ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΕΛΛΗΝΑΣ ΠΟΥ ΔΙΑΣΚΕΥΑΣΕ ΣΤΙΒΕΝ ΚΙΝΓΚ ΟΠΩΣ ΚΑΝΕΙΣ ΔΕΝ ΤΟ ΕΧΕΙ ΚΑΝΕΙ ΞΑΝΑ

Τι είναι αυτό που έκανε έναν έλληνα σκηνοθέτη να αφοσιωθεί σε ένα άνευ προηγουμένου remixάρισμα μιας κακής ‘90s τηλεταινίας, μετατρέποντάς την σε έναν animated χάρτινο εφιάλτη;

Και τι είναι αυτό που έχει κάνει τους φανς του φανταστικού σε όλο τον κόσμο να πανηγυρίζουν που, αυτόν τον Οκτώβρη, η ταινία είναι επίσημα, δωρεάν διαθέσιμη –παρά το γεγονός πως δεν πήρε ποτέ κινηματογραφική κυκλοφορία;

Για να καταλάβουμε τι είναι το Timekeepers of Eternity του Αριστοτέλη Μαραγκού πρέπει να πάμε πρώτα πίσω, στο 1995, και να θυμίσουμε την ύπαρξη του Langoliers.

Σίγουρα οι μεγαλύτεροι θα έχουν ανάμνηση από αυτό το παράξενο και μάλλον αποτυχημένο πείραμα διασκευής μιας ιστορίας του Στίβεν Κινγκ στη μικρή οθόνη. Το Langoliers συμπεριλαμβανόταν σε μια συλλογή διηγημάτων του Κινγκ (Four Past Midnight του 1990) κι αφορούσε μια ομάδα επιβατών σε μια νυχτερινή πτήση προς τη Βοστώνη, που ξαφνικά ξυπνώντας από τον ύπνο τους θα διαπιστώσουν πως οι περισσότεροι επιβάτες λείπουν από την πτήση.

Η τηλεοπτική διασκευή του 1995 πήρε μια διάρκεια τριών ωρών (μιάμιση το καθένα από τα δύο μέρη), τέντωσε την ιστορία σε σημείο του να απωλέσει την ένταση και το focus και άφησε ένα διασκεδαστικά αναγνωρίσιμο καστ από καρατερίστες (Ντέιβιντ Μορς, Ντιν Στόκγουελ, Πατρίσια Γουέτιγκ, Φράνκι Φεζόν, μια τρομερή συλλογή «κάπου τον ξέρω αυτόν!») να πλέουν χαμένοι στο χώρο και στα storylines τους καθώς το μυστήριο –και τα διαβόητα CGI τέρατα– αποκαλύπτεται σταδιακά στο προσκήνιο.

Δε θα πούμε περισσότερες λεπτομέρειες γιατί αν δεν έχεις δει (ή δεν θυμάσαι) το Langoliers, τότε έχεις μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να γνωρίσεις αυτή την ιστορία σε μια νέα, απείρως ανώτερη διασκευή. Περίπου.

Εδώ έρχεται ο Αριστοτέλης Μαραγκός. Ένας έλληνας σκηνοθέτης με background στην αρχιτεκτονική και με σπουδές στο London Film School, του οποίου η μικρού μήκους φιλμογραφία περιλαμβάνει από animation μέχρι ντοκιμαντέρ, ετοίμασε το 2021 την πρώτη μεγάλου μήκους δουλειά του. Αξίζει να δείτε για παράδειγμα το μικρού μήκους animation A Portrait, στο οποίο ακολουθούμε μια γραμμή η οποία χαράζει στο χώρο την ιστορία του παππού του σκηνοθέτη:

Αυτή η πειραματική διάθεση και προσέγγιση στην αφήγηση βοηθά ίσως να καταλάβουμε καλύτερα αυτό που ήρθε μετά. Το 2021, ο Μαραγκός παρουσίασε στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης (αμέσως μετά από την παγκόσμια πρεμιέρα του φιλμ στο αμερικάνικο Fantastic Fest) το Timekeepers of Eternity, ένα φιλμ που κατευθείαν τράβηξε την προσοχή των φανατικών του Στίβεν Κινγκ, και όχι μόνο.

