THE SUBSTANCE: Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΑΙΝΙΑ ΤΡΟΜΟΥ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ ΑΝΑΛΥΕΙ ΤΗ ΦΡΙΚΗ ΣΤΟ NEWS 24/7

Μέχρι τώρα, θα ξέρετε το hype: Το The Substance είναι η πιο ακραία, δεν-γίνεται-να-τη-χάσεις, δε-θα-πιστεύεις-τι-συμβαίνει-στο-τελευταίο-ημίωρο ταινία της χρονιάς. Από αυτές που παίζονται σε midnight madness τμήματα των φεστιβάλ και ξεσηκώνουν μια ολόκληρη αίθουσα.

Μόνο που ετούτη η φρικιαστική απόλαυση, έκανε τα πράγματα λίγο διαφορετικά. Επελέγη να διαγωνιστεί στις Κάννες, και όχι μόνο αυτό, αλλά βραβεύτηκε κιόλας, με το βραβείο σεναρίου. Και τώρα, καθώς μπαίνουμε στην οσκαρική σεζόν έχει κάνει τους πάντες να αναρωτιούνται… είναι δυνατόν να προταθεί ακόμα και για Όσκαρ ερμηνείας η Ντέμι Μουρ;

Αν ήταν στο χέρι μας, δε θα υπήρχε καν αμφιβολία.

Η Ντέμι Μουρ στην ταινία παίζει μια διάσημη σταρ της οποίας το άστρο έχει δύσει καθώς μεγαλώνει σε ηλικία και το κανάλι στο οποίο έχει πλέον μια εκπομπή γυμναστικής, θέλει να την αντικαταστήσει με μια πιο νέα παρουσία. Η Ελίζαμπεθ της Ντέμι Μουρ κάνει τότε μια συμφωνία με το διάβολο: Συμμετέχει σε ένα πρόγραμμα το οποίο της επιτρέπει να ζει εναλλάξ με μια νεότερη, «τελειότερη» εκδοχή του εαυτού της, την οποία παίζει η Μάργκαρετ Κουάλεϊ.

Τα πράγματα σύντομα ξεφεύγουν από τον έλεγχο, με τρόπους άκρως σωματικούς και αδιανόητα φρικιαστικούς. Η τελευταία πράξη της ταινίας είναι ένα ντελίριο που απλά πρέπει να το ζήσεις για να καταλάβεις – δεν περιγράφεται.

Για την σκηνοθέτη Κοραλί Φαρζά αυτού του είδους το πολύχρωμο exploitation δεν είναι κάτι νέο. Η πρώτη της ταινία, το απολαυστικά πολύχρωμο θρίλερ εκδίκησης με τίτλο, γουέλ, Revenge, μας είχε κάνει από τότε κιόλας φαν της. (Ήταν στην 20άδα μας εκείνης της χρονιάς.) Αλλά τώρα με το Substance φτάνει ένα νέο επίπεδο φήμης καθώς η ταινία γίνεται αντικείμενο απόλαυσης αλλά και μανιασμένων ντιμπέιτ που είχαν ξεκινήσει ήδη από τις Κάννες.

Εμείς συναντήσαμε την Κοραλί Φαρζά τη μέρα μετά την παγκόσμια πρεμιέρα της ταινίας και του σοκ που κατευθείαν δημιούργησε, και μιλήσαμε μαζί της για όλα όσα η Κρουαζέτ ήδη συζητούσε σε όλα τα φεστιβαλικά πηγαδάκια. Καθώς η ταινία κυκλοφορεί από την Feelgood ανήμερα του Χάλογουιν (πολύ ταιριαστά), δίνουμε τον λόγο στην Κοραλί Φαρζά για να αναλύσει τη φρίκη πίσω από την πιο ακραία ταινία της χρονιάς.

