ΤΟ FARGO ΕΠΕΣΤΡΕΨΕ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΣΕΖΟΝ ΤΟΥ ΕΔΩ ΚΑΙ ΧΡΟΝΙΑ

Εν μέρει έχει να κάνει με την απόσταση: Η τελευταία σεζόν Fargo που θυμούνται όλοι παίχτηκε πίσω στο 2017 (η 4η και πιο πρόσφατη παίχτηκε εντός πανδημίας, δεν άρεσε, και βασικά δεν υπάρχει στη συλλογική μνήμη). Οπότε μια δυναμική επιστροφή φέρνει μαζί της και μια αίσθηση ενθουσιασμού, ενά «πού ήσουν εσύ τόσο καιρό;;;;» που σκέφτεσαι όταν αναγνωρίζεις έναν καλό παλιό φίλο.

Αλλά έχει να κάνει και με την εκτέλεση (χεχ): Χωρίς πολλά λόγια, χωρίς backstory, χωρίς επεξηγήσεις, το πρώτο επεισόδιο της νέας σεζόν μας ρίχνει κατευθείαν στα βαθιά. Η εναρκτήρια σεκάνς του –την οποία βλέπουμε σε slow motion που υπογραμμίζει την γελοιότητα της συγκεκριμένης έκφρασης βίας– ξεκινάει σε μια συμπλοκή γονέων και κηδεμόνων σε μια σχολική συνέλευση όπου η Ντόροθι “Ντοτ” Λάιον κατά λάθος και πάνω στην ορμή της κατάστασης, επιτίθεται σε έναν αστυνομικό.

Αυτό οδηγεί στη σύλληψή της. Κι η σύλληψη οδηγεί στο να της πάρουν τα δακτυλικά αποτυπώματα και να τα βάλουν στο σύστημα. Κι αυτό, έχει σαν αποτέλεσμα κάποιοι πολύ επικίνδυνοι άνθρωποι να την εντοπίσουν – ύστερα από χρόνια αναζήτησης.

Είναι το είδος ενός ντόμινο της μοίρας που θα συναντούσε κανείς σε μια μαύρη crime τραγικωμωδία των αδελφών Κοέν, και όπως θα συνέβαινε και στο κινηματογραφικό σύμπαν εκείνων, έτσι κι εδώ αυτό το ντόμινο οδηγεί σε μια απρόσμενη έκρηξη βίας. Με τη Ντοτ (η Τζουνο Τεμπλ σε μια λυσσαλέα, πολυεπίπεδη ερμηνεία) να ξέρει πως τώρα είναι ξανά εκτεθειμένη και μαζί με την ίδια, και η νέα πραγματικότητα που έχει χτίσει για τον εαυτό της.

Η οικογένειά της, δηλαδή ο καλοκάγαθος σύζυγος Γουέιν και η κόρη Σάμι που της αρέσει να ντύνεται με αγορίστικα κουστούμια. Η ευτυχισμένη τους καθημερινότητα είναι τώρα υπό εξαφάνιση, καθώς ο σερίφης Ρόι Τίλμαν στέλνει αμέσως δυο πρωτοπαλίκαρα-εκτελεστές να φέρουν τη Ντοτ μαζί τους – αλλά δίχως να τους προειδοποιεί με τι είδους τίγρη πάνε να μπλέξουν.

Μια από τις δυνάμεις της σειράς Fargo ήταν πάντα ο τρόπος με τον οποίο ακολουθούσε συγκεκριμένες οπτικές ως εισαγωγή σε διάφορες καταστάσεις, κάτι που συχνά είχε αποτέλεσμα να μπορούμε να νιώσουμε συναισθηματική σύνδεση ως θεατές με μια πλειάδα χαρακτήρων, και ακόμα συχνότερα είχε ως αποτέλεσμα σκηνές-έκπληξη. Όπου ποτέ δεν γνωρίζουμε με απόλυτο τρόπο τι συμβαίνει, δεν έχουμε όλα τα δεδομένα, γιατί κοιτάμε μια κατάσταση από μια πλευρά μόνο. Στο φετινό Fargo συμβαίνει κάτι εξαιρετικά ιδιόμορφο: Αφού γίνει σαφές πως ο κεντρικός χαρακτήρας είναι η Ντοτ (αυτήν παρακολουθούμε στην πρώτη σκηνή κι είναι η δική της –μυστηριώδης– αγωνία που γίνεται κατευθείαν και δική μας), γρήγορα μεταφερόμαστε πίσω από το βλέμμα των εγκληματιών που προσπαθούν να την απαγάγουν.

