ΑΠΟ ΤΙ ΕΧΕΙ ΚΟΥΡΑΣΤΕΙ ΤΟ “THE FRANCHISE” ΤΟΥ ΗΒΟ;

Στον κόσμο του Franchise, της νέας σάτιρας του ΗΒΟ από τον δημιουργό του Veep, οι πάντες μοιάζουν κουρασμένοι.

Κουρασμένοι από τη δουλειά που πρέπει να κάνουν, αλλά ακόμα περισσότερο από τον λόγο για τον οποίο την κάνουν. Εκεί, στην χολιγουντιανή εξορία, να κάνουν το αγροτικό τους «δημιουργώντας» μια υπερηρωική ταινία που κανείς δε θέλει να φτιάξει, και την οποία κανείς δεν θέλει να δει.

Ως σάτιρα το Franchise δεν λέει κάτι που δεν έχουμε ακούσει και δει ξανά (ή τίποτα που να μην υποψιαζόμασταν) όμως κάποιες φορές αρκεί να αράξεις για μισή ωρίτσα την εβδομάδα για να γελάσεις με την ανικανότητα και τον κυνισμό ενός κόσμου που προσπαθεί διαρκώς να κυριαρχήσει στο 100% της κουλτούρας.

Βασισμένο σε μεγάλο βαθμό σε ιστορίες που οι δημιουργοί έχουν ακούσει από συνεργάτες τους σε διάφορα πλατώ, είναι λογικό το Franchise να προ(σ)καλεί σε μεγάλο βαθμό μια εξερεύνηση αναλογιών. Ποιο στούντιο σατιρίζει; Ποιους ανθρώπους; Είναι η Marvel του Κέβινγ Φάιγκι; Είναι η Warner του Ντέιβιντ Ζάσλαβ; Ποια κατάσταση είναι ανάλογη εκείνου του περιστατικού που κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων ανατινάχθηκε το λάθος μνημείο;

ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟ ΤΟΥ VEEP ΚΑΙ ΤΟΝ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ ΤΟΥ SKYFALL

Δημιουργός είναι ο Τζον Μπράουν, σεναριογράφος μεταξύ άλλων του Succession και του Veep, ενώ παραγωγός της σειράς είναι ο ίδιος ο Αρμάντο Ιανούτσι του Veep – μια σειρά που κοίταξε με εξίσου αστείο και κυνικό τρόπο μια σχεδόν πλήρως αποϊδεολογικοποιημένη καθημερινότητα στον Λευκό Οίκο, ανθρώπων που ήταν εκεί απλώς για να ταϊσουν το σύστημα με αποστασιοποιημένη ανικανότητα, παρόμοια με το πώς εδώ ένα ολόκληρο συνεργείο δημιουργών, τεχνικών και καλλιτεχνών είναι εκεί απλώς για να συνεχίσει η τερατώδης μηχανή του υπερηρωικού Χόλιγουντ να σέρνεται προς τα μπροστά.

Κι αν ο Ιανούτσι και η σχολή του είναι εμφανές ταίριασμα για τη σειρά, έχει ενδιαφέρον το ότι στην παραγωγή συναντάμε και τον Σαμ Μέντες, ένα σκηνοθέτη που έχει υπάρξει στο τιμόνι franchise παραγωγών, έστω κι αν όχι τόσο κυνικών και εργοστασιακών όσο των υπερηρωικών κόσμων. Ο Μέντες σκηνοθέτησε το Τζέιμς Μποντ που υμνήθηκε όσο ελάχιστα (το επετειακό Skyfall) και αμέσως μετά ένα που λοιδωρήθηκε όσο λιγοστά (το Spectre που ακολούθησε και το οποίο μοιάζει λίγο με ταινία που κατασκευαζόταν αυτοσχεδιαστικά, μια εβδομάδα τη φορά).

