Η ΠΙΟ ΑΚΡΑΙΑ ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΤΗΣ ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗΣ ΣΕΖΟΝ ΜΟΛΙΣ ΕΓΙΝΕ ΣΕ ΜΙΑ ΣΕΙΡΑ ΠΟΥ ΔΕ ΒΛΕΠΕΙ ΚΑΝΕΙΣ

Ο Τζον Σούγκαρ είναι ένα ντετέκτιβ, από αυτούς τους μοναχικούς, τους παλαιάς κοπής, από αυτούς που βλέπαμε στα ασπρόμαυρα νουάρ των ‘40s και των ‘50s. Ζει μοναχικά, νιώθει καταραμένος, αποκομμένος από τον υπόλοιπο κόσμο. Η αφήγησή του είναι γεμάτη φράσεις που θα μπορούσαν να έχουν βγει από το στόμα του Φίλιπ Μάρλοου. Το υγρό βλέμμα του, η κορμοστασιά του, φανερώνουν έναν άνθρωπο σκληρό, αμετακίνητο από τα πιστεύω του, αλλά και παγιδευμένο από τις υπαρξιακές του φοβίες.

Ο Σούγκαρ τα ξέρει όλα αυτά, μάλιστα. Αυτοί είναι οι ήρωές του. Διαβάζει μανιωδώς Sight & Sound και Cahiers du Cinema, τα δύο σπουδαιότερα κινηματογραφικά περιοδικά του κόσμου. Στην αφήγηση διαρκώς παρεμβάλλονται κλιπάκια από ασπρόμαυρα νουάρ τα οποία ο Σούγκαρ αναφέρει στους μονολόγους του. Είναι σα να αναρωτιέται σε κάθε διασταύρωση που συναντά, «τι θα έκανε τώρα ο Σαμ Σπέιντ;».

Αυτή όμως η υπόθεση είναι διαφορετική για τον Σούγκαρ, τον οποίο υποδύεται ο Κόλιν Φάρελ με εντυπωσιακή αφοσίωση πάνω στη σωματικότητα και την εκφραστικότητα ενός παλιομοδίτικου ιδιωτικού ντετέκτιβ, χωρίς όμως ποτέ να νιώθεις πως μιμείται κάτι ή κλέβει μορφασμούς από τα σύμβολα του είδους. Είναι απολύτως αυτός – παίζει σαν αουτσάιντερ, γονατισμένο αλλά ποτέ νικημένο, ευαίσθητο αλλά που φαίνεται πως έχει ένα διακόπτη που αν τον γυρίσει up to 11 τότε θα έχουν όλοι άσχημα ξεμπερδέματα.

Όλος του ο μονόλογος περιστρέφεται διαρκώς γύρω από ζητήματα ηθικής, καλοσύνης και συμπεριφοράς. «Δε θέλω να σου κάνω κακό», λέει σε διάφορες περιστάσεις, μοιάζοντας να θέλει να κρύψει κάποια πληγή, κάποια μεγάλη ενοχή κι από τον ίδιο τον εαυτό του. Ίσως είναι πιο δύσκολο αυτή τη φορά όμως. Γιατί χάρη στη νέα υπόθεση που αναλαμβάνει, θα απομονωθεί από τους πάντες – ακόμα και από τους ανθρώπους για τους οποίους δουλεύει.

Στο ξεκίνημα της μίνι σειράς, που στριμάρει στο Apple TV+, ο θρυλικός παραγωγός Τζόναθαν Σίγκελ (Τζέιμς Κρόμγουελ, πάντα υπέροχο να τον έχουμε στις οθόνες μας) προσλαμβάνει τον Σούγκαρ για να βρει την εγγονή του Ολίβια, μια νεαρή κοπέλα μεγαλωμένη μες στο προνόμια η οποία όμως είχε αρχίσει να έρχεται σε κόντρα με το σύστημα που την γαλούχησε. Ο Σούγκαρ έρχεται σε επαφή με τα μέλη τη μεγάλης οικογένειας, με εχθρούς και συνεργάτες των Σίγκελ αναζητώντας την αλήθεια για την Ολίβια, που πολλοί από το περιβάλλον του Σίγκελ πιστεύουν πως απλά το έσκασε για λίγο, πως απλά «είναι η Ολίβια».

Το ότι αναλαμβάνει την υπόθεση δεν κάθεται καλά με την χειρίστρια του Σούγκαρ, τη Ρούμπι (Κέρμπι), η οποία επιμένει πως όλες οι υποθέσεις πρέπει να ακολουθούν την σωστή διαδικασία πριν ανατεθούν, ώστε να μη μένει η ίδια έξω από τη λούπα – αλλά κι επίσης πως ο Σούγκαρ αφήνει τον εαυτό του να εμπλέκεται συναισθηματικά με κάποιες υποθέσεις, κάτι που αποτελεί μεγάλο ρίσκο για όλους. Και πράγματι, ο Σούγκαρ εμπλέκεται συναισθηματικά και με αυτή την υπόθεση, τόσο επειδή η Ολίβια του θυμίζει ένα πρόσωπο από τη δική του ζωή, αλλά και επειδή έρχεται κοντά με την Μέλανι (της αγαπημένης Έιμι Ράιαν του Gone Baby Gone και του Wire), μια πρώην μουσικό που είναι και μητριά της Ολίβια.

Κάθε βήμα της έρευνας του Σούγκαρ προσομοιάζει τα παλιομοδίτικα νουάρ που του αρέσουν κι η σειρά είναι ακραία αφοσιωμένη σε αυτή την αναπαράσταση, σε επίπεδο ρυθμού, εικονογραφίας, mood, πλοκής, χαρακτήρων. Τα πάντα μοιάζουν σα να βγήκαν από μια ιστορία του 1947, με τη σημαντική διαφορά πως το Sugar διαδραματίζεται αναμφίβολα στο σήμερα, αλλά με έναν τρόπο συναρπαστικό. Οι σκέψεις της Ολίβια που εμπλουτίζουν την αφήγηση και περιπλέκουν την κατάσταση, δεν προέρχεται από κάποιο ημερολόγιο που θα έβρισκε ο ντετέκτιβ σε ένα παλιό νουάρ, αλλά τώρα βρίσκονται στο iPad του Τζον Σούγκαρ, όπου απλώς μπαίνει στο instagram και παρακολουθεί τα stories της Ολίβια.

Η αναζήτηση για κάποια παλιά υπόθεση που ίσως εμπλέκεται με αυτήν, δεν γίνεται σε παλιά σκονισμένα αρχεία με μεγάλους φακέλους και σκοροφαγωμένα χαρτιά, αλλά με ένα google search που δίνει πρώτο αποτέλεσμα το σάιτ POPSUGAR. Ακόμα και κάποιοι νεολογισμοί που γλιστρούν μες στους διαλόγους και τους μονολόγους: όταν ο Σούγκαρ βλέπει μια παλιά φωτογραφία της μητέρας της Ολίβια, μονολογεί πως «she was a great actor», κάτι που συμβαδίζει με την τρέχουσα επικράτηση περιγραφικών δίχως να φαίνεται το φύλο (female actor αντί για actress, όπως θα λέγαμε «μια σκηνοθέτης» αντί για «σκηνοθέτις», ας πούμε).

Όλα αυτά τα εντελώς μοντέρνα στοιχεία βρίσκουν το φυσικό χώρο τους μες στην ιστορία δίχως ποτέ να τραβούν την προσοχή ή να μοιάζουν εκτός τόπου, μια δύσκολη αποστολή για τον σεναριογράφο Μαρκ Προτόσεβιτς (Το Κελί, Thor) αλλά και για τον βασικό σκηνοθέτη της σειράς, Φερνάντο Μεϊρέλες (Ο Επίμονος Κηπουρός, Η Πόλη του Θεού), που πρόσφατα τον συζητάγαμε και για ένα καταπληκτικό επεισόδιο που σκηνοθέτησε στο Sympathizer του Παρκ Τσαν-γουκ.

Ο Μεϊρέλες προσδίδει μια σχεδόν υγρή κίνηση στην κάμερα, αναζητά οπτικά μοτίβα στην εικόνα και στήνει συνεχώς πλάγια κάδρα. Σε συνδυασμό με την έντονη αναφορική διάθεση του κειμένου και την παράθεση από κλιπς (σα να ήταν στιγμιαίες αναμνήσεις) ανάμεσα στη δράση, το αποτέλεσμα είναι έντονης ονειρικής υφής. Σαν το νουάρ που γεννήθηκε μες στο μυαλό σου επειδή είδες το Kiss Me Deadly πριν πέσεις για ύπνο.

ΜΙΑ ΑΚΡΑΙΑ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΣΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΙΣΟ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

O Μεϊρέλες κι ο Προτόσεβιτς με πολλή φροντίδα και αφοσίωση χτίζουν μια ιστορία νουάρ που έχει όλα τα φόντα για να παίξει ακολουθώντας απόλυτα τους κανόνες του είδους – αν δεν υπήρχε τίποτα το αντισυμβατικό εδώ, το Sugar θα ήταν και πάλι ένα ικανότατο κομμάτι genre. Όμως εν τέλει δεν είναι τυχαία η διαρκής ματιά που ρίχνει η σειρά στον εαυτό της ως κατασκευή. Για να το πούμε με όρους Deadpool, ο Τζον Σούγκαρ είναι ένας νουάρ ντετέκτιβ που ξέρει πως είναι ένας ντετέκτιβ σε νουάρ. Και το Sugar έχει απόλυτη συναίσθηση της θέσης του μες στο σύμπαν αυτών των ιστοριών – είναι σαν τα πάντα εδώ να είναι αντικείμενο μίμησης, παρατήρησης.

[ΠΡΟΣΟΧΗ: Στο υπόλοιπο κομμάτι του κειμένου ακολουθεί ένα τεράστιο spoiler από το 2ο μισό της σειράς – διαβάστε μόνο αν είστε στο 7ο επεισόδιο.]

