ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΛΑ ΤΑ ΛΕΦΤΑ ΤΟΥ ΝΒΑ ΓΙΑΝΝΗ, ΛΟΥΚΑ, ΝΙΚΟΛΑ…

Μπορεί ο Γιάννης Αντετοκούνμπο και ο Νίκολα Γιόκιτς να συμφώνησαν ότι το μπάσκετ στην Ευρώπη είναι πιο “σκληρό” απ’ ό,τι στο ΝΒΑ, δεν χρειάζεται, ωστόσο, να απαντήσουν στο ερώτημα γιατί έχουν διαλέξει τα αμερικάνικα γήπεδα για την σπουδαία καριέρα τους. Δεν τίθεται καν το ερώτημα, αφού τα χρήματα που κερδίζουν στις ΗΠΑ οι δυο σούπερ σταρ και όχι μόνο αυτοί, είναι απίθανο να βρεθούν σε άλλο μέρος του πλανήτη.

Κι ενώ στο αγωνιστικό κομμάτι, για αυτούς τους υπερ-παίκτες, ένας αγώνας στο Ευρωμπάσκετ, ή στο ολυμπιακό τουρνουά, να έχει ενδεχομένως περισσότερες δυσκολίες από ένα παιχνίδι στις ΗΠΑ, το ΝΒΑ μοιάζει να απομακρύνεται σε χαώδη απόσταση από τον υπόλοιπο κόσμο του μπάσκετ.

Δεν είναι, άλλωστε, μυστικό ότι το ΝΒΑ ετοιμάζεται να ζητήσει από το ESPN και την Turner Sports 75 δισεκατομμύρια δολάρια, για να ανανεώσει το τηλεοπτικό του συμβόλαιο! Το ποσό είναι τρεις φορές (!) μεγαλύτερο από το ισχύον συμβόλαιο, ύψους 24 δισεκατομμυρίων δολαρίων, που αποφέρει (μόνο από τα τηλεοπτικά δικαιώματα) περίπου 2.6 δις για κάθε ένα από τα 30 κλαμπ της λίγκας.

Αν πράγματι το ΝΒΑ πάρει 75 δις για τα επόμενα 9 χρόνια, σημαίνει ότι στα ταμεία των ομάδων θα μπαίνουν 8.3 δις, άρα θα έχουν την ευχέρεια να πληρώσουν συμβόλαια παικτών ακόμη και 300 εκατομμυρίων. Λέγαμε ότι τα 200εκ ήταν το ταβάνι, αλλά ακόμη δεν έχουμε δει τίποτε!

Αυτή την στιγμή στην αμερικάνικη λίγκα υπάρχουν 12 παίκτες, που έχουν υπογράψει συμβόλαια (ή ανανεώσεις) άνω των 200εκ. Ανάμεσά τους και ο Γιάννης Αντετοκούνμπο, τρίτος στη λίστα, ο οποίος το 2021 συμφώνησε με τους Μπακς έναντι 228.200.420 δολαρίων, με διάρκεια συμβολαίου τα πέντε χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι οι ετήσιες αποδοχές του Greak Freak ανέρχονται στα 45.640.084 δολάρια.

Πιο ακριβοπληρωμένος παίκτης του ΝΒΑ θα γίνει από του χρόνου, ο Νίκολα Γιόκιτς. Ο περσινός MVP έχει συμφωνήσει για επέκταση του συμβολαίου του μέχρι το 2027, έναντι 272.020.000 δολαρίων (έχει γούστο η ακρίβεια των ποσών) κάτι που σημαίνει ότι θα εισπράττει το χρόνο 54.404.000 δολάρια. Είναι να … ζαλίζεσαι. Ακόμη και ο τραυματίας Μπράντλεϊ Μπιλ, που πέρσι έπαιξε 40 ματς με τους Γουίζαρντς, συμφώνησε να επεκτείνει το συμβόλαιο του για άλλη μια τετραετία, έναντι 251.019.650 δολαρίων, ή αν προτιμάτε 50.203.000 δολάρια ετησίως.

