ΤΑ 100 ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΑ ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΞΕΧΩΡΙΣΑΜΕ ΤΟ 2023

Μυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα, αλλά και δοκίμια, βιογραφίες, και έρευνες. Αυτές είναι οι 100 επιλογές του Magazine από την πολυσχιδή -μυθοπλαστική και non fiction- εκδοτική παραγωγή της χρονιάς. Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος τις παραθέτουμε με αλφαβητική, και όχι αξιολογική σειρά. 

«Αν μετά από 40 σελίδες δεν έχει γίνει καμία σύνδεση, κλείσ’ το και πιάσε άλλο βιβλίο, η ζωή είναι μικρή», δήλωσε το περασμένο καλοκαίρι στο NEWS 24/7 ο Τζέιμς Γουντ, κριτικός λογοτεχνίας του New Yorker, κατά πολλούς ο εγκυρότερος εν ζωή. Η ερώτησή μας ήταν αν επιτρέπεται να αφήνουμε βιβλία που μας δυσκολεύουν στη μέση, ακόμη και αν αυτά θεωρούνται αριστουργήματα.

Με όλα αυτά κατά νου σας ευχόμαστε -τι άλλο;- καλή ανάγνωση!

ΜΥΘΟΠΛΑΣΙΑ

Πιερ Ασουλίν – «Το Υπερωκεάνιο» (μτφρ. Μαριάνθης Πάσχου, εκδ. Πόλις)

Στη Μασσαλία ετοιμάζεται ετοιμάζεται να αποπλεύσει με τελικό προορισμό την Ιαπωνία το υπερωκεάνιο Ζορζ Φιλιππάρ. Ο Ζακ-Μαρί Μποέρ, ένας βιβλιοπώλης με εξειδίκευση στα σπάνια βιβλία που κυνηγούν οι συλλέκτες, ταξιδεύει μόνος παρατηρώντας τους άλλους, με κριτική διάθεση, με θαυμασμό, με ειρωνεία, καλοπροαίρετα ή και εχθρικά, αν χρειαστεί, αναπτύσσει ορισμένες φιλικές σχέσεις, αλλά δεν αποκαλύπτει σε κανέναν τον λόγο του ταξιδιού του. Είναι Φεβρουάριος του 1932, λίγο πριν ανέλθει στην εξουσία ο Χίτλερ. Γερμανοί επιβάτες προπαγανδίζουν ανοιχτά τον ναζισμό, η ομήγυρη διχάζεται. Διαδίδονται σκοτεινές θεωρίες για το μέλλον του κόσμου, ενώ ορισμένοι επιβάτες ανησυχούν για τις τεχνικές βλάβες που επαναλαμβάνονται…

Φρανθίσκο Άλβαρεθ – «Αυγουστιάτικη βροχή» (μτφρ. Άνχελ Πέρεθ Γκονθάλεθ, Εκδόσεις των Συναδέλφων)

Στις 20 Νοεμβρίου 1936 ένας άνθρωπος πέθανε και ένας μύθος γεννήθηκε: o Μπουεναβεντούρα Ντουρούτι, ο μηχανικός, ο αναρχικός πιστολέρο, ο απαλλοτριωτής τραπεζών, ο χαρισματικός συνδικαλιστής, ο πολιτοφύλακας της αντιφασιστικής Βαρκελώνης. Μισό αιώνα μετά, η γαλλίδα δημοσιογράφος Λιμπερτάδ Καζάλ προσπαθεί να διαλευκάνει το μυστήριο του θανάτου του θρυλικού επαναστάτη σε εκείνη τη Μαδρίτη που ύψωσε το ανάστημά της στον φασισμό. Με οδηγό του την ενδελεχή ιστοριογραφική τεκμηρίωση, ο Φρανθίσκο Άλβαρεθ αναπλάθει αριστοτεχνικά την ατμόσφαιρα της εποχής, αναδεικνύει έξοχα τους πρωταγωνιστές της και ξαναζωντανεύει, κάτω από την όμορφη αυγουστιάτικη βροχή, την εικόνα εκείνης της ελευθεριακής επανάστασης που γεννήθηκε κι έσβησε μαζί με το καλοκαίρι του 1936.

Σέλβα Αλμάδα – «Ο άνεμος που σαρώνει» (μτφρ. Αγγελική Βασιλάκου, εκδ. Κλειδάριθμος)

Ο αιδεσιμότατος Πίρσον κηρύσσει το Ευαγγέλιο στην ύπαιθρο της Αργεντινής μαζί με την έφηβη κόρη του, όταν χαλάει το αμάξι του. Αυτή η ενέργεια του Θεού -ή η μοίρα- τους οδηγεί στο σπίτι ενός ηλικιωμένου μηχανικού και ενός νεαρού αγοριού. Όσο προχωράει η μέρα, η περιέργεια και το μυστήριο μετατρέπονται σε απρόσμενη οικειότητα που αναπτύσσεται ανάμεσα στους τέσσερις. Η βροχή έρχεται σαν ένας τεράστιος στρατός που περπατάει πάνω στα δέντρα, μουγκρίζοντας κυριευμένη από την ανεξέλεγκτη μαγεία της βίας σ’ αυτό το στατικό road movie, για να ξεπλύνει την ψυχή του τόπου, τα συναισθήματα των ανθρώπων, τους φόβους και τις φιλοδοξίες τους και, εν μέσω αυτής της κοσμικά ενορχηστρωμένης βουής, να τους οδηγήσει στη γαλήνη και στην ελευθερία. Το αριστοτεχνικά δομημένο ντεμπούτο της συγγραφέως από την Αργεντινή που δίπλα στο όνομα της γίνονται συχνά αναφορές σε μεγαθήρια όπως ο Ουίλιαμ Φόκνερ και η Κάρσον Μακ Κάλερς.

Αντρέα Αμπρέου – «Η κοιλιά του γαϊδάρου» (μτφρ. Ασπασία Καμπύλη, εκδ. Carnivora)

Είναι καλοκαίρι του 2005, εποχή των τηλεοπτικών σίριαλ και της γέννησης του Ίντερνετ, εποχή που οι κούκλες Μπάρμπι οδηγούν στην ανακάλυψη της σεξουαλικότητας. Η δεκάχρονη πρωταγωνίστρια ονομάζεται Shit, παρατσούκλι που της έχει δώσει η κολλητή της, η Ισόρα, η αδιαμφισβήτητη αρχηγός της μικρής παρέας. Το σεξουαλικό ξύπνημα της Ισόρα προκαλεί πόνο και αμηχανία στη Shit, που νιώθει να ξεμένει, προδομένη, πίσω. «Απογυμνωμένο από κάθε σεμνοτυφία το μυθιστόρημα της Αμπρέου εξερευνά τους μηχανισμούς αλλαγής του γυναικείου σώματος με μια ολοζώντανη, απροκάλυπτη διήγηση που συχνά θα σας ξεβολέψει» λέει η Le Monde και το αγγλικό περιοδικό Granta περιέλαβε την 28χρονη σήμερα συγγραφέα στη λίστα των 25 καλύτερων ισπανόφωνων συγγραφέων κάτω των 35.

Φερνάντο Αραμπούρου – «Τα πετροχελίδονα» (μτφρ. Τιτίνα Σπερελάκη, εκδ. Πατάκη)

Επτά χρόνια μετά την «Πατρίδα» (εκδ. Πατάκη, 2018), βιβλίο που θεωρείται ήδη ένα από τα σηµαντικότερα ισπανόφωνα βιβλία της εποχής µας, ο Αραμπούρου επιλέγει για πρωταγωνιστή του ένα καθηγητή γυμνασίου που είναι οργισμένος με τον κόσμο και αποφασίζει να βάλει τέλος στη ζωή του σε έναν χρόνο. Μέχρι τότε κάθε βράδυ θα γράφει, στο διαμέρισμα που μοιράζεται με τη σκυλίτσα του την Πέπα και με μία βιβλιοθήκη την οποία σταδιακά ξεφορτώνεται, ένα προσωπικό χρονικό, σκληρό και καυστικό, δοσμένο όμως με στωικότητα, πηγαίο χιούμορ και αναπάντεχη τρυφερότητα. Γράφοντας, επιδιώκει να αιτιολογήσει τη ριζοσπαστική απόφασή του, να φανερώσει ακόμα και το τελευταίο μόριο της ιδιωτικής του ζωής, να αφηγηθεί το παρελθόν του και τις πολλές καθημερινές ιστορίες μιας Ισπανίας σε πολιτικό αναβρασμό.

Ρόυ Γιάκομπσεν – «Λευκός ωκεανός – Η τετραλογία της Μπάρου (Δεύτερο βιβλίο)» (μτφρ. Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη, εκδ. Εστία)

Η Νορβηγία βρίσκεται υπό ναζιστική κατοχή. Όταν στο νησί Μπαρόυ αρχίζουν να ξεβράζονται πτώματα με στρατιωτικές στολές, η Ίνγκρι δεν μπορεί να φανταστεί ότι σ’ αυτόν τον απομονωμένο τόπο πρόκειται να βιώσει έναν έντονο έρωτα. Ούτε μπορεί να ξέρει ότι -προστατεύοντας τον εραστή της από τους Γερμανούς και τους Νορβηγούς συνεργάτες τους- θα ζήσει στο πετσί της την ίδια την ιστορία της χώρας της. Ούτε ότι, μέσα από τα δεινά του πολέμου, ανάμεσα σε πρόσφυγες που προσπαθούν να ξεφύγουν από την πείνα και την καμένη γη της βόρειας Νορβηγίας, θα της δοθεί ένα δώρο που η αξία του είναι πέρα από κάθε μέτρο. Tο δεύτερο μέρος της τετραλογίας με την οποίο ο Γιάκομπσεν σκιαγραφεί την ιστορία της Νορβηγίας μέσα από τη ζωή της Ίνγκρι Μπαρόυ. Το πρώτο μέρος, «Οι Αφανείς», ήταν υποψήφιο για το Διεθνές Βραβείο Man Booker 2017, και κυκλοφορεί επίσης από τις εκδόσεις της Εστίας.

Ρομαίν Γκαρύ – «Οι ρίζες του ουρανού» (μτφρ. Ευγενία Γραμματικοπούλου, εκδ. Οκτάνα)

Ο Μορέλ, πρώην αντιστασιακός εκτοπισμένος στα ναζιστικά στρατόπεδα, συνεχίζει τον αγώνα ενάντια στη βαρβαρότητα υπερασπιζόμενος τους ελέφαντες που αφανίζονται ανελέητα από αποικιοκράτες, ιθαγενείς και αυτονομιστές. Μέσα από ένα οδοιπορικό στη Μαύρη Αφρική στο κατώφλι της απο-αποικιοποίησης, ο μοναχικός Μορέλ διασταυρώνεται με τυχοδιώκτες, παράσιτα, οπορτουνιστές, λιποτάκτες, γραφειοκράτες αλλά και μάγους, ιερείς, φυσιοδίφες, ιδεαλιστές, ερημίτες. Και μία νεαρή Βερολινέζα. Με αυτό το βιβλίο ο Γκαρά κέρδισε το βραβείο Goncourt το 1956.

Ντέιμον Γκάλγκουτ – «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ, εκδ. Διόπτρα) 

Το 1912 το ατμόπλοιο Μπέρμιγχαμ προσεγγίζει τις ακτές της Ινδίας. Στο πλοίο επιβαίνει ένας φημισμένος Βρετανός συγγραφέας. Καθώς στέκεται στο κατάστρωμα, η υπόσχεση ενός παράξενου, διαφορετικού μέλλοντος αρχίζει να παίρνει υπόσταση μπροστά στα μάτια του. Και οι σπόροι μιας καινούριας ιστορίας αρχίζουν να συγκεντρώνονται σε κάποιο σημείο του μυαλού του. Για να δημοσιεύσει ο Ε. Μ. Φόρστερ το αριστουργηματικό «Πέρασμα στην Ινδία» θα χρειαστούν άλλα δώδεκα χρόνια κατά τη διάρκεια των οποίων θα καταλάβει βαθιά τον εαυτό του και την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης φύσης. Ο βραβευμένος με Booker συγγραφέας, υπογράφει ένα βιβλίο-φόρο τιμής στον Ε.Μ. Φόρστερ, έναν από τους μεγαλύτερους συγγραφείς του 20ού αιώνα.

Γουίλιαμ Γκόλντινγκ – «Σε απόσταση αναπνοής» (μτφρ. Μιχάλης Μακρόπουλος, εκδ. Διόπτρα)

Μετά το βραβευμένο με Booker «Μύησις Ταξιδευτού», έρχεται το δεύτερο βιβλίο της τριλογίας «Ως τα Πέρατα της Γης» του νομπελίστα συγγραφέα. Το συναρπαστικό ταξίδι ενηλικίωσης του Έντμουντ Τάλμποτ συνεχίζεται. Οι ήρωες βρίσκονται μεσοπέλαγα, καθώς το πλοίο τους ταξιδεύει προς την Αυστραλία. Σε μια σουρεαλιστική συγκυρία, συναντούν απρόσμενα ένα ακόμα πλοίο και ενώνονται μαζί του. Οι επιβάτες των δύο πλοίων γνωρίζονται, χορεύουν, ερωτεύονται… την ίδια ώρα που στη θάλασσα επικρατεί η αποπνικτική ηρεμία πριν την καταιγίδα.

