ΕΙΔΑΜΕ ΤΟ ΙΝΚ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ- ΚΑΙ ΒΟΥΤΗΞΑΜΕ ΣΤΗ ΜΑΥΡΗ ΘΑΛΑΣΣΑ ΤΟΥ ΠΟΘΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΠΙΘΥΜΙΑΣ

Η παγκόσμια πρεμιέρα του ΙΝΚ, του νέου έργου του Δημήτρη Παπαϊωάννου, ήταν αναμφίβολα το πιο αναμενόμενο πολιτιστικό γεγονός της σεζόν. Γι΄αυτό και τα εισιτήριά του “έριξαν” τις πλατφόρμες του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών και μέσα σε 12 ώρες σημειώθηκε το απόλυτο sold out.

Ο σπουδαίος διεθνής δημιουργός συνέλαβε και “έχτισε” μέσα στην πανδημία τη νέα του παράσταση στο υπόγειο του Μεγάρου, στο στούντιο που του έχει παραχωρηθεί. Εκεί μαζί με τον νεαρό υπερταλαντούχο νεαρό Γερμανό χορευτή Šuka Horn έπαιξαν με την ύλη και τα σώματά τους και το αποτέλεσμα που ανέβασαν στα υπέργεια πια του Μεγάρου ήταν, αν μη τι άλλο, καθηλωτικό.

Δεν ξέρω πως μπορεί να περιγράψει κάποιος το τι τελικά είναι το ΙΝΚ σαν παράσταση. Μπορεί μόνο να το βιώσει και να προσπαθήσει να μεταφέρει μετά σκόρπιες σκέψεις, συναισθήματα και εικόνες. Γιατί, όπως όλες οι παραστάσεις του Δημήτρη Παπαϊωάννου, έτσι κι αυτή συνιστά ένα ποιητικό σύμπαν, ή μάλλον ολόκληρο το ανθρώπινο σύμπαν σε συναισθηματικό και αντιληπτικό επίπεδο. Συνεπώς, ο καθείς καταλαβαίνει αυτό που νιώθει. Όπως ακριβώς και στην ποίηση.

Στο ΙΝΚ απεικονίζεται μία προσωπική σκοτεινή στιγμή του μεγάλου αυτού εικονοκλάστη δημιουργού. Μία στιγμή ενδοσκόπησης, μία στροφή προς τα μέσα, στα βάθη του υποσυνειδήτου, εκεί που στροβιλίζονται η επιθυμία, ο πόθος και τα τραύματα. Ένα έργο που μιλά για την επιθυμία, για του πόθου το αγρίμι, τη μανία σύνδεσης με τη νεότητα και την ομορφιά. Την ομορφιά του σώματος και την αποθέωσή του. Οι αμύητοι στην Τέχνη του σίγουρα θα δυσκολευτούν. Γιατί, ειδικά η συγκεκριμένη παράσταση είναι ένα άκρατα εγκεφαλικό θέαμα που αργεί να σε μυήσει στην ουσία του και που θέλει επιμονή και υπομονή για να αφεθείς στον ρυθμό του. Άπαξ όμως και το καταφέρει κάποιος, βιώνει μεγάλες συναισθηματικές ταυτίσεις και εκρήξεις.

Το ζωογόνο και καθαρκτικό ύδωρ

Ένα υδάτινο τοπίο με έναν πίδακα νερού να εκσφενδονίζεται ψηλά, σαν να ποτίζει ένα ριζότοπο ή ένα καταπράσινο χωράφι. Ένα κόκκινο λάστιχο, μία γυάλα, μία ντισκομπάλα, ένα χταπόδι κι ένα μωρό… Και ο Δημήτρης Παπαϊωάννου ρυθμίζει τον κόσμο του σαν άλλος θεός. Έναν κόσμο περίκλειστο από μία διάφανη πλαστική μεμβράνη. Τον δικό του κόσμο. Με το νερό να αποτελεί ζωογόνα ουσία που μέσα της όλα παίρνουν ζωή, καθαρίζουν, κινούνται και επανακινούνται.