Η ταινία αποτελεί ένα εντυπωσιακό remix του Langoliers, ναι της μίνι σειράς του 1995, σε κάτι εντελώς καινούριο, σε έναν χάρτινο εφιάλτη που υπηρετεί πολύ πιο αποτελεσματικά την παράνοια του κειμένου. Λέμε remix γιατί δεν βρίσκουμε κάποια πιο ταιριαστή, εύκολη λέξη, ωστόσο να τι ακριβώς έκανε ο Μαραγκός.

Τύπωσε όλη τη μίνι σειρά, κάδρο προς κάδρο, σε ασπρόμαυρες εικόνες, τις οποίες ουσιαστικά χρησιμοποιεί ως υλικό για animation. Χρησιμοποιεί αυτή την δευτερογενή πρώτη ύλη(!) δημιουργώντας χειροποίητα εφέ πάνω στις εικόνες που έχουν να κάνουν με την ίδια τη χάρτινη φύση τους, και σε σύνδεση με μια εμμονή ενός εκ των χαρακτήρων, που όποτε είναι νευρικός σκίζει χαρτιά.

Έτσι, βλέπουμε την εικόνα να τσαλακώνεται όποτε υπάρχει κάποια σύγκρουση ή πίεση, βλέπουμε σκισίματα που εντείνουν την αίσθηση αγωνίας και απότομης μετατόπισης στην γωνία λήψης, έχουμε χαρακτήρες που τοποθετούνται ως σκισμένες σκιές δίπλα στον εαυτό τους, αποκόμματα που εισβάλλουν σε άλλα κάδρα δημιουργώντας μια νέα αφηγηματική σκοπιά.

Το σκίσιμο του χαρτιού που είναι η εμμονή του Τούμι, φτάνει έτσι να συνδέει θριαμβευτικά την αφήγηση με τη φόρμα, καθώς σταδιακά η ιστορία μετατρέπεται σε απόλυτο βαθμό σε έναν χάρτινο, σχεδόν απτό εφιάλτη – με μια ανατριχιαστική παρέμβαση στο φινάλε, που εκτός από την σπουδαία επαναπροσέγγιση των τεράτων, δίνει μια νέα εφιαλτική ανάγνωση στο κλείσιμο της ιστορίας.

Δείτε σε αυτό το σύντομο απόσπασμα πώς ο Τούμι χάνει τα λογικά του:

Και πάρτε μια γεύση του υπερβατικού τρόπου με τον οποίο ο Μαραγκός χρησιμοποιεί την χάρτινη meta φόρμα για να επέμβει στην αρχική ιστορία και να την πλάσει σε κάτι νέο:

Παράλληλα, οι τρεις ώρες του Langoliers έχουν μειωθεί σε ακριβώς μία, με τον Μαραγκό να τοποθετεί το πλήρες focus πάνω στον Κρεγκ Τούμι, έναν corporate χαρτογιακά που σταδιακά μέσα στην ιστορία παραδίδεται στην παράνοια. Καθώς τα οράματα της παιδικής του καταπίεσης συνδέονται με τα μυστηριώδη όντα που απειλούν αυτή την ομάδα χαρακτήρων που μοιάζουν να έχουν αποκολληθεί από τον κόσμο – και από τον ίδιο τον χρόνο.

Στην κατά Μαραγκό εκδοχή της ιστορίας (που στριμάρει δωρεάν και ελεύθερα στο Vimeo του σκηνοθέτη για όλη τη διάρκεια του φετινού Οκτώβρη), τα πάντα περιστρέφονται γύρω από τον Τούμι και την τρέλα του, με πολλά περιττά storylines να κόβονται και την όλη ιστορία να παρουσιάζεται επί της ουσίας μέσα από τα μάτια του Τούμι. Ακόμα κι η λίγων λέξεων περιγραφή των δύο εκδοχών μαρτυρούν ποια από τις δύο ξέρει καλύτερα πώς να προσεγγίσει το υλικό, καθώς η σύνοψη του Timekeepers of Eternity ξεκινά με την μαγική φράση «Ο κύριος Τούμι μανιωδώς σκίζει χαρτί ώστε να ελέγξει τα τέρατα της παιδικής του ηλικίας». Ο ορισμός του «έχεις την προσοχή μου» και του «πες μου κι άλλα».

Είναι κάτι με το οποίο συμφωνεί κι ο Μπρόνσον Πίντσο, ο ηθοποιός που έπαιξε τον Τούμι στο Langoliers, ένας επίσης γνωστός καρατερίστας του αμερικάνικου σινεμά.