Ο Στεφ Κάρι, αν και 33 ετών, ήταν και φέτος ο πρωταγωνιστής των πρωταθλητών Γκόλντεν Στέιτ Γουόριορς. Το συμβόλαιο που υπόγραψε πέρσι, προβλέπει για τα επόμενα τέσσερα χρόνια 215.353.664 δολάρια (ετήσιο εισόδημα 53.838.416 δολάρια) και ο “Στέφανος” έγινε ο πρώτος παίκτης στην ιστορία του ΝΒΑ που έχει δυο συμβόλαια άνω των 200 εκατομμυρίων.

Αλλά και ο ΛεΜπρον Τζέιμς που τον Δεκέμβριο θα κλείσει τα 37 του χρόνια παίρνει από τους Λέικερς σχεδόν 45 εκατομμύρια το χρόνο.

Δεν τα βάζουν όλα στην τσέπη

Μα καλά, τι τα κάνουν όλα αυτά τα λεφτά, θα ρωτήσει κανείς. Πρώτον δεν είναι σίγουρο ότι μετά την λήξη της καριέρας τους, οι παίκτες που αποχωρούν θα παραμείνουν εκατομμυριούχοι. Πολλοί έχουν χάσει, χωρίς να το καταλάβουν, την περιουσία τους και ήδη στα περισσότερα κλαμπ του ΝΒΑ λειτουργούν συμβουλευτικές υπηρεσίες για την επένδυση και την αξιοποίηση των χρημάτων.

Από την άλλη δεν μπαίνουν και όλα στην τσέπη τους. Η εφορία σε ομοσπονδιακό επίπεδο στις ΗΠΑ, κυμαίνεται στο 37%, ενώ από Πολιτεία σε Πολιτεία υπάρχουν και έκτακτες τοπικές εισφορές. Αλλού είναι μηδενικές, αλλού μπορεί να αγγίξουν ακόμη και το 12.3 % του εισοδήματος.

Ακόμη κι έτσι, βέβαια, τα χρήματα που παίρνει ένας σταρ του ΝΒΑ είναι … αμέτρητα. Και δεν αφορούν, άλλωστε, μόνο το μπάσκετ. Οι εμπορικές συμφωνίες που κάνουν τους αποφέρουν ανάλογα εισοδήματα έξω από το γήπεδο. Ο Γιάννης Αντετοκούνμπο, ας πούμε, εισπράττει ετησίως 10.000.000 δολάρια, μόνο από τη Nike με την οποία έχει υπογράψει πολυετές συμβόλαιο. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό το εκτός γηπέδου έσοδο του. Σύμφωνα με τη λίστα Forbes τα χρήματα που θα εισπράξει στο τέλος του 2022 χωρίς να παίξει μπάσκετ ανέρχονται στο ποσό των 80 εκατομμυρίων δολαρίων! Ο Γιάννης έχει επενδύσει χρήματα σε διάφορες εταιρείες (σε μια απ’ αυτές συμμετέχει και ο Μάικλ Τζόρνταν) και βέβαια η ζωή του έγινε ταινία (Rise) από την Disney.

Τέτοιες μπίζνες και ακόμη καλύτερες κάνει ο ΛεΜπρον Τζέιμς που μόνο από την πώληση της πλειοψηφίας των μετοχών της εταιρείας που εκτός των άλλων έκανε και την παραγωγή της ταινίας στην οποία πρωταγωνιστούσε (την όχι και τόσο επιτυχημένη συνέχεια του Space Jam) ανέβασε την προσωπική του περιουσία κατά 125 εκατομμύρια δολάρια. Από τα 725εκ στα 850εκ, να τα … χιλιάσεις παιδί μου.