Γκύντερ Γκρας – «Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» (μτφρ. Τούλα Σιέτη, εκδ. Πατάκη)

Ο Όσκαρ Ματσεράτ, τρόφιμος ψυχιατρείου, ανακαλεί την πολυτάραχη ζωή του που ταυτίζεται με την πορεία της Γερμανίας προς το χάος στο πρώτο μισό του εικοστού αιώνα. Ως παιδί είναι χαρισματικός. Στα τρίτα του γενέθλια, τη μέρα ακριβώς που αποκτά το πρώτο του τύμπανο, αποφασίζει, ως αντίδραση στην απανθρωπιά και στην αθλιότητα του κόσμου, να βάλει οριστικά φρένο στη σωματική του ανάπτυξη πέφτοντας από τις σκάλες και να σταματήσει έτσι να μεγαλώνει. Σχεδόν τριάντα χρονών και έγκλειστος πια, ο νάνος Όσκαρ χρησιμοποιεί το τύμπανό του ως μέσο έκφρασης προκειμένου να ειρωνευτεί τις μεσοαστικές αντιλήψεις της οικογένειάς του και της κοινωνίας, να ανασκαλέψει το οδυνηρό παρελθόν της χιτλερικής περιόδου και να στηλιτεύσει τις φρικαλεότητες του ναζισμού. Το βιβλίο του νομπελίστα προκάλεσε την οργή της Καθολικής Εκκλησίας το 1959 και μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο το 1979.

Γκράχαμ Γκριν – «Ο επίτιμος πρόξενος» (μτφρ. Αχιλλέας Κυριακίδης, εκδ. Πόλις)

Σε μια επαρχιακή πόλη της Αργεντινής, μια αντάρτικη ομάδα σχεδιάζει την απαγωγή του αμερικανού πρεσβευτή. Από λάθος, όμως, στη θέση του συλλαμβάνει τον επίτιμο πρόξενο της Μεγάλης Βρετανίας, Τσάρλι Φόρτναμ. Εξηντάρης, αμετανόητος πότης, παντρεμένος με μια νεαρή πρώην πόρνη, την Κλάρα, η τύχη του οποίου αφήνει τους πάντες αδιάφορους. Μόνο ο νεαρός γιατρός Εδουάρδο Πλαρ, γιος ενός εξόριστου Άγγλου που πέρασε δεκαπέντε χρόνια στη φυλακή πριν δολοφονηθεί, εραστής της Κλάρα, μπλέκεται σχεδόν άθελά του στην προσπάθεια απελευθέρωσης του ομήρου, αντιμετωπίζοντας γραφειοκρατικά εμπόδια, κρατική διαφθορά, διπλωματικές συμπαιγνίες, καθώς και τη συναισθηματική εμπλοκή του με τους απαγωγείς, των οποίων ηγείται ένας πρώην ιερέας. Ο Γκράχαμ Γκρην εκθέτει στους αναγνώστες του την άποψή του για τον κόσμο, τη χωρίς ελπίδα αγάπη, τους φτωχούς, την πίστη στον Θεό και την Επανάσταση, τη θυσία και τη λύτρωση, χωρίς ποτέ να εκπέσει στην ηθικολογία και τον διδακτισμό.

Κόλσον Γουάιτχεντ – «Μανιφέστο απατεώνων» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Ίκαρος) 

Η Νέα Υόρκη βουλιάζει στα σκουπίδια και την εγκληματικότητα. Ο πόλεμος μεταξύ συμμοριών και αστυνομίας μαίνεται άγριος στους δρόμους. Η πόλη οδεύει προς τη χρεοκοπία. Μέσα στον ζόφο της εποχής, ο πρώην μικροαπατεώνας Ρέι Κάρνεϊ προσπαθεί να κρατήσει το προφίλ του χαμηλό και την επιχείρησή του μακριά από μπελάδες. Ο Γουάιτχεντ, βραβευμένος δις με Πούλιτζερ, ολοκληρώνει αριστοτεχνικά την «Τριλογία του Χάρλεμ» με το γλαφυρό πορτρέτο μιας οικογένειας και μιας μητρόπολης στο χείλος του χάους και της καταστροφής. Στις σελίδες του ζωντανεύουν η πολυτάραχη μα ακαταμάχητη δεκαετία του 1970 αλλά και μια Νέα Υόρκη που δονείται επικίνδυνα από διαφθορά, συγκρούσεις και ωμή βία.

Τζον Γουίλιαμς – «Μόνο η νύχτα» (μτφρ.: Ορφέας Απέργης, εκδ. Gutenberg)

Ο εικοσιπεντάχρονος Άρθουρ έχει εγκαταλείψει τις σπουδές και το σπίτι του· ζει σε ξενοδοχείο με επίδομα του πατέρα του, με τον οποίο δεν έχει συχνή επικοινωνία. Τον στοιχειώνει ένα παιδικό τραύμα που τον έχει οδηγήσει στην κατάθλιψη και το ποτό. Η συνάντηση μετά από χρόνια με τον πατέρα του και με μια κοπέλα που γνωρίζει την ίδια μέρα σ’ ένα μπαρ θα σταθούν ικανά να διαχειριστεί το τραύμα του και την εκρηκτική συμπεριφορά του; Το πρώτο μυθιστόρημα του συγγραφέα του «Στόουνερ» Εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1948 και επανεκτιμήθηκε εξήντα χρόνια μετά και προστέθηκε στη λίστα των άλλων μεγάλων έργων του.

Ακουέκε Εμέζι – «Ο θάνατος του Βιβέκ Ότζι» (μτφρ. Βίβιαν Στεργίου, εκδ. Στερέωμα)

Η ιστορία μιας υπερπροστατευτικής μητέρας και ενός απόμακρου πατέρα και η σπαρακτική αφήγηση της προσπάθειας μιας οικογένειας να κατανοήσει τον γιο της ενόσω αυτός μαθαίνει να αναγνωρίζει και να αποδέχεται τον εαυτό του, στο πλαίσιο μιας ασφυκτικά παραδοσιακής νιγηριανής κοινωνίας. Ένα απόγευμα, σε μια πόλη της νοτιοανατολικής Νιγηρίας, μετά από μια μέρα ταραχών στην κεντρική αγορά, μια μητέρα ανοίγει την εξώπορτά της και ανακαλύπτει το άψυχο, γυμνό σώμα του γιου της, τυλιγμένο σε πολύχρωμο ύφασμα, στα πόδια της. Τι οδήγησε στον θάνατο τον εικοσάχρονο Βιβέκ, τον ευγενικό, αινιγματικό, όμορφο και πολυαγαπημένο της γιο;

Ανί Ερνό – «Πάθος» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη, εκδ. Μεταίχμιο) 

Η βραβευμένη με Νόμπελ συγγραφέας αφηγείται την παθιασμένη σχέση που έζησε για κάποιους μήνες με έναν παντρεμένο. Όλη της η ζωή περιστρέφεται γύρω από αυτόν τον ξένο άντρα. Λίγο μετά το τέλος της ιστορίας, θαρρείς και μπορούσε έτσι να την κρατήσει ακόμα λίγο, η Ερνό αποφασίζει να εξιστορήσει την προσμονή, τα τηλεφωνήματα, τις κοινές στιγμές, την εγκατάλειψη. (Το 2023 κυκλοφόρησαν επίσης από το Μεταίχμιο και τα βιβλία «Η ντροπή» και «Η εμμονή», πάντα σε εξαιρετικές μεταφράσεις της Ρίτας Κολαΐτη)

Κλερ Κίγκαν – «Τα τρία φώτα» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) 

Βρισκόμαστε στην ιρλανδική επαρχία. Ένας πατέρας πηγαίνει το μικρό κορίτσι του να ζήσει με κάποιους συγγενείς, στο αγρόκτημά τους∙ η μικρή δεν γνωρίζει πότε, ή ακόμα και αν, θα την ξαναπάρουν πίσω. Στο νέο, προσωρινό της σπιτικό βρίσκει στοργή και ζεστασιά, υπάρχει όμως κάτι που παραμένει ανείπωτο. Ολιγοσέλιδο κομψοτέχνημα από τη συγγραφέα του μπεστ σέλερ «Μικρά πράγματα σαν κι αυτά» (που διαβάζεται back to back με το επίσης φετινό «Πολύ αργά πια»).

Σέχαν Καρουνατίλακα – «Τα εφτά φεγγάρια του Μάαλι Αλμέιντα» (μτφρ. Ρένα Χατχούτ, εκδ. Gutenberg) 

Σρι Λάνκα, 1990. Η χώρα σπαράσσεται από εμφύλιο πόλεμο. Ο Μάαλι Αλμέιντα, πολεμικός φωτογράφος και τζογαδόρος, ξυπνάει και συνειδητοποιεί ότι είναι νεκρός. Η ψυχή του έχει μεταφερθεί στον προθάλαμο του άλλου κόσμου κι εμείς ακούμε τη φωνή του. Του μένουν μόλις επτά νύχτες για να βρει ποιος τον σκότωσε, ενώ η κυβέρνηση αλλά και οι αντάρτες αναζητούν ένα κουτί με φωτογραφίες, αποδείξεις μάλλον για το έγκλημα. Ο Καρουνατίλακα, από τους σημαντικότερους συγγραφείς της Σρι Λάνκα, βραβεύτηκε με Booker το 2022.

Λουίζ Κένεντι – «Υπερβάσεις» (μτφρ. Δέσποινα Δρακάκη, εκδ. Ψυχογιός)

Στη σκιά των Ταραχών, η 24χρονη Κούσλα ζει με την αλκοολική μητέρα της μια ήσυχη ζωή κοντά στο Μπέλφαστ. Την ημέρα διδάσκει σε ένα Καθολικό δημοτικό σχολείο και τα βράδια σερβίρει στην παμπ της οικογένειας. Εκεί συναντά τον Μάικλ Αγκνιού, Προτεστάντη, δικηγόρο, παντρεμένο, με τα διπλάσια χρόνια της, και παρασύρεται στον κόσμο του. Παράλληλα, ο πατέρας ενός μαθητή της, του Ντέιβι, ξυλοκοπείται άγρια, πυροδοτώντας μια αλυσιδωτή αντίδραση γεγονότων που θα απειλήσει όσους και όσα επιθυμεί η Κούσλα να συγκρατήσει και να προστατεύσει. Ντεμπούτο της Χρονιάς στα British Book Awards, μεταξύ πολλών ακόμη διακρίσεων.

Στίβεν Κινγκ – «Κριστίν» (μτφρ. Νέστορας Χούνος, εκδ. Κλειδάριθμος) 

«Το 1983 ο Στιβεν Κινγκ με την αυτοπεποίθηση του συγγραφέα σταρ, οδήγησε πάνω στο κοινό μία δαιμονισμένη Πλίμουθ Φιούρι. Σαράντα χρόνια μετά η ιστορία του παραμένει το ίδιο εφιαλτική» έγραψε πρόσφατα στο Magazine ο Δημήτρης Αναστασόπουλος. «Οι σελίδες ρέουν καθώς ο Κινγκ ορμάει σε ένα πολύπτυχο μυθιστόρημα. Από τη μία το ροκ εν ρολ, η κουλτούρα του αυτοκινήτου, τα φαστ φουντ και τα μοτέλ στις εθνικές οδούς. Από την άλλη τα ήρεμα τακτοποιημένα προάστια που κρύβουν τρομακτικές ιστορίες».

Τζόσουα Κόεν – «Οι Νετανιάχου» (μτφρ. Παναγιώτης Κεχαγιάς, εκδ. Gutenberg)

Στα τέλη της δεκαετίας του 1950 ο Ισραηλινός Μπεν-Σιων Νετανιάχου, ιστορικός με ειδίκευση στην ιστορία της Ιεράς Εξέτασης, δίνει διάλεξη σε αμερικανικό πανεπιστήμιο με σκοπό την πρόσληψή του. Στην επιτροπή αξιολόγησης συμμετέχει και ο Αμερικανοεβραίος καθηγητής Ρούμπεν Μπλουμ. Ο Μπλουμ φιλοξενεί σπίτι του τον Νετανιάχου και την οικογένειά του. Τους χωρίζει ιδεολογικό χάσμα και η συνύπαρξη των δύο οικογενειών θα οδηγήσει σε εξωφρενικές καταστάσεις. Το βραβευμένο με Pulitzer το 2022 μυθιστόρημα είναι σε αληθινά περιστατικά που εκμυστηρεύτηκε o Χάρολντ Μπλουμ, λίγο πριν από τον θάνατό του, στον Τζόσουα Κόεν, και αφορά την οικογένεια του νυν πρωθυπουργού του Ισραήλ.

Χούλιο Κορτάσαρ – «Όλες οι φωτιές η φωτιά» (μτφρ. Αχιλλέας Κυριακίδης, εκδ. Opera)

Αχιλλέας Κυριακίδης: «Πιστεύοντας ότι τα πιο βασικά στοιχεία που διακρίνουν το ρεαλιστικό από το φανταστικό είναι η υπερβολή και το —εκ πρώτης όψεως τουλάχιστον—  παράλογο, δυσκολεύομαι (αν δεν αδυνατώ κιόλας) να βρω συγγραφέα που να τα χειρίζεται τόσο λεπτοτεχνικά, τόσο «αθόρυβα», τόσο κομψά και, κυρίως, τόσο πειστικά. Δεν μπορώ να φανταστώ άλλον συγγραφέα που δε θα προσέβαλλε τη λογική μου μ’ ένα διήγημα όπως το πρώτο αυτής της συλλογής («Ο Αυτοκινητόδρομος του Νότου»), με την εξωφρενική χρονική παράταση μιας κυκλοφοριακής συμφόρησης, η οποία, όμως, εδώ, χάρη στην απαράμιλλη πένα αυτού του μοναδικού (και μοναχικού) στιλίστα, εκβάλλει με θαυμαστή αληθοφάνεια σε μια εξαίσια αλληγορία για τη δημιουργία, την οργάνωση και την ορθονόμηση των ανθρώπινων κοινωνιών».

