Ο ΜΑΡΚΟΣ ΚΡΗΤΙΚΟΣ ΕΠΙΛΕΓΕΙ 13 ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΑ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΕΤΕ ΠΡΙΝ… ΣΑΣ ΣΚΟΤΩΣΟΥΝ!

«Αυτό που βρίσκω κοινότοπο είναι η κουβέντα που γίνεται τα τελευταία χρόνια για το αν το αστυνομικό είναι το κοινωνικό μυθιστόρημα της εποχής μας. Δεν λέω ότι δεν έχει κοινωνικό σχολιασμό. Άλλωστε η παραβατικότητα είναι πιο έντονη στις ταραγμένες κοινωνίες. Όμως η παραβατικότητα, το έγκλημα δηλαδή, στην αστυνομική λογοτεχνία, παραδοσιακά καθοριζόταν από τα ανθρώπινα πάθη» είχε δηλώσει προ τριετίας ο Μάρκος Κρητικός στο OneMan. 

Προσθέτοντας ότι ο ορισμός της αστυνομικής λογοτεχνίας που τον καλύπτει είναι ο εξής: «Το αστυνομικό πρέπει να έχει μια ιστορία εγκλήματος και να υποβιβάζει την ανθρώπινη τραγωδία που αυτό εμπεριέχει σε ένα μυστήριο προς διερεύνηση. Κατά τα άλλα, τα όρια έχουν φτιαχτεί κυρίως από τους κριτικούς και τους μελετητές για να μπορούν ομαδοποιώντας να κάνουν τη δουλειά τους. Για παράδειγμα ο Σιμενόν είναι ένας από τους πιο κλασικούς αστυνομικούς συγγραφείς, αλλά υπάρχουν βιβλία του που δεν θεωρούνται αστυνομικά, όπως Το χιόνι ήταν βρόμικο που το συγκρίνουν με τον Ξένο του Καμύ. Ο Ξένος έχει έγκλημα, αλλά δεν θεωρείται αστυνομικό. Το Έγκλημα και Τιμωρία θεωρείται αστυνομικό. Είναι μια ιστορία εξαιρετικά κοινότοπη, ένα κλασικό έγκλημα με φόνο και ληστεία, το θέμα είναι όμως τι βγαίνει μέσα από την ιστορία, τι άλλο εγκιβωτίζει, τι ψυχικό βάθος έχει. Ίσως μάλιστα το Έγκλημα και Τιμωρία να είναι το magnum opus της αστυνομικής λογοτεχνίας. Ίσως όμως το αστυνομικό στοιχείο να χρησιμοποιείται κατ’ επίφαση, για να κάνει ο Ντοστογιέφσκι το απόλυτο ανθρώπινο ψυχογράφημα».

Ο γνωστός συγγραφέας -και συντάκτης της στήλης για την αστυνομική λογοτεχνία στο ηλεκτρονικό περιοδικό Ο αναγνώστης– μιλάει σήμερα στο NEWS 24/7 με αφορμή το νέο του μυθιστόρημα, Ο αναρχικός τραπεζικός (Μεταίχμιο) που μόλις κυκλοφόρησε.

Επιλέγει «13 αστυνομικά που πρέπει να διαβάσετε πριν… σας σκοτώσουν!» και προειδοποιεί ότι πρόκειται για μια λίστα «σκληρή και λίγο εναλλακτική. Μια κλασική λίστα μου φάνηκε αφόρητα κοινότοπη και χιλιογραμμένη».

Ραφαέλ Μπερνάλ – Η συνωμοσία της Μογγολίας (μτφρ. Ασπασία Καμπύλη, Carnivora)

«Γαμώ τον νεκρό μου, γαμώ! Πτώμα ήταν εκείνος απ’ τη Χουάρες. Ετούτος εδώ είναι ένα γαμημένο κουφάρι. Και πρέπει να του βγάλω το μαχαίρι απ’ τα πλευρά. Δε γίνεται να πετάω ένα μαχαίρι με κάθε νεκρό». Καλώς ήρθατε στον κόσμο του Φιλιμπέρτο Γκαρσία του πιο αδίστακτου, κυνικού και βλάσφημου ιδιωτικού ντετέκτιβ του Μεξικού ο οποίος μας συστήνεται ως «μηχανή παραγωγής γαμημένων κουφαριών, δευτεροκλασάτων νεκρών» και κάνει τους σκληροτράχηλους ντετέκτιβ του αμερικάνικου hard boiled να κοκκινίζουν.

Ντάσιελ Χάμετ – Ο κόκκινος θερισμός (μτφρ. Ανδρέας Αποστολίδης, Μεταίχμιο)

Αφήστε στην άκρη τις ιστορίες μυστηρίου και τους ερασιτέχνες ντετέκτιβ του σαλονιού και υποδεχτείτε το hard-boiled!. Ο αρχετυπικός, ανώνυμος ντετέκτιβ του Ηπειρωτικού γραφείου ερευνών φτάνει στην αφιλόξενη βιομηχανική πόλη Πόιζονβιλ για να συναντήσει τον εκδότη της τοπικής εφημερίδας, ο οποίος όμως δολοφονείται λίγο πριν το ραντεβού. O ντετέκτιβ αποφασίζει να παραμείνει για να βρει τους ενόχους ακόμα κι αν χρειαστεί να τα βάλει με τις άγριες συμμορίες που λυμαίνονται την πόλη. Ένα εξαιρετικά σκληρό, πολυ-φονικό μυθιστόρημα, με την αλόγιστη βία και την καθολική διαφθορά κοινωνίας και πολιτείας να βρίσκονται στο επίκεντρο της ιστορίας.

Τσέστερ Χάιμς – Χαμός στο Χάρλεμ (μτφρ. Ανδρέας Αποστολίδης, Άγρα)

Ο Τζάκσον, υπάλληλος γραφείου κηδειών, με παρότρυνση της εκρηκτικής συντρόφου του Αϊμαμπέλ, «μιας γκόμενας γεννημένης ν’ ανάβει τους άντρες», πείθεται από έναν απατεώνα να βάλει όλες τις οικονομίες του σε ένα μηχάνημα που μετατρέπει τα χαρτονομίσματα των δέκα δολαρίων σε εκατοδόλαρα(!) Τα χρήματα εξαφανίζονται μαζί με τη μαύρη καλλονή, ενώ ο αφελής και ερωτευμένος Τζάκσον νομίζει ότι την έχουν απαγάγει. Κλέφτες, τζογαδόροι, πόρνες γκάγκστερ, αδερφές του ελέους κι ένα αχτύπητο δίδυμο μπάτσων συνθέτουν μια κωμικοτραγική ιστορία με βιτριολικό χιούμορ και διαδοχικές εκπλήξεις.

Φρέντερικ Α. Φαζαρντί – Φονιάδες μπάτσων (μτφρ. Γιάννης Καυκιάς, Οι Εκδόσεις των Συναδέλφων) 

O αστυνόμος Παντοβάνι αναλαμβάνει να ξετρυπώσει τρία μεταμφιεσμένα «τέρατα» που δολοφονούν μπάτσους με ξιφολόγχες, ψαλίδια και κλαδευτήρια, τους κατακρεουργούν με οξυγονοκόλληση και ενίοτε τρώνε κομμάτια απ’ τις σάρκες τους. Οι αποτρόπαιοι τελετουργικοί φόνοι παραπέμπουν στις Βάκχες του Ευριπίδη. Η παρισινή κοινή γνώμη είναι ανάστατη, η κυβέρνηση ζητά επιτακτικά τις κεφαλές τους «επί πίνακι», και η τελική αναμέτρηση θα φέρει μια από τις πιο εκρηκτικές λύσεις στην ιστορία του νεοπολάρ.

Πάκο Ιγνάσιο Τάιμπο ΙΙ – Χωρίς αίσιο τέλος (μτφρ. Έφη Γιαννοπούλου, Άγρα)

Ένας νεκρός Ρωμαίος στρατιώτης με κομμένο λαρύγγι θα βρεθεί στην τουαλέτα του γραφείου, του μονόφθαλμου ντετέκτιβ ‘Εκτορ Μπελασκοαράν Σάυν, Πάνω του έχει  μια φωτογραφία κάποιου άγνωστου, δολοφονημένου με τον ίδιο τρόπο, ένα αεροπορικό εισιτήριο για τη Νέα Υόρκη και το λακωνικό μήνυμα: «Μην ανακατευτείς».  «Στη Νέα Υόρκη να πάει η καριόλα η μάνα σας!» θα αποφασίσει στα γρήγορα ο ξεροκέφαλος ντετέκτιβ και θα βρεθεί μπλεγμένος σε μια ιστορία που δεν θα πάει καλά όπως δεν πάει τίποτα καλά στη χώρα του, το Μεξικό.

