ΕΙΔΑΜΕ ΤΗ “ΡΑΒΔΟ” ΜΕ ΤΟΝ ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΑΤΑΛΕΙΦΟ – ΟΤΑΝ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΡΘΟΤΗΤΑ ΑΡΧΙΣΕ ΝΑ ΧΑΙΡΕΤΑΕΙ ΝΑΖΙΣΤΙΚΑ

Ο Μαρκ Ρέιβενχιλ είναι ίσως ένας από τους πιο προκλητικούς Βρετανούς θεατρικούς συγγραφείς μετά τη Sarah Kane και τον Edward Bond. Οι περισσότεροι τον γνωρίζουν από τα έργα του “Shopping and Fucking” (1966) και “Τολμηρές πολαρόιντ” (1999), που παίχτηκαν και στην Ελλάδα και δεν είναι τυχαίο που θεωρείται ένας από τους πιο επιδραστικούς εκπροσώπους του «in-yer-face theatre».

Ο Γιώργος Σκεύας αποφάσισε να συστήσει στο ελληνικό κοινό τη “Ράβδο” του, ένα έργο στο οποίο πρωταγωνιστεί ένα οικογενειακό, σχεδόν ιψενικό τρίγωνο: δύο εκπαιδευτικοί γονείς και η εκπαιδευτικός μοναχοκόρη τους.

Πιο συγκεκριμένα, ο Έντουαρντ, ένας αφοσιωμένος καθηγητής της μέσης εκπαίδευσης, μετά από σαράντα πέντε χρόνια διδασκαλίας, βγαίνει στη σύνταξη και περιμένει με ανυπομονησία την αποχαιρετιστήρια γιορτή που οργανώνεται από το σχολείο για να τιμήσουν το πρόσωπό του και την πολυετή προσφορά του. Ωστόσο, δεν πάνε όλα βάσει προγράμματος, καθώς ξαφνικά το σπίτι τους πολιορκείται από ένα πλήθος εξαγριωμένων μαθητών που ζητούν την τιμωρία του Έντουαρντ, ενώ την ίδια στιγμή τους επισκέπτεται μετά από πολλά χρόνια και η αποξενωμένη κόρη τους, Άννα.

Πώς αλλάζει άραγε η έννοια της «βίας» από γενιά σε γενιά;

Με βάση το ερώτημα αυτό, ο Γιώργος Σκεύας στήνει μία παράσταση στην οποία τον πρώτο λόγο έχει η διαλεκτική των προσώπων και μήλον της έριδος είναι η “Ράβδος”. Ένα δηλαδή γερό κλαδί δέντρου, με το οποίο οι δάσκαλοι “νουθετούσαν” τους άτακτους μαθητές τα παλαιότερα χρόνια, όταν η σωματική βία στα σχολεία δεν ήταν κατακριτέα. Γενιές και γενιές είχαν μεγαλώσει με αυτή. Αυτό το σύμβολο του “κακού” είναι τώρα πια καλά κρυμμένο στο πατάρι της οικογένειας και ο χειριστής της – στην προκειμένη ο πατέρας της οικογένειας- θεωρείται βασανιστής και πρέπει να τιμωρηθεί παραδειγματικά και εκ των υστέρων.

Η δραματουργική συνθήκη που δημιουργείται μέσα στο άδειο σχεδόν σκηνικό που ο ίδιος ο Γ. Σκεύας επιμελήθηκε είναι τρομερά ενδιαφέρουσα, καθώς μας επιτρέπει να αναλογιστούμε μια σειρά από φλέγοντα ζητήματα. Γιατί τα ερωτήματα που θέτει το έργο αυτό είναι άπειρα. Και πολύ βαθιά. Και δεν αφορούν μόνο την εκπαιδευτική διαδικασία, αλλά κυρίως την αλλαγή των εποχών και τον τρόπο που κάτι νέο έρχεται και καταλαμβάνει τη θέση του παλιού, ενώ παράλληλα κάνει ξεκάθαρο το πρόσωπο της βίας μέσα στην οικογένεια, μέσα στο σχολείο, αλλά και μέσα στην κοινωνία γενικότερα.

Οι τρεις ηθοποιοί συνδιαλέγονται μεταξύ τους με ένταση. Ο καθένας προσπαθεί να επιβάλλει την άποψή του. Ο Δημήτρης Καταλειφός έδωσε μία στιβαρή ερμηνεία και ήταν απόλυτα πειστικός στον ρόλο του Έντουαρντ, συμβολίζοντας την παλαιά τάξη που προσπαθεί να βρει τρόπους να δικαιολογήσει τα κακώς κείμενα και να αποδείξει την αξία της συμβολής της. Ήταν αυτός που με το ιδιαίτερο θεατρικό του βάρος σήκωσε στους ώμους τους όλη την παράσταση και πολλές φορές “λείαινε” τις κατά τόπους αδυναμίες της. Η Αλεξία Κατσίκη είναι ο νέος αέρας, η νέα τάξη πραγμάτων. Έρχεται να επιβληθεί με πρωτόγνωρο μένος. Να ξεριζώσει κάθε παλιά νοοτροπία και στη θέση της να εγκαταστήσει το νέο, το κατα τη γνώμη της ορθό. Η ταλαντούχα ηθοποιός δείχνει μία αρχική αμηχανία να καταδυθεί στον ρόλο της Άννας, ωστόσο όσο περνάει η ώρα καταφέρνει τελικά να ενταχθεί στην απαιτούμενη ατμόσφαιρα. Η Ζωή Ρηγοπούλου μάς χαρίζει κάποιες πολύ καλές στιγμές ως Μορίν, ως δίαυλος επικοινωνίας που επιχειρεί ανεπιτυχώς να συμβιβάσει τις δύο πλευρές.

Είναι όμως ρεαλιστικά εφικτός αυτός ο συμβιβασμός; Μπορούμε άραγε να «ακυρώνουμε» και να διαγράφουμε το παρελθόν όταν αυτό δεν «υπακούει» στους κανόνες της σημερινής εποχής; Και πόσο επικίνδυνη είναι η νέα πολιτική ορθότητα που μας κατακλύζει με τρομακτική ορμή και θέτει νέους κανόνες στη γλώσσα και στον τρόπο συμπεριφοράς μας;

Συμπέρασμα

Ο Γιώργος Σκεύας στηρίζεται πάνω στην κοφτερή και τολμηρή γλώσσα του Μαρκ Ρέιβενχιλ και με όπλο τρεις εξαιρετικούς ηθοποιούς στήνει μία πολύ αξιόλογη παράσταση που θέτει πολύ κρίσιμα ερωτήματα γύρω από την έννοια της βία που ταλανίζουν τη σύγχρονη εποχή. Αυτό το πληγωμένο από τη “ράβδο” χέρι της Αλεξίας Καλτσίκη στο τέλος που βγαίνει υψωμένο σαν ναζιστικός χαιρετισμός στο πλήθος των οργισμένων μαθητών είναι σίγουρα ένας καθρέφτης της σύγχρονης κοινωνίας, όπου το νέο έρχεται με ορμή να αντικαταστήσει το παλιό ξεριζώνοντάς το.