Τζόζεφ Κόνραντ – «Τύχη» (μτφρ. Μιχάλης Παπαντωνόπουλος, εκδ. Gutenberg) 

Η Φλόρα, ορφανή από μητέρα, μεγαλώνει σε συναισθηματική απομόνωση. Ο πατέρας της, χρεοκοπημένος τραπεζίτης, μπαίνει φυλακή. Ένας καπετάνιος την ερωτεύεται και της προσφέρει την ασφάλεια του γάμου. Οι ατυχίες της δεν σταματούν, αλλά η Φλόρα δεν αφήνει τη ζωή της στην Τύχη και στηρίζεται πλέον στην εσωτερική της δύναμη. Για πρώτη φορά στα ελληνικά το μυθιστόρημα που υπήρξε η μεγαλύτερη εμπορική επιτυχία του Τζόζεφ Κόνραντ. Μια ερωτική ιστορία μέσα από την οποία εμβαθύνει στις σχέσεις εξουσίας, απ’ όπου αναδύονται πάντα επίκαιρα ζητήματα.

Τζόναθαν Κόου – «Μπόρνβιλ: Το διαιρεμένο βασίλειο» (μτφρ. Άλκηστις Τριμπέρη, εκδ. Πόλις)

Στο Μπόρνβιλ λειτουργεί το πιο διάσημο εργοστάσιο σοκολάτας της Αγγλίας. Βρισκόμαστε στο 1945 και για την εντεκάχρονη Μαίρη και την οικογένειά της αυτό το ήρεμο προάστιο του Μπέρμιγχαμ είναι το κέντρο του κόσμου. Η Μαίρη θα ζήσει 75 χρόνια και παρακολουθούμε την πορεία της από τη στέψη της Βασίλισσας Ελισάβετ μέχρι το Brexit και τον κορωνοϊό. «Η συγγραφή του “Μπόρνβιλ” ήταν πολύ απολαυστική και ταυτόχρονα ιδιαίτερα οδυνηρή. Μπορώ με σιγουριά να πω ότι ήταν μια καθαρτική εμπειρία. Με βοήθησε να επεξεργαστώ τη θλίψη και το θυμό που ένιωθα εξαιτίας του θανάτου της μητέρας μου, και να συμφιλιωθώ με ορισμένες από τις αλλαγές που συνέβησαν στη χώρα μου τα τελευταία 75 χρόνια» είπε ο ίδιος ο Κόου στο Magazine. https://www.news247.gr/sunday-edition/tzonathan-kooy-sto-news-24-7-echo-paraitithei-apo-tin-idea-oti-ena-vivlio-mporei-na-allaxei-ton-kosmo.9999024.html

Άντονι Κουίν – «Λονδίνο στις φλόγες» (μτφρ. Όλγα Γκαρτσονίκα, εκδ. Κλειδάριθμος)

Η Βίκι Τρες είναι μια νεαρή, ανερχόμενη αστυνομικός που εμπλέκεται σε ένα σκάνδαλο διαφθοράς στους κόλπους της Αστυνομίας. Η Χάνα Στροντ είναι μια φιλόδοξη, νεαρή ρεπόρτερ που ειδικεύεται στη στηλίτευση των πλούσιων και ισχυρών. Ο Κάλουμ Κόνλαν είναι ένας Ιρλανδός ακαδημαϊκός που κάνει παρέα με τους λάθος ανθρώπους. Κι ο Φρέντι Σελβς είναι ένας επιτυχημένος διευθυντής θεάτρου, βαθιά χωμένος σε ένα προσωπικό και πολιτικό τέλμα. Αυτοί οι τέσσερις άγνωστοι συναντιούνται και ο καθένας τους επηρεάζει βαθιά τη ζωή του άλλου. Ένα μυθιστόρημα για το τέλος της δεκαετίας του 1970 και το τέλος μιας εποχής σε μια διχασμένη χώρα.

Λάσλο Κρασναχορκάι – «HERSCHT 07769, Η ιστορία Μπαχ του Φλόριαν Χερστ» (μτφρ. Μανουέλα Μπέρκι, εκδ. Πόλις) 

Χερστ 07769: αυτό γράφει μόνο, ως αποστολέας, στους φακέλους των επιστολών που στέλνει στην Άνγκελα Μέρκελ, ο καθαριστής τοίχων που ζει σε μια μικρή πόλη της Θουριγγίας, λέγοντας ότι η υπόθεση είναι εμπιστευτική, ενώ σε περίπτωση απάντησης ο ταχυδρόμος έτσι κι αλλιώς θα τον βρει με βάση το επίθετό του και τον ταχυδρομικό κώδικα. Το μεγαλόπνοο έργο του Λάσλο Κρασναχορκάι διαδραματίζεται στη Γερμανία των ημερών μας, και μάλιστα στο μελαγχολικό ανατολικό τμήμα της, το οποίο αποτελεί ταυτόχρονα την πηγή των έργων του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ και την όλο και λιγότερο μυστική βάση των νεοναζιστικών κινημάτων. 

Μπενχαμίν Λαμπατούτ – «Maniac» (μτφρ. Αγγελική Βασιλάκου, εκδ. Δώμα)

Από τη διανοητική φρενίτιδα της Ευρώπης του Μεσοπολέμου μέχρι το Πρόγραμμα Μανχάτταν, και από το ψυχροπολεμικό δόγμα της Αμοιβαία Εξασφαλισμένης Καταστροφής έως την αναμέτρηση του Νοτιοκορεάτη γκραν μαιτρ Λη Σεντόλ με την τεχνητή νοημοσύνη του AlphaGo, το MANIAC μιλά για τους εφιάλτες που γεννήθηκαν μέσα από τα τρελά όνειρα της λογικής, διηγούμενο την ιστορία της νέας θεότητας που έπλασε ο άνθρωπος, και η οποία σήμερα απειλεί να τον αντικαταστήσει.

Μπεν Λέρνερ – «Αμερικανική αγωγή» (μτφρ. Παλμύρα Ισμυρίδου, εκδ. Δώμα) 

Τέλη της δεκαετίας του ’90 και, παρά το υποτιθέμενο «τέλος της Ιστορίας» και το θρίαμβο του φιλελευθερισμού, τα νεαρά αρσενικά της βαθιάς Αμερικής δείχνουν αποπροσανατολισμένα. Ο Άνταμ Γκόρντον, τελειόφοιτος του Λυκείου της Τοπήκα, προσπαθεί να μάθει πώς ένα αγόρι γίνεται άντρας. Μέσα απ’ τους αγώνες ρητορικής, τις μονομαχίες ραπ αυτοσχεδιασμού, τις ψυχαναλυτικές συνεδρίες, ο Άνταμ έχει προλάβει να καταλάβει πως η γλώσσα δεν είναι εργαλείο χαλιναγώγησης της βίας. Η γλώσσα είναι όπλο. «Πολλοί αντιλαμβάνονται το βιβλίο μου σαν μια κριτική στη γενεσιουργό αιτία του Τραμπισμού» είπε ο ίδιος ο συγγραφέας στο Magazine για αυτό το «απόγειο της σύγχρονης αμερικανικής λογοτεχνίας» (The New York Times).  

Μαλίντα Λο – «Χτες βράδυ στο Τέλεγκραφ κλαμπ» (μτφρ. Μαρία Φακίνου, εκδ. Διόπτρα)

Η Αμερική του 1954 δεν είναι ένα ασφαλές μέρος για να ερωτευτούν δύο κορίτσια, η Λίλι και η Καθλίν, ειδικά στην ιστορική Τσάιναταουν του Σαν Φρανσίσκο. Ο μακαρθισμός και η παράνοια του Κόκκινου Τρόμου απειλεί τους πάντες, και τους Κινέζους Αμερικανούς όπως η Λίλι. Με τον φόβο της απέλασης να σκιάζει τον πατέρα της, παρά την υπηκοότητα που με τόσο κόπο απέκτησε, η Λίλι και η Καθ ρισκάρουν τα πάντα ώστε ο έρωτάς τους να αντικρίσει το φως του ήλιου. Το βιβλίο με το οποίο η Λο βραβεύτηκε το 2021 με το National Book Award.

Πατρίσια Λόκγουντ – «Κανείς δε μιλάει γι’ αυτό» (μτφρ.: Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Ψυχογιός)

Μια γυναίκα γνωστή για τις viral αναρτήσεις της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο μιλώντας στους θαυμαστές της που τη λατρεύουν. Ολόκληρη η ύπαρξή της είναι κυριευμένη από το διαδίκτυο – ή αυτό που αποκαλεί «πύλη». Ξαφνικά, δύο μηνύματα από τη μητέρα της διαρρηγνύουν αυτή την πραγματικότητα: «Κάτι πήγε στραβά» και «Πόσο σύντομα μπορείς να έρθεις;». Ένα από τα 10 καλύτερα μυθιστορήματα του 2021 σύμφωνα με τους New York Times, το «Κανείς δε μιλάει γι’ αυτό» αποτελεί μια ερωτική επιστολή προς το ατελείωτο σκρολάρισμα και ένα στοχασμός γύρω από την αγάπη.

Ντ.Χ. Λώρενς – «Γιοι και εραστές» (μτφρ. Βάσια Τζανακάρη, εκδ. Μεταίχμιο)

Μια καλλιεργημένη και καλοαναθρεμμένη γυναίκα, ερωτεύεται και γίνεται σύζυγος ενός απλοϊκού, μέθυσου ανθρακωρύχου, και έρχεται αντιμέτωπη με τις δυσκολίες της ζωής σε νοικιασμένο σπίτι, τον χαμηλό μισθό του συζύγου της και μια ζωή χωρίς καμία ιδιαίτερη ικανοποίηση. Καθώς το ζευγάρι αποξενώνεται όλο και περισσότερο, η σύζυγος στρέφει όλη της τη στοργή και τη φροντίδα στους γιους της, κάνοντας ό,τι περνάει από το χέρι της για να μην ακολουθήσουν οι γιοι της τη μοίρα του πατέρα τους. Το σχεδόν αυτοβιογραφικό αριστούργημα του Λώρενς αποτελεί μια εξερεύνηση της αγάπης και της κτητικότητας.

Ίαν ΜακΓιούαν – «Μαθήματα» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. Πατάκη)

Ενώ ο κόσμος συνεχίζει να μετράει τις πληγές του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου και το Σιδηρούν Παραπέτασμα χωρίζει την Ευρώπη στα δυο, η ζωή του μικρού Ρόλαντ Μπέινς ανατρέπεται. Εσωτερικός σ’ ένα περίεργο οικοτροφείο, ευάλωτος και μοναχικός, προσελκύει το ενδιαφέρον της δασκάλας του πιάνου, Μίριαμ Κορνέλ. Η συνάντησή τους θ’ αφήσει ένα ανεπούλωτο τραύμα αλλά και την ανάμνηση μιας αγάπης που ποτέ δε θα ξεθωριάσει. Είκοσι πέντε χρόνια αργότερα, η Γερμανίδα γυναίκα του Ρόλαντ εξαφανίζεται αφήνοντάς τον μόνο με τον επτά μηνών γιο τους. Καθώς η ακτινοβολία από την έκρηξη του Τσερνόμπιλ εξαπλώνεται στην Ευρώπη, ο Ρόλαντ αρχίζει μια εναγώνια αναζήτηση για απαντήσεις που θα τον οδηγήσει στα βάθη της οικογενειακής του ιστορίας. Ίσως το καλύτερο μυθιστόρημα του ΜακΓιούαν της τελευταίας εικοσαετίας σύμφωνα με το New Statesman. 

Κάρσον ΜακΚάλλερς – «Ρολόι χωρίς δείκτες» (μτφρ. Μιχάλης Μακρόπουλος, εκδ. Διόπτρα) 

Είναι άνοιξη, όταν ο Τζ. Τ. Μαλόουν, φαρμακοποιός σε μια μικρή πόλη του Νότου, μαθαίνει ότι σύντομα θα πεθάνει. Ενώ προσπαθεί να αποδεχτεί την ασθένειά του, ο φίλος του, ο δικαστής Κλέιν, προσπαθεί να αποτρέψει την κατάργηση του φυλετικού διαχωρισμού στα σχολεία. Αυτό είναι το τελευταίο βιβλίο της κορυφαίας συγγραφέως για την οποία ο Τενεσί Ουίλλιαμς έγραψε ότι «κατάλαβε την ανθρώπινη καρδιά τόσο βαθιά, ώστε κανείς άλλος συγγραφέας δεν μπορεί να ελπίζει ότι θα την ξεπεράσει». Πρόκειται για μια ιστορία, σύμφωνα με την ίδια τη ΜακΚάλερς, «για την ευθύνη του ανθρώπου απέναντι στη ζωή του».

Κόρμακ Μακάρθι – «Τέκνο του Θεού» (μτφρ. Παναγιώτης Κεχαγιάς, εκδ. Gutenberg)

Ο Μπάλαρντ, φτωχός αγρότης, χάνει το σπίτι και τη γη του, και μαζί τον όποιο σύνδεσμο είχε με τους ανθρώπους γύρω του. Χωρίς εφόδια, χωρίς δουλειά, χωρίς χρήματα, περιφέρεται, στα δάση. Διαπράττει απλές κλοπές αλλά και εγκλήματα, μη διστάζοντας ακόμα και πανανθρώπινα ταμπού να παραβιάσει. Με φόντο το άγριο τοπίο του Τενεσί, ο αναγνώστης τον παρακολουθεί σ’ αυτόν τον κατήφορο, ενώ η αφήγηση διακόπτεται από προφορικές μαρτυρίες κατοίκων της περιοχής, που προσπαθούν να βρουν μια αιτία για τις πράξεις του, αλλά δείχνουν και όλη τη σκληρότητά τους. «Όπως και οι συγγραφείς που θαυμάζει -Μέλβιλ, Ντοστογιέφσκι, Φόκνερ- ο Μακάρθι δημιούργησε ένα σπουδαίο και βαθύ έργο, ένα αριστούργημα» (The Washington Post), που τολμά να χαρτογραφήσει το βαθύ σκοτάδι της ανθρώπινης ψυχής.