Οι ζάμπλουτοι και λίγο περίεργοι ιδιοκτήτες

Πάρα τους περιορισμούς (σάλαρι καπ) που υπαγορεύουν κατά παράδοση στο ΝΒΑ τον υγιή ανταγωνισμό, με τα έσοδα της λίγκας να αυξάνονται και εφόσον πράγματι υπογραφεί ένα τέτοιο συμβόλαιο, όλα τα παραπάνω θα φαντάζουν μικροποσά μπροστά σε εκείνα που θα ξοδεύονται.

Ήδη ο μέσος όρος συμβολαίου ενός επαγγελματία μπασκετμπολίστα στο ΝΒΑ ανέρχεται στα 7.5 εκατομμύρια δολάρια (χωρίς την εφορία). Με το τηλεοπτικό συμβόλαιο να ανεβαίνει τρεις φορές πάνω, ακόμη κι αν δεν πάνε όλα τα χρήματα στους παίκτες, μπορεί να φτάσουμε σε διπλασιασμό του μ.ο, δηλαδή 15 εκ. δολάρια!

Είναι περίεργο το κονσόρτσιουμ των ιδιοκτητών του ΝΒΑ. Πώς θα μπορούσε, όμως, να μην είναι όταν εκεί συνωστίζονται ορισμένοι από τους πιο πλούσιους ανθρώπους στην Αμερική, που καμιά φορά έχουν “ιδιαίτερες” απόψεις και συμπεριφορές, οι οποίες όταν γίνονται γνωστές μπορεί να τους στοιχίσουν ακόμη και την ιδιοκτησία των ομάδων, όπως συνέβη με τον απροκάλυπτο ρατσιστή, Ντόναλντ Στέρλινγκ, που το 2014 αποβλήθηκε από τη λίγκα και αναγκάστηκε να πουλήσει τους Λος Άντζελες Κλίπερς

Για να παραχωρήσει τις μετοχές του, πάντως, τσέπωσε 2 δισεκατομμύρια δολάρια από τον Στιβ Μπάλμερ, η περιουσία του οποίου ανέρχεται στα 85 δις. Πριν 40 χρόνια, γινόταν ο 30ός υπάλληλος της Microsoft και ο πρώτος μπίζνες-μάνατζερ που προσλάμβανε ο Μπιλ Γκέιτς με μισθό 50.000 δολαρίων. Τώρα το όνομα του είναι ένατο στην λίστα των πλουσιότερων του πλανήτη.

Πρόσφατα προέκυψε νέο θέμα, με τον Ρόμπερτ Σάρβερ, ιδιοκτήτη των Φίνιξ Σανς. Η έρευνα του ESPN πριν από δυο χρόνια, αποκάλυψε τον ρατσιστικό λόγο του 61χρονου επιχειρηματία που αγόρασε τους “Ηλιους” το 2004. Δεν ήταν μόνο ότι αποκαλούσε συνεχώς “νέγρους” τους μαύρους αθλητές, λέξη που πλέον στις ΗΠΑ δεν γράφεται καν (προτιμάται το N-word) αλλά και η εν γένει συμπεριφορά του στα Γραφεία των Σανς με έντονο τον μισογυνισμό του. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του ESPN και μαρτυρίες των υπαλλήλων της ομάδας, εκφραζόταν πολύ άσχημα, ενώ μια μέρα εμφανίστηκε κρατώντας φωτογραφία της συζύγου του με μπικίνι, απαριθμώντας πόσες φορές του έκανε στοματικό έρωτα. Μιλώντας σε μια εργαζόμενη των Σανς, αναρωτήθηκε “αν του ανήκει” όπως όλο το κλαμπ και γενικά κάθε μέρα έκανε τέτοια, χοντροκομμένα αστεία.

Το ΝΒΑ αναγκάστηκε να κάνει τη δική του έρευνα και να τιμωρήσει τον Σάρβερ με πρόστιμο 10 εκατομμυρίων δολαρίων αλλά και αποκλεισμό ενός χρόνου από την συμμετοχή του στις δραστηριότητες των Σανς.

Όπως έγραψε και το Andscape “το πρόβλημα του Σάρβερ είναι πολύ μεγαλύτερο για το ΝΒΑ”. Οι λευκοί, ζάμπλουτοι ιδιοκτήτες, χρυσοπληρώνουν τους μαύρους σούπερ-σταρ. Ναι, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι τους αρέσει κιόλας. Πίσω από τις κλειστές πόρτες, η καμιά φορά και με ανοιχτές, το στόμα τους ανοίγει και … δεν λέει να κλείσει. Στη λίγκα που πρωταγωνίστησε στο black live matters δεν χωράνε ρατσιστές, έστω κι αν είναι τιμωρημένοι, ή με κλειστό το στόμα.

Εντάξει δεν είναι όλοι Στέρλινγκ και Φάρμερ. Ιδιοκτήτης (των Σάρλοτ Χόρνετς) είναι και ο Μάικλ Τζόρνταν, ή η Τζέινι Μπας, κόρη του μακαρίτη δημιουργού της δυναστείας των Λέικερς που είχε και μακροχρόνιο δεσμό με τον Φιλ Τζάκσον. Η 61χρονη κυρία Μπας, έγινε η πρώτη γυναίκα επικεφαλής κλαμπ, που κέρδισε το πρωτάθλημα. Άλλοι, είναι … δικοί μας άνθρωποι και ξεχωριστές προσωπικότητες, όπως ο ελληνικής καταγωγής (με ρίζες από το Γύθειο) Τεντ Λέονσις, αφεντικό των Γουάσιγκτον Γουίζαρντς.

Απ’ αυτόν είχε προμηθευτεί το εισιτήριο για τον αγώνα του ΝΒΑ, που παρακολούθησε στην επίσκεψη του στις ΗΠΑ, ο πρωθυπουργός Κ.Μητσοτάκης. Γι αυτό ήταν και φάτσα-κάρτα με το γήπεδο.

Το σάλαρι καπ ανεβαίνει (και μετά θα φτάσει στα ύψη)

Αυτοί και άλλοι πολλοί (δεν είναι μόνο 30 οι ιδιοκτήτες, αφού πολλές από τις ομάδες διοικούν γκρουπ επιχειρηματιών) ανακατεύονται με τις χρυσές μπίζνες του ΝΒΑ, που εύκολα καταλαβαίνει κανείς ότι δεν πρόκειται μόνο για ένα απλό πρωτάθλημα μπάσκετ.

Μη νομίζετε, βέβαια, ότι τα λεφτά βγαίνουν μόνο από την τσέπη τους. Τα έσοδα των ομάδων είναι αρκετά για να συντηρηθούν. Σκεφτείτε ότι περίπου 280 εκατομμύρια δολάρια είναι τα ετήσια έσοδα κάθε κλαμπ από τα τηλεοπτικά δικαιώματα. Προσθέστε επίσης σπόνσορες, χορηγίες και φυσικά τα εισιτήρια σε μια λίγκα που πέρυσι είχε επίσημο μέσο όρο 17.184 θεατές ανά αγώνα.

Για να προλάβει, άλλωστε, τις υπερβολές και τον αθέμιτο ανταγωνισμό, το ΝΒΑ έχει εξ αρχής θεσπίσει αυστηρούς κανόνες. Οι καλύτεροι νέοι παίκτες πάνε στις χειρότερες ομάδες και καμιά δεν μπορεί να ξεπεράσει το σάλαρι καπ. Τι ακριβώς είναι αυτό; Πρόκειται για το ποσό που -βασει των συνολικών εσόδων της λίγκας- που αποτελεί και το όριο για τις δαπάνες σε σχέση με τους μισθούς των παικτών και το οποίο υπερβαίνουν μόνο όταν ανανεώνουν ή επεκτείνουