ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΣΤΟ NETFLIX: ΓΙΑΤΙ ΚΑΠΟΙΟΙ ΘΕΩΡΟΥΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΟ ΓΚΕΙ ΦΙΛΙ;

Ζούμε στη χώρα που ένα χαρτόκουτο συσκευασίας γάλακτος, ανάγεται σε μείζον θέμα συζήτησης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ζούμε στη χώρα που η Εκκλησία έχει λόγο για τα θέματα που αφορούν τις μήτρες των γυναικών και τα δικαιώματα των παιδιών και των ομόφυλων ζευγαριών, σε μεγαλύτερο βαθμό από την ίδια την κοινωνία των πολιτών.

Δεν κάνει λοιπόν καμία εντύπωση που τις τελευταίες ημέρες η δημόσια αντιπαράθεση συγκεντρώνει τα “βέλη” της γύρω από τη νέα σειρά δραματοποιημένου ντοκιμαντέρ του Netflix που πραγματεύεται την ενήλικη ζωή και τα έργα του Μεγάλου Αλέξανδρου, με αφορμή το γεγονός ότι τον παρουσιάζει αμφιφυλόφιλο ως προς τη σεξουαλική του ταυτότητα.

Η αλήθεια είναι πως το “Alexander: The Making of a God” εκκινεί με τον πιο ιντριγκαδόρικο τρόπο, και προφανώς το κάνει εκουσίως. Παραγωγός και σκηνοθέτης είναι ο βραβευμένος Hugh Ballantyne, υπεύθυνος μεταξύ άλλων για το “INSIDE THE MANSON CULT: THE LOST TAPES”, ενώ στη δημιουργική ομάδα είναι ο Stuart Elliott, σταθερός συνεργάτης του BBC σε ιστορικές παραγωγές και ο Mike Slee, δημιουργός του βραβευμένου “Richard Hammond’s Journey to the Centre of the Planet”.

Η καθόλα έμπειρη ομάδα παραγωγής επιλέγει λοιπόν με το “καλημέρα” να πέσει στα βαθιά. Η σκηνή με το επίμαχο φιλί ανάμεσα σε Μεγάλο Αλέξανδρο (τον ενσαρκώνει ο Buck Braithwaite) και τον Ηφαιστίωνα (Will Stevens), έρχεται στο πρώτο επεισόδιο, μετά από περίπου δέκα λεπτά. Το όποιο “σοκ” δίνει το στίγμα του αρκετά νωρίς ώστε να τραβήξει το ενδιαφέρον ακόμη και εκείνων που δεν ενδιαφέρονται για το πώς στήθηκε στρατηγικά η Αυτοκρατορία ενός από τους μεγαλύτερους κατακτητές στην Ιστορία.

Εκ του αποτελέσματος, το όλο “πείραμα” κρίνεται ως απολύτως επιτυχημένο, μιας και αφενός η σειρά είναι στην πρώτη θέση των προτιμήσεων του κοινού στη χώρα μας, διάγοντας καλό εμπορικό “άνοιγμα” για τα δεδομένα της, την ώρα που κοστίζει ελάχιστα όντας μια ιδιαιτέρως οικονομική παραγωγή.

Επίσης, οι δημιουργοί της σειράς δεν δίστασαν να πάρουν ένα ρίσκο που είχε πάρει και ο Όλιβερ Στόουν, το οποίο δεν του είχε βγει σε καλό. Εν προκειμένω όμως, όταν δεν έχεις να χάσεις τίποτα, μόνο κερδισμένος μπορείς να βγεις.

Στην ουσία της, η σειρά αναπτύσσεται ως ένα easy going δημιούργημα μικρών επεισοδίων των 40 λεπτών που λειτουργούν ως μια pop culture βάση για περαιτέρω ψάξιμο από τον εκάστοτε ενδιαφερόμενο. Αν εξαιρέσει κανείς την όλη παραφιλολογία περί ομοφυλοφιλίας στην αρχαία Ελλάδα, η οποία ιστορικά ούτε τεκμαίρεται απολύτως ως προς τη μορφή της, αλλά ούτε και απορρίπτεται, το “Alexander: The Making of a God” ακολουθεί τη στρατηγική λογική του Αλέξανδρου, ενώ δεν παραλείπει να σταθεί στα κοινωνικά έθιμα και τις πρακτικές της εποχής του.

Παράλληλα, δεν επιχειρεί να μυθοποιήσει τον Αλέξανδρο, αλλά ούτε και να τον απομυθοποιήσει. Ίσα ίσα που καταγράφει έναν ηγέτη που άρχισε σταδιακά να χάνει το μυαλό του λόγω της υπέρμετρης δόξας και εξουσίας που είχε στα χέρια του, προσπαθώντας να συνδέσει το όνομά του με τους Θεούς που λατρεύονταν.

Ιστορικά ατοπήματα και φάλτσα ωστόσο, υπάρχουν.