Μπερνάρντ Μαλαμούντ – «Ο βοηθός» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. Καστανιώτη)

Ο Μόρις Μπόμπερ είναι ένας μπακάλης στο μεταπολεμικό Μπρούκλιν, ο οποίος “θέλει κάτι καλύτερο” για τον εαυτό του και την οικογένειά του· όσο όμως το πλησιάζει, τόσο αυτό απομακρύνεται. Αρχικά, εμφανίζονται δυο λωποδύτες και τον ληστεύουν· έπειτα, αρρωσταίνει· στη συνέχεια, τα πράγματα κάπως βελτιώνονται όταν ο Φρανκ Άλπαϊν, ο Ιταλός με τη σπασμένη μύτη, γίνεται βοηθός του. Αλλά υπάρχουν και επιπλοκές: Ο Φρανκ, του οποίου η στάση απέναντι στους Εβραίους είναι αμφίθυμη, ερωτεύεται την Έλεν, την κόρη του μπακάλη, κι αρχίζει να κλέβει μικροποσά από το παντοπωλείο. Tο μυθιστόρημά ήταν υποψήφιο για το Εθνικό Βραβείο Βιβλίου των ΗΠΑ το 1958 και συμπεριλήφθηκε από το περιοδικό Time ανάμεσα στα καλύτερα του περασμένου αιώνα.

Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες – «Ο δρόμος προς το Μακόντο» (μτφρ. Μαρία Παλαιολόγος, εκδ. Ψυχογιός)

Ο Μάρκες «έζησε» στο Μακόντο σχεδόν είκοσι χρόνια πριν μπορέσει να ολοκληρώσει ένα από τα διασημότερα λογοτεχνικά έργα όλων των εποχών, το «Εκατό χρόνια μοναξιά». Αυτή η ανθολογία περιλαμβάνει όλα τα δημοσιευμένα πεζογραφήματά του. Σε αυτά διαμορφώνεται σιγά σιγά το μυθικό του σύμπαν, αρχής γενομένης από τις σημειώσεις του για ένα μυθιστόρημα του 1950 και τα πρώτα του διηγήματα έως τα έργα “Ο συρφετός”, “Ο συνταγματάρχης δεν έχει κανέναν να του γράψει” και “Η κακιά η ώρα” το 1966.

Άιρις Μέρντοχ – «Θάλασσα, θάλασσα» (μτφρ. Αθηνάς Δημητριάδου, εκδ. Gutenberg)

Στο διασημότερο μυθιστόρημα της Μέρντοχ, ο Τσαρλς Άροουμπαϊ, πασίγνωστος θεατράνθρωπος, γοητευτικός και ναρκισσιστής, αποφασίζει ξαφνικά να αποσυρθεί σ’ ένα σπίτι ερημικό κοντά στη θάλασσα. Με τρόπο μελοδραματικό δηλώνει πως έχει φτάσει η ώρα να ζήσει ως «σοφός γέρων», μακριά από το πλήθος, και να γράψει τα απομνημονεύματα και τους στοχασμούς του. Τα σχέδιά του, ωστόσο, ανατρέπονται, όταν τυχαία συναντά τον εφηβικό του έρωτα. Παρόλο που ο χρόνος δεν έχει φερθεί καθόλου ευγενικά στην παλιά του αγαπημένη, ο Τσαρλς τυφλώνεται από το πάθος και πολεμώντας να την ξανακερδίσει γίνεται επικίνδυνος και για τον εαυτό του και για τον περίγυρό του.

Πατρίκ Μοντιανό – «Chevreuse» (μτφρ. Αχιλλέας Κυριακίδης, εκδ. Πόλις)

Καλοκαιρινό απόγευμα. Ο Ζαν Μποσμάν βρίσκεται τυχαία στην κοιλάδα Σεβρέζ. Έχει την εντύπωση ότι αναγνωρίζει δρόμους, χωριά, κτίρια. Κι ένα σπίτι όπου έζησε όταν ήταν παιδί. Μέσα από αναδυόμενες αναμνήσεις και όνειρα με μάτια ανοιχτά, ρωτάει τα φαντάσματα μιας ζωής για να ανακαλύψει το μυστήριο αυτού του σπιτιού: άραγε οι τοίχοι του φυλάνε μόνο τους ίσκιους της παιδικής ηλικίας, ή μήπως κρύβουν την αλήθεια για ένα έγκλημα που τελέστηκε μια μέρα μακρινή; Σαν να απελευθερώνονται από τις αλυσίδες της λήθης, αναβλύζουν πάλι οι στίχοι ενός τραγουδιού, οι εικόνες μιας βραδιάς στο Παρίσι, πρόσωπα, ποιήματα και ονόματα συνδεδεμένα με τη νιότη του. Στο «Chevreuse, ο νομπελίστας Πατρίκ Μοντιανό εξερευνά τον λαβύρινθο της μνήμης.

Χαρούκι Μουρακάμι – «Σε πρώτο ενικό» (μτφρ. Βασίλης Κιμούλης, εκδ. Ψυχογιός)

Στην πέμπτη συλλογή διηγημάτων του, ο μάγος της παράξενης, αινιγματικής μυθοπλασίας Χαρούκι Μουρακάμι επιστρέφει με μια σειρά από σπαρακτικά οικείες ιστορίες για την αγάπη, τη μοναξιά, την παιδική ηλικία και τη μνήμη, γραμμένες σε πρώτο ενικό, που ισορροπούν δεξιοτεχνικά μεταξύ πραγματικότητας και μη πραγματικότητας, σ’ ένα μείγμα μαγικού ρεαλισμού και νοσταλγικής αυτοβιογραφίας.

Ουίλιαμ Μπάροουζ – «Δυτικές Χώρες» (μτφρ. Γιώργος Μπέτσος, εκδ. Τόπος) 

Διαθέτει ίσες δόσεις καυστικότητας και νοσταλγίας, αναμειγνύει πολεμικές ταινίες με πορνογραφία, αναφορές στον Κάφκα και στον Μέιλερ, και επικυρώνει το γεγονός ότι δίκαια ο Μπάροουζ θεωρείται ένας από τους σπουδαιότερους σύγχρονους Αμερικανούς συγγραφείς. Για πρώτη φορά στα ελληνικά το τελευταίο μυθιστόρημα που έγραψε ο Μπάροουζ και τρίτο μέρος της θρυλικής τριλογίας «The Red Night Trilogy» που περιλαμβάνει τις «Πόλεις της κόκκινης νύχτας» και τον «Τόπο των Νεκρών Δρόμων», που κυκλοφορούν επίσης από τις Εκδόσεις Τόπος.

Σολ Μπέλοου – «Το δώρο του Χάμπολντ» (μτφρ. Μαργαρίτας Ζαχαριάδου, εκδ. Gutenberg)

X Το μυθιστόρημα, το οποίο ο Μπέλοου αρχικά σκόπευε να είναι διήγημα, είναι ένα ρωμαϊκό κλειδί για τη φιλία του Μπέλοου με τον ποιητή Ντέλμορ Σβαρτς . Εξερευνά την μεταβαλλόμενη σχέση τέχνης και εξουσίας σε μια υλιστική Αμερική. Αυτό το θέμα αντιμετωπίζεται μέσα από τις αντίθετες σταδιοδρομίες δύο συγγραφέων, του Von Humboldt Fleisher (σε κάποιο βαθμό μια εκδοχή του Schwartz) και του προστατευόμενού του Charlie Citrine (σε κάποιο βαθμό μια εκδοχή του ίδιου του Bellow). εΤο βιβλίο χάρισε στον Μπέλοου το Πούλιτζερ το 1976 ενώ την ίδια χρονιά κέρδισε και το Νόμπελ.

Ρομπέρτο Μπολάνιο – «Νυχτωδία της Χιλής» (μτφρ. Κρίτων Ηλιόπουλος, Εκδόσεις Άγρα)

Η Νυχτωδία της Χιλής θέτει στο προσκήνιο τον Χιλιανό Σεμπαστιάν Ουρούτια Λακρουά, ιερέα και κριτικό λογοτεχνίας, μέλος του Opus Dei και μέτριο ποιητή, ο οποίος, κατά τη διάρκεια μιας νύχτας αγωνίας, προσπαθεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του από τις κατηγορίες που ακούει και οι οποίες πιθανώς είναι μια τελευταία εκδήλωση της συνείδησής του πριν απ’ το θάνατό του. Καθώς η ιστορία πλησιάζει στο τώρα, ο ιερέας διολισθαίνει στην κόλαση, χωρίς να χάνει καθόλου τη μεγαλομανία ή την τύφλωσή του. Αναμειγνύοντας το όραμα με το γκροτέσκο, ο Μπολάνιο ρίχνει φως σε μισό αιώνα χιλιανής ιστορίας και ξαναθέτει ένα από τα ερωτήματα που τον στοιχειώνουν: Τί μπορεί να κάνει η λογοτεχνία μπροστά στο σκοτάδι; 

Κάλεμπ Αζούμα Νέλσον – «Ανοιχτή θάλασσα» (μτφρ. Αλέξης Καλοφωλιάς, εκδ. Μεταίχμιο)

Δύο νέοι –ένα αγόρι κι ένα κορίτσι– γνωρίζονται σε μια παμπ του νότιου Λονδίνου. Καλλιτέχνες και οι δύο –εκείνος φωτογράφος, εκείνη χορεύτρια–, αρχίζουν έναν διστακτικό χορό έρωτα και αυτογνωσίας. Σταδιακά η αγάπη τους γίνεται ένας αγώνας ενάντια σε έναν κόσμο που μειώνει, αγνοεί, τρομάζει. Θα καταφέρει να επιζήσει κάτω από το βάρος μιας κοινωνίας που υπάρχει μόνο μέσα από τα τραύματα που δέχεται και προκαλεί; Συναρπαστικό ντεμπούτο με πολλές αναφορές στη λογοτεχνία, τη μουσική και τη ζωγραφική της μαύρης κοινότητας. Στις σελίδες του βρίσκουν αβίαστα τη θέση τους τραγούδια του Curtis Mayfield και του Kendrick Lamar, αλλά και έργα της Zadie Smith και του Teju Cole, υφαίνοντας μια κραυγή ενάντια στον ρατσισμό και την άρνηση της αποδοχής.

Αλαίν Νταμαζιό – «Οι αθέατοι» (μτφρ. Δημήτρης Δημακόπουλος, εκδ. Πόλις)

Γαλλία, έτος 2040. Το κράτος έχει πτωχεύσει και προβαίνει στην ιδιωτικοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών, με εξαίρεση αυτές που αφορούν τη δημόσια ασφάλεια. Ακόμα και οι πόλεις περιέρχονται στην ιδιοκτησία των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων. Ένας εκτεταμένος έλεγχος μέσω της γενικευμένης χρήσης της πιο προηγμένης ψηφιακής τεχνολογίας επιβάλλεται σε όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες, επιτρέποντας τον εύκολο εντοπισμό των ανεπιθύμητων. Ρωγμές, ωστόσο, εμφανίζονται στο σύστημα και δυνάμεις αντίστασης ξεπροβάλλουν. Οι αποκλεισμένοι οργανώνουν την εξέγερσή τους, ενώ οι μυστηριώδεις “Αθέατοι”, απροσδιόριστα πλάσματα μεταξύ ζώου και ανθρώπου, κατορθώνουν να ξεφύγουν από την επιτήρηση, παρά τον ανελέητο διωγμό τους από τις Αρχές. Ένα βιβλίο-σύμπαν με θέμα τα διακυβεύματα των καιρών μας: την προσπάθεια ελέγχου των πάντων, την αμφισβήτηση και την αλληλεγγύη.

Βιρζινί Ντεπάντ – «Βερνόν Σουμπουτέξ 3» (μτφρ. Χαρά Σκιαδέλλη, εκδ. Στερέωμα)

Ο τελευταίος τόμος της πολυσυζητημένης τριλογίας της Γαλλίδας agent provocateur των γραμμάτων. «Όπως θα περίμενε κανείς, οι σελίδες του κλείνουν με πάταγο παρά με λυγμό… Εξωφρενικό, συχνά αστείο και συχνά αθυρόστομο. Είναι η ατρόμητη ανάλυση της σύγχρονης Γαλλίας από την Ντεπάντ μέσα από μια συνήχηση εξαιρετικών, ακραίων φωνών. Μόνο μην περιμένετε από την Ντεπάντ να σας χαρίσει ένα τέλος του τύπου «κι έζησαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα». (Siobhan Murphy, The Times)

Ερνάν Ντίαζ – «Παρακαταθήκη» (μτφρ. Κάλλια Παπαδάκη, εκδ. Μεταίχμιο)

Παρά τη βουή και τον αναβρασμό της δεκαετίας του 1920, στη Νέα Υόρκη όλοι ξέρουν τον Μπέντζαμιν και την Έλεν Ρασκ. Εκείνος είναι ένας θρυλικός μεγιστάνας της Γουόλ Στριτ. Εκείνη η κόρη εκκεντρικών αριστοκρατών. Μαζί έφτασαν στην κορυφή ενός κόσμου που ο πλούτος μοιάζει ατέλειωτος. Τι έπρεπε όμως να θυσιάσουν για να αποκτήσουν αυτή την τεράστια περιουσία; Αυτό είναι το κεντρικό θέμα ενός επιτυχημένου μυθιστορήματος του 1937 που φαίνεται πως έχει διαβάσει όλη η Νέα Υόρκη. Υπάρχουν ωστόσο και άλλες εκδοχές αυτής της ιστορίας προνομίων και εξαπάτησης. Ένα συγκλονιστικό βιβλίο που βραβεύτηκε φέτος με Πούλιτζερ.

Τσαρλς Ντίκενς – «Έγγραφα Πίκγουικ» (μτφρ. Ρένα Χατχούτ, εκδ. Gutenberg)

Tο πρώτο μυθιστόρημα (1836) του Ντίκενς και ένα από τα κορυφαία σατιρικά έργα της αγγλικής λογοτεχνίας, με το οποίο ο εικοσιτετράχρονος τότε συγγραφέας έγινε πασίγνωστος μέσα σε ελάχιστο χρόνο. Για πρώτη φορά στα ελληνικά σε μια δίτομη λαχταριστή έκδοση.