Σε ένα επεισόδιο του διακεκριμένου πόντκαστ Kingcast, το οποίο είναι εξ ολοκλήρου αφιερωμένο στην καριέρα του Στίβεν Κινγκ (με διάσημους καλεσμένους όπως τον Γκιγιέρμο Ντελ Τόρο, τον Μάικ Φλάναγκαν και, εχμ, τον Στίβεν Κινγκ), ο Πίντσο αφού αποκάλυψε πως έφτασε πολύ κοντά στο να έρθει Θεσσαλονίκη και να συμμετάσχει κι ο ίδιος στην παρουσίαση της ταινίας, δήλωσε ξεκάθαρα πως «βελτίωσε το πρωτότυπο. Είναι κουλ, είναι κάτι νέο».

Η συζήτηση (στην αρχή του επεισοδίου) έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον καθώς η γνώμη του συγκεκριμένου ηθοποιού μαρτυρά πολλά για το πώς η ιστορία απέκτησε άλλη τελείως πνοή στα χέρια (και στις φωτοτυπίες) του Μαραγκού. Η ιστορία στην Timekeepers εκδοχή προκύπτει μέσα από τα μάτια του Τούμι, είναι μια ταινία βασικά για αυτόν.

«Το πρόβλημα με το ορίτζιναλ ήταν ότι την ερμηνευτική μου οδηγία την έπαιρνα από το κείμενο στο βιβλίο, παίζοντας έναν χαρακτήρα δίχως λογική», εξηγεί ο Πίντσο. «Στην τηλεταινία όμως τα πάντα ήταν μετριασμένα, τόσο πολύ που σχολιαστές έλεγαν πως “είναι ο ίδιος ο Μπρόνσον που μοιάζει παράφρων, αντί για τον χαρακτήρα του”. Ένιωσα ελάχιστη φροντίδα από το πρότζεκτ», ομολογεί με ειλικρίνεια, απορώντας γιατί δεν ήρθε ποτέ κανείς, βλέποντας τα dailies, να του πει πως πρέπει να προσαρμόσει το ερμηνευτικό του στυλ με την σχεδόν υπνοβατική προσέγγιση της τηλεταινίας.

Ο Μαραγκός, από την άλλη, σύμφωνα με τον ηθοποιό, «το έχει επανορθώσει. Έχει χρησιμοποιήσει την ερμηνεία μου σα να ήταν χρώμα ή πηλός και έφτιαξε κάτι νέο με αυτό. Είμαι μέσα, τελείως», λέει με αγνό ενθουσιασμό. Κι η ταινία ακολουθεί μια κατάβαση στην παραφροσύνη μέσα από την εμπειρία του Τούμι.

Το Timekeepers of Eternity (που παίρνει τον τίτλο του από μια ατάκα που βγαίνει, ανατριχιαστικά, από το στόμα του Ντιν Στόκγουελ σε μια σημαντική στιγμή της ιστορίας) είναι τελικά κάτι παραπάνω από ένα κινηματογραφικό πείραμα, ή remix, ή όπως θέλετε πείτε το. Επανδιατυπώνοντας μια ιστορία για καταραμένες φιγούρες ξεκολλημένες από το χρόνο, επιχειρεί να μεταδώσει αυτούσια την αίσθηση μιας βίαιης τέτοιας αποκόλλησης, μιας διαρκούς αίσθησης αστάθειας και αβεβαιότητας.

Εδώ δεν υπάρχει εικόνα, πρόσωπο, χαρακτήρας, αντικείμενο, πλοκή, ακόμα και αυτούσιο καρέ που να είναι ασφαλές. Τα πάντα τσαλακώνονται, σκίζονται, μουτζουρώνονται, πολλαπλασιάζονται. Κι όπως ο Τούμι αναπλάθεται ως κομμάτι πηλού, έτσι κι η ιστορία ανασυστήνεται γύρω του ως κολάζ, έχοντας αποκτήσει νέο νόημα, νέα ορμή και νέα αίσθηση παράνοιας. Ώς ένας αληθινός χάρτινος εφιάλτης.

Είναι μια ιδανική υπενθύμιση πως τα πάντα μπορούν να αμφισβητηθούν. Δεν υπάρχει τίποτα που δε μπορείς να τσαλακώσεις, να τρυπήσεις, να φτιάξει από την αρχή. Να το κόψεις και να το κολλήσεις ξανά. Ως κάτι νέο.

Απολαύστε το εδώ: