ΔΕΚΑ ΚΑΙ ΕΝΑΣ ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΠΑΣ ΣΤΗ ΣΥΝΑΥΛΙΑ ΤΗΣ ΛΕΝΑΣ ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΚΑΙ ΤΗΣ NALYSSA GREEN
Στις 14 Ιουλίου έχουμε μια σπουδαία συναυλία στο Ηρώδειο.
Από το εμφανές και το αυτονόητο στις πιο παράδοξες συμπτώσεις ή στις εκλεκτικές συγγένειες. Και όλα αυτά για να φτάσουμε στη συνάντηση δύο διαφορετικών εκφράσεων μίας ελληνικής, electropop ποιητικότητας, όπως την εξέφρασε η ηγερία του είδους Λένα Πλάτωνος και όπως την εκπροσωπεί η νέα, ταλαντούχα Nalyssa Green. Όλα αυτά στο Ηρώδειο, στην κοινή συναυλία τους, στις 14 Ιουλίου, που είναι βέβαια ενταγμένη στις εκδηλώσεις του Φεστιβάλ Αθηνών.
Να, λοιπόν, γιατί να πας:
1. Γιατί είναι δύο ιδιοσυγκρασιακές θηλυκές «θεότητες» που εκπροσωπούν την ελληνική electronica. Αν ζούσαν στην ελληνική μυθολογία η Πλάτωνος θα ήταν η αρχετυπική, η «Ρέα», το «εν αρχή ην..», η γέννηση των ηλεκτρονικών θεών, η ροή των πραγμάτων. Η Nalyssa, Νύμφη. Δρυάδα; Ναϊάδα; («Βγαίνεις μέσα απ’ το ποτάμι και τινάζεις τα νερά(…) βγαίνεις μέσα απ’ το ποτάμι, δέρμα βράχια και φωτιά», γράφει στο τραγούδι της «Ναι μεν αλλά δεν») Η πρώτη ξεκίνησε απ΄το πιάνο με ανάλογες σπουδές (πολύ μικρή πήρε μαθήματα από τον πατέρα της, συνθέτη και περίφημο πιανίστα Γεώργιο Πλάτων, μετά σπούδασε στο Ωδείο Αθηνών στις τάξεις της Φοίβης Βάλληνδα και της Μαρίκας Παπαϊωάννου, έγινε επαγγελματίας πιανίστα πριν κλείσει τα δεκαοκτώ κι αργότερα έφυγε με υποτροφία για σπουδές στο εξωτερικό, στη Βιέννη και στο Βερολίνο) Η δεύτερη, αυτοδίδακτη, ξεκίνησε απ΄το αρμόνιο, το ακορντεόν, το θέρεμιν και βέβαια την κιθάρα.
2. Γιατί και οι δύο θα «επιστρατεύσουν» πάνω στη σκηνή του Ηρωδείου μουσικά όργανα που ακούγονται σπανίως στον συγκεκριμένο χώρο: π.χ. synth, θέρεμιν και πλήκτρα. Τρία synth θα χρειαστούν για το πρώτο μέρος της Ναλύσσα Γκρην : Το δικό της (αλλά θα παίξει και θέρεμιν) και των Logout (synth, μπάσο) και Δεσποινίς Τρίχρωμη (synth, φωνή), ενώ τη μπάντα της συμπληρώνουν οι Tsolimon (κιθάρα, μπουζούκι) και Χρυσάνθη Τσουκαλά ((τύμπανα). Πλήκτρα θα παίξει στο δικό της δεύτερο μέρος η ίδια η Λένα Πλάτωνος αλλά και ο Stergios T. που έχει κάνει και το programming και το sound design, ενώ τη μπάντα της συμπληρώνουν οι Στράτος Σπηλιωτόπουλος (κιθάρα) και Tsiko (ντραμς, κρουστά).
