μου ηχογραφήσεις, και δεν χρειάστηκε ποτέ να δανειστώ χρήματα από κάποια δισκογραφική εταιρεία – έτσι ώστε να έχουν το δικαίωμα να μου πουν τι να κάνω. Mπόρεσα να μείνω πιστή στον εαυτό μου.

Σε αυτό που μοιάζει ενδιαφέρον για μένα και να το κάνω με τρόπους διαισθητικούς και διαφορετικούς. Δεν ήμουν διαφορετική για να είμαι διαφορετική. Ήταν η αλήθεια μου και έφτασα να είμαι διαφορετική, γιατί έμοιαζα αλλιώς και διαχειριζόμουν τα πράγματα διαφορετικά από τους άλλους καλλιτέχνες.

Στο σήμερα και στα 67 που βρίσκομαι σκέφτομαι πολλά για τον χώρο της μουσικής. Το ανεξέλεγκτο διαδίκτυο έχει αλλάξει και καταστρέψει ένα καλό μέρος του ενός μισού της μουσικής βιομηχανίας, το οποίο είναι να φτιάχνεις μουσική να τη διαδίδεις και να τη διανέμεις. Και δεν υπάρχει ένα προβλέψιμο, σταθερό, ασφαλές και βιώσιμο επιχειρηματικό μοντέλο για τους μουσικούς που ξεκινούν τώρα.

Αν ξεκινούσα σήμερα δεν έφτανα στο επαγγελματικό ύψος που έχω φτάσει. Οι γενικές αρχές είναι να μελετήσεις τη βιομηχανία μέσα στην οποία θέλεις να κινηθείς και μην πιστέψεις ότι είσαι πολύτιμος ή τόσο ταλαντούχος και δεν χρειάζεται. Όποιος ξεκινάει τώρα πρέπει πραγματικά να κατανοήσει και την επιχειρηματική και τη δημιουργική πλευρά και να εξετάσει το πώς μπορεί να “παντρέψει” με τρόπο υπεύθυνο και αληθινό”.

“Μοιάζει όλο και πιο δύσκολο για τον μέσο άνθρωπο να τα βγάλει πέρα”

Η Loreena McKennitt έχει ενεργή φιλανθρωπική δράση και θεωρεί ότι είναι διπλά σημαντικό για τους ανθρώπους που είναι επιτυχημένοι (και πλούσιοι) να προσφέρουν στην κοινωνία. “Υπάρχουν ορισμένα μονοπάτια καριέρας που μπορείς να γίνεις πολύ επιτυχημένος οικονομικά.

Έτσι, για περίπου το ίδιο ποσό σκληρής δουλειάς και δεξιοτήτων παίρνεις πολύ παραπάνω χρήματα. Η ανισότητα στην κοινωνία είναι αρκετά ανησυχητική. Και το αποκορύφωμα είναι ότι το 1% ή το 0,1% κατέχει τεράστιο πλούτο, επιρροή και περιουσιακά στοιχεία, ώστε μοιάζει όλο και πιο δύσκολο για τον μέσο άνθρωπο να τα βγάλει πέρα.

Nομίζω ότι υπάρχει ηθικό καθήκον για τους ανθρώπους που ήταν αρκετά τυχεροί, όπως εγώ, και τα κατάφεραν, να “επιστρέψουν” με τη σειρά τους στην κοινωνία. Ταυτόχρονα υποστηρίζω την αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου, ώστε αυτή η συγκέντρωση πλούτου και δύναμης να μην συνεχίσει να συμβαίνει έτσι εις βάρος άλλων ανθρώπων. Συμμετέχω σε πολλές φιλανθρωπικές και πολιτικές πρωτοβουλίες.

Το κτίριο από το οποίο σας μιλάω είναι ένα σχολείο που αγόρασα, το οποίο χτίστηκε το 1929 και μετατράπηκε σε κέντρο οικογενειακής υποστήριξης, το οποίο διευθύνω. Περιλαμβάνει την υποστήριξη ξένων, κάποιων από τη Συρία, μερικών από την Ουκρανία και άλλα μέρη του κόσμου. Συμμετέχω σε ένα ταμείο για την ασφάλεια των υδάτων και είμαι εδώ και 17 χρόνια Επίτιμος Συνταγματάρχης στη Βασιλική Καναδική Πολεμική Αεροπορία, που είναι ένα είδος στρατιωτικού ρόλου. Υπάρχουν πολλά που συμβαίνουν στη ζωή μου εκτός της μουσικής μου καριέρας.

Πέρα από τη μουσική φροντίζει να βρίσκεται πολύ κοντά στη φύση. “Είμαι απόλυτα συνδεδεμένη με τη γη και τον κήπο μου”.

Έχει παίξει μουσική σε πολλά μαγικά μέρη στον κόσμο και σίγουρα όπου υπάρχει φυσικό τοπίο και αρχαία ιστορία, η ενέργειά της εξακοντίζεται.

“Έχω παίξει σε μέρη μικρά και όμορφα, και σε ιστορικά μέρη όπως, το Ηρώδειο και η Αλάμπρα (ανάκτορο και φρούριο των Μαυριτανών μοναρχών στην Γρανάδα). Μου αρέσουν τα σημεία που είναι θεαματικά, ακριβώς από την άποψη της κληρονομιάς και της ιστορίας, και ότι μπορείς να βρίσκεσαι σε ένα μέρος με μια ομάδα ανθρώπων που βιώνουν το ίδιο πράγμα.

Γυρνάω όμως και πίσω, σε εκείνες τις μέρες των παλιών λαϊκών φεστιβάλ, που είχαν μια μικρή σκηνή στο δάσος και οι άνθρωποι κάθονταν σε κουβέρτες. Καθόσουν εκεί, ένιωθες ένα αεράκι και άκουγες τα πουλιά”.

Ακριβώς εκεί φανταζόμαστε να ανήκουν οι μουσικές της Loreena McKennitt.