ΤΑ “ΦΑΛΤΣΑ” ΚΑΙ ΤΑ ΘΕΤΙΚΑ

Αφενός, η σειρά δεν εστιάζει τόσο στις ίντριγκες και τις δολοπλοκίες που υφαίνονταν γύρω από τον Αλέξανδρο. Μας δείχνει το πώς σώθηκε από τον Κλείτο, αλλά δεν μας αφηγείται ενδελεχώς το πώς ο Αλέξανδρος έφτασε τελικά στο να θανατώσει τον Παρμενίωνα, μετά τη συνωμοσία του γιου του εναντίον του στρατηλάτη. Ακόμη, μας “ξεπετάει” τον θάνατο του Αττάλου, που είχε παίξει κομβικό ρόλο στη δολοφονία του Φιλίππου, η οποία με τη σειρά της είχε ανοίξει τον δρόμο για την παντοδυναμία του Αλεξάνδρου.

Επίσης, το ντοκιμαντέρ δεν αναλύει επαρκώς τη διαβόητη μακεδονική φάλαγγα και τον σχηματισμό της, ούτε τη δράση της στο πεδίο, κάτι που βέβαια έχει να κάνει και με το γεγονός ότι -όπως προείπαμε- η παραγωγή είναι αρκετά φθηνή ως προς τη χρήση CGI στις μάχες. Είναι ενδεικτικό ότι στη μεγάλη μάχη του Γρανικού ποταμού, δεν καταγράφεται καθόλου η σημασία της σαρισοφόρου μακεδονικής φάλαγγας, παρά μόνο η χρήση του ιππικού. Τα δόρατα επίσης που εμφανίζονται είναι πολύ κοντά για να ταιριάζουν με τη σάρισα που χρησιμοποιούσε ο σχηματισμός της Φάλαγγας στον στρατό του Αλεξάνδρου, και προσομοιάζουν στο δόρυ ενός οπλίτη.

Μας λείπει επίσης το πώς κατάφερε να στρατολογήσει όλες τις “ελληνικές” πόλεις – κράτη της εποχής στο πέρασμά του, αλλά και πώς πολλαπλασίασε το στράτευμά του κατά την εφόρμησή του στα βάθη της Ασίας με 30.000 στρατιώτες για αρχή. Οι ιστορικοί που μιλούν βέβαια στο ντοκιμαντέρ, επαναλαμβάνουν συχνά πυκνά τη σημασία που έδινε ο Αλέξανδρος στο ελληνικό στοιχείο της εκστρατείας του. Ακόμη, η σειρά δεν κάνει εκτενή λόγο για την εκστρατεία προς την Ινδία που δεν έγινε ποτέ, καθώς ο πρώτος κύκλος ολοκληρώνεται με τον θάνατο του Δαρείου, ενώ θα θέλαμε να δούμε στοιχεία της εκπαίδευσης που έλαβε ο Αλέξανδρος από τον Αριστοτέλη.

Στα θετικά ωστόσο είναι η παρουσία της σπουδαίας Καλλιόπη Λιμναίου – Παπακώστα, η οποία διεξάγει αρχαιολογικές έρευνες στην καρδιά της Αλεξάνδρειας ψάχνοντας συστηματικά, ίχνη της ζωής και του περάσματος του Αλεξάνδρου. Η σκηνή που καταγράφει την εύρεση ενός αγάλματος του στρατηλάτη, είναι συγκλονιστική. Θετικές επίσης είναι οι ερμηνείες των ηθοποιών καθώς και η επιλογή των ακαδημαϊκών που δίνουν κύρος στην εξέλιξη της αφήγησης. Ιδιαίτερα παθιασμένες οι περιγραφές τους, πάνω σε ένα θέμα που έχει ουκ ολίγες ανεξερεύνητες ακόμη, γωνίες.

Γιατί όμως γίνεται τόσο ντόρος για το περιβόητο “γκέι” φιλί και όχι για τα ιστορικά “φάουλ” της σειράς;

Ως προς το ζήτημα της ομοφυλοφιλίας, τοποθετείται στη σειρά ο διακεκριμένος καθηγητής Ιστορίας Lloyd Llewellyn-Jones του Πανεπιστήμιου του Κάρντιφ αλλά και η Salima Ikram, καθηγήτρια αιγυπτιολογίας και αρχαιολογίας της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών. Και οι δύο συμφωνούν πως οι ομοφυλοφιλικές σχέσεις στον αρχαίο ελληνικό κόσμο, ήταν σχεδόν κανόνας και πως δεν υπήρχε προσδιορισμός για τον “γκέι” αλλά μόνο για το αν είναι κανείς “σεξουαλικός”.