Λεονάρδο Ογιόλα – Chamamé (μτφρ. Ασπασία Καμπύλη, Carnivora)

Ο σκληρός Οβεχέρο που τον φωνάζουν Σκύλο, λάτρης της ροκ μουσικής και δεινός οδηγός αυτοκινήτων  θα γνωρίσει στη φυλακή τον Πάστορα Νώε έναν ψυχοπαθή που παριστάνει τον βιβλικό ιεροκήρυκα και ισχυρίζεται ότι ο Θεός του μιλάει μέσα από τους στίχους των τραγουδιών που ακούει στο ραδιόφωνο. Βγαίνοντας απ’ τη φυλακή θα ακολουθήσουν μαζί τον δρόμο της παρανομίας αλλά η ρήξη στη σχέση τους θα είναι βίαιη. Ένα αιματηρό rock n’ roll western, στα σύνορα της Αργεντινής με τη Βραζιλία και την Παραγουάη.

Ντανιέλ Τσαβαρία – Αν με ξαναδείτε γράφτε μου (μτφρ. Κρίτων Ηλιόπουλος, Opera)

Η όμορφη Αλίσια είναι απ’ τα κορίτσια στην Κούβα που ψάχνουν έναν πλούσιο τουρίστα για να τις συντηρούν και γιατί όχι να τις αποκαταστήσουν και έχει μια δική της πρωτότυπη μέθοδο με την οποία θα καταφέρει να «τυλίξει» τον πλούσιο και γοητευτικό Χουανίτο. Μαζί του αρχίζει να ζει μια πολυτελή ζωή αλλά γρήγορα θα αντιληφθεί ότι κάτι δεν πάει καλά. Ο Χουανίτο δεν είναι πλούσιος και κάποιοι μυστήριοι τύποι τους παρακολουθούν. Κουβανέζικο pulp, μαύρο, σπαρταριστό και ολίγον… πιπεράτο.

Ζαν-Μπερνάρ Πουί – Ο Σπινόζα γαμάει τον Χέγκελ (μτφρ. Z. Δ. Αϊναλής, Oposito)

Ο Ζούλιους Πουέκ αρχηγός της αναρχικής ομάδας «Ένοπλη Σπινοζική Φράξια», γνωστός με το όνομα Σπινόζα και θεματοφύλακας της ηθικής και του έρωτα, κυνηγάει μετά μανίας –μεταξύ άλλων αριστερών αναρχικών ομάδων– τη συμμορία των «χεγκελιανών» για μια αναμέτρηση μέχρι τελικής πτώσης, την ίδια ώρα που οι «νεόμπατσοι» οργανώνονται αθόρυβα για να αποκαταστήσουν την τάξη με βία και τρομοκρατία, στην ερειπωμένη Γαλλία.  Ένα αλληγορικό, μετα-αποκαλυπτικό νουάρ, πανκ αισθητικής, με βιτριολικό χιούμορ και ιλιγγιώδη ρυθμό.

Ζαν-Πατρίκ Μανσέτ – Το μελαγχολικό κομμάτι της δυτικής ακτής (μτφρ. Θοδωρής Τσαπακίδης, Άγρα)

Ο Ζορζ Ζερφό, απογοητευμένος επαναστάτης  είναι βυθισμένος στη ρουτίνα της δουλειάς και της οικογένειας,  με μόνη του διέξοδο την άσκοπη περιπλάνηση στους δρόμους του Παρισιού, ακούγοντας  τζαζ και πίνοντας μπέρμπον. Όταν ένα τυχαίο  γεγονός τον φέρνει αντιμέτωπο με πληρωμένους δολοφόνους θα επιστρατεύσει τις παλιές του δεξιότητες και τους πρώην συντρόφους του για να τους εξουδετερώσει.  Ένα ατμοσφαιρικό νουάρ, με απρόσμενη πλοκή και δριμεία κριτική στο πολιτικό κατεστημένο με τον ιδεολογικό προσανατολισμό του νεοπολάρ. 