ΚΟΡΑΛΙ ΦΑΡΖΑ: «Η ΤΑΙΝΙΑ ΣΑΦΩΣ ΚΑΙ ΕΙΝΑΙ 300% ΦΕΜΙΝΙΣΤΙΚΗ»

Πότε είχες την ιδέα για αυτή την ταινία, από πού προήλθε;

Είναι ένα θέμα που ζει μαζί μου για πολύ καιρό. Ως γυναίκα, είναι δύσκολο να μην κάνεις ερωτήσεις σχετικά με το πώς αισθάνεσαι στο σώμα σου και πώς σε κοιτάζουν, και τη θέση που έχεις στην κοινωνία σε σχέση με αυτό. Μετά το Revenge ήθελα να συνεχίσω να εξερευνώ το σινεμά είδους και επίσης να εκφράσω κάποια από τα θέματα που μου είναι σημαντικά. Ήρθε η στιγμή να βγει αυτό προς τα έξω.

Είχα περάσει μόλις τα 40 μου εκείνη την εποχή και, ξέρεις, αρχίζεις να θέτεις στον εαυτό σου τόσα πολλά ερωτήματα σχετικά με το ότι νιώθεις πως δεν αξίζεις τίποτα πια, το οποίο είναι τρελό όταν το σκέφτεσαι. Ήθελα λοιπόν να αντιμετωπίσω τη βία του να αισθάνομαι έτσι και το γιατί οδηγήθηκα να αισθάνομαι έτσι.

Ήθελα λοιπόν να εκφράσω αυτά τα θέματα μέσα από το σινεμά είδος και με ένα διασκεδαστικό ταυτόχρονα τρόπο. Αλλά να κάνω κιόλας μια πολύ ισχυρή δήλωση για τη βία της κοινωνίας απέναντι στις γυναίκες. Για το πώς διαρκώς εξετάζουν, μας κρίνουν, μας κοιτάζουν και μας βάζουν σε κουτάκια.

Οι πάντες εδώ συζητούν για αυτή την ταινία αυτές τις μέρες και ένα από τα σημεία συζήτησης είναι αν για σένα είναι μια φεμινιστική ταινία.

Για μένα, η ταινία είναι σαφώς 300% φεμινιστική. Και δε νομίζω πως είναι επειδή είμαι γυναίκα σκηνοθέτης, αλλά επειδή για μένα είναι μια ισχυρή πολιτική δήλωση. Μιλάει για το πώς βλέπουν τις γυναίκες και για τη βία που έχουμε ακόμα να αντιμετωπίσουμε – στην καθημερινή μας ζωή, στο πώς πρέπει να συμπεριφερόμαστε, στο πώς πρέπει να μοιάζουμε, στο πώς πρέπει τελοσπάντων να υπάρχουν για να μας εκτιμούν στην κοινωνία. Ωθούμε φυσικά τα πάντα στο μέγιστο των συμβολισμών, για να αντιμετωπίσουμε πραγματικά αυτά τα θέματα και, ναι, να το κάνουμε με ένα τρομακτικό τρόπο.

Είναι σημαντική μια τέτοια δήλωση για σένα; Ειδικά με δεδομένο πως στη Γαλλία ας πούμε έχει υπάρξει και μια μεγάλη αντίδραση ενάντια στο κίνημα MeToo.

Ναι, σίγουρα η Γαλλία δεν είναι στην κορυφή του φεμινισμού και του κινήματος MeToo. Έχουμε αργήσει πάρα πολύ και κλείναμε τα μάτια και τα αυτιά μας απέναντι σε καταστάσεις. Κι είναι σαν τα πράγματα να μην έχουν αλλάξει. Ακόμα και όταν κάποιες πραγματικά θαρραλέες γυναίκες μιλούν, δίνουν τις μαρτυρίες τους, είναι σαν οι άνθρωποι να μη θέλουν πραγματικά να τις ακούσουν ή να κάνουν ενέργειες που βοηθούν την κοινωνία να προοδεύσει.

Υπάρχουν πράγματα που αρχίζουν να παίρνουν σάρκα και οστά αλλά είναι ελάχιστα. Και δεν είναι καν συγκεκριμένο για τη Γαλλία αυτό. Είναι παγκόσμιο. Πριν λίγα χρόνια ήταν πρόεδρος ο Τραμπ. Και ίσως επανεκλεγεί κιόλας. Σε όλο τον κόσμο – τίποτα δεν έχει αλλάξει πραγματικά.

Ίσως λίγο υπάρχει μια μεγαλύτερη συνειδητοποίηση, ότι τώρα κάποια σχόλια είναι προφανώς σεξιστικά. Αλλά ζούμε ακόμα σε μια κοινωνία χωρίς καμία ισορροπία. Αν θέλεις να πετύχεις αυτή την ισορροπία χρειάζεται πολλή δράση. Θέλει πολλή δουλειά. Κι εγώ ένιωσα ότι αυτό είναι κάτι που ήθελα να το εκφράσω. Νιώθω ότι η κοινωνία είναι ακόμα τόσο βίαιη, τόσο άνιση. Αισθάνθηκα την ανάγκη να το κάνω ξεκάθαρο. Και να το κάνω εξίσου βίαιο, σε όλη την ταινία. Για να έχω ένα καθρέφτη υψωμένο. Αυτή ήταν η ανάγκη μου. Αυτό ήθελα να κάνω με έναν τρόπο – αν και η ταινία είναι νομίζω εν τέλει διασκεδαστική. Αλλά χωρίς να αποφεύγει να είναι και σκληρή.

Εκτός από πολιτική ταινία ήταν κάτι σαν θεραπεία για σένα; Κάτι που σε βοήθησε προσωπικά να αποδεχτείς πράγματα καθώς ένιωθες πως μεγάλωνες;

Ακριβώς. Για μένα αυτή η ταινία ήταν μια κάθαρση.

Αλλά επίσης το θέμα μου είναι πως δεν μπορούμε να πετύχουμε μόνοι μας να θεραπευτούμε, γιατί κάτι τέτοιο είναι αδύνατο. Όταν αντιμετωπίζεις όλα όσα υπάρχουν γύρω σου, δεν μπορείς να είσαι πιο δυνατός από αυτό το σύνολο. Δεν είναι μια ατομική επιλογή. Μακάρι να ήταν ατομική επιλογή! Να πεις, «εντάξει, τώρα θέλω να νιώθω καλά με τον εαυτό μου. Ωραία».

Αλλά είναι κάπως σα να κάνεις ένα κήρυγμα και όλα γύρω σου να είναι εκεί για να σε κάνουν να νιώθεις άσχημα, να σε κάνουν να νιώθεις ότι δεν ταιριάζεις στις προσδοκίες. Οπότε φυσικά κάνοντας αυτή την ταινία, αντιμετωπίζω κάτι και με κάνει να αισθάνομαι πιο δυνατή. Αλλά κατά τη γνώμη μου, αν δεν αλλάξουν όλα γύρω μας δε μπορεί κανείς μας να κερδίσει τη μάχη μόνος του.

«ΤΟ BODY HORROR ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΕΞΙΣΟΥ ΜΕ ΤΟΥΣ ΦΟΒΟΥΣ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΜΕ ΤΙΣ ΦΑΝΤΑΣΙΩΣΕΙΣ ΜΑΣ»

Ήταν δύσκολο να ισορροπήσεις αυτές τις ιδέες που αναφέρεις, που έχουν μια δυσκολία και μια περιπλοκότητα, με αυτό το είδος κινηματογραφικού exploitation όπου τα πάντα είναι στο maximum, είναι όλα αναμειγμένα με γέλιο, με αηδία, με φρίκη – πώς τα μπαλαντζάρεις;

Όταν γράφω την ταινία, η εμπειρία αυτού που ζεις ως θεατής έρχεται πρώτη. Κι επίσης μου αρέσει να διασκεδάζω κάνοντας ταινίες! Η σκηνοθεσία είναι αυτό που αγαπώ περισσότερο στον κόσμο και ξέρω πολύ καλά τι μου αρέσει να κινηματογραφώ και με τι τρόπο. Αυτό είναι λοιπόν που αναζητώ όταν γράφω κάτι – το πώς θα είμαι ευτυχισμένη όταν το κινηματογραφώ. Το να δημιουργήσω κάτι που είναι μόνο δικό μου, και το πώς όμως θα περιλαμβάνει την εμπειρία μου μέσα, αυτό για το οποίο μιλάω.

Είναι κάπως διαισθητικός ο τρόπος που παίρνει μορφή όλο αυτό. Γιατί πρέπει να προχωρήσει η ιστορία αλλά οι εικόνες είναι κάτι πολύ σημαντικό για μένα από την αρχή. Η πλοκή, η μουσική, ο ήχος, τα πάντα χτίζονται κατά τη διάρκεια της συγγραφής, ταυτόχρονα. Και μου αρέσει να διασκεδάζω κι εγώ ως θεατής με την ταινία που παρακολουθώ, να με μεταφέρει σε ένα άλλο κόσμο, να νιώθω άλλα πράγματα. Αυτός είναι ο κινηματογράφος που μου αρέσει να κάνω. Κι αυτό θα ήθελα να ζήσω ως θεατής.

Κάτι που να κάνει κάτι ακραίο με το είδος. Έτσι πετυχαίνει μια ταινία είδους για μένα. Όταν το βλέπω απολαμβάνω την ακραία εμπειρία, το είδος της τρέλας που μπορείς να ζήσεις μόνο σε μια ταινία είδους κι όχι στην καθημερινότητά σου. Αυτό το μονοπάτι ακολουθώ όταν γράφω τις δικές μου ιστορίες.

Ποια είναι για σένα η διαφορά ανάμεσα στο body horror όταν γυρίζεται από γυναίκες ή από άντρες σκηνοθέτες;

Θα έλεγα ότι κάθε σκηνοθέτης έχει τη δική του οπτική γωνία. Για μένα έχει να κάνει με την ειλικρίνεια του γιατί κάνεις αυτές τις ταινίες. Υπάρχει η ειλικρίνεια του να αγαπάς τη φρίκη για τη φρίκη, και να διασκεδάζεις. Και είναι υπέροχο! Δε μπορείς να κάνεις ταινίες είδους αν δεν τις αγαπάς αληθινά.

Αλλά ίσως για τις γυναίκες σκηνοθέτες υπάρχει άλλο ένα επίπεδο που σχετίζεται με πιο προσωπικές εμπειρίες με το σώμα. Κάτι που ισχύει φυσικά για πολλές άλλες ταινίες, όχι μόνο του συγκεκριμένου είδους. Γενικότερα οι ταινίες είδους πειραματίζονται με πολιτικά θέματα – είναι για μένα ένας πολύ δυνατός τρόπος να εκφράσεις ένα πολιτικό ή κοινωνικό θέμα πίσω από κάποια ψυχαγωγία.

Σκέψου ας πούμε το The Twilight Zone, το οποίο λέει τόσο διασκεδαστικές ιστορίες κι από πίσω του ασχολείται με τόσα πράγματα. Ή την όλη αλληγορία των ζόμπι. Ή τις ταινίες για τον φόβο μιας ξένης εισβολής. Τέτοια πράγματα. Ναι, νομίζω ότι οι ταινίες είδους διερευνούν πραγματικά τους ανθρώπινους φόβους ή τις ανθρώπινες κοινωνικές δομές, και λένε πάντα κάτι για την κατάσταση του κόσμου.

Η σχέση σου με το body horror ποια ήταν; Είναι δύσκολο να μην σκεφτούμε τον Κρόνενμπεργκ ας πούμε, είδαμε και τη νέα του ταινία χτες.

Και δεν έχω προλάβει να τη δω ακόμα!

Αλλά ναι, για μένα αυτό στο οποίο πραγματικά αντιδρώ με το body horror, που ανακάλυψα νεότερη, είναι ότι σχετίζεται εξίσου με τους φόβους μας και με τις φαντασιώσεις μας. Δηλαδή με το πώς αντιμετωπίζουμε το σώμα μας. Με τον φόβο του να πάθουμε κακό ή να αφομοιωθούμε ή να παραμορφωθούμε… ή, ξέρεις, μπορεί να επιθυμούμε να το μεταλλάξουμε, να το μεταμορφώσουμε. Είναι μια πολύ βαθιά, πολύ ισχυρή σύνδεση με κάτι το ανθρώπινο μέσα μας, με μια πολύ ισχυρή ανθρώπινη τάση αμφισβήτησης.

