ΠΟΣΟ ΧΡΕΙΑΖΟΜΑΣΤΑΝ ΜΙΑ ΝΕΑ ΕΚΔΟΧΗ ΤΟΥ “PRESUMED INNOCENT”;

Με τον επικό ελληνικό τίτλο Αθώος Μέχρι Αποδείξεως του Εναντίου, οι παλιότεροι σίγουρα θα το θυμούνται από τις αμέτρητες επαναλήψεις του στην τηλεόραση. Αλλά έτσι είναι τα καλύτερα φιλμ του συγκεκριμένου είδους δικαστικών θρίλερ: Εκείνα που είναι καλά φτιαγμένα, είναι τόσο απολαυστικά που δε χορταίνεις να τα βλέπεις και να τα ξαναβλέπεις.

Για την ακρίβεια έχω μια θεωρία που θεωρώ πως ισχύει (…μέχρι αποδείξεως του εναντίου). Ότι η φόρμουλα του δικαστικού θρίλερ είναι από τη φύση της τόσο απολαυστική που κάθε τέτοια ταινία από την ευρύτερη περίοδο των ‘90s μοιάζει απέραντα απολαυστική σήμερα.

Όχι πως ήταν τίποτα μέτριο η συγκεκριμένη ταινία. Γυρισμένη εξάλλου από τον μετρ του σασπένς των πολιτικών συνωμοσιών αλλά και μέγα μελετητή της καταπιεσμένης ανθρώπινης συμπεριφοράς μέσα από σιωπηλές εκρήξεις και συγκρούσεις, τον Άλαν Πάκουλα. Όλοι οι Άνθρωποι του Προέδρου. Υπόθεση Πάραλαξ. Η Εκλογή της Σόφι. The Pelican Brief. Ένας θρύλος!

Ο Άλαν Πάκουλα γύρισε την ταινία το 1990, μια από τις τελευταίες της καριέρας του (πέθανε μόλις 8 χρόνια μετά), μεταφέροντας το ομώνυμο βιβλίο του Σκοτ Τάροου, γραμμένο τρία χρόνια πριν. Αρκετά πιστό, αν και κατανοητά παραλείποντας κάποια κομμάτια, το φιλμ ακολουθεί την υπόθεση του Ράστι Σάμπιτς, δημόσιου κατήγορου που τώρα κατηγορείται ο ίδιος πως δολοφόνησε εν ψυχρώ μια συνάδελφό του -με την οποία διατηρούσε στο παρελθόν και μια επεισοδιακή σχέση.

Η ταινία ισορροπεί περίτεχνα ανάμεσα στον βουβό οδυρμό της οικογενειακής ζωής του Ράστι που καταρρέει, στους μηχανισμούς και τις διαδικασίες του δικαστηρίου, και στην ένταση των δύο που συγκρούονται στον επαγγελματικό του χώρο, εκεί όπου συνεργάτες και εχθροί αμφισβητούν κατά πόσο μπορεί μια προσωπική εμμονή να διαχωριστεί από μια επαγγελματική ευθύνη.

Υπάρχουν πολλά που θαυμάζω σε αυτή την ταινία, την οποία γενικά αγαπώ πολύ ως λάτρης του συγκεκριμένου είδους (δώσε μου ‘90s δικαστικό θρίλερ και την ψυχή μου πάρε, δε τη θέλω, δική σου), και την οποία βλέπω σταθερά κάθε λίγα χρόνια ξέροντάς την βασικά έτσι κι αλλιώς απ’έξω. H διεύθυνση φωτογραφίας του θρύλου Γκόρντον Γουίλις που κάνει τα πάντα να μοιάζουν κλινικά και κάπως πνιγηρά. Η καταπιεσμένη ερμηνεία του Χάρισον Φορντ ο οποίος μοιάζει να πνίγεται, σε έναν ρόλο που απαιτεί από αυτόν να σβήσει ως δια μαγείας την σταρ περσόνα του, κι αυτός το καταφέρνει.

Η αγαπημένη Μπόνι Μπεντέλια (του Die Hard) ως μια σύζυγος που πρέπει να μοιάζει πιο εξαφανισμένη στο ανδροκρατούμενο περιβάλλον της, από ό,τι όντως είναι. Η Γκρέτα Σκάκι ως δολοφονημένη Κάρολιν Πολέμους, να ζωντανεύει από κάθε ανάμνηση σαν τρισδιάστατο έκθεμα μέσα σε μια δισδιάστατη παρουσίαση. Το γεγονός ότι οι χαρακτήρες έχουν ονόματα όπως Ράστι Σάμπιτς και Κάρολιν Πολέμους.

Και φυσικά ο Ραούλ Τζούλια, χαμένος τραγικά νωρίς, και πραγματικός σίφουνας σε έναν φοβερό ρόλο συνηγόρου που έρχεται στα μισά και κλέβει την ταινία. ΚΑΙ φυσικά, το φινάλε, σοκαριστικό και αληθινά αναπάντεχα χτισμένο, και το οποίο σε συνδυασμό με την έκβαση της δίκης υπογραμμίζει τις διαθέσεις της ταινίας ως μια άσκηση ηθικής περισσότερο από οτιδήποτε άλλο.

Ναι, την λατρεύω την ταινία -αλλά την ίδια στιγμή καταλαβαίνω πως είναι σαφές παράγωγο των ‘80s, με τρόπο που εξαρχής απορούσα, πώς θα προσγειωνόταν στο σήμερα; Δεν υπάρχει κάτι επιθετικά αρνητικό σε αυτή την ιστορία, αλλά ας αρκεστούμε να πούμε πως η γυναικείες απεικονίσεις εδώ, είναι κάτι που δεν θα εμφανιζόταν ποτέ σε σημερινή αφήγηση. Όχι για λόγους «Δε μΑς αφΗΝοΥν μαΣ φΙμωΝουνΕ», αλλά επειδή αγνά, δύσκολα θα σκεφτόταν σήμερα κανείς μια ιστορία υπό αυτούς τους όρους.

Σχεδόν 35 χρόνια μετά, πώς μπορεί να μοιάζει η τωρινή εκδοχή αυτής της ιστορίας; Την απάντηση δίνει ο βετεράνος παραγωγός Ντέιβιντ Κέλι του Ally McBeal, του LA Law, του Big Little Lies, του The Undoing. Ο Κέλι πάντα είχε μια τάση προσγειωμένου μελοδραματισμού. Ακόμα και όταν λέει ιστορίες μυστηρίου, τις περικλείει στα όρια ενός πεζού δράματος ειπωμένου με έναν τρόπο κάπως κρυφά γαργαλιστικό. Σαν γείτονες που ανταλλάσσουν υπερβολικά ερμηνευμένους ψιθύρους για κάποιο πρόσφατο «τα έμαθες;;;» τοπικό σκάνδαλο.

Η δική του, τηλεοπτική μεταφορά στο Presumed Innocent έρχεται παρέα με αυτή του την διάθεση λοιπόν, όπως και με την αναμφίβολη ικανότητά του να πακετάρει τα πάντα με τρόπο κομψό και με αμείωτο ενδιαφέρον για το κοινό -δεν είναι τυχαίο ότι γράφει πετυχημένες σειρές εδώ και σχεδόν 40 χρόνια. Ο άνθρωπος ξέρει τι κάνει.

Η προσέγγισή του εδώ είναι, με τον χώρο που του προσφέρει το φορμάτ της τηλεοπτικής σεζόν, να επαναφέρει κάποια κομμάτια του βιβλίου που έφυγαν, αλλά ακόμα κυριότερα το να εστιάσει πολύ περισσότερο στην συζυγική ζωή του Ράστι με την γυναίκα του, Μπάρμπαρα, και τα παιδιά τους. Είναι σχεδόν απίστευτο αλλά σε σχέση με την ταινία υπάρχει λιγότερη έμφαση στο ίδιο το δικαστήριο, λιγότερη έμφαση στην Κάρολιν Πολέμους, και λιγότερη έμφαση ακόμα και στην διαδικασία της έρευνας -το μεγάλο στοίχημα της ταινίας ήταν να στήσει 3-4 παράλληλες ερευνητικές οδούς με εξίσου πειστικό τρόπο.