Μέσα σε μία γυάλα βρίσκεται παγιδευμένο ένα χταπόδι, αυτό το έξυπνο και πολύμορφο ασπόνδυλο πλάσμα που για να μαλακώσει πρέπει να το χτυπήσεις με μανία πάνω στα βράχια. Τεχνική προστασίας του η εκτόξευση μελάνης. Με αυτό το μελάνι – το μαύρο σπέρμα όπως έχει εύστοχα χαρακτηρίσει ο ίδιος- γράφεται το ΙΝΚ. Και σε αυτή τη δική του μαύρη θάλασσα ψαρεύει. Έχει την απόλυτη παντοδυναμία. Μέχρι που μία μέρα κάνει την εμφάνισή του ένα άλλο περίεργο πλάσμα (Šuka Horn) που μοιάζει με ασπόνδυλο. Κολυμπάει, σέρνεται μέσα στο νερό και ένας περίεργος αγώνας επιβίωσης ξεκινά. Το πλάσμα αυτό όταν βγαίνει από το κουκούλι του είναι ολόγυμνο, νέο και γοητευτικό. Και πέφτει στα δίχτυα του “ψαρά”.

Η σύγκρουση…

Και τότε αρχίζει μία γενετήσια σύγκρουση. Η σύγκρουση του ποιος θα επιβιώσει, ποιος θα φάει τον άλλο, ποιος θα επικρατήσει. Η σύγκρουση του νέου και του παλιού. Η αέναη μάχη. Στη σκοτεινή σκηνή του Μεγάρου παίρνει σάρκα κι οστά η υπαρξιακή πάλη ολόκληρης της ανθρωπότητας. Μέσα από τους αντικατοπτρισμούς μιας ντισκομπάλας βιώνουμε την ελπίδα και μετά παρελαύνει μπροστά μας το τσίρκο της ζωής μας. Η καταπίεση, η σκλαβιά και οι κάθε λογής πιθηκισμοί. Το κυνήγι, ο πόθος, η επιθυμία. Και ένα μωρό. Ένα μωρό που γεννιέται στην υδάτινη αυτή μήτρα, που ο Παπαϊωάννου το παίρνει τρυφερά αγκαλιά, το χαϊδεύει και το θηλάζει επί σκηνής. Και στη συνέχεια το βάζει μέσα στη γυάλα προκειμένου να το προστατεύσει, πριν το σαρωτικό πέρασμα της νεότητας. Και η ανθρωποφαγία. Μία κοινωνία ζόμπι. Που ο ένας τρέφεται από τις σάρκες του άλλου. Και μία επανάσταση που καταπνίγεται. Που στα χέρια του Θεού- εξουσιαστή χτυπιέται κάτω σαν χταπόδι. Και κάπως έτσι όλα μαλακώνουν και χάνουν κάθε ακμάδα…

Το δίδυμο Παπαϊωάννου- Horn βρίσκεται σε απόλυτη αρμονία. Δεν είναι λίγες οι φορές που κινούνται σαν ένα σώμα. Ακόμη και όταν βρίσκονται μακριά. Και όλα αυτά υπό τη μουσική υπόκρουση του Κορνήλιου Σελαμσή που στην πρώτη του συνεργασία με τον Έλληνα δημιουργό κάνει την προσωπική του υπέρβαση. Η μουσική του- άψογα εκτελεσμένη από την MucicAeterna του Θεόδωρου Κουρεντζή- είναι βαθιά μελετημένη. “Συνομιλεί” με τους ήχους του νερού, μοιάζει σαν ένας μουσικός υδάτινος πίδακας, άλλοτε κλασικός, άλλοτε ρομαντικός, άλλοτε καθαρόαιμα λαϊκός.

Συμπέρασμα

Άλλη μία μεγάλη στιγμή του Δημήτρη Παπαϊωάννου που μας χαρίζει ένα υψηλής αισθητικής θέαμα με βαθύ φιλοσοφικό και υπαρξιακό υπόβαθρο. Μπορεί να μην προβαίνει σε μία προσωπική καλλιτεχνική υπέρβαση, αλλά και μόνο που καταφέρνει να διατηρήσει σε τόσο υψηλό σημείο τον πήχη του, είναι παραπάνω από αρκετό. Άλλοι, άλλωστε, δεν το καταφέρνουν αυτό ούτε σε 10 ζωές.