3. Γιατί αν δεν είχε υπάρξει η Πλάτωνος στην ελληνική μουσική σκηνή, αναρωτιέσαι αν θα είχε υπάρξει η Nalyssa Green, έτσι ακριβώς όπως είναι σήμερα. Εάν δεν είχε υπάρξει η Πλάτωνος θα είχε υπάρξει ο ίδιος «δρόμος» για τη Ναλύσσα, για τον Boy, τους Stereo Nova, τους Sigmatropic, τους Night on Earth, τον Coti K. (κι άλλους κι άλλους);
4. Γιατί όποιοι αγάπησαν την Πλάτωνος από την εποχή του Τρίτου Προγράμματος και της «Λιλιπούπολης», του «Σαμποτάζ», του «Γκάλοπ», των «Λεπιδόπτερων», είναι κρίμα να αγνοούν τη Nalyssa Green αγνοώντας και πώς εξελίχθηκε τα τελευταία 40 χρόνια η δική μας πρωτοποριακή εκδοχή του παγκόσμιου κινήματος της ελεκτρόνικα. Γιατί όσοι αγάπησαν την Ναλύσσα ήδη από το αγγλόφωνα «Barock» και «The Seed», μέχρι το πιο πρόσφατο «Ταξίδι Αστρικό», είναι αδιανόητο να αγνοούν την Πλάτωνος.
5. Γιατί πέρυσι, όταν η Nalyssa Green κυκλοφόρησε, το «Ταξίδι Αστρικό», το δεύτερο άλμπουμ της με ελληνικό στίχο, ήταν πολλοί οι μουσικοκριτικοί που ανακάλεσαν το «Σαμποτάζ» της Πλάτωνος. Όχι μόνο για τη χρήση εναλλακτικών μουσικών οργάνων που καταλήγουν σε απόκοσμες, παράδοξες αλλά τρυφερές μελωδίες. Αλλά και για την ρομαντική, μόνιμη, υπερκόσμια τάση φυγής από τον Πλανήτη που μεταμορφώνει την άχαρη καθημερινότητα σε καλειδοσκοπικό σύμπαν, σε στίχους της Nalyssa Green, όπως αυτός: «Θέλει ένας ήλιος να τρυπώσει απ’ το παράθυρο/ να μπει εδώ μέσα να στεγνώσει ό,τι άχαρο/ κι όπως περνάω για την κουζίνα μπροστά απ’ την τηλεόραση/ μεταμορφώνεται το σύμπαν σε κάτι εξωτικό/ κι αρχίζω ένα ταξίδι αστρικό». Ας θυμηθούμε λίγο και τους υπερρεαλιστικούς, εκτοξευμένους στο καλειδοσκοπικό σύμπαν της Πλάτωνος, εικονοκλαστικά ελεύθερους, απολύτως αντισυμβατικούς στίχους τότε που εκείνη έγραφε π.χ. «Υπερβατικός ερωτισμός,/εσωτερική ματαίωση,/είναι φράσεις που μας βόλεψαν,/μες στο φόβο της απόρριψης./Μόνο ένα πρωινό, ζωτικής σημασίας,/για λίγο ο κόμπος λύθηκε,/όταν ο ήλιος αναδύθηκε/(απ’ της Αθήνας το Ανατολικό βουνό)».
Και δεν είναι μόνον αυτές οι ενδείξεις μίας υπόγειας «συγγένειας». Είναι και η βία ή το σκοτάδι, που κρύβουν ώρες-ώρες και στις δυο την επιθυμία μίας απόλυτης τρυφερότητας. Μίας ερωτικής διάχυσης. Άλλοτε αυτή, όμως, δεν κρύβεται με τίποτα. «Η φέτα πορτοκάλι δεν εμποδίζει αλλά εξάπτει τη χυμώδη σου σύσταση.
Μετά τη σύντομη θέα, κλείνεσαι μέσα σου, διαχέεσαι παντού,
αδειάζοντας το ηδύποτο μέσα στο στόμα σου, στο στόμα τους», έγραφε η Πλάτωνος στο «Ηδύποτο ρουμπίνι» (1985).
«Να διαλυθούμε ο ένας μες στου άλλου τον ιδρώτα.
Σύγκρουση ταχύτητας φωτός το σώμα μου στο σώμα σου.
Και να μη μείνει κάτι στέρεο, να γίνουμε υγρά.
Κοκτέιλ να σε κάνω με παγάκια», έγραφε η Ναλύσσα Γκρην στο «Κοκτέιλ» (2016)
6. Γιατί οι επιρροές ή οι «δανεισμοί» της νέας γενιάς δεν περιορίζονται σ΄αυτά αλλά και σε πολύ πιο απτά πράγματα όπως είναι το εμβληματικό κομμάτι της Λένας Πλάτωνος “Εμιγκρέδες Της Ρουμανίας” που πείραξε με το δικό της δημιουργικό τρόπο η Δεσποινίς Τρίχρωμη (που θα είναι όπως γράψαμε παραπάνω και στη σκηνή του Ηρωδείου), χρησιμοποιώντας τη Nalyssa Green στα φωνητικά.