Τι μένει, λοιπόν, αν όχι όλα αυτά; Ένα δράμα για ένα ζευγάρι σε κρίση, με τον σύζυγο να έχει απατήσει, εκείνη να προσπαθεί να το διαχειριστεί, και τους δυο τους να αναζητούν μελλοντικό δρόμο. Απλά είναι πακεταρισμένο με ένα δικαστικό μυστήριο που, κάπου στην πορεία, σχεδόν ξεχνάς πως υπάρχει. (Η τελική λύση που δίνεται μοιάζει περισσότερο ως κάτι που «απαντά» στην ταινία, παρά ως κάτι που από μόνο του διαθέτει αληθινό βάρος.)

Οι βασικοί ηθοποιοί είναι εδώ ο μεγάλος λόγος που η σειρά διαθέτει κάτι το περίεργα μαγνητιστικό. Γυρισμένη με ένα έντονο focus πάνω στον Ράστι και την Μπάρμπαρα, κάνοντας την όλη ιστορία να φλερτάρει κατά τόπους με την παράνοια, έχει για πρωταγωνιστικό ζευγάρι τον Τζέικ Τζίλενχαλ και την Ρουθ Νέγκα. Ο Τζίλενχαλ έχει αφήσει τελείως στην άκρη τις ερμηνευτικές ακροβασίες που αποτολμά όλο και πιο συχνά τελευταία, και παίζει τη δική του εκδοχή του παγιδευμένου Ράστι α λα Χάρισον Φορντ. Απλά δε μπορεί να καταπιέσει την παρανοϊκή ερμηνευτική υφή του, και υπάρχουν στιγμές που ο Ράστι μοιάζει έτοιμος να βγάλει έναν πίνακα και να αρχίσει να εξηγεί τη δολοφονία του JFK.

Έχει ενδιαφέρον, γιατί έτσι κι αλλιώς ο χαρακτήρας του δεν σκιαγραφείται με ίδιο τρόπο με την ταινία, αλλά παρουσιάζεται ως ένας άντρας που διαρκώς παλεύει με τους δαίμονες και τα χειρότερα ένστικτά του. Απέναντί του η Ρουθ Νέγκα, μια φανταστική ηθοποιός που εξαρχής παραήταν επιβλητική για τον ρόλο της Μπάρμπαρα όπως αυτός τοποθετείται στην ορίτζιναλ ιστορία -η Νέγκα έχει μπόλικες από τις μεγάλες στιγμές του δράματος πάνω της και κάνει πολλά με έναν χαρακτήρα που όμως δεν είμαι πολύ σίγουρος πως είναι τελικά αληθινά πιο ενδιαφέρων από εκείνον τον ‘80s.

Σχεδόν τα πάντα σε αυτή την εκδοχή μετατοπίζονται στον άξονα του Τζίλενχαλ με τη Νέγκα, κάτι σίγουρα πιο ταιριαστό με σημερινή διάθεση ψυχαναλυτικού entertainment, σε σχέση με κάτι πιο τεχνικό ή πιο φιλοσοφικό.

Εκεί που πάντως σίγουρα η σειρά αστοχεί, είναι στο πώς προσεγγίζει τους άλλους δύο από τους κεντρικούς χαρακτήρες της ορίτζιναλ ιστορίας. Από τη μία, η ίδια η Κάρολιν Πολέμους, την οποία εδώ παίζει τελείως άχρωμα, και μέσα από τζενέρικ φλάσμπακς η Ρενάτε Ράινσβε (του νορβηγικού χιτ The Worst Person in the World). Πίσω από το ομολογουμένως εντελώς ‘80s σεξ απίλ της Σκάκι, η Κάρολιν της ταινίας του Πάκουλα διέθετε εσωτερικότητα κι ήταν ένας αληθινός χαρακτήρας, με βλέψεις, με ορέξεις, με ψυχολογία, τρισδιάστατα σκιαγραφημένος. Εδώ, σαν ο Κέλι να φοβάται να την γράψει, η Κάρολιν καταλήγει με έναν παράλογο τρόπο ως κάτι εντελώς μονοδιάστατο. Ένα απλό αντικείμενο πόθου και σεξουαλικής μανίας.

Κι όσο για τον γάτο δικηγόρο του Ράστι, τον Σάντι Στερν που έπαιζε ο Ραούλ Τζούλια; Στη σειρά… δεν υπάρχει καν. Ο ρόλος του έχει μοιραστεί σε άλλους χαρακτήρες, αλλού πετυχημένα κι αλλού όχι. Γενικότερα, είναι λιγότεροι οι χαρακτήρες που ξεπετάγονται από την οθόνη αυτή τη φορά, αν και ομολογώ ότι είναι καλός στο ρόλο του νέου δημόσιου κατήγορου Νίκο Ντέλλα Γκάρντια, ο Ο-Τ Φαγκμπενλέ του Black Widow, παίζοντας τον χαρακτήρα του με έναν τρόπο σχεδόν απόκρυφο, σαν πάντα να κρύβει κάτι ή απλώς σα να είναι εξωγήινος που δυσκολεύεται να κρατήσει την ανθρώπινη μορφή του. Είναι καλός! Το ίδιο κι ο Πίτερ Σάρσγκαρντ ως Τόμι Μόλτο, βασικός αντίπαλος του Ράστι. Ο Σάρσγκαρντ παίζει πολύ καλά την νεκρικά εμμονική οργή κι ο χαρακτήρας του λειτουργεί όπως τον απεικονίζει εδώ.

Σε γενικές πάντως γραμμές, οι τόνοι είναι υπερβολικά πεσμένοι για μια ιστορία της οποίας οι χαρακτήρες έχουν ονόματα όπως Τόμι Μόλτο, Κάρολιν Πολέμους και Ράστι Σάμπιτς, νομίζω αυτό είναι σαφές.

Ωστόσο η μεγάλη επιτυχία του σόου είχε ως αποτέλεσμα να ανανεωθεί για 2η σεζόν από την Apple. Με δεδομένο πως η σεζόν αυτή διασκεύασε μια ολοκληρωμένη ιστορία, τι μπορεί να έχουμε να δούμε παρακάτω;

Το Presumed Innocent ήταν το πρώτο βιβλίο του Τάροου, και 3 χρόνια μετά στο δεύτερό του, The Burden of Proof, ακολούθησε τον Σάντι Στερν σε μια έρευνα γύρω από τον γάμο του και τον θάνατο της γυναίκας του. Το πρόβλημα φυσικά εδώ είναι ότι ο Σάντι Στερν δεν υπάρχει στη σειρά.

Το 2010, ο Τάροου έγραψε το Innocent, όσο πιο κοντά σε απευθείας σίκουελ έχει λάβει ως σήμερα η αρχική ιστορία, όπου ακολουθούσε τον Ράστι και τον Τόμι Μόλτο στην ανταγωνιστική τους σχέση 20 χρόνια μετά. Το πρόβλημα εδώ; Ο Πίτερ Σάρσγκαρντ μόλις δήλωσε πως δεν ενδιαφέρεται να επιστρέψει για δεύτερη σεζόν, καθώς θεωρεί πως η ιστορία ολοκληρώθηκε και θέλει να αναζητά διαφορετικά πράγματα αντί να κάνει σίκουελ.

Άρα; Μια οδός είναι η καθαρή ανθολογία. Μια εντελώς διαφορετική δικαστική ιστορία υπό τον ίδιο ευρύτερο τίτλο. Έχει ξαναγίνει. Μια άλλη οδός; Το να συμβεί μεν κάτι τέτοιο, αλλά με μικρούς ή μεγάλους χαρακτήρες από την πρώτη σεζόν να εμφανίζονται ξανά. Μια νέα υπόθεση του Ράστι Σάμπιτς, για παράδειγμα. Όχι πως έχει απαραίτητα σχέση, αλλά πολλά άλλα βιβλία του Τάροου ακολουθούν διάφορους χαρακτήρες του Presumed Innocent καθώς ανήκουν όλα στο ίδιο ευρύτερο «σύμπαν».

Άρα μπορούμε ίσως να περιμένουμε κάτι τέτοιο, με τον Τζίλενχαλ πολύ πιθανά να επιστρέφει; Θα σήκωνε πολλή επεξήγηση, πολλή τηλεοπτική «διάθεση» και πολύ επιπλέον δράμα κάτι τέτοιο. Βούτυρο στο ψωμί του Ντέιβιντ Κέλι!