Νταβίντ Ντιόπ – «Η πύλη του ταξιδιού χωρίς επιστροφή» (μτφρ. Αλεξάνδρα Κωσταράκου, εκδ. Πόλις) 

Το 1750 ο εικοσιτριάχρονος γάλλος φυσιοδίφης Μισέλ Αντανσόν φτάνει στη Σενεγάλη με μεγάλα σχέδια: θα μελετήσει τη χλωρίδα της χώρας, θα συγγράψει ένα μεγαλειώδες επιστημονικό έργο και θα κερδίσει την καταξίωση και τη δόξα. Η συνέχεια, όμως, είναι αναπάντεχη. Ο Αντανσόν θα γοητευτεί από τη χώρα, από τη χλωρίδα και την πανίδα της, κυρίως από τους κατοίκους της, και θα αγαπήσει με πάθος τη Μαράμ, μια γυναίκα-μυστήριο. Παράλληλα, καθώς η Σενεγάλη είναι γαλλική κτήση, θα διαπιστώσει με τα ίδια του τα μάτια τι σημαίνει αποικιοκρατία, εκμετάλλευση και δουλεμπόριο, και θα έρθει αντιμέτωπος με τον κυνισμό και τη βαρβαρότητα των αξιωματούχων της αποικιακής διοίκησης.

Τζορτζ Όργουελ – «Ας σηκώσουμε ψηλά την ασπιδίστρα» (μτφρ. Δημήτρης Καρακίτσος, εκδ. Αίολος)

Η ασπιδίστρα είναι φυτό εσωτερικού χώρου, ιδιαίτερα δημοφιλές στη μεσαία τάξη της βικτωριανής Αγγλίας λόγω των ελάχιστων απαιτήσεων για την ευδοκίμησή της. Ο Γκόρντον Κάμστακ, όμως, μισεί τις ασπιδίστρες γιατί συμβολίζουν τον καθωσπρεπισμό της μεσαίας τάξης. Μισεί και το χρήμα, που το λατρεύουν όλοι σαν θεό. Επιλέγει, λοιπόν, μια δουλειά χωρίς ιδιαίτερες απολαβές, με συνέπεια μια ζωή γεμάτη μιζέρια και εξαθλίωση, που του στερεί κάθε δημιουργικότητα και έμπνευση από την ποιητική φλέβα που πιστεύει ότι διαθέτει. Ο Όργουελ γράφει ένα ακόμη μυθιστόρημα κοινωνικής κριτικής αντλώντας από τα προσωπικά του βιώματα.

Πολ Όστερ – «Φλεγόμενο αγόρι» (μτφρ. Ιωάννα Ηλιάδη, εκδ. Μεταίχμιο) 

Ο Αμερικανός συγγραφέας Stephen Crane πέθανε το 1900 σε ηλικία είκοσι οκτώ ετών. Στη σύντομη, όλο ένταση ζωή του, έγραψε ένα αριστούργημα, «Το κόκκινο σήμα του θάρρους», καθώς και άλλα μυθιστορήματα, διηγήματα, και ανταποκρίσεις από το μέτωπο δύο πολέμων. Ο περιπετειώδης βίος του τον πήγε στην Άγρια Δύση, στο Μεξικό, κι έπειτα στην Κούβα κατά τη διάρκεια του Ισπανοαμερικανικού πολέμου. Ο μετρ Όστερ υπογράφει τη βιογραφία του, ένα μεγαλειώδες έργο και κατά πολλούς το καλύτερο του μέχρι σήμερα.

Τσέζαρε Παβέζε – «Διάλογοι με τη Λευκοθέα» (μτφρ. Μαρία Χατζηκυριακίδου, Γιάννης Η. Παππάς, εκδ. Καστανιώτη)

Ο τίτλος δεν παραπέμπει μόνο στη γνωστή Νηρηίδα, προστάτιδα των Αργοναυτών, αλλά και στο όνομα της γυναίκας που ο Παβέζε αγαπούσε ενόσω έγραφε το βιβλίο (12/1945-3/1947) το οποίο αποτελείται από είκοσι επτά σύντομους, τραγικούς διαλόγους στους οποίους οι θεοί και οι ήρωες της ελληνορωμαϊκής Αρχαιότητας καλούνται να συζητήσουν για τη σχέση του ανθρώπου και της φύσης, το αναπόδραστο της μοίρας, την αναγκαιότητα του πόνου και την αμετάκλητη καταδίκη του θανάτου.

Αν Πάτσετ – «Τομ Λέικ» (μτφρ. Δέσποινα Κανελλοπούλου, εκδ. Δώμα)

Για να περάσει η ώρα καθώς μαζεύουν κεράσια στο κτήμα, οι κόρες της Λάρα ζητούν απ’ τη μητέρα τους να τους μιλήσει για τα νεανικά της χρόνια, τότε που ήταν ηθοποιός στο θίασο Τομ Λέικ. Θέλουν να μάθουν για το καλοκαιρινό της ειδύλλιο με τον διάσημο Πήτερ Ντιουκ. Είναι αλήθεια ότι η Λάρα μπορούσε να κάνει καριέρα στο Χόλιγουντ; Είναι αλήθεια ότι απέρριψε προτάσεις να πρωταγωνιστήσει σε ταινίες; Πώς γίνεται να μη μετανιώνει για τη ζωή που δεν έζησε; «Μονάχα ένας κυνικός θα αντιστεκόταν στον πειρασμό να ξαπλώσει σε μια απαλή κουβέρτα και να θαυμάσει μαγεμένος το λαμπυρίζον σύμπαν της Πάτσετ» επιμένουν οι New York Times για την υποψήφια για Πούλιτζερ («Ολλανδέζικο σπίτι») συγγραφέα.

Ζορζ Περέκ – «Ζωή, Οδηγίες Χρήσεως» (μτφρ. Αχιλλέας Κυριακίδης, εκδ. Ύψιλον)

Από το Facebook του Αχιλλέα Κυριακίδη: «ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ! Αναθεωρήθηκε, επικαιροποιήθηκε, εμπλουτίστηκε με 153 σημειώσεις (του Περέκ θα του άρεσε αυτός ο αριθμός επειδή το σύνολο των ψηφίων του είναι 9, και του Τέσλα επειδή διαιρείται διά του 3), επιμετρήθηκε, ανανέωσε την εξωτερική του εμφάνιση και ξανακυκλοφορεί. Σε 2-3 μέρες. ΤΟ αριστούργημα».

Έντγκαρ Άλαν Πόε – «Οι φόνοι της οδού Μοργκ και άλλα διηγήματα» (μτφρ. Βιολέττα Ζεύκη, εκδ. Διόπτρα)

Δυο γυναίκες, μητέρα και κόρη, βρίσκονται φρικτά δολοφονημένες σ’ ένα κτίριο της οδού Μοργκ στο Παρίσι. Το δωμάτιό τους, στον τέταρτο όροφο, ήταν κλειδωμένο. Πώς μπόρεσε ο δολοφόνος να τις προσεγγίσει; Και γιατί τους επιτέθηκε με τόσο άγριο τρόπο; Η υπόθεση κινεί το ενδιαφέρον ενός ερασιτέχνη ντετέκτιβ, του Ογκύστ Ντυπέν, που θα προσπαθήσει να λύσει το αίνιγμα με τη λογική. Η ιστορία που θεωρείται από πολλούς το αρχέτυπο του σύγχρονου αστυνομικού μυθιστορήματος, συνοδεύεται από δύο ακόμη ιστορίες, δημιουργώντας μια τριλογία που γέννησε αμέτρητα έργα και λογοτεχνικούς ήρωες, μεταξύ των οποίων τον Σέρλοκ Χολμς.

Αλέξις Ραβέλο – Τρεις κηδείες για τον Ελάδιο Μονρόι (μτφρ. Αγαθή Δημητρούκα, εκδ. Τόπος)

Το 2004, λίγο πριν σκάσει η φούσκα του χρηματιστηρίου, καταστραφεί η μεσαία τάξη και αποκαλυφθούν τα μεγάλα σκάνδαλα διαφθοράς που είχαν διαβρώσει την ισπανική κοινωνία, ο Ελάδιο Μονρόι, ένας σωματώδης, παρορμητικός συνταξιούχος του ναυτικού αφήνει για λίγο στην άκρη τις «αφορολόγητες» μικροδουλειές του, και αναλαμβάνει μια αποστολή για χάρη της πρώην συζύγου του που την εκβιάζει κάποιος που έχει στην κατοχή του βίντεο της ίδιας και του επιχειρηματία συζύγου της σε ερωτικό τρίο με μια πόρνη. Κλασικό και απολαυστικότατο «hard boiled», το πρώτο της σειράς με πρωταγωνιστή τον Ελάδιο Μονρόι, ενώ μέσα στη χρονιά κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Τόπος και το «Μόνο τους πεθαμένους».

Χένρικ Ποντόπινταν – «Ένας ευτυχισμένος άνθρωπος» (μτφρ. Σωτήρης Σουλιώτης, εκδ. Λέμβος)

Το Ένας ευτυχισμένος άνθρωπος μιλάει για τον φιλόδοξο γιο ενός κληρικού, που απορρίπτει την πίστη του και εγκαταλείπει την περιορισμένη ζωή του στην ύπαιθρο της Δανίας για την πρωτεύουσα. Ο Περ είναι ένας προικισμένος νεαρός άνδρας που φτάνει στην Κοπεγχάγη πιστεύοντας ότι πρέπει να κυνηγήσει την τύχη σαν να ήταν ένα άγριο πλάσμα, ένα θηρίο με στραβό κυνόδοντα… Να το συλλάβει και να το δεσμεύσει. Το ερωτικό ενδιαφέρον του Περ, μια Εβραία κληρονόμος, είναι ταυτόχρονα ο πιο δυνατός χαρακτήρας του βιβλίου και μια από τις μεγαλύτερες Εβραίες ηρωίδες της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας. Ένα άγνωστο κλασικό έργο στη χώρα μας. 

Ζοάν Σάλες – «Αβέβαιη δόξα» (μτφρ. Ευρυβιάδης Σοφός, εκδ. Άγρα)

Στη διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου παρακολουθούμε τον Λιουίς, νεαρό στρατιώτη στο μέτωπο των Δημοκρατικών, την αναρχική σύντροφό του Τρίνι που έχει μείνει στη Βαρκελώνη με το παιδί τους, τον Σολεράς, που γοητεύει όσους τον συναντούν, και τον Κρουέλς, νεαρό ιεροσπουδαστή, στον οποίο οι συμπολεμιστές του εμπιστεύονται τις εσωτερικές μάχες τους. Οι πρωταγωνιστές -εθελοντές μαχητές ή μη, στο μέτωπο της Αραγώνας- ζουν μια κατάσταση που τους ξεπερνά και τους μεταμορφώνει σε πιόνια ενός παιχνιδιού που δεν γνωρίζουν. Ο Ζοάν Σάλες, πολεμιστής του Ισπανικού Εμφυλίου, αποστάζει τις εμπειρίες του σε μια διαχρονική ιστορία ματαιωμένου έρωτα, χαμένης νιότης και συντριβής των ψευδαισθήσεων.

Μπέρνχαρντ Σλινκ – «Η εγγονή» (μτφρ. Απόστολος Στραγαλινός, εκδ. Κριτική)

Η Μπίργκετ καταφεύγει με τον Κάσπαρ στο Δυτικό Βερολίνο, επιλέγοντας την αγάπη και την ελευθερία. Μόνο μετά τον θάνατό της εκείνος ανακαλύπτει το τίμημα που η Μπίργκετ έχει πληρώσει. Προσπαθώντας να αποκαλύψει αυτό το μυστικό σε όσους εκείνη νοιαζόταν, ο Κάσπαρ έρχεται αντιμέτωπος με τη βαρυθυμία και το πείσμα τους. Στο τέλος οδηγείται σε μια κοινότητα νεοναζί και σε ένα νεαρό κορίτσι που τον αντιμετωπίζει σαν παππού της. Κι εκείνος σαν εγγονή του. Οι κόσμοι τους δεν θα μπορούσαν να είναι περισσότερο διαφορετικοί, ωστόσο εκείνος είναι αποφασισμένος να παλέψει για αυτή.

Κάρολ Σίλντς – «Πέτρινα ημερολόγια» (μτφρ. Άγγελος Αγγελίδης, εκδ. Gutenberg)

Γάμοι, χηρεία, παιδιά, έρωτας, καριέρα, φτώχεια, πλούτη: η ζωή της Ντέιζι είναι γεμάτη ανατροπές τις οποίες δέχεται αδιαμαρτύρητα. Προσπαθώντας να κατανοήσει βαθύτερα τον ρόλο της στα γεγονότα που τη σημάδεψαν, αποφασίζει να γράψει την αυτοβιογραφία της: από τις τραγικές συνθήκες κατά τη γέννησή της το 1905 μέχρι το 1990. Βραβείο Pulitzer το 1995. Έκτοτε έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από τριάντα γλώσσες.

Μπέτι Σμιθ – «Ένα δέντρο μεγαλώνει στο Μπρούκλιν» (μτφρ. Μαρία Φακίνου, εκδ. Μεταίχμιο)

Η εντεκάχρονη Φράνσι Νόλαν ζει σε μια φτωχογειτονιά του Μπρούκλιν το 1912, με τον αδερφό της Νίλι και τους γονείς τους, τον Τζόνι και την Κέιτι. Η μητέρα της, αποφασισμένη να προσφέρει μια καλύτερη τύχη στα παιδιά της, εργάζεται ως καθαρίστρια για να εξασφαλίζει τα προς το ζην. Δεν μπορούν να βασιστούν στον γεμάτο καλοσύνη Τζόνι, γιατί είναι αλκοολικός και δεν στεριώνει σε καμία δουλειά. Οι δυσκολίες είναι πολλές. Δεν είναι εύκολο να μεγαλώνει κανείς υπό τέτοιες συνθήκες. Η Μπέτι Σμιθ αποτυπώνει με αριστοτεχνικό τρόπο την καθημερινή ζωή στις φτωχογειτονιές του Μπρούκλιν, μας μεταφέρει με μαεστρία το κλίμα της εποχής και παράλληλα παρουσιάζει τις βαθιές οικουμενικές αλήθειες που απασχολούν διαχρονικά τους ανθρώπους.

Ελίζαμπεθ Στράουτ – «Άχ, Ουίλλιαμ!» (μτφρ. Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, εκδ. Άγρα)

Η Λούσυ Μπάρτον είναι επιτυχημένη συγγραφέας. Ζει στη Νέα Υόρκη και προσπαθεί να βρει τα πατήματά της στο δεύτερο μισό της ζωής της, έχοντας χηρέψει πρόσφατα, ενώ οι δύο κόρες της είναι πια ενήλικες γυναίκες. Κάπως απροσδόκητα επανασυνδέεται με τον Ουίλλιαμ, τον πρώτο της σύζυγο, με τον οποίο έχουν μακρόχρονη ιστορία αμοιβαίας εμπιστοσύνης. Η Λούσυ δεν εκπλήσσεται όταν ο Ουίλλιαμ της ζητά να τον συνοδεύσει για να ερευνήσει ένα οικογενειακό μυστικό. Στο δρόμο οι πρώην εραστές αναπολούν το παρελθόν τους και κάνουν τον απολογισμό της κοινής ζωής τους. Στη βραχεία λίστα του Booker 2022.

Ντόνα Ταρτ – «Η μυστική ιστορία» (μτφρ. Μιχάλης Δελέγκος, εκδ. Διόπτρα) 

Μία από τις σημαντικότερες επανεκδόσεις της χρονιάς. Στη Μυστική Ιστορία μια συντροφιά έξυπνων, εκκεντρικών και απροσάρμοστων νεαρών που σπουδάζουν σε ένα κορυφαίο κολέγιο της Νέας Αγγλίας ανακαλύπτουν έναν τρόπο ζωής που δεν έχει καμία σχέση με την ανιαρή καθημερινότητα των συνομηλίκων τους, ώσπου καταλαμβάνονται από εμμονές και ολισθαίνουν σταδιακά από τη διαφθορά στην προδοσία. (Ενώ μόλις επανακυκλοφόρησε σε αψεγάδιαστη έκδοση από τη Διόπτρα η μεγαλειώδης και βραβευμένη με Πούλιτζερ «Καρδερίνα».

Ερβέ Λε Τελιέ – «Δένομαι πολύ εύκολα» (μτφρ. Αχιλλέας Κυριακίδης, εκδ. Opera)

Ο ήρωας κοντεύει τα πενήντα. Δεν υπάρχουν πενήντα τρόποι να είσαι πενήντα· μόνο δύο: ή πείθοντας τον εαυτό σου ότι είσαι ακόμα νέος, ή βαρυγκομώντας ότι έχεις ήδη γεράσει. Έρχεται στην καρδιά των Χάιλαντς για να συναντήσει μια γυναίκα είκοσι χρόνια νεότερή του. […] Η ηρωίδα είναι πολύ όμορφη. Και, φυσικά, το ξέρει. Εκείνη λέει ό,τι της κατέβει, για σκοτσέζικα πρόβατα, για τους σκοτσέζικους χερσότοπους, για σκοτσέζικα γαϊδουράγκαθα, για σκοτσέζικους γλάρους, εκείνος, θέλει δε θέλει, δέχεται να εμπλακεί σ’ αυτή την αγροτική και εθνικιστική συζήτηση. […] Την ακούει, την κοιτάζει, αμήχανος. Όλα πάνω της τον ελκύουν, κι ο ήρωάς μας θυμώνει γι’ αυτή την έλξη που εκείνη του την προκαλεί τόσο φυσικά, χωρίς να καταβάλλει καμία προσπάθεια και, αυτό είναι το χειρότερο, χωρίς καν να το επιθυμεί.

Για Τζάσι – «Επιστροφή στην πατρίδα» (μτφρ. Μαρία Φακίνου, εκδ. Ίκαρος)

Το ντεμπούτο της Τζάσι εξιστορεί τις διαμετρικά αντίθετες ζωές δύο ετεροθαλών αδελφών. Ταυτόχρονα ιχνηλατεί τις βασανισμένες γενιές που τις ακολούθησαν· από τα σκλαβοπάζαρα της αφρικανικής Χρυσής Ακτής στις βαμβακοφυτείες του Μισισίπι και από τα ιεραποστολικά σχολεία της Γκάνας μέχρι τα σκοτεινά καταγώγια του Χάρλεμ. Μια σπαρακτική αφήγηση που διατρέχει τρεις ηπείρους, τρεις αιώνες και επτά γενιές με τον αέρα ενός μεγάλου αμερικανικού μυθιστορήματος που βραβεύτηκε με National Book Critics Circle Award και Pen/Hemingway Award.

Ντένις Τζένσον – «Όνειρα τραίνων» (μτφρ. Παναγιώτης Κεχαγιάς, εκδ. Αντίποδες)

Ο Ρόμπερτ Γκρέινιερ, εργάτης στην κατασκευή σιδηροδρόμων στην Αμερική των αρχών του 20ού αιώνα, ερωτεύεται την Γκλάντυς και απομονώνεται μαζί της σε μια ειδυλλιακή κοιλάδα, όπου θα γεννηθεί η κόρη τους. Μια πυρκαγιά θα στερήσει από τον Γκρέινιερ αυτή τη χαραμάδα ευτυχίας σε μια ολόκληρη ζωή σκληρής χειρωνακτικής δουλειάς. Μέχρι το τέλος της ζωής του θα μείνει απομονωμένος μέσα στη φύση στο περιθώριο της Ιστορίας, σε μια Αμερική που μεταμορφώνεται ριζικά, καθώς μια ολόκληρη εποχή χάνεται για πάντα. 

Ντίλαν Τόμας – «Το πορτρέτο του καλλιτέχνη ως νεαρού σκύλου» (μτφρ. Δήμητρα Σιούκα, εκδ. Κυψέλη)

Δέκα διηγήματα του Ντίλαν Τόμας με επίκεντρο τον ίδιο, ως παιδί, έφηβο και νεαρό άντρα, τα οποία αποκαλύπτουν την ικανότητα του συγγραφέα να παρουσιάζει τη “μεγάλη εικόνα” εστιάζοντας στους “μικρούς ήρωές” της, να εντοπίζει το κωμικοτραγικό και το παράλογο της καθημερινότητας, να υπογραμμίζει την κοινωνική υποκρισία.

Κολμ Τοϊμπίν – «Ο μάγος» (μτφρ. Αθηνά Δημητριάδου, εκδ. Ίκαρος)

Μετά τον Χένρι Τζέιμς ο Τοϊμπίν βιογραφεί τον γίγαντα της παγκόσμιας λογοτεχνίας Τόμας Μαν περισσότερο ως πατέρα, σύζυγο και πολίτη παρά ως λογοτέχνη. Η επιλογή αυτή φέρνει στο φως μια πληθώρα μυθιστορηματικών προσώπων τόσο από το στενό οικογενειακό περιβάλλον των Μαν όσο και από τις λόχμες μιας συναρπαστικής εποχής. Εξορίες, αποδράσεις, σκάνδαλα, καταχρήσεις, αυτοχειρίες, δύο Παγκόσμιοι πόλεμοι, και μια Ευρώπη στις πιο δύσκολες μα και πιο δημιουργικές της ώρες.

Τατιάνα Τολστάγια – «Αιθέριοι κόσμοι» (μτφρ. Αλεξάνδρα Ιωαννίδου, εκδ. Loggia)

Δεκαέξι διηγήματα αυτοβιογραφικά, πνευματώδη, ενίοτε λυρικά, διεισδυτικά, με καυστικό χιούμορ, αυτοσαρκασμό από τη δισεγγονή του Λέοντος Τολστόι. Η πρόζα της Τολστάγια αναδεικνύει το «οικουμενικό αίνιγμα» για τις χαμένες κάλτσες στο πλυντήριο, αλλά και τη νοσταλγία ενός ανεκπλήρωτου έρωτα ή τη γλυκόπικρη αναπόληση του πατέρα. την «ποίηση της δωροδοκίας» στη μετασοβιετική Μόσχα ή μια σουρεαλιστική παραβολή για τη δουλεία και τη δυστυχία της αφθονίας των καταναλωτικών αγαθών.

Ουίλιαμ Φώκνερ – «Καθώς ψυχορραγώ» (μτφρ. Παναγιώτης Κεχαγιάς, εκδ. Gutenberg)

Τα παιδιά και ο σύζυγος της ετοιμοθάνατης Άντι εκπληρώνουν την επιθυμία της να ταφεί στον τόπο όπου γεννήθηκε στον Αμερικανικό Νότο. Κωμικοτραγικά επεισόδια συνθέτουν μια συγκλονιστική αφήγηση για τα πάθη της ανθρώπινης ψυχής με στοιχεία σκοτεινής κωμωδίας και σκληρού ρεαλισμού. Έπό τα σημαντικότερα μυθιστορήματα του 20ού αιώνα. Μια αναγνωστική εμπειρία ζωής.

Τόμας Χάρντυ – «Μακριά απ’ το αγριεμένο πλήθος» (μτφρ. Τόνια Κοβαλένκο, εκδ. Καστανιώτη)

Ο Γκάμπριελ Όουκ είναι βαθιά ερωτευμένος με τη δυναμική Μπαθσίμπα Έβερντιν. Και ίσως να κέρδιζε την αγάπη της, αν μια αναποδιά της τύχης δεν τον υποχρέωνε να καταλήξει ένας απλός βοσκός στη φάρμα της. Εξάλλου, ο συνετός Γκάμπριελ έχει να ανταγωνιστεί δυο ακόμη άντρες που τη διεκδικούν: τον γοητευτικό αλλά επικίνδυνο λοχία Τρόι, έναν νεαρό στρατιώτη χωρίς ηθικούς φραγμούς, και τον αξιοσέβαστο μεσήλικα κτηματία Μπόλντγουντ, στην κοιμισμένη ως τότε καρδιά του οποίου η όμορφη κοπέλα αφυπνίζει ένα άσβεστο πάθος. Κι ενώ η μοίρα των τριών επίδοξων μνηστήρων εξαρτάται από την επιλογή που θα κάνει εντέλει η Μπαθσίμπα, εκείνη ανακαλύπτει τις φοβερές συνέπειες της ανεξάρτητης μα παρορμητικής κι ευμετάβλητης φύσης της. Ένα αριστούργημα της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

Ζόρα Λιλ Χέρστον – «Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Αίολος) 

Όταν η Τζέινι στα δεκάξι της πιάστηκε ν’ ανταλλάσσει φιλιά με κάποιον, η γιαγιά της την παντρεύει άρον-άρον μ’ έναν εξηντάρη κτηματία. Η Τζέινι δεν το βάζει κάτω· ανήσυχο πνεύμα, ψάχνει να βρει την ταυτότητά της και, μέσα από χαρές και λύπες, μαθαίνει την αγάπη και επιτέλους συμφιλιώνεται με τον εαυτό της. Το βιβλίο πρωτοεκδόθηκε το 1937, αγνοήθηκε από τους κριτικούς, έμεινε εκτός κυκλοφορίας σχεδόν σαράντα χρόνια, επανακυκλοφόρησε το 1978 και έκτοτε θεωρείται ως το πιο πολυδιαβασμένο βιβλίο της αφρο-αμερικανικής λογοτεχνίας.

 

NON FICTION

Γουόλτερ Άιζακσον – «Elon Musk. Η επίσημη βιογραφία» (μτφρ. Γιώργος Μαραγκός, εκδ. Κλειδάριθμος)

Για δύο χρόνια, ο Άιζακσον είχε γίνει η σκιά του Μασκ, παρακολουθούσε τις συναντήσεις του, τον συνόδευε στα εργοστάσιά του και περνούσε ώρες παίρνοντας συνεντεύξεις από τον ίδιο, την οικογένειά του, τους φίλους, τους συναδέλφους και τους αντιπάλους του. Το αποτέλεσμα είναι αυτή η επίσημη βιογραφία του πιο αμφιλεγόμενου big tech star της εποχής μας.

Μαξ Βέμπερ – «Η κοινωνιολογία της μουσικής» (μτφρ. Θωμάς Σλιώμης, εκδ. Πατάκη)

Ένας από τους πιο καινοτόμους στοχαστές του 20ού αιώνα, ερευνά την εξέλιξη της μουσικής μέσα από τα ίδια τα υλικά της – τις κλίμακες, τα όργανα, τις τεχνικές και τις επινοήσεις, σε συνάρτηση με πολιτισμικές διαγωγές, θρησκείες, μύθους ή δοξασίες. Από το μονόχορδο του Πυθαγόρα και την αρχαία ελληνική μουσική μέχρι τους βυζαντινούς τρόπους, από την πολυφωνητικότητα των λαών της Αφρικής μέχρι τις αραβικές κλίμακες, από τη μουσική του Μεσαίωνα μέχρι τη σύγχρονη συγκερασμένη κλίμακα, όλα περνούν μέσα από τη σχέση του δίπολου ορθολογικότητα-ανορθολογικότητα, μια σχέση που διατρέχει την τέχνη της μουσικής διιστορικά.

Τζέιμς Γκάβιν – «George Michael – Η ζωή του» (μτφρ. Γιάννης Νένες, εκδ. Ψυχογιός)

Ήταν ένας τραγουδοποιός με αληθινό ταλέντο και καλλιτεχνική υπόσταση, και η μουσική του κατέκτησε τον κόσμο, ξεκινώντας από τα μέσα της δεκαετίας του ’80. Η κατασκευασμένη εικόνα του -αυτή του θεού του σεξ- δέσποζε στην ποπ κουλτούρα της εποχής του και έκρυβε για ένα διάστημα το μυστικό το οποίο πάλευε να μην αποκαλυφθεί: ήταν ομοφυλόφιλος. Η βιογραφία αυτή αποτυπώνει τη συναρπαστική ιστορία ενός σούπερ σταρ, του οποίου τα πάθη, όπως και τα τραγούδια, συνεχίζουν να αγγίζουν τους θαυμαστές του σε όλο τον κόσμο.