Στο Franchise παρακολουθούμε την διαδικασία των επεισοδιακών γυρισμάτων ενός υπερηρωικού μπλοκμπάστερ με τίτλο Tecto, το οποίο όπως συμβαίνει με τα πάντα σήμερα, ανήξει σε ένα ευρύτερο σύμπαν άλλων μπλοκμπάστερ. Σε ένα από επεισόδια του 1ου κύκλου, το πλατώ επισκέπεται ο ηθοποιός που παίζει τον υπερήρωα ονόματι Gurgler (ο Γάργαρος…;) με μια από τις πιο γελοίες υπερδυνάμεις που μπορείτε να φανταστείτε – είναι εκεί για να κάνει ένα από αυτά τα υποχρεωτικά cameo που πλέον όλες αυτές οι ταινίες διαθέτουν απλά για να χειροκροτάει το κοινό όταν εμφανιστεί ο γνώριμος χαρακτήρας. «Γιατί έπρεπε να είναι ο Gurgler;!» ρωτάει το δημιουργικό τιμ, τον άνθρωπο του στούντιο. «Γιατί αυτός μας περίσσευε» απαντά εκείνος λίγο-πολύ.

Κεντρικός χαρακτήρας της σειράς είναι ο βοηθός σκηνοθέτη Ντάνιελ (Χίμες Πατέλ, του Yesterday και του Station Eleven), ό,τι πιο κοντινό υπάρχει σε straight man σε αυτή την κουστωδία. Είναι σχετικά ικανός και νοιάζεται αρκετά για το αποτέλεσμα. Όχι πάρα πολύ, αλλά τόσο-όσο, ώστε να δημιουργείται εκεί συχνά μια σύγκρουση: Αν κάποιος νοιάζεται, είναι εκείνος. Αλλά δεν υπάρχει στην πραγματικότητα καμία εξιλεωτική διάσταση.

Σκηνοθέτης του Tecto είναι ο Έρικ, ένας ευρωπαίος auteur του καλλιτεχνικού κυκλώματος (με βραβείο και στο Λοκάρνο!) που όπως συχνά συμβαίνει, πήρε την επιταγή ενός μεγάλου στούντιο για να αφήσει λίγο αυτές τις φεστιβαλικές ψαγμενιές και να την εξαργυρώσει καθοδηγώντας ηθοποιούς γύρω από φτηνιάρικα σκηνικό, ακολουθώντας ένα σενάριο που γράφεται ώρα με την ώρα. Στο ρόλο ο Ντάνιελ Μπρουλ (που τον ξέρουμε από το Αντίο, Λένιν! μέχρι το σινεμά του Ταραντίνο, αλλά ο οποίος έχει ενδιαφέρον πως έγινε ευρύτερα γνωστός και ως Ζίμο από το σύμπαν της Marvel) βρίσκει το χιούμορ αλλά και την απόγνωση στον χαρακτήρα του. Έναν άντρα που είναι όλο και πιο παγιδευμένος, όλο και πιο πλήρως ασήμαντος σε αυτό το σύμπαν, δίχως ποτέ καν να το συνειδητοποιεί.

TECTO: ΕΝΑ ΜΠΛΟΚΜΠΑΣΤΕΡ-ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ

Γύρω τους αναπτύσσεται ένα μεγάλο ensemble χαρακτήρων με διάφορα πόστα. Η Άγια Κας του The Boys έρχεται για να παίξει την παραγωγό στην οποία φορτώνεται το καταστροφικό Tecto, απλά για να υπάρχει αποδιοπομπαίος τράγος όταν το πρότζεκτ αποδειχθεί φιάσκο. Η Ανίτα έχει και ρομαντικό παρελθόν με τον Ντάνιελ, μια υπο-πλοκή που μοιάζει εντελώς φορεμένη από ψηλά καθώς στην εξέλιξη της σεζόν φαίνεται να ενδιαφέρει τους πάντες όλο και λιγότερο.

Βοηθός του Ντάνιελ είναι η Νταγκ (Λόλι Αντεφόπε), αστεία μέσα στον εντελώς αποστασιοποιημένο φόβο που τη διακατέχει καθώς προσφέρει διαρκή σχολιασμό των όσων συμβαίνουν. Η Τζέσικα Χάινς είναι η υπεύθυνη του σκριπτ, βασικά απλώς υπάρχοντας καθώς γύρω της τα πάντα στην ταινία αλλάζουν χάρη σε αποφάσεις εντελώς εξωτερικές και διόλου δημιουργικές: «Στην άλλη ταινία του Σύμπαντος οι τάδε χαρακτήρες πέθαναν άρα πρέπει να κοπούν από το Tecto» μαθαίνουμε την ώρα που γυριζόταν μια σκηνή μαζί τους. «Η ταινία με όλες τις γυναίκες ηρωίδες ακυρώθηκε άρα τώρα πρέπει να δημιουργήσουμε μια σημαντική σκηνή για μια από αυτές, για να μην μας πουν σεξιστές», είναι η πλοκή ενός μετέπειτα επεισοδίου με την Κάθριν Γουότερστον να παίζει μια ηθοποιό ψυχικά διαλυμένη και ηττημένη από το σύστημα.

Το στούντιο εκπροσωπεί ο Μπράισον (Άιζακ Κόουλ Πάουελ) με μια διαρκή ενέργεια παπατζή φιδέμπορα, που μασουλάει ό,τι βρει μπροστά του ή κάνει χοντροκομμένα αστεία καθώς παραδίδει τα πιο δημιουργικά χρεοκοπημένα νέα με τον πιο κυνικό και νομοτελειακό τρόπο. Είναι το σημερινό χολιγουντιανό σύστημα της ανυπαρξίας των δημιουργικών ατόμων, προσωποποιημένο.

Μιλώντας για πρόσωπα – το Tecto έχει δύο από αυτά. Ο κεντρικός ήρωας του τίτλου, τον οποίο παίζει ο Μπίλι Μάγκνουσεν με μια διαρκή ανασφάλεια που καταντά κωμική. Κι ο ηθοποιός που παίζει τον villain της ταινίας, τον οποίο παίζει ο σημαντικός βρετανός ερμηνευτής Ρίτσαρντ Ε. Γκραντ, ο οποίος ανοιχτά μισεί το γεγονός πως βρίσκεται εκεί, θεωρώντας τους πάντες κατώτερους και μιλώντας διαρκώς για το παρελθόν του. Είναι μια αναφορά στην παρουσία σημαντικών βετεράνων ηθοποιών σε ρόλους ξεχάσιμων villains σε όλες αυτές τις ταινίες, αλλά ταυτόχρονα θυμίζει και κάτι από Άλαν Ρίκμαν στο Galaxy Quest. Ο Ρίκμαν εκεί ήταν περισσότερο απεγνωσμένος παρά αφ’υψηλού, αλλά η αντίδραση και των δύο έρχεται από ένα παρόμοιο μέρος, θυμού και θλίψης.

Κάθε επεισόδιο του Franchise εστιάζει και στα γυρίσματα μιας διαφορετικής σκηνής του Tecto, το οποίο τρεκλίζει ή κουτρουβαλά προς την ολοκλήρωσή του παρά το γεγονός πως κανείς δεν έχει ιδέα πώς θα μοιάζει το τελικό προϊόν ή, ακόμα χειρότερα, για ποιους λόγους θα μοιάζει έτσι. Το όλο σκηνικό είναι βουτηγμένο στον κυνισμό ή (στην καλύτερη περίπτωση) στην αυταπάτη.

Τα πάντα γίνονται επειδή ένα απρόσωπο εταιρικό ον αποφασίζει έτσι βάσει κάποιων spreadsheets ή βάσει άλλων αναγκών, που ουδέποτε έχουν να κάνουν με την παραμικρή δημιουργικότητα. Ο τρόπος λειτουργίας του σύγχρονου χολιγουντιανού συστήματος γίνεται η βιτρίνα της σάτιρας του Franchise, το οποίο στοχεύει από την υποκρισία του «εταιρικού προοδευτισμού» μέχρι το φλερτ με την Κίνα (σε μια πολύ αστεία σκηνή product placement, παρόλο που η σάτιρα εδώ δεν θα λέγαμε πως έχει ακριβώς δόντια ή την οποιαδήποτε αιχμή).