Στο τέλος του 6ου επεισοδίου μαθαίνουμε την αλήθεια για τον Τζον Σούγκαρ, αυτή την οποία υπονοεί από την αρχή της σειράς. Ποιο είναι δηλαδή αυτό το τεράστιο μυστικό που κρύβει, και το οποίο εξηγεί τόσο τις φλασιές τεράστιας δύναμης που έχει, το γεγονός πως σε σημεία τον βλέπουμε να δυσκολεύεται να κρατήσει τα νεύρα του και τα χέρια του υπό έλεγχο, αλλά και το ρόλο που παίζουν τα παλιά νουάρ και τα κινηματογραφικά περιοδικά στον τρόπο με τον οποίο χτίζει την περσόνα του και αντιλαμβάνεται τελικά τον κόσμο. Ο Τζον Σούγκαρ λοιπόν –και, πραγματικά, τελευταία ευκαιρία, φύγετε, μην διαβάσετε παρακάτω– δεν είναι ένας από εμάς, είναι από άλλο πλανήτη. Στο τέλος του 6ου επεισοδίου αφήνεται στιγμιαία και κοιτάζεται στον καθρέφτη όπως στα αλήθεια είναι η μορφή του. Και το χρώμα του!

Είναι ένα είδος αποκάλυψης που σε ένα πρώτο επίπεδο σοκάρει, τοποθετώντας την ιστορία σε ένα ριζικά διαφορετικό genre με άλλους κανόνες και ευαισθησίες. Όμως στην πραγματικότητα, κι αυτό είναι προς τιμήν των ανθρώπων που λένε αυτή την ιστορία, δεν αισθάνεσαι πως υπάρχει και τόσο τεράστια διαφορά εν τέλει. Κι εδώ παίζει μεγάλο ρόλο το πού τοποθετείται αυτή η αποκάλυψη, και τι αφηγηματικό ρόλο κρατά.

«Η αποκάλυψη ήταν στο πρώτο επεισόδιο όταν το διάβασα», λέει ο Κόλιν Φάρελ στο indiewire, ο οποίος εκτός από πρωταγωνιστής ανέλαβε και χρέη παραγωγού. «Αποφασίσαμε πως το δράμα πρέπει να είναι αρκετά δυνατό για να σταθεί μόνο του, και μετά να εξηγήσουμε τα πράγματα μετά». Κοινώς, ο άνθρωπος λέει αυτό που εν τέλει αποφάσισε κι ο Προτόσεβιτς: Πρέπει να πάρουμε το χρόνο μας να πειστούμε πως αυτό που βλέπουμε έχει αξία και βάρος από μόνο του σαν ιστορία, και μετά αρχίζουμε να ξεφλουδίζουμε.

Τι είναι αυτό όμως που κάνει αυτή η αποκάλυψη, πέρα από το να μας δώσει μια αγνή WTF τηλεοπτική στιγμή, από αυτές που σπάνια παίρνουμε πια; Μετατρέπει τον Σούγκαρ σε έναν βαθιά θλιμμένο ήρωα, μιας φυλής που βρίσκεται στον πλανήτη για παρατήρηση. Αλλά που μέσα από την παρατήρηση (είτε αυτό σημαίνει ανθρώπινη παρατήρηση, είτε σημαίνει το καταβρόχθισμα παλιών νουάρ και κινηματογραφικών Βίβλων) ο ίδιος αποκτά ένα επίπεδο ενσυναίσθησης που αφήνεται να εννοηθεί πως θεωρείται ως κάτι το αρνητικό.

Ως στιβαρό, τυπικό νουάρ, το Sugar λέει την ιστορία μιας κάποιας ανθρώπινης τραγωδίας, ενός σκοτεινού πλέγματος ένοχων μυστικών και ηθικών αποτυχιών. Αυτά τα νουάρ πάντα θέλουν να αποτελούν σπουδές πάνω στην ανθρώπινη κατάσταση. Σε στιγμές προσωπικής αδυναμίας και ενοχής, αλλά και στην παράλυση του ατόμου μπροστά σε κατασκευάσματα απόλυτης διαφθοράς – οικογενειακής, συστημικής, πολιτικής, και τελικά προσωπικής. Τι μαθαίνει λοιπόν ένας εξωγήινος μελετώντας την ανθρωπότητα μέσα από τα νουάρ; Σε ποιες σκοτεινές γωνίες, σε ποια βρεγμένα σοκάκια, σε ποια παραμελημένα γραφεία, πάνω από ποια μισοτελειωμένα μπουκάλια ουίσκι θα μπορέσει να εντοπίσει την ανθρωπιά και την ελπίδα;

Ο Τζον Σούγκαρ δεν είναι άνθρωπος, αλλά ο τρόπος με τον οποίο αφήνει το συναίσθημα να τον οδηγεί, η ξεροκεφαλιά και η ειλικρίνεια με την οποία αφοσιώνεται στις αναζητήσεις του (κυριολεκτικές και υπαρξιακές), τον κάνει αληθινά ανθρώπινο. Το βρήκε στις ταινίες.