ΧΡΙΣΤΟΣ ΓΑΛΙΛΑΙΑΣ: ΞΕΡΟΥΜΕ ΠΩΣ Η ΚΛΑΣΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΔΕ ΓΕΜΙΖΕΙ ΣΤΑΔΙΑ 80.000 ΘΕΣΕΩΝ

Δεν είχα ξαναπάει στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης. Το αφιέρωμα στον κορυφαίο βιολιστή Λεονίντ Κόγκαν (Leonid Kogan) ήταν η αφορμή ενός ταξιδιού που επιφύλασσε πολλές ευχάριστες εκπλήξεις.

Καταρχάς το ίδιο το κτίριο του Μεγάρου και η τοποθεσία του που είναι εκπληκτική. Ένα υπερσύγχρονο οικοδόμημα πάνω ακριβώς στον κόλπο του Θερμαϊκού που αποτελείται από δύο κτίρια: Το Μ1 διαθέτει μια μεγάλη αίθουσα συναυλιών χωρητικότητας 1400 ατόμων και πολλές άλλες αίθουσες/γραφεία, ενώ η εξωτερική μορφή του κτιρίου είναι εμπνευσμένη από το βυζαντινό παρελθόν και τον διεθνή χαρακτήρα που είχε μετέπειτα αποκτήσει. Το κτίριο Μ2 είναι σχεδιασμένο από τον Ιάπωνα αρχιτέκτονα Αράτα Ισοζάκι και αποτελεί δείγμα του μοντέρνου αρχιτεκτονικού ρεύματος. Διαθέτει και αυτό χώρο υποδοχής του κοινού, σύγχρονο εξοπλισμό και δύο αίθουσες χωρητικότητας 500 (αίθουσα Αιμίλιος Ριάδης) και 300 ατόμων αντίστοιχα και εκεί στεγάζονται επίσης η Μουσική Βιβλιοθήκη και το Μουσείου Μουσικών Οργάνων.

Ο Χρίστος Γαλιλαίας και η σταθερά του Λεονίντ Κόγκαν

Εξαιρετικά ευχάριστη έκπληξη και η γνωριμία με τον κ. Χρίστο Γαλιλαία, τον καλλιτεχνικό διευθυντή του Μεγάρου και διεθνούς φήμης βιολονίστα και καθηγητή στο πανεπιστήμιο Georgia State University των ΗΠΑ. Ένας νέος άνθρωπος με βαθιά αγάπη στην κλασική μουσική, με όρια και αξίες, που δεν υποκύπτει στις εμπορικές σειρήνες της εποχής μας και επενδύει στην ποιότητα.

Το γραφείο του είναι γεμάτο από παρτιτούρες του Μπραμς και βροντερό “παρόν” δηλώνει το βιολί του. Δεν αφήνει τη μελέτη του βιολιού ούτε για μία ημέρα παρά τα επιβαρυμένα διοικητικά του καθήκοντα. Ακολουθεί κατά γράμμα τις συμβουλές του μαέστρου Βύρωνα Φιδετζή, του Γιάννη Βακαρέλη και φίλων του από το πανεπιστήμιο της Αμερικής όπου διδάσκει και δεν παραλείπει να μελετά βιολί καθημερινά. Άλλωστε η δεξιοτεχνία του στο βιολί ήταν αυτή που του έφερε την επιτυχημένη του πορεία και τον οδήγησε σε αυτή τη θέση της καλλιτεχνικής διεύθυνσης.

“Είναι εύκολο να παρασυρθεί κανείς και να χάσει την ταυτότητά του. Οι θέσεις αυτές έρχονται και φεύγουν. Η σταθερά μου εμένα είναι το βιολί, η μουσική” εξομολογείται και εξηγεί γιατί τα χρόνια αυτά έχει παίξει μία μόνο φορά στο Μέγαρο. “Δε μου αρέσει το Γιάννης πίνει, Γιάννης κερνάει, νομίζω πως είναι καλό σε τέτοιες θέσεις να μπαίνουν άνθρωποι που έχουν διαγράψει μια πορεία, δεν πρέπει να είναι πεινασμένοι. Γιατί μετά τις χρησιμοποιούν σαν μια πλατφόρμα για προσωπική ανέλιξη και προβολή. Απαραίτητο είναι να κρατάμε το μέτρο λοιπόν”.

Αυτό το αφιέρωμα στον Κόγκαν ήταν, όπως ο ίδιος μου εξομολογήθηκε η σταθερά του αυτά τα 3,5 χρόνια που έχει την καλλιτεχνική διεύθυνση. “Δε σου κρύβω πως όταν ξεκίνησα στο Μέγαρο, το μόνο που σκεφτόμουν ήταν μακάρι να είμαι εδώ το 24 για να κάνω αυτό το αφιέρωμα για τα 100 χρόνια από τη γέννηση Κόγκαν” τονίζει. Kαι συνεχίζει λέγοντας “όπως λέει και ο Λεωνίδας (Καβάκος) για εμάς τους βιολιστές ο Κόγκαν είναι ένα σημείο αναφοράς. Είναι ο λόγος που αγαπήσαμε το βιολί και μας ενέπνευσε να θέλουμε να φτάσουμε στο ψηλότερο επίπεδο αυτής της τέχνης. Το σκεπτικό ήταν να έρθουν κάποιοι αστέρες του βιολιού, για να τιμήσουμε τη μνήμη αυτού του θρύλου. Και είναι ενδεικτικό του με πόσο ενθουσιασμό ανταποκρίθηκαν”.

“Ο Καβάκος μέσα σε 5 δευτερόλεπτα είπε ναι. Η Μούλοβα ξετρελάθηκε, ήταν και μαθήτρια του Κόγκαν. Ο Χάιντελιχ που κάνει τώρα τεράστια καριέρα και είναι πρώτο όνομα στον χώρο του βιολιού είπε αμέσως το “ναι”. Ο Κόγκαν για τους βιολιστές είναι μια μορφή που πραγματικά προκαλεί δέος, θαυμασμό, συγκίνηση. Η δύναμη της μουσικής του να εμπνέει από φοιτητές έως φτασμένους μουσικούς” αναφέρει.

“Και η ημερίδα που θα λάβει χώρα νομίζω θα έχει ενδιαφέρον για τα νέα παιδιά, τους σπουδαστές μουσικής από τα ωδεία, τα τμήματα, τα πανεπιστημιακά. Γιατί το να βρεθείς εσύ τόσο κοντά με ινδάλματά σου και να μπορείς να κάνεις μια ερώτηση είναι πολύτιμο. Και πρέπει να είναι μέσα στις δράσεις μας η εκπαιδευτική διάσταση” καταλήγει.

Αποθέωση στη συναυλία για τον Λεωνίδα Καβάκο

Με μια συναυλία του Λεωνίδα Καβάκου στην κατάμεστη ‘’Αίθουσα Φίλων Μουσικής’’ ξεκίνησε το μεγάλο αφιέρωμα του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης στον κορυφαίο Leonid Κοgan, την Τρίτη 1η Οκτωβρίου.

Ο κόσμος είχε αρχίσει να μαζεύεται από νωρίς. Η αίθουσα του Μεγάρου κατακλύστηκε από νέους στην πλειοψηφία τους ανθρώπους που ανυπομονούσαν να ακούσουν τον μεγάλο Έλληνα βιρτουόζο του βιολιού σε μια ανεπανάληπτη μουσική συνύπαρξη με την Transylvania State Philarmonic Orchestra υπό την καθοδήγηση του μαέστρου Cristian Mandeal.

Η βραδιά ήταν εκπληκτική. Ο Λεωνίδας Καβάκος έδωσε ένα ρεσιτάλ δεξιοτεχνίας στο Violin Concerto No.1, Op. 77 του Ντμίτρι Σοστακόβιτς αναδεικνύοντας την πολυπλοκότητα και την βαθιά συναισθηματική φόρτιση του συνθέτη.

Στην ερμηνεία του, ο Καβάκος κατάφερε να συνδυάσει την ένταση και την δραματικότητα του έργου, προσφέροντας μια συναρπαστική εμπειρία για το κοινό που επάξια τον αποθέωσε.

Στο δεύτερο μέρος η Transylvania State Philarmonic Orchestra ερμήνευσε μοναδικά τη Symphony No. 6 in B minor, Op. 74 του P.I. Tchaikovsky.

Την σκυτάλη στο αφιέρωμα για τον Kogan πήρε στις 2 Οκτωβρίου η εξαιρετική Viktoria Mullova η οποία υπήρξε και μαθήτρια του Kogan σε μια σπουδαία συναυλία. Σήμερα, Κυριακή, το αφιέρωμα ολοκληρώνεται με τη συναυλία του Augustin Hadelich με διευθυντή ορχήστρας έναν μουσικό που συνεργάστηκε με τον Kogan, τον θρυλικό Jean-Laude Casadesus.