ΠΟΣΟ ΔΑΓΚΩΝΕΙ Η ΣΑΤΙΡΑ ΤΟΥ FRANCHISE;

Πάντως η αλήθεια είναι πως, παρόλο που η σειρά βλέπεται πολύ ευχάριστα και έχει όντως αστεία (εν μέσω απόγνωσης) περιστατικά να διηγηθεί, τελικά θα περιμέναμε και κάτι είτε πιο ουσιώδες, είτε κάτι πιο αιχμηρό από αυτήν. Δεν υπάρχει τίποτα σε αυτή την backstage ματιά που δεν έχουμε δει σε διάφορες (καλύτερες!) μορφές, από το Player του Άλτμαν μέχρι το βρετανικό σίτκομ Moving Wallpaper(!), απλά είναι όλο προσαρμοσμένο σε μια πιο σύγχρονη, υπερηρωική πραγματικότητα.

Καλοδεχούμενο φυσικά, αλίμονο – απλώς ακόμα κι έτσι, θα περιμέναμε κάτι ίσως πιο επιθετικό, πιο πικρό. Εδώ οι πάντες είναι καρτούν και τα πάντα είναι δυσλειτουργικά, αλλά όπως ακριβώς στο Veep αυτοί ήταν οι άνθρωποι μες στον άξουαλ Λευκό Οίκο, θα είχε ενδιαφέρον αν αυτή η σατιρική ενέργεια του Franchise στόχευε σε κάτι πιο πετυχημένο. Όχι ένα μπλοκμπάστερ της σειράς, ανάμεσα σε δεκάδες. Αλλά σε κάτι πετυχημένο, σε κάτι στο οποίο υπάρχει ένα δεδομένο επίπεδο ικανότητας – είναι σαν η σειρά να χρησιμοποιεί ως μέσο για τη σάτιρά της το Madame Web, όταν είναι απολύτως βέβαιο πως και το Avengers: Age of Ultron δεν γυρίστηκε και με πάρα πολύ διαφορετικό τρόπο.

Θα βοηθούσε κι αν οι χαρακτήρες (πλην του Ντάνιελ τουλάχιστον) ήταν κάτι παραπάνω από απλές καρικατούρες, που υπάρχουν εκεί καθένας και καθεμία τους για να επαναφέρουν το ένα τους επίπεδο ενέργειας και το ένα τους είδος αστείου. Δεν είναι αληθινά μεγάλο πρόβλημα αυτό, όταν μιλάμε επί της ουσίας για μια workplace comedy 8 25λεπτων επεισοδίων –όπου αυτή είναι συνήθως και η σύμβαση τελικά, βλέπε και πρώιμες σεζόν του The Office, που λειτουργεί έχοντας μια στρατιά χαρακτήρων του Ενός Αστείου–, αλλά εν τέλει το Franchise δεν καταφέρνει ούτε εξαιρετική εκδοχή του Veep να γίνει, ούτε εξαιρετική εκδοχή του The Office.

Δεν είναι δα και τίποτα καταστροφικό φυσικά αυτό. Το βλέπεις, και διασκεδάζεις, και γελάς με κάποια από τα χάλια του νέου κυνικού Χόλιγουντ. Την επόμενη φορά που θα δεις ένα cameo στριμωχμένο με το ζόρι σε κάποιο σίκουελ, ή που θα δεις κάποιο φτηνιάρικο σκηνικό, ή που θα δεις κάποιον βρετανό θρυλικό ηθοποιό να παραδίδει με στόμφο τις ατάκες κάποιου ασήμαντου villain, θα γελάσεις ένα τσικ παραπάνω.