7. Γιατί όταν μελετάς την Πλάτωνος και τη Nalyssa Green βρίσκεις κι άλλες εκλεκτικές συγγένειες. Όπως τη σχέση τους με τις άλλες τέχνες εκτός μουσικής. Η Πλάτωνος συνδέθηκε με τη σπουδαία ποίηση (Καρυωτάκης, Καβάφης, Τζάνι Ροντάρι, Εμιλυ Ντίκινσον, Χρονάς), τη μελέτησε, τη μελοποίησε υπέροχα «εκτροχιασμένα», χωρίς να υπακούει σε συμβατικές φόρμες. Η ίδια έχει γράψει επίσης, λιγότερο όμως, μουσική για θέατρο (π.χ. για το, βασισμένο στη ζωή της Εύας Κουμαριανού, «Με Λένε Εύα», που ανέβηκε σε σκηνοθεσία Αντώνη Μποσκοΐτη). Κι ακόμα έχει γράψει παιδική όπερα και μουσική για την τηλεόραση, ενώ ασχολείται και με τη ζωγραφική έχοντας εκθέσει κατά καιρούς έργα της και φιλοτεχνήσει η ίδια τα εξώφυλλα σε αρκετούς από τους δίσκους της. Η Nalyssa Green, πάλι, συνδέθηκε με το θέατρο. Π.χ. Σάρα Κέιν και «Ψύχωση 4,48» σε σκηνοθεσία πρώτα-πρώτα της Αντζελας Μπρούσκου για την παράσταση στο Θησείον. Κι ακόμα: «Φιλουμένα», Εντουάρντο Ντε Φιλίππο (Σκηνοθεσία Σ.Φασουλής, Εθνικό Θέατρο), «Ο θάνατος του Εμποράκου», Αρθουρ Μίλερ (Σκηνοθεσία Σ.Φασουλής, Εθνικό Θέατρο) «Η αγριόπαπια», Χένρικ Ίψεν (Σκηνοθεσία Δ.Τάρλοου-Θέατρο Πορεία), «Έντα Γκάμπλερ», Ιψεν (Σκηνοθεσία Α.Μπρούσκου, Μπάγκειον), «Εντμοντ», Ντέηβιντ Μάμετ (Σκηνοθεσία Μ.Κάλμπαρη, Θέατρο Τέχνης), «Το ευχαριστημένο», Μαρίνα Καραγάτση (Σκηνοθεσία ΔΤάρλοου, Θέατρο Πορεία) κ. ά. Επίσης έχει λάβει μέρος σε παραστάσεις ως ηθοποιός: στην «Ψύχωση 4.48», στην «Υβόννη» του Γκομπρόβιτς, σε σκηνοθεσία Μ.Γιγιντή (Μπάγκειον) και στα «Ιχνη της Αντιγόνης/Trace of Antigone» της Έλλης Παπακωνσταντίνου (live-streamed παράσταση).