Η ερωτικότητα του Αλεξάνδρου περιγράφεται στα ιστορικά κείμενα, χωρίς να γίνονται λεπτομερείς αναφορές για την φημολογούμενη ερωτική σχέση με τον Ηφαιστίωνα, ωστόσο πιστοποιείται σε κάθε βαθμό η αγάπη του για τον έμπιστό του φίλο, ο θάνατος του οποίου και τον καταρράκωσε. Δεδομένου ότι ο Αλέξανδρος ζούσε πριν από περισσότερα από 2300 χρόνια, η σεξουαλικότητά του θα αμφισβητείται και θα συζητείται για πάντα και θα γίνεται αντικείμενο “μικροπολιτικής” και ιδεολογικής προσέγγισης, είτε ως επιχείρημα αποδυνάμωσής του, είτε ως προσπάθεια ρεαλιστικής ανίχνευσής του.

Όπως τονίζει στο NEWS 24/7 ο διδάκτορας Ιστορίας Σταύρος Παναγιωτίδης, το ζήτημα που ανέκυψε γύρω από την περίφημη “γκέι σκηνή” ανάμεσα σε Αλέξανδρο και Ηφαιστίωνα, “έχει να κάνει πολύ λιγότερο με αυτό καθαυτό το γεγονός του παρελθόντος, και πολύ περισσότερο με τις σύγχρονες κοινωνικές αντιλήψεις στη χώρα”.

Πρακτικά, μας αναφέρει πως εκείνοι που αντιδρούν το κάνουν ορμώμενοι από την εν γένει αντίθεση που εκφράζουν ως προς την ομοφυλοφιλία, “αφετέρου ταυτίζουν τον εαυτό τους και τα χαρακτηριστικά τους, ή εκείνα που ονειρεύονται να είχαν, με τον ιδεότυπο που έχουν για τον Μεγάλο Αλέξανδρο”. Άρα, η ιδέα του να είχε αμφισεξουαλικές ερωτικές προτιμήσεις, τους “χαλάει” την όποια ταύτιση. “Τους χαλάει αυτήν την “ανδρική” υπόσταση του έθνους, θα λέγαμε, που έχουν ενστερνιστεί. Ένα σκληρό, άγριο, πολεμικό έθνος, που η εν λόγω μερίδα του κοινού, φτιάχνει στο κεφάλι της”.

Να σημειωθεί εδώ πως ο Στ. Παναγιωτίδης αναδεικνύει και άλλα “παράδοξα” των αντιλήψεών μας γύρω από την Ιστορία στο ιδιαίτερα επιτυχημένο και απολαυστικό βιβλίο του, “Μύθοι, παρεξηγήσεις και άβολες αλήθειες της ελληνικής ιστορίας” (εκδόσεις Κέδρος). Μας τα είχε πει και στο Explainer Podcast μας άλλωστε.

Καθόλου τυχαίο λοιπόν που πολλοί “ένθερμοι εθνοπατριώτες” από τη χώρα μας σπεύδουν να “θάψουν” τη σειρά στο IMDb και δη, το πρώτο επεισόδιο.

 

Το “1/10” έχει την τιμητική του στη χώρα μας με ποσοστά που φτάνουν στο 82%, ενώ τα αντίστοιχα για τις ΗΠΑ είναι 30%, για Βρετανία επίσης 30%, για Ολλανδία 20% και για Τουρκία 6%, με το τελευταίο στοιχείο να αποτελεί μια αντίστροφη εικόνα που ενδεχομένως θα αφορούσε την “ελληνική” συμπεριφορά έναντι κάποιου αντίστοιχου έργου που θα αφορούσε ιστορικό πρόσωπο της Τουρκίας. Η γενική βαθμολογία της σειράς φτάνει στο 5,2/10, κάτι που τελικά έχει να κάνει με το “καυτό” ζήτημα των ερωτικών σχέσεων του στρατηλάτη.

Συνοψίζοντας, μπορούμε να πούμε πως η σειρά των έξι επεισοδίων μας δίνει μια ευχάριστη δραματοποιημένη εκδοχή των πεπραγμένων του Αλεξάνδρου μέσα από μια mainstream ματιά, αφήνοντας ανοιχτά πεδία για μια δεύτερη σεζόν. Λείπουν πράγματα, ωστόσο δεν πρέπει να ξεχνάμε πως δεν μιλάμε για μια “ακαδημαϊκή δουλειά” αλλά για μια παραγωγή που αποσκοπεί στο να “πιάσει” το ευρύ κοινό. Πράγμα που καταφέρνει και με το παραπάνω.

Κλείνουμε με την άποψη του αρχαιολόγου “archaeostoryteller” κατα κόσμόν, Δρ Θεόδωρου Παπακώστα, όπως την διατύπωσε στα social media μέσα από τα οποία έγινε και γνωστός.

“Πολύ ενδιαφέρον ότι παρουσιάζει παράλληλα την πλευρά του Αλεξάνδρου και του Δαρείου, πάρα πολύ έξυπνο τέχνασμα και πρωτότυπο. Κατά τα άλλα μου φάνηκε ακριβές και δραματοποιημένο γιατί έτσι είναι πιο εύκολο να το κατανοήσει το κοινό. Οι ανακρίβειες που εντόπισα είναι απειροελάχιστες και συγχωρούνται”.