Αυτό είναι που με εντυπωσιάζει όταν βλέπω ταινίες body horror είδους. Είναι μια πολύ ενστικτώδης εμπειρία. Και στις ταινίες αυτό είναι που μου αρέσει να κάνω. Κάτι πολύ σπλαχνικό. Αυτό που νιώθεις βαθιά. Ακόμα και στο Revenge ήθελα αυτή τη σπλαχνική εμπειρία – το αίμα, τις πληγές, με όλα όσα σχετίζονται με το σώμα της ηρωίδας. Είναι ένας πολύ κυρίαρχος τρόπος έκφρασης πραγμάτων με έναν σιωπηλό, μη λεκτικό τρόπο.

Έχεις κάποιο αγαπημένο που ξεχωρίζεις; Ή κάτι που να ήταν καθοριστικό για αυτή την ταινία;

Ναι, προφανώς θαυμάζω τον Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ, τον Ντέιβιντ Λιντς, τον Κάρπεντερ επίσης με το The Things… ταινίες με ζόμπι όπως Η Νύχτα των Ζωντανών Νεκρών, το Invasion of the Body Snatchers… ναι, ναι, οτιδήποτε σχετίζεται με την ιδέα ενός Άλλου που μπορεί να συμβεί με έναν πολύ έντονο, φανταστικό τρόπο στην καθημερινή σου ζωή. Όπως και μου αρέσει το The Fly για τον ίδιο λόγο.

Αλλά επίσης και πράγματα που πηγαίνουν πιο μακριά, όπως το Γυμνό Γεύμα. Είναι τόσο ευφάνταστο και σε βάζει σε μια παράξενη σχέση με όλα τα κομμάτια του σώματος και της ύπαρξής σου. Κάνει τα πάντα να μοιάζουν περίεργα. Και γενικώς ταινίες με ζόμπι, με εξωγήινους – πράγματα που φοβάσαι να βιώσεις ως κομμάτι της ανθρώπινής σου εμπειρίας.

«ΔΙΑΒΑΣΑ ΤΗΝ ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΝΤΕΜΙ ΜΟΥΡ ΚΑΙ ΕΙΠΑ: “ΟΥΑΟ, ΤΙ ΓΥΝΑΙΚΑ!”»

Η επιλογή της Ντέμι Μουρ για αυτό το ρόλο ήταν η πρώτη ιδέα που σου ήρθε στο μυαλό; Πώς προέκυψε;

Η ταινία προφανώς στηρίζεται στις πλάτες της πρωταγωνίστριας και σκεφτόμουν… ποια θα δεχόταν αυτό τον ρόλο; Θα ήταν σα να αντιμετώπιζε την ίδια της τη φοβία. Ήταν δύσκολο να βρω κάποια που θα είχε και το εύρος να κουβαλήσει την ταινία, αλλά επίσης θα δεχόταν να θέσει τον εαυτό της σε αυτό το ρίσκο.

Επίσης, επειδή η ταινία μου δουλεύει πολύ με συμβολισμούς, ήθελα μια ηθοποιό που από μόνη της να αντιπροσωπεύει κάτι από τη δόξα μιας σταρ που η ίδια, ο εαυτός της, είναι ένα πολύ μεγάλο σύμβολο. Οπότε της δώσαμε το σενάριο, αλλά όταν άκουσα ότι ενδιαφέρεται πραγματικά εξεπλάγην γιατί σκέφτηκα πως δεν υπάρχει περίπτωση να δεχτεί. Θα ήταν πολύ τρομακτικό!

Είχαμε μια υπέροχη συνάντηση και μετά διάβασα την αυτοβιογραφία της. Και ξετρελάθηκα. Με έκανε να ανακαλύψω μια εντελώς διαφορετική πλευρά της που δεν ήξερα και να καταλάβω πώς είχε περάσει τόσες δύσκολες καταστάσεις, αλλά και πως ήταν πρωτοποριακή σε πολλά πράγματα – ήταν σούπερ φεμινίστρια, και μπροστά από την εποχή της, και ήταν κάποτε η υψηλότερα αμοιβόμενη ηθοποιός σε μια εποχή όπου η βιομηχανία ήταν εντελώς ανδροκρατούμενη.