Ντέιβιντ Γκραν – «Γουέιτζερ – Ναυάγιο, ανταρσία, φόνος» (μτφρ. Δέσποινα Κανελλοπούλου, εκδ. Δώμα)

Στις 28 Ιανουαρίου 1742 το Πλοίο της Αυτού Μεγαλειότητος Γουέιτζερ, που είχε αποπλεύσει δύο χρόνια νωρίτερα από την Αγγλία για να εκτελέσει μια μυστική αποστολή, τσακίστηκε σ’ ένα ερημονήσι στ’ ανοιχτά της Παταγονίας. Οι τριάντα άντρες του πληρώματος μετά από μήνες κατασκεύασαν ένα θλιβερό πλεούμενο και διέσχισαν μ’ αυτό πάνω από 3.000 μίλια άγριας θάλασσας. Τους υποδέχτηκαν σαν ήρωες. Έξι μήνες αργότερα ένα άλλο, ακόμα πιο άθλιο πλοιάριο ξεβράστηκε στις ακτές της Χιλής. Σ’ αυτό επέβαιναν μονάχα τρεις άντρες, οι οποίοι αφηγήθηκαν μια πολύ διαφορετική ιστορία: οι τριάντα ναυτικοί που είχαν φτάσει στη Βραζιλία δεν ήταν ήρωες ― ήταν στασιαστές. Έργο πολυετούς έρευνας σε αδημοσίευτα αρχεία και πηγές αλλά και επιτόπιας εξακρίβωσης, το Γουέιτζερ μιλά για το τι μπορεί να κάνει ο άνθρωπος σε συνθήκες αληθινά ακραίες: το μεγαλειώδες και μαζί το ελεεινό. Σαρωτικό bestseller, καθόλου τυχαία στα βραβεία αναγνωστών του Goodreads για τα καλύτερα βιβλία του 2023 είναι στην κορυφή της κατηγορίας «Ιστορία & Βιογραφίες».

Τζέημς Γουντ – «Πώς δουλεύει η λογοτεχνία» (μτφρ. Κώστας Σπαθαράκης, εκδ. Αντίποδες)

Ο κατά πολλούς εγκυρότερος εν ζωή κριτικός λογοτεχνίας στις ΗΠΑ μιλά με ενθουσιασμό για θεμελιώδεις έννοιες της πεζογραφίας, για την αφήγηση και τον αφηγητή, τη σημασία της λεπτομέρειας, τους χαρακτήρες και το διάλογο, τη μορφή, το ρυθμό και τη μουσική, σε ένα βιβλίο που χρησιμοποιείται σήμερα ως εγχειρίδιο σε πολλά μαθήματα δημιουργικής γραφής και λογοτεχνίας. Διαβάστε τη μεγάλη του συνέντευξη στο Magazine.

Πέτερ Ένγκλουντ – «Εφιαλτικές νύχτες: Νοέμβριος 1942» (μτφρ. Γρηγόρης Κονδύλης, εκδ. Μεταίχμιο) 

Στις αρχές του Νοέμβρη του 1942 φαινόταν ότι οι δυνάμεις του Άξονα μπορούσαν ακόμα να κερδίσουν· στο τέλος του μήνα, όλοι συνειδητοποιούσαν ότι το να χάσουν ήταν ζήτημα χρόνου. Μεσολάβησαν το Ελ Αλαμέιν, το Γκουανταλκανάλ, η απόβαση στη Γαλλοκρατούμενη Βόρεια Αφρική, η αποχώρηση των Ιαπώνων από το Κοκόντα στην Παπούα Νέα Γουινέα, και φυσικά η περικύκλωση του γερμανικού στρατού από τους Σοβιετικούς στο Στάλινγκραντ. Ήταν μόνο ένας μήνας, ίσως όμως ο σημαντικότερος του εικοστού αιώνα, όταν όλα κρέμονταν από μια κλωστή. Το βιβλίο βασίζεται εξολοκλήρου σε ημερολόγια, επιστολές και απομνημονεύματα ανθρώπων που ήταν εκεί. Πλούσιο υλικό που ζωντανεύει με συγκινητικό και διαφωτιστικό τρόπο.

Λουίζ Γκλικ – «Αποδείξεις και θεωρίες» (μτφρ. Γιώργος Λαμπράκος, εκδ. Στερέωμα)

Μια βραβευμένη συλλογή δοκιμίων από μία σπουδαία ποιήτρια και συγγραφέα που κέρδισε το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 2020, και παλιότερα το Πούλιτζερ, μεταξύ πολλών ακόμη διακρίσεων. Από το πώς διερευνά το έργο άλλων ποιητών μέχρι το πώς στοχάζεται με σκεπτικισμό έννοιες της λογοτεχνικής κριτικής, όπως η «ειλικρίνεια» και το «θάρρος», η δύναμη της σκέψης της είναι εμφανέστατη.

Τζον λε Καρέ – «Η Ιδιωτική Ζωή ενός Κατασκόπου – Οι Επιστολές του John Le Carré» (μτφρ. Βεατρίκη Κάντζολα Σαμπατάκου, εκδ. Bell)

Η ανέκδοτη μέχρι σήμερα αλληλογραφία του Τζον λε Καρέ σε ένα σκληρόδετο τόμο που καλύπτει χρονικά επτά δεκαετίες και καταγράφει όχι μόνο τη ζωή του ίδιου του λε Καρέ, αλλά και τους ταραγμένους καιρούς που έζησε, «μια φρέσκια ματιά στο ταλέντο και την ευφυΐα του» σύμφωνα με τους New York Times.

Αλμπέρ Καμύ – «Διαλέξεις και ομιλίες (1937-1958)» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη, εκδ. Καστανιώτη)

Τριάντα τρία κείμενα από δημόσιες παρεμβάσεις του σπουδαίου νομπελίστα συγγραφέα. Η φήμη του ως δημιουργού και το κύρος του ως διανοούμενου είχαν καταστήσει τις απόψεις του περιζήτητες παντού. Ο εξεγερμένος Αλμπέρ Καμύ τοποθετείται στο επίκεντρο του παραλόγου, αναγνωρίζοντας ταυτόχρονα τόσο την κοινή μας μοίρα όσο και την ατομική ελευθερία του καθενός. Κινούμενος με ηθική συνέπεια από το ένα ζήτημα στο άλλο, εκφράζει και αποσαφηνίζει μια στράτευση η οποία σκοπό έχει να ξαναδώσει φωνή, πρόσωπο και αξιοπρέπεια σε εκείνους που τα στερήθηκαν εξαιτίας μισού αιώνα σάλου και οργής.

Ίαν Κέρσοου – «Προσωπικότητα και εξουσία» (μτφρ. Κωστής Πανσέληνος, εκδ. Αλεξάνδρεια)

Γραμμένο από έναν από τους κορυφαίους ιστορικούς της Ευρώπης του 20ού αιώνα και συγγραφέα της βιογραφίας του Χίτλερ, το νέο βιβλίο του Ίαν Κέρσοου είναι μια συναρπαστική, διαυγής και τολμηρή απόπειρα κατανόησης των ηγετών που πρωταγωνίστησαν δραματικά είτε στην παγκόσμια είτε σε μια πιο περιορισμένη εθνική σκηνή (από τον Λένιν και τον Στάλιν μέχρι τον Χίτλερ και τον Μουσολίνι κι από τον Τίτο μέχρι τον Φράνκο).

Σβεν Λίντκβιστ – «Εξοντώστε όλα αυτά τα κτήνη!» (μτφρ. Δημήτρης Ράπτης, εκδ. Ποταμός)

Ο Σβεν Λίντκβιστ πέθανε το 2019 υποστηρίζοντας ότι η δυστυχία μας είναι συνεχής και αναπόδραστη: η ρατσιστική βαρβαρότητα του ευρωπαϊκού ιμπεριαλισμού οδήγησε στα πιο πυκνά σκοτάδια του 20ού αιώνα και συνεχίζει στον 21ό. Ο Λίντκβιστ αναδεικνύει μέσα από τον στοχασμό πάνω στα στοιχεία που παραθέτει, την θεμελιώδη διαπλοκή των ρατσιστικών θεωριών, της δαρβινικής θεωρίας της εξέλιξης και του αποικιοκρατικού ιμπεριαλισμού, ο οποίος υπήρξε η προϋπόθεση της βιομηχανικής ανάπτυξης και της υλικής ευημερίας του δυτικού πολιτισμού. Το βιβλίο αφηγείται ένα ταξίδι στην αφρικανική έρημο, ενώ ταυτόχρονα ταξιδεύει ως τις πηγές των γενοκτονιών του 20ού αιώνα, φέρνοντας στο φως τις ρίζες του σύγχρονου ευρωπαϊκού πολιτισμού.

Χάρολντ Μπλουμ – «Σαίξπηρ – Η επινόηση του ανθρώπινου» (μτφρ. Άρης Μπερλής, Θέμελης Γλυνάτσης, Ήρκος Ρ. Αποστολίδης, εκδ. Gutenberg)

Λεπτομερείς αναλύσεις όλων των σαιξπηρικών έργων συνθέτουν ένα βιβλίο-σταθμό για τη μελέτη του αγγλικού και του παγκόσμιου Θεάτρου, μα και της Λογοτεχνίας εν γένει. Η κλασική όσο και πολυπρισματική Οπτική του Αμερικανού κριτικού, διαποτισμένη από νιτσεϊκούς τόνους και πνεύμα, αλλά και από την πλούσια παράδοση του νεώτερου αγγλικού ιδεαλισμού, μας οδηγεί βήμα-βήμα, μες απ’ τους Άμλετ, τους Ιάγους και τους Φάλσταφ, τις Κλεοπάτρες, τις Ρόζαλιντ και τις Ιουλιέττες, στους θαυμαστούς κόσμους του Σαίξπηρ.

Bono – «Surrender. 40 τραγούδια, μία ιστορία» (μτφρ. Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης, εκδ. Ψυχογιος)

Σε μια ανελέητη, ενδοσκοπική αλλά και διαφωτιστική αφήγηση με τη μορφή επεισοδίων ξετυλίγεται η ζωή του Bono, οργανωμένη -αν και όχι πολύ τακτικά- γύρω από 40 τραγούδια των U2. Πάνω απ’ όλα, το Surrender είναι μια ιστορία αγάπης γραμμένη προς τη γυναίκα του, την Άλι, από την οποία ζήτησε να βγουν την εβδομάδα που το συγκρότημα έκανε την πρώτη του πρόβα. 

Μπράντφορντ ΝτεΛονγκ – «Στον δρόμο προς την ουτοπία» (μτφρ. Κωστής Πανσέληνος, εκδ. Μεταίχμιο)

Πριν από το 1870, η ανθρωπότητα ζούσε σε φρικτή φτώχεια. Έπειτα ήρθε μια μεγάλη μεταβολή: πολλαπλασιάστηκαν οι τεχνολογικές μας δυνατότητες και μεταμορφώθηκε η οικονομία. Γιατί, όμως, παρά τις ευνοϊκές συνθήκες για την κατάκτηση της ουτοπίας, ο κόσμος σήμερα απειλείται από σοβαρές κρίσεις, όπως η οικονομική ύφεση, η ανισότητα και η υπερθέρμανση του πλανήτη; Ο διακεκριμένος οικονομολόγος καταγράφει πώς η εκρηκτική ανάπτυξη του εικοστού αιώνα (1870-2010) δημιούργησε για πρώτη φορά πλεονάσματα τροφής, στέγης και υλικών αγαθών, ωστόσο απέτυχε να εδραιώσει την κοινωνική ισότητα, την οικονομική σταθερότητα, τον σεβασμό στις ατομικές ελευθερίες.

Εσμέ Ουέιτζουν Ουάνγκ – «Όλες μου οι σχιζοφρένειες» (μτφρ. Δέσποινα Αντωνοπούλου – Γιάννης Ζέρβας, εκδ. Άγρα)

Γραμμένο με την αμεσότητα κάποιου που παλεύει με τις επιπτώσεις της χρόνιας ψυχικής ασθένειας, αυτό το προσωπικό, συγκινητικό βιβλίο που φτάνει μέχρι τον πυρήνα του θέματος που πραγματεύεται. Η σχιζοφρένεια δεν είναι μία και μοναδική, ενιαία διάγνωση, και η Εσμέ Ουέιτζουν Ουάνγκ δεν γράφει μόνο για όσους συμπάσχουν μαζί της από “όλων των ειδών τις σχιζοφρένειες” αλλά και για όσους θέλουν να τις κατανοήσουν.

Μισέλ Ουελμπέκ – «Κάποιοι μήνες της ζωής μου. Οκτώβριος 2022-Μάρτιος 2023» (μτφρ. Γιώργος Καράμπελα, εκδ. Εστία)

Ο σπουδαίος μεν αμφιλεγόμενος δε συγγραφέας γράφει για κάποιες από τις προσωπικές του περιπέτειες μέσα σε λίγους, πολύ πρόσφατους μήνες. Δεν απαντά ακριβώς, στοχάζεται όμως με αφορμή τις επιθέσεις που δέχθηκε εξαιτίας κάποιων εμπρηστικών δημοσίων τοποθετήσεων του. Παραδέχεται, με τον τρόπο του εννοείται, ότι δεν είναι αλάνθαστος. 