Με αυτό τον τρόπο, ο σεναριογράφος και σκηνοθέτης Νόα Χόλεϊ μας αφήνει εν μέσω μιας δράσης που όχι απλά είναι προϋπάρχουσα, αλλά έμοιαζε μέχρι πρότινος πεσμένη σε χειμερία νάρκη. Μπροστά στα μάτια μας, η Ντοτ της Τζούνο Τεμπλ γίνεται σχεδόν Έλεν Ρίπλεϊ ή Σίντνεϊ Μπρίστοου – και δεν έχουμε ιδέα για το πώς, ούτε για το για το γιατί. Δεν υπάρχουν δεδομένη, παρά μόνο η αγωνία της στιγμής.

Είναι λοιπόν αυτή η συναρπαστική εισαγωγή που μας καθηλώνει κατευθείαν στη νέα σεζόν Fargo, μια τρομερά αγωνιώδης σκηνή εισβολής όπου μας περιμένει ένα ντόμινο εκπλήξεων, και την οποία ακολουθεί μια ακόμα πιο αγωνιώδης σκηνή δράσης γεμάτη σασπένς, και την οποία ακολουθεί ένα ανατρεπτικό φινάλε που μας κάνει να σπάσουμε το κουμπί “play” από τη δύναμη με την οποία το πατάμε για να παίξει το δεύτερο επεισόδιο.

Είναι όλα αυτά, όμως αν δεν υπήρχε τίποτα πίσω από αυτή την εντυπωσιακή βιτρίνα του πρώτου επεισοδίου, γρήγορα η σεζόν θα ξεφούσκωνε. Μα πίσω από τη βία και την τυχαιότητα (και το παράλογο ανθρώπινο πλέγμα που συνδέει τους πάντες και τα πάντα) βρίσκεται κάτι μοχθηρό και καθηλωτική σε αυτή τη νέα Fargo ιστορία.

Ο Τζον Χαμ –όλο και πιο άνετος πια τα τελευταία χρόνια σε β’ ρόλους κακών, με κωμική φλέβα ή και χωρίς– είναι ο σερίφης Ρόι Τίλμαν, από εκείνους τους «ανθρώπους του νόμου» που θεωρούν στην πραγματικότητα τον εαυτό της υπεράνω αυτού – ο Ρόι δεν θεωρεί πως καμία κυβέρνηση έχει λόγο πάνω στο πώς επιτηρεί την περιοχή του, με τον ίδιο τρόπο που κανείς δε θα του πει πώς θα επιτηρεί την οικογένεια του, τα αποκτήματά του.Υπάρχει κάτι παλιομοδίτικα σκοτεινό και βίαιο μέσα του, σε μια ιστορία που μάλιστα τοποθετεί (μάλλον όχι τυχαία) λίγους μήνες πριν το τέλος της προεδρίας Τραμπ και την εισβολή του τραμπικού όχλου στο Κογκρέσο.

Το Fargo δεν έχει απαραιτήτως τόσο ξεκάθαρα δίπολα καλού και κακού, όμως φέτος αυτό είναι το παιχνίδι που επιλέγει να παίξει, περιπλέκοντας με αποτελεσματικό τρόπο ό,τι συμβαίνει στον ενδιάμεσο χώρο. Με την Λορίν ας πούμε, μιας μαρμάρινης Τζένιφερ Τζέισον Λι, μια πλούσια «αυτοκράτειρα του χρέους», που βγάζει λεφτά καταπίνοντας και ενισχύοντας τα χρέη των μεροκαματιάρηδων. Η Λορίν είναι η πεθερά της Ντοτ, που ποτέ δεν ενέκρινε την επιλογή του γιου της να την παντρευτεί, κι ούτε και βλέπει με καλό μάτι το πώς η εγγονή της η Σκότι εμφανίζεται τόσο αντισυμβατικά ως προς την παρουσίαση του φύλου της. Όμως ό,τι θεωρούσε δεδομένο η Λορίν, τώρα ανατρέπεται όσο αρχίζει να υποπτεύεται πως η Ντοτ δεν είναι ακριβώς αυτή που παρουσίαζε πως είναι.

Έχουμε και τον Γκέιτορ (ο Τζο Κίρι του Stranger Things, εξαιρετικός ως αστοιχείωτα κακός), γιος του Ρόι Τίλμαν, με άπειρα κόμπλεξ απέναντι στον πατέρα του, κι ένα σερί ανικανότητας που παρουσιάζεται ως ατυχία, μαζί με μια άσβεστη δίψα να εντυπωσιάσει τον πατέρα του κι εκείνος να τον παραδεχτεί. Μαντέψτε λοιπόν ποιος τα κάνει όλα διαρκώς λάθος στα πρώτα επεισόδια. Γύρω από τον Γκέιτορ υπάρχει μια κομπανία ανοήτων εγκληματικών αλλά κι ένας τρομακτικός, μυστηριώδης εκτελεστής που σύντομα ξεφεύγει από τις οδηγίες/απειλές των Τίλμαν και ενεργεί με δικό του τρόπο – είναι ο Όλε Μαντς του βρετανού ηθοποιού Σαμ Σπρούελ που παίζει με έναν απόκοσμα κενό και αποστασιοποιημένο τρόπο.

Ο Όλε κατακρίνει τον Ρόι πως ποτέ δεν του εξήγησε πως πρέπει να τα βάλει με μια τίγρη κι εν συνεχεία ξεφεύγει από τους Τίλμαν, εγκαθίσταται σε ένα σπίτι που παραμένει ασαφές αν είναι δικό του ή όχι («ζω εδώ τώρα») και εκτελεί προαιώνιες τελετές με στόχο… τι ακριβώς; Θα δούμε. [Spoiler για το τρίτο επεισόδιο στην υπόλοιπη παράγραφο] Εκεί είναι που μαθαίνουμε, χάρη στην αστειότερη χρήση κάρτας κειμένου που έχουμε δει εδώ και χρόνια («500 χρόνια νωρίτερα»!), πως ο Όλε είτε είναι 500 χρόνων επειδή έτρωγε αμαρτίες κι είναι αθάνατος, είτε είναι απόγονος κάποιου που έτρωγε αμαρτίες πριν 500 χρόνια.

Το Fargo απολαυστικά (και σα να μη συμβαίνει τίποτα) ισορροπεί ξανά ανάμεσα στο καθηλωτικό και το παράλογο χωρίς να κάνει σαφές πόσο σοβαρά πρέπει να πάρουμε μια πληροφορία σαν αυτή (ούτε και χρειάζεται) όμως είναι ένας εξαιρετικός τρόπος να υπογραμμιστεί η κεντρική τελικά ιδέα της σεζόν πίσω από τα εκπληκτικά της επιμέρους set pieces. Δηλαδή η ύπαρξη ανθρώπως που κυριολεκτικά ή μη, τρώνε τις αμαρτίες πλουσιότερων και ισχυρότερων από αυτούς προκειμένου να επιβιώσουν μέσα σε κοινωνία διαχρονικά βίαιη, άνιση και εκμεταλλευτική.