Γιατί είναι σημαντικός ο δημόσιος χαρακτήρας του Μεγάρου

Ο Leonid Kogan υπήρξε ίσως ο επιδραστικότερος ερμηνευτής όλων των εποχών στην τέχνη του βιολιού και ένας εκ των μεγαλύτερων αστέρων της μουσικής τέχνης του 20ου αιώνα στον τομέα της μουσικής εκτέλεσης.
Η τέχνη του, που επηρέασε γενιές ολόκληρες μουσικών εγχόρδων οργάνων σε όλον τον κόσμο, αποτελεί ένα κορυφαίο ορόσημο στην ιστορία της μουσικής ερμηνείας και μία παρακαταθήκη μοναδική για την παγκόσμια μουσική κληρονομιά.

“Είναι σημαντικός ο δημόσιος χαρακτήρας του Μεγάρου γιατί αυτό μας επιτρέπει να μπορούμε να κάνουμε ένα προγραμματισμό με κριτήρια αμιγώς καλλιτεχνικά και όχι εμπορικά. Μπορείς δηλαδή να κάνεις ένα πρόγραμμα βασιζόμενος όχι στα εισιτήρια, αλλά στην ποιότητα” τονίζει ο Χρίστος Γαλιλαίας.

Και ναι, μπορεί η ποιότητα να μην είναι πολυτέλεια ειδικά στην κλασική μουσική και στη μουσική παιδεία. Πόσο ωστόσο το Μέγαρο ανοίγει την αγκαλιά του να προσεγγίσει και ένα ευρύτερο κοινό πέρα από αυτό που ούτως ή άλλως θα ενδιαφερόταν για την κλασική μουσική;

Ο κ. Γαλιλαίας σημειώνει πως “το θέμα της κλασικής μουσικής πρέπει να αρχίζει από τις μικρές ηλικίες. Γιατί παίζει πολύ μεγάλο ρόλο σε ποια μουσικά ακούσματα εκτίθεσαι τότε. Άμα τα ερεθίσματα είναι μπουζούκια και τσιφτετέλια, είναι δύσκολο μετά να σε κερδίσει η κλασική μουσική. Στις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης που η κλασική μουσική είναι μέρος της παράδοσής τους είναι πολύ διαφορετικά τα πράγματα.

Πολλές φορές νιώθω ότι αγχωνόμαστε για αυτούς που δεν έρχονται στις συναυλίες, αντί να εστιάζουμε σε αυτούς που ήρθαν και στο τι αποκόμισαν από αυτή την εμπειρία. Χθες στη συναυλία του Καβάκου, η αίθουσα είχε γεμίσει με νέο κόσμο που δήλωνε μετά ενθουσιασμένος.

Αν σκεφτεί κανείς πως το Κάρνεγκι Χολ, ο ναός της κλασικής μουσικής έχει μια χωρητικότητα περίπου 3.500 ατόμων και μετά αν υπολογίσει το μέγεθος της Νέας Υόρκης πληθυσμιακά… γιατί εγώ να μην είμαι ευχαριστημένος που στη Θεσσαλονίκη του ενός εκατομμυρίου έρχονται 500 άτομα;

Τα Μέγαρα Μουσικής έγιναν για να στηρίξουν κάποιες μη εμπορικές μορφές τέχνης. Αυτή είναι η ουσία. Και νομίζω οι άνθρωποι της κλασικής μουσικής, είμαστε συμφιλιωμένοι με την ιδέα ότι αυτό το είδος της μουσικής δεν είναι για να γεμίζει στάδια 80.000 θέσεων. Αλλά δεν πειράζει. Για μένα είναι σπουδαίο είναι πως αυτοί που ήρθαν στο αφιέρωμα του Κόγκαν συγκινήθηκαν. Αυτό δείχνει πως η αποστολή μας πέτυχε”.

Τώρα που θα γιορτάσει το Μέγαρο το 2025 τα 25 του χρόνια, τι να περιμένουμε;

“Μεγάλες εκδηλώσεις και μεγάλα ονόματα. Νιώθω τυχερός που βρίσκομαι σε αυτή τη θέση και σε αυτή τη συγκυρία στο Μέγαρο, νομίζω θα είναι πολύ γεμάτη χρονιά” καταλήγει ο κ. Γαλιλαίας.