Μάθιου Πέρι – «Φιλαράκια, εραστές και το μεγάλο φριχτό πράγμα» (μτφρ. Μάνος Τζιρίτας, Θανάσης Χειμωνάς, εκδ. Αθενς Bookstore)

Όπως είπε η Μάρτα Κάουφμαν που συνδημιούργησε τα Φιλαράκια, αυτή είναι μία «ωμή, γενναία αυτοβιογραφία που ήθελε κότσια για να γραφτεί. Όπως φαίνεται, ο Μάθιου Πέρι έχει κότσια. Μας μιλάει για τις εξαρτήσεις του, για τις ασθένειες του, και για την παραλυτική μοναξιά του… Στην ουσία του, το βιβλίο αυτό είναι γεμάτο ελπίδα για το μέλλον. Αν θέλετε να μάθετε ποιος είναι ο Μάθιου Πέρι, αφήστε τις φυλλάδες και διαβάστε αυτό”.

Γκρέγκορι Πιερρό – «Ο αποικιοκράτης χίπστερ» (μτφρ. Δημήτρης Μ. Μόσχος, εκδ. Αντίποδες)

Ο χιπστερισμός του 21ου αιώνα τα χωράει όλα: κάθε πολιτική άποψη και καλλιτεχνική έκφραση γίνεται μέρος ενός μενού από το οποίο επιλέγει κανείς για να δημιουργήσει την ατομική του ταυτότητα. Ωστόσο Τα θεμελιώδη στοιχεία του χιπ, τα ρούχα, η συμπεριφορά, η μουσική, η λογική του γνώστη, μας οδηγούν στην ιστορία της αποικιοκρατίας και του δουλεμπορίου. Οι χίπστερ, εμπροσθοφυλακή της αστικής και πολιτισμικής αποικιοκρατίας, είναι επίσης η αιχμή του δόρατος του εξευγενισμού, που διαγράφει τη μνήμη της διαφορετικότητας, καλύπτοντας το παρελθόν με τη μονοχρωμία της κουλ ομογενοποίησης.

Τομά Πικετί – «Μικρή ιστορία της ισότητας» (μτφρ. Άγγελος Μουταφίδης, εκδ. Πατάκη)

Παρουσιάζοντας την εξέλιξη των ανισοτήτων μεταξύ των κοινωνικών τάξεων στη μακρά διάρκεια των ανθρώπινων κοινωνιών, ο εμβληματικός Γάλλος οικονομολόγος προτείνει μια νέα ματιά στην ιστορία της ισότητας, βασιζόμενος σε μια ισχυρή πεποίθηση την οποία σφυρηλατεί βήμα βήμα από το ένα του βιβλίο στο άλλο: Η πορεία προς την ισότητα είναι μια μάχη που έρχεται από μακριά και που ζητά να προεκταθεί στον 21ο αιώνα, εφόσον βέβαια όλες και όλοι βάλουμε το λιθαράκι μας σε αυτή την προσπάθεια.

Ρόμπερτ Α. Ρόζενστοουν – «Η ιστορία στον κινηματογράφο. Ο κινηματογράφος στην ιστορία» (μτφρ. Μάριος Αθανασιάδης-Ντόνας, εκδ. Μωβ)

Ο καταξιωμένος ιστορικός Robert A. Rosenstone τεκμηριώνει τη θέση πως εάν αφήσουμε τις ιστορικές ταινίες έξω από τη συζήτηση για τις νοηματοδοτήσεις του παρελθόντος, είναι σαν να αγνοούμε ένα από τα πιο σημαντικά μέσα για τις προσλήψεις των ιστορικών γεγονότων. Ένα βιβλίο για όλους όσους αγαπούν τον κινηματογράφο και την ιστορία και θέλουν να εξοικειωθούν και να διερευνήσουν τη στενή σχέση ιστορίας, κοινωνικών επιστημών και κινηματογραφικού μέσου.

Γιόζεφ Ροτ – «Περιπλανώμενοι Εβραίοι» (μτφρ. Μαρία Αγγελίδου, εκδ. Άγρα) 

Ένας από τους σπουδαιότερους μυθιστοριογράφους του 20ού αιώνα, ο Γιόζεφ Ροτ έγραψε τις συγκλονιστικές «ανταποκρίσεις» αυτού του βιβλίου στο διάστημα του Μεσοπολέμου, εφιστώντας την προσοχή στα ψευδή οφέλη της εβραϊκής προσαρμογής, αποκαλύπτοντας το σχίσμα μεταξύ των Εβραίων της Ανατολής και των Εβραίων της Δύσης, αναλύοντας την πολυπλοκότητα της εβραϊκής ταυτότητας, στρέφοντας το βλέμμα με ανησυχία στο μέλλον της Γερμανίας. Οι «Περιπλανώμενοι Εβραίοι» προσφέρουν μοναδική εποπτεία της ευρωπαϊκής εβραϊκής εμπειρίας σε μια κρίσιμη καμπή της παγκόσμιας Ιστορίας.

Γιόχαν Σαπουτό – «Η μεγάλη αφήγηση – Εισαγωγή στην ιστορία του καιρού μας» (μτφρ. Γιώργος Καράμπελας, εκδ. Πόλις)

Η αναζήτηση νοήματος έχει εκπέσει σε εμπόριο στα χέρια των ψυχοθεραπευτών και των «κόουτς». Κάποτε ήταν υπόθεση των θεολόγων, που έψαχναν το χέρι του Θεού στην Ιστορία. Ανάμεσα στον Διαφωτισμό και τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η θεολογία έδωσε τη θέση της στην πολιτική: στη Δύση της απόσυρσης του Θεού, το νόημα αναζητήθηκε στις «κοσμικές θρησκείες», τον κομμουνισμό, τον φασισμό και τον ναζισμό, όπως επίσης στον φιλελευθερισμό και τις παραλλαγές του, αλλά και στη συνωμοσιολογία. Η αναζήτηση νοήματος είναι επίσης μια μανία του ιστορικού – όταν μιλάμε για το νόημα των πράξεων στις οποίες προέβησαν οι δρώντες μιας εποχής, για εκφράσεις μιας «κοσμοθεωρίας» που χαρακτηρίζει έναν χρόνο, έναν τόπο, μια ανθρώπινη ομάδα, νομιμοποιώντας και δικαιολογώντας καμιά φορά τα χειρότερα.

Μόνα Σολέ – «Εφευρίσκοντας τον έρωτα ξανά – Πώς η πατριαρχία σαμποτάρει τις ετεροφυλοφιλικές σχέσεις» (μτφρ. Γιώργος Καράμπελα, εκδ. Στερέωμα) 

Πολλές γυναίκες και άνδρες που αναζητούν την ερωτική ευτυχία μαζί βρίσκονται άοπλοι απέναντι στον τρίτο πρωταγωνιστή που εισβάλλει στο σαλόνι τους ή στο κρεβάτι τους: την πατριαρχία. Το βιβλίο αυτό προτείνει μια σειρά από διασαφηνίσεις για ένα ζήτημα που στοιχειώνει τις φεμινίστριες εδώ και δεκαετίες και που επανέρχεται σήμερα στο επίκεντρο του ενδιαφέροντός τους: το ζήτημα του ετεροφυλοφιλικού έρωτα.

Κιθ Σόπα – «Μια σύντομη ιστορία του εικοστού αιώνα» (μτφρ. Μενέλαος Αστερίου, εκδ. Ψυχογιός)

Μέχρι το 1900 κανένας αιώνας στην Ιστορία δεν είχε γνωρίσει τον συνεχώς επιταχυνόμενο ρυθμό και την έκταση της αλλαγής του 20ού αιώνα. Χρησιμοποιώντας έναν ευρυγώνιο φακό που καλύπτει την Αφρική, τη Μέση Ανατολή, τη Ρωσία, την Ασία και τον Ειρηνικό, την Ευρώπη και την ήπειρο της Αμερικής, ο Σόπα καταγράφει τις σημαντικότερες εξελίξεις αυτού του αιώνα, από την κατάρρευση των αυτοκρατοριών ως την ανάδυση των αποαποικιοποιημένων εθνικών κρατών, από την άνοδο της παγκοσμιοποίησης ως την αυγή της ψηφιακής εποχής. Με χαρακτηριστικό, εκτός των άλλων, την έκρηξη της βίας που οδήγησε σε εκτόπισμά μεγάλων πληθυσμών.

Ντούσαν Σπασόγιεβιτς – «Ελλάδα – ο αγώνας για την ανεξαρτησία, η συγκρότηση του κράτους και η παλιγγενεσία του έθνους» (μτφρ. Ισμήνη Ραντούλοβιτς, εκδ. Καστανιώτη) 

Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 ήταν η πρώτη επιτυχημένη προσπάθεια ενός υπόδουλου λαού στο έδαφος της σημερινής Ευρώπης να κατακτήσει την πλήρη ελευθερία και ανεξαρτησία από μια ιμπεριαλιστική δύναμη εκείνης της εποχής, την Οθωμανική αυτοκρατορία. Είχαν προηγηθεί οι δύο ένοπλες εξεγέρσεις των Σέρβων κατά τον 19ο αιώνα, οι οποίες όμως δικαιώθηκαν μερικά χρόνια αργότερα, καθότι δεν υποστηρίχτηκαν τότε από τις Μεγάλες Δυνάμεις. ‘Ενας από τους σημαντικότερους φιλέλληνες του καιρού μας, προερχόμενος από μια “σύνοικη” και αδελφική χώρα, στήνει έναν χρήσιμο καθρέφτη μέσα στον οποίο μπορούμε να κοιτάξουμε, δύο αιώνες μετά, την ιστορική μας κληρονομιά.

Τζον Τέιλορ – «Σκληρός από τρυφερότητα» (μτφρ. Γιώργος Ι. Αλλαμανής, εκδ. Δίχτυ)

Και απομνημονεύματα της επί 24 χρόνια συνοδοιπορίας του Τζον Τέιλορ με τον Ηλία Πετρόπουλο -ο Τέιλορ είναι ο εμβληματικός μεταφραστής κειμένων και βιβλίων του Πετρόπουλου στα αγγλικά-, αλλά και ιδανική εισαγωγή στον βίο και στο έργο του οργισμένου με αιτία λαογράφου του άστεως, ο οποίος σόκαρε, έτερψε, άνοιξε τα μάτια ή εξόργισε τους νεοέλληνες τουλάχιστον από το 1968, όταν πρωτοκυκλοφόρησαν τα Ρεμπέτικα τραγούδια, έως τον θάνατό του στο Παρίσι το 2003. Μαζί με φωτογραφίες, σκίτσα, χειρόγραφα σημειώματα και αναλυτικό κατάλογο 74 βιβλίων στην πρώτη τους έκδοση.

Λέων Τολστόι – «Δεν μπορώ να σωπάσω» (μτφρ. Κώστας Βαρνάβας, εκδ. Δίχτυ)

Ο Τολστόι θεωρούσε πως το κυρίαρχο όπλο της εξουσίας είναι ο «υπνωτισμός» του πλήθους. Θέλησε να διαμοιράσει τη γνώση μέσω «λογοτεχνικών εφημερίδων» όταν συνειδητοποίησε πως τα βιβλία δεν μπορούσαν να φτάσουν στην πλατιά μάζα των ανθρώπων. Το «Δεν μπορώ να σωπάσω» ήταν μια κραυγή για τη θανατική ποινή, για τη βία της εξουσίας και είναι αδιανόητο το πόσο αφορά το σήμερα.

Ένζο Τραβέρσο – «Επανάσταση» (μτφρ. Νίκος Κούρκουλος, Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου)

Το βιβλίο δεν αφηγείται την ιστορία των επαναστάσεων σε χρονολογική σειρά: τις ερμηνεύει σαν συλλογικά ξεσπάσματα που καταστρέφουν την κατεστημένη τάξη πραγμάτων και ανοίγουν νέους ορίζοντες προσμονής. Είναι εργοστάσια ουτοπιών. Ο Έντσο Τραβέρσο χρησιμοποιεί την έννοια της επανάστασης σαν ερμηνευτικό κλειδί για να κατανοήσουμε τη νεοτερικότητα, και όχι μόνο τις κοινωνικές και πολιτικές της δομές αλλά και τις ιδέες της και το συλλογικό φαντασιακό της.

Μισέλ Φουκώ – «Η παρρησία» (μτφρ. Γιάννης Α. Δημητρακόπουλος, εκδ. Δώμα)

Ο Φουκώ αφιέρωσε τα τελευταία χρόνια της ζωής του στη μελέτη της ιστορίας του κριτικού ήθους στον δυτικό πολιτισμό και, πιο συγκεκριμένα, σε μια μάλλον παραμελημένη έννοια της αρχαιοελληνικής σκέψης: την έννοια της παρρησίας. Στις διαλέξεις που μεταφράζονται εδώ, τις οποίες έδωσε στο πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϋ το φθινόπωρο του 1983, ο Φουκώ εξετάζει τη γένεση, τις μορφές και την εξέλιξη της παρρησίας από τον 5ο αιώνα π.Χ. μέχρι την ύστερη αρχαιότητα.

Πρίγκιπας Χάρι – «Ρεζέρβα» (μτφρ. Γιώργος Μπαρουξής, Χρήστος Μπαρουξής, εκδ. Πεδίο)

Υπήρξε αναμφίβολα μια από τις εμβληματικές εικόνες του εικοστού αιώνα: δύο αγόρια, δύο νεαροί πρίγκιπες, να περπατούν πίσω από το φέρετρο της μητέρας τους, καθώς ολόκληρος ο πλανήτης παρακολουθούσε συγκλονισμένος. Όσο η Νταϊάνα, Πριγκίπισσα της Ουαλίας, οδηγούνταν στην τελευταία της κατοικία, δισεκατομμύρια άνθρωποι αναρωτιούνταν πώς ένιωθαν αυτά τα δύο παιδιά και πώς θα εξελίσσονταν οι ζωές τους. Αυτή είναι η ιστορία του Χάρι με τα δικά του λόγια σε μία από τις πιο πολυσυζητημένες αυτοβιογραφίες των τελευταίων ετών.