Εκεί όπου κάποια σαν τη Λορίν θεωρεί δεδομένο πως κανένα όργανο της τάξης δεν διανοείται να την αγγίξει (τους φωνάζει πως είναι εκεί για να την προστατεύουν κι όχι για να την ενοχλούν), εκεί όπου ένας Ρόι μπορεί να είναι ανοιχτά ένας ρατσιστής, σεξιστής φανατικός που θέλει μια κοινωνία των σπηλαίων όπου ο μόνος νόμος είναι ο δικός του. Εδώ, οι ισχυροί χρησιμοποιούν την ιδέα των ενδιάμεσων με τρόπο σοκαριστικά απάνθρωπο, και πάντα υπέρ τους. Ενδιάμεσοι που ξεπλένουν τη Λορίν και επιβαρύνουν την οικονομική κατάσταση των ήδη υπερχρεωμένων, ενδιάμεσοι που κρατούν τα χέρια του Ρόι καθαρά εκτελώντας βρώμικες, βίαιες δουλειές.

Αυτοί δεν πληρώνουν ποτέ– πάντα κάποιος άλλος απεγνωσμένος θα βρεθεί, για να φάει τις δικές τους αμαρτίες.

Η Ντοτ, εν προκειμένω, είναι απεγνωσμένη αλλά με τον πιο επικίνδυνο τρόπο. Είναι παγιδευμένο αγρίμι (η σειρά δεν φοβάται να κάνει ξανά και ξανά αυτή την παρομοίωση) κι ο Χόλεϊ ξέρει πώς να αποσπάσει κάθε πιθανό χιλιοστό σασπένς και απόλαυσης από το να τη βλέπουμε να αποκρούει τις διαδοχικές κρούσεις – είτε μιλάμε για βίαιες απόπειρες απαγωγής, είτε για προσπάθειες των αρχών να εμπλακούν, είτε για τις απορίες της ίδιας της οικογένειάς της.

Και σταδιακά, μέσα από αυτό το ντόμινο set pieces που μοιάζουν σαν κάποια κοενικής έμπνευσης βερσιόν του «Μόνος στο Σπίτι», μαθαίνουμε όλοι περισσότερα για την ηρωίδα μας, καθώς ο κλοιός αρχίζει να σφίγγει κι οι πάντες δείχνουν το αληθινό τους πρόσωπο. Ή αυτό που πάντα, περήφανα, μόστραραν ούτως ή άλλως. Είναι ένα αγωνιώδες παιχνίδι πάνω σε εκδοχές της αλήθειας, είτε αυτό αφορά την αλήθεια που θέλει να πιστεύει ο Γουέιν για την τέλεια οικογένεια που νόμιζε πως είχε, είτε την αλήθεια που η Λορέιν πλασάρει για τις καταστροφικές της ενέργειες (και την προσπάθειά της να περάσει σε μια πιο κοινωνικά αποδεκτή εκδοχή τους μέσω της τραπεζικής εξαγοράς που επιχειρεί), είτε την περσόνα που η Ντοτ έπλασε, είτε τελικά την εκδοχή της πραγματικότητας που ο Ρόι (με τραμπική αλαζονεία) πιστεύει πως του ανήκει.

(Ακόμα κι η σειρά έχει μια πραγματικότητα με την οποία παίζει: Με διάφορους τρόπους, η πλοκή αυτής της σεζόν παραπέμπει στο ορίτζιναλ φιλμ Fargo περισσότερο από κάθε άλλη από τις προηγούμενες – μέχρι και την απόπειρα απαγωγής όπου όλα πάνε κατά διαόλου. Είναι κλείσιμο του ματιού ή κάτι παραπάνω; )

Όλα αυτά έχουν πάντα βέβαια την τάση να καταρρέουν, αργά ή γρήγορα. Κι έτσι το σκοτάδι της αλήθειας για την Ντοτ θα έρθει στο φως, όσο κι αν εκείνη κάνει ό,τι μπορεί για να συγκρατήσει τη διαρροή. Οι πάντες θα κριθούν από το πώς θα αντιδράσουν τότε – τη στιγμή της αλήθειας. Αλλά το φετινό Fargo κάνει κάθε κεφάλαιο προς το αναπόφευκτο, να μοιάζει φρέσκο, σκοτεινό και αγωνιώδες.