Είχε κάνει και πολύ προβοκατόρικα πράγματα εκείνη την εποχή. Όπως όταν είχε ποζάρει όταν ήταν έγκυος. Κατάλαβα ότι έχει λοιπόν αυτή την αντισυμβατική σκέψη. Διάβασα το βιβλίο της και είπα, «ουάου, τι γυναίκα!». Την ήξερα μέσα από τις ταινίες της, αλλά έτσι ανακάλυψα μια πλευρά της που πραγματικά με εντυπωσίασε, και σκέφτηκα ότι είναι μια γυναίκα που θα μπορούσε να πάρει τέτοια ρίσκα. Ταιριάξαμε. Είχε περάσει στη ζωή της πράγματα που περνούσα εγώ τότε.

Πήρε το ρίσκο να με εμπιστευτεί και να έχει το ένστικτο να νιώσει ότι αυτή η ταινία θα μπορούσε να σημαίνει κάτι. Αλλά και να είναι για την ίδια ένας πολύ καλός τρόπος για να εκφραστεί ως ηθοποιός. Είναι μια πολύ ενστικτώδης, πολύ έξυπνη γυναίκα.

Η ταινία αγγίζει αυτή τη θεματική, του πώς ο χώρος για γυναίκες ηθοποιούς συρρικνώνεται μετά από κάποια ηλικία. Φοβήθηκες το πώς θα διαχειριστείς τον χαρακτήρα της, που κι αυτή έχει μέσα της μίσος για τον εαυτό της;

Για μένα δεν είναι καν μόνο για το πώς οι μεγαλύτερες σε ηλικία γυναίκες δεν έχουν πια χώρο στην κοινωνία, αλλά νομίζω είναι μια μάλλον ευρύτερη δήλωση για το πώς το σώμα μας ως γυναίκες δεν έχει ποτέ ελεύθερο χώρο στην κοινωνία. Πάντα μιλάμε για αυτό, πάντα το κοιτάμε, πάντα το συζητάμε, πάντα το εξετάζουμε. Κι η ίδια αυτό κάνει!

Εγώ θέλω να δείξω τη διαδικασία. Θέλω να δείξω την πραγματικότητα αυτού που βιώνουμε. Της ίδιας της φυλακής που έχουμε γύρω μας. Κι όπως έλεγα και πριν, όταν εξωτερικός κόσμος παραμένει ίδιος… ξέρεις, με τον ίδιο διάδρομο, τους ίδιους χώρους, τον ίδιο τύπο να κανονίζει τα πάντα, ε, δεν υπάρχει περίπτωση να δούμε τον εαυτό μας διαφορετικά. Είναι τόσο δύσκολο. Είναι τεράστια η αλλαγή που πρέπει να γίνει. Και ήθελα να αναφερθώ στη βία αυτής της διαδικασίας.

Διάβασα κάπου σε ένα άρθρο ότι «αυτή η ταινία είναι για το πώς έχει παρατραβήξει το κακό με τις πλαστικές». Δηλαδή… τι στο διάολο;; Είναι τα πάντα εκτός από αυτό! Γιατί σε αυτή την περίπτωση ρίχνεις και πάλι την ευθύνη σε αυτό το άτομο που δεν έχει άλλη επιλογή από το να προσπαθήσει να διατηρήσει τη θέση του στην κοινωνία. Κι η κοινωνία σήμερα δεν προσφέρει πολλές επιλογές για να εξακολουθεί να έχει μια θέση για όλα τα άτομα.

Είναι ένα βαθύτερο, πολύπλοκο θέμα. Είναι δύσκολο για όλους, πόσο μάλλον για τους άντρες, να καταλάβουν πραγματικά πώς μπορούμε να αισθανόμαστε, και την περιπλοκότητα του όλους θέματος. Επειδή μπορεί να είναι κάτι πολύ σχιζοφρενικό. Νομίζω προσπάθησα να εμβαθύνω στο πώς αυτή η διαδικασία παίρνει μορφές έξω από τον έλεγχό σου, ακόμα κι αν δεν θέλεις να είσαι θύμα της τυραννίας της ομορφιάς. Ακόμα κι αν δεν το θες.

Υπάρχουν πάρα πολλά να συζητήσουμε, κι ελπίζω ότι η ταινία θα βοηθήσει στην έναρξη της συζήτησης.