Ρέιμοντ Τσάντλερ – Ο μεγάλος αποχαιρετισμός (μτφρ. Αντώνης Καλοκύρης, Κέδρος)

Αν έπρεπε να επιλεγεί ένα και μόνο μυθιστόρημα για να σταλεί με ραδιοκύματα σε νοήμονες συγκάτοικους του σύμπαντος ως αντιπροσωπευτικό δείγμα του σκληρού  αμερικάνικου αστυνομικού (hard-boiled), αυτό θα ήταν Ο μεγάλος αποχαιρετισμός. Ο Φίλιπ Μάρλοου αναλαμβάνει την προστασία ενός  διάσημου αλκοολικού συγγραφέα (alter ego του Ρέιμοντ Τσάντλερ) σε μια ιστορία υψηλής έντασης με υποδειγματική νουάρ αισθητική έντονα στοιχεία μαύρου χιούμορ, και φόντο  τη διαφθορά στην μεταπολεμική Αμερική.

Τζιμ Τόμσον – Ο δολοφόνος μέσα μου (μτφρ. Ανδρέας Αποστολίδης, Μέδουσα – Σέλας Εκδοτική)

O Λου Φορντ είναι βοηθός σερίφη, σε μια μικρή πόλη του Σέντραλ Σίτι, στο Τέξας. Είναι καλός στη δουλειά του, ευγενικός κι ευχάριστος. Όμως πίσω απ’ το χαμόγελό του, κρύβει καλά ένα σκοτεινό παρελθόν που κανείς δεν γνωρίζει, μέχρι την ώρα που η φιλήσυχη πόλη θα αναστατωθεί από μια σειρά φριχτών εγκλημάτων. «Ίσως η πιο συγκλονιστική και αληθοφανής αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο, από ένα εγκληματικό μυαλό» θα πει ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ και για έναν πρωταγωνιστή βγαλμένο από τη ζώνη του λυκόφωτος. 

Πατρίτσια Χάισμιθ – Ξένοι στο τρένο (μτφρ. Λένα Μιληλή, Ροές)

Είναι το μυθιστόρημα με το οποίο η συγγραφέας συστήθηκε στο αναγνωστικό κοινό και η μεταφορά του στον κινηματογράφο την επόμενη χρονιά από τον Άλφρεντ Χίτσκοκ, εκτόξευσε τη φήμη της. Δυο άγνωστοι καταστρώνουν ένα σατανικό σχέδιο: να δολοφονήσουν, ο ένας για λογαριασμό του άλλου. Ο καθένας θα έχει άλλοθι, δεν θα εμφανίζει κίνητρα και δεν θα είναι ύποπτος για τον φόνο που θα διαπράξει. Τα πράγματα όμως δεν θα πάνε όπως τα σχεδιάζουν. Η πιο διάσημη ιστορία «ανταλλαγής δολοφονιών» (swap murders) στην αστυνομική λογοτεχνία.

Τζέιμς Χάντλεϋ Τσέις – Όχι ορχιδέες για τη μις Μπλάντις (μτφρ. Ανδρέας Αποστολίδης, Άγρα)

Τρεις μικροκακοποιοί αποφασίζουν να κλέψουν το διαμαντένιο περιδέραιο της πλούσιας Μις Μπλάντις, στο πάρτι των γενεθλίων της αλλά τελικά θα αναγκαστούν να την απαγάγουν, με σκοπό να ζητήσουν λύτρα από τον πλούσιο πατέρα της. Για κακή τους τύχη, θα εμπλακεί η συμμορία της Μα Γκρίσσον και του ψυχοπαθούς γιού της, ενώ ο εκατομμυριούχος Τζον Μπλάντις, θα αναθέσει την υπόθεση στον ιδιωτικό ντετέκτιβ Ντέηβ Φέννερ, πρώην δημοσιογράφο με διασυνδέσεις στον υπόκοσμο.  Ένα εμβληματικό γκανγκστερικό θρίλερ καταιγιστικού ρυθμού με συγκλονιστική αποτύπωση του νοσηρού περιβάλλοντος των παρακμιακών πρωταγωνιστών του.