8. Γιατί και οι δύο «κόλλησαν» νωρίς με τη ροκ και όχι με την ηλεκτρονική μουσική ή οτιδήποτε εναλλακτικό. Η Πλάτωνος έχει μιλήσει για «τα χρόνια αυτά, τα χίπικα, που άκουγα Uriah Heep, Led Zeppelin, Beatles, Jethro Tull, και σε ένα κονσέρτο των τελευταίων αποφάσισα ότι αυτή ήταν η μουσική που με εξέφραζε και ότι κάτι τέτοιο θα ήθελα να κάνω στη ζωή μου, όχι να μελετάω πιάνο». Και η Ναλύσσα έχει πει ότι «στο σπίτι υπήρχαν τα βινύλια που είχαν οι γονείς μου (Beatles, Poll, Σταυρός του Νότου, Pink Floyd), τα οποία άκουγα καθημερινά με εμμονή. Κυρίως το «Dark side of the moon», είχα φοβερό κόλλημα μαζί του. Νομίζω ότι ήταν ο πρώτος δίσκος που ένιωσα κάτι πιο υπερβατικό ως προς το τι είναι η μουσική και τι μπορεί να σου κάνει.(…)Οι Nirvana ήταν η μεγάλη μου λατρεία, με αυτούς αισθάνθηκα να γίνεται κάτι σοβαρό, και με τους Radiohead συγκλονίστηκα». (Και τα δυο αποσπάσματα είναι από συνεντεύξεις τους στον Michel Hulot για τη Lifo)
9. Γιατί και οι δύο συνδέθηκαν με ιδιοσυγκρασιακές, μοναδικές ερμηνείες. Η Πλάτωνος συνεργάστηκε με κορυφαίους ερμηνευτές όπως η Σαββίνα Γιαννάτου, η φωνή της οποίας την καθήλωσε εξαρχής όπως έχει πεί, ή ο σπουδαίος Γιάννης Παλαμίδας που θα έχουμε την ευκαιρία μάλιστα να τον ακούσουμε στο Ηρώδειο σε μία από τις πολύ σπάνιες εμφανίσεις του. Η Ναλύσσα ερμηνεύει η ίδια, με τη δική της φωνή, εύθραυστη, σχεδόν παιδική, σε αντιδιαστολή με τον ευαίσθητο «ψυχισμό» στίχων όπως «Να πέφτω βαθιά σε τρύπα ξανά κι αν θέλεις να ‘ρθεις δεν ξέρω αν μπορείς».
10. Γιατί είχαν…ανάποδη πορεία στην σχέση τους με τον ελληνικό και τον αγγλόφωνο στίχο. Η Λένα Πλάτωνος ξεκίνησε από τον ελληνικό: συστήθηκε ως συνθέτρια πρώτα στην ιστορική «Λιλιπούπολη» υπογράφοντας ορισμένα από τα πιο γνωστά τραγούδια της ιστορικής εκπομπής, όπως τα «Ρόζα-Ροζαλία» και «Ο Χορός των Μπιζελιών», στους στίχους της Μαριανίνας Κριεζή. Σε συνεργασία με την Κριεζή έγινε και το προσωπικό της ντεμπούτο στη δισκογραφία, με το κλασικό πια «Σαμποτάζ» του 1981. Μετά από μία μεγάλη πορεία στη δισκογραφία έφτασε το 2015 να παρουσιάσει, ζωντανά καταρχάς, στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, τον κύκλο αγγλόφωνων τραγουδιών “Hope is the thing with feathers”, σε ποίηση- όπως μαρτυρά και ο τίτλος- της μεγάλης Αμερικανίδας ποιήτριας του 19ου αιώνα Έμιλυ Ντίκινσον και με ερμηνεύτριες τις Αθηνά Ρούτση και Sissi Rada (που θα είναι και τώρα στο Ηρώδειο). Η Nalyssa Green πάλι στα πρώτα χρόνια της σταδιοδρομίας της, έγραφε μόνο αγγλόφωνα κομμάτια. Αγγλόφωνα ήταν και τα δυο πρώτα της άλμπουμ, «Barock» (2010, ανεξάρτητη παραγωγή) και «The Seed» (2011, Inner Ear) αλλά ακολούθησε το 2018 σε ελληνικό στίχο το «Μπλουμ» και πιο πρόσφατα το «Ταξίδι αστρικό».
Και τελικά…το βασικό «διότι». Διότι στο τέλος ό,τι αξίζει είναι η στιγμή, η βραδιά, η συγκυρία, η συναυλία κάτω από τον αττικό ουρανό. Βέβαια το ν΄ακούς μερικές ιστορικές στιγμές της δισκογραφίας της Πλάτωνος που εμφανίζεται σπάνια, σου θυμίζει τον χρόνο που πέρασε για σένα αλλά όχι για τα τραγούδια της. Το ν΄ακούς μερικές σπουδαίες στιγμές της δισκογραφίας της Nalyssa Green σου θυμίζει τον χρόνο που κοιτάει μπροστά. Όμως, πέρα από όλα αυτά, ό,τι μένει είναι ότι… «Θα συναντηθούμε στο σαλούν να χορέψουμε, να πιούμε μπύρες..» («Εσύ ο γιος του μεγάλου Μανιτού/και `γω η κρέμα του φλογάτου παγωτού/Με των Απάτσι τους ρυθμούς χτυπάω τα τύμπανα/μ’ ακούς, μ `ακούς;»)
