ΤΙ ΦΟΒΑΤΑΙ ΤΟΣΟ Ο ΚΟΥΕΝΤΙΝ ΤΑΡΑΝΤΙΝΟ;

«Μου αρέσει που θα αφήσω πίσω μου μια φιλμογραφία 10 ταινιών», έλεγε ο Κουέντιν Ταραντίνο στο Deadline πριν μια δεκαετία. Τότε ήταν στα 8 φιλμ, οπότε στο μυαλό του είχε ακόμα δύο μπροστά του.

«Αν φτάσω στο 10ο, κάνω καλή δουλειά και δεν τα σκατώσω, ε, τότε αυτό ακούγεται σαν ένας καλός τρόπος για να κλείσω την καριέρα μου». Αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο αν κάποια στιγμή βρει κάτι αληθινά καλό τότε να επιστρέψει, αλλά καταλήγει πως «10 και τέλος, και τους αφήνεις να θέλουν κι άλλο – αυτό ακούγεται σωστό».

Το να μυθολογείς και να κάνεις curate τον εαυτό σου σε ένα τόσο υποθετικό στάδιο είναι φυσικά τρελό, και δείχνει μια τεράστια υπαρξιακή αγωνία για το πώς θα τον γράψει η Ιστορία, πολύ περισσότερο για το πώς θα βιώσει τις στιγμές καθώς συμβαίνουν. Πέρα από αυτό, τα βάζεις ούτως ή άλλως με έναν μεγάλο άγνωστο παράγοντα όταν μιλάς για το μέλλον σα να ξεφυλλίζεις ήδη γραμμένες σελίδες – ας πούμε, ο Ταραντίνο μιλούσε πάντα για το πώς θέλει όταν φτάσει 60 να έχει τελειώσει με το σινεμά και να το έχει γυρίσει στα βιβλία.

Τώρα είναι 61. Και η «10η και τελευταία ταινία» του, μόλις ακυρώθηκε, αν πιστέψουμε το ρεπορτάζ.

Αρχικά να ξεκαθαρίσουμε ένα μικρό πράγμα, γιατί καλή η μυθολογία αλλά μη λέμε κι ό,τι θέλουμε: Ο Ταραντίνο έχει ήδη γυρίσει 10 ταινίες. Ήμουν κι εγώ στους 20άρηδες film nerds που φώναζαν στα φόρουμ πως «το Kill Bill είναι ΜΙΑ ταινία ρεεεε» αλλά ας είμαστε σοβαροί. Όπως θα έλεγε κι ο Τζέσι Άιζενμπεργκ αν το Social Network αφορούσε την καριέρα του Ταραντίνο, «αν το Kill Bill ήταν μία ταινία θα το ξέραμε, γιατί θα ήταν μία ταινία». (Συν τοις άλλοις, η δομή, οι διαφορετικοί ρυθμοί των δύο φιλμ, και η ανατριχίλα του cliffhanger του πρώτου φιλμ είναι όλα κομμάτια της φιλμικής αξίας του πρότζεκτ.)

Πάμε παρακάτω λοιπόν, στο προκείμενο. Ο Ταραντίνο έχει αποφασίσει εδώ και καιρό πως η καριέρα του θα τελειώσει πριν τα 60 / στις 10 ταινίες. Δε θα μπορούσε φυσικά το 2014 να έχει ιδέα σε ποια δημιουργική φάση θα είναι η ζωή του μια δεκαετία μετά – στην πράξη, ο άνθρωπος ζει και αναπνέει σινεμά. Γράφει βιβλία, συντηρεί ένα κινηματογραφικό πόντκαστ, και γράφει μια ταινία η οποία διαρκώς μεταλλάσσεται σε άλλες ταινίες γιατί πολύ απλά δεν είναι δυνατόν να κατέβει ξαφνικά ο διακόπτης.

Το The Movie Critic, που εδώ και καιρό είχε ανακοινωθεί ως «η τελευταία ταινία» του Ταραντίνο, θα ήταν εμπνευσμένο από αληθινές εμπειρίες του σκηνοθέτη, ο οποίος είχε δουλέψει σε πορνοπεριοδικό όταν ήταν πιτσιρικάς και θαύμαζε από τότε τον κριτικό κινηματογράφου που έγραφε εκεί – τον δεύτερο κριτικό μάλιστα, ούτε καν τον πρώτο. (Ότι στα ‘70s υπήρχαν περιοδικά πορνό που πλήρωναν δύο κριτικούς κινηματογράφου το αφήνουμε ασχολίαστο.) Ο Ταραντίνο θαύμαζε το πνεύμα και τον κυνισμό του άντρα, ο οποίος πέθανε δυστυχώς πολύ μικρός, πριν τα 40.

Οι φήμες ήταν πολλές γύρω από το πρότζεκτ – θα παίξει στην ταινία ο Τομ Κρουζ; θα έχει τον ρόλο του τίτλου ο Πολ Γουόλτερ Χάουζερ; (ο ίδιος λέει όχι) γιατί έκανε μίτινγκ ο Ταραντίνο με την Ολίβια Γουάιλντ;– αλλά αυτό που ξέραμε είναι ότι σχεδόν σίγουρα θα έπαιζε ο Μπραντ Πιτ. Καθώς το πρότζεκτ άρχισε να εξελίσσεται, προέκυψε πως ο Πιτ θα έπαιζε μάλλον τον Κλιφ Μπουθ, τον ήρωά του από το (υπέροχο) Κάποτε στο Χόλιγουντ, άρα το The Movie Critic θα ήταν spin-off εκείνης της ταινίας.

Και για να γίνουν όλα ακόμα πιο περίπλοκα, σύμφωνα με τα ρεπορτάζ ο Ταραντίνο σκεφτόταν να επεκτείνει αυτό τον εσωτερικό διάλογο των ταινιών του, μετατρέποντας αυτή την τελευταία του σε κάποιου είδους αποχαιρετιστήριο πάρτυ για όλο το κινηματογραφικό του σύμπαν: Θα υπήρχαν σκηνές ταινιών μες στην ταινία, με διάφορους εμβληματικούς ήρωες της φιλμογραφίας του να επιστρέφουν.

Πού καταλήγουν όλα αυτά; Προς το παρόν, πουθενά.

Το The Movie Critic, σύμφωνα πάλι με το Deadline, δεν είναι πια η τελευταία ταινία του Ταραντίνο. Για την ακρίβεια, φαίνεται πως έχει εγκαταλειφθεί ως πρότζεκτ. Ο Ταραντίνο, απλώς, «άλλαξε γνώμη».

Τώρα, αυτά γίνονται φυσικά σε μια δημιουργική διαδικασία. Ξεκινάς ένα πρότζεκτ, αλλάζουν πολλά πράγματα σε αυτό, ενθουσιάζεσαι στην πορεία με κάτι άλλο. Έχει συμβεί αμέτρητες φορές. Κι ο ίδιος ο Ταραντίνο έχει μια πλειάδα πρότζεκτ που είχε αναφέρει κατά καιρούς πως θα ήθελε να αναλάβει αλλά τελικά εγκατέλειψε: ένα «ακατάλληλο» Star Trek, μια συνάντηση του Τζάνγκο με τον Ζορό, και φυσικά τη συνέχεια του Kill Bill.

Όμως ίσως κάπου πίσω από όλα αυτά, τα πράγματα περιπλέκει ακόμα περισσότερο αυτό το τεχνητό όριο που ο ίδιος έχει επιβάλλει στον εαυτό του. Αυτή η ιδέα του «10 και τέλος, τους αφήνουμε να θέλουν περισσότερα».

Κουέντιν, έχουμε ένα μυστικό να σου πούμε: Πάντα θα θέλουμε περισσότερα.

Δεν υπάρχει σύμπαν στο οποίο ο Ταραντίνο ετοιμάζει νέα ταινία και δεν είναι τεράστιο event. Που δεν θέλουν να δουλέψουν μαζί του οι μεγαλύτεροι σταρ, που δεν τρέχουν οι Κάννες να τον κλείσουν για παγκόσμια πρεμιέρα, που δεν είναι αυτόματο «ναι» κάθε πιθανό κειμενικό pitch που κάνουμε οι πάντες στα αφεντικά μας σε όλα τα σάιτ που δουλεύουμε.

Και το legacy; Μα, αμφισβητείται αυτό; Χρειάστηκε να βάλει τεχνητό όριο στον εαυτό του ο Κιούμπρικ; Εκπλήσσεται κανείς που ο Χαγιάο Μιγαζάκι ακυρώνει διαρκώς τη συνταξιοδότησή του γιατί έχει πάντα «μια ακόμα ιδέα»; Μειώθηκε το μέγεθος του Γκοντάρ, του οποίου οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν δει πάνω από τη μισή του φιλμογραφία; Αγχώνεται ο Κλιντ Ίστγουντ που στα 92 του συνεχίζει να βγάζει συναρπαστικές, οριακά πειραματικές ταινίες ανά ένα ή δύο χρόνια; Και πώς θα ήταν άραγε η καριέρα και η όλη συζήτηση γύρω από τον Μάρτιν Σκορσέζε δίχως αυτή τη συνταρακτική late era περίοδο της φιλμογραφίας του με αυτά τα τιτάνια, ενδοσκοπικά αριστουργήματα;

Φυσικά κάθε άνθρωπος λειτουργεί και σκέφτεται διαφορετικά, απλώς αυτή η τεχνητή γραμμή που έχει βάλει στον εαυτό του πριν από καιρό ο Ταραντίνο, είναι ακατανόητη. Ή μήπως είναι κατανοητή;

Ο Ταραντίνο αγχώνεται, πιθανώς επειδή το πρωτογενές υλικό από το οποίο αντλεί θεωρείται διαχρονικά lowbrow, θεωρείται «φτηνό». Θεωρείται pulp fiction, πώς το λένε. Μεγάλωσε βλέποντας φτηνές ιταλικές περιπέτειες, σκονισμένες τηλεοπτικές σειρές των ‘50s και πολλαπλά σίκουελ ασιατικών ταινιών που νοίκιαζες μόνο στα πιο αφοσιωμένα στο καλτ βιντεάδικα. Έχει περάσει όλη του τη ζωή φέρνοντας στο προσκήνιο παραμελημένους ήρωες του παρελθόντος και μιλώντας με πάθος για πράγματα άγνωστα στο ευρύ κοινό, συχνά ξεχασμένα από την Ιστορία.

Έχει το άγχος πως αν δεν φροντίσει σε τέτοιο απόλυτο βαθμό το έργο και τη μυθολογία του, θα ξεχαστεί. Είναι σα να πιστεύει πως είναι ο ίδιος υπεύθυνος για την διάσωση του έργου του, πριν ακόμα αυτό χρειαστεί – σα να κοιτάζει τον εαυτό του από το μέλλον.

Αυτό το άγχος, νομίζω, φαίνεται και στο σινεμά του. Η ποπ έκσταση του Kill Bill δεν υπάρχει στα αρκετά πιο μπουκωμένα και λιγότερο κινητικά φιλμ που ακολούθησαν. Για την ακρίβεια, το σημείο καμπής ήταν το Death Proof, τότε που μαζί με τον Ρόμπερτ Ροντρίγκεζ γύρισαν αυτό το ερωτικό γράμμα στα grindhouse σινεμά της εφηβείας τους. Εκείνη η ταινία δεν αγαπήθηκε από την κριτική κι από το εστέτ κομμάτι της βιομηχανίας όσο οι προηγούμενες κι ο Ταραντίνο μάλλον ταρακουνήθηκε.

Ήταν ένα διάστημα, από το Kill Bill, στο Sin City (του Ροντρίγκεζ, στο οποίο ο Ταραντίνο σκηνοθέτησε ένα κομμάτι), στο Grindhouse, που φαινόταν πως ο Ταραντίνο απολάμβανε να γέρνει όλο και περισσότερο προς τα pulp ένστικτα και γούστα του. Αλλά ξαφνικά ήρθε μια απόλυτη στροφή. «Το Death Proof πρέπει να είναι η χειρότερη ταινία που έχω κάνει. Και για μια “αριστερόχειρη” ταινία, δεν ήταν και κακή, σωστά; Οπότε αν αυτό είναι το χειρότερο που κάνω ποτέ, είμαι καλά», λέει το 2012 σε ένα roundtable του Hollywood Reporter.

Αυτή η πρώτη φράση διαβάζεται και με διπλή σημασία κιόλας. «Το Death Proof πρέπει να είναι η χειρότερη ταινία που έχω κάνει», σωστά; Σαν μια διαταγή, σαν ανάγκη. Βγαίνοντας από αυτή την pulp παρένθεση της καριέρας του, ο Ταραντίνο περνάει στο σαφές δεύτερο act, που περιλαμβάνει ταινίες αρκετά παρόμοιες δομικά και στιλιστικά, που διαδραματίζονται πλέον ξεκάθαρα στο παρελθόν, και έχουν λίγο-πολύ όλες τους κάτι να κάνουν με μια εκδίκηση απέναντι σε τραγωδίες της Ιστορίας μέσα από τη δύναμη του σινεμά. Η gory εκτέλεση του Χίτλερ, ο υπερηρωικός θρίαμβος του σκλάβου Τζάνγκο, το ονειρικό happy end της Σάρον Τέιτ… Μέσα από το σινεμά του, ο Ταραντίνο ήδη διορθώνει την Ιστορία.

Και τώρα έχει φτάσει στη γραμμή τερματισμού που ο ίδιος κάποτε σχεδίασε. Με το μάτι. Στο περίπου. Όταν ακόμα βρισκόταν χιλιόμετρα πιο πίσω. Τι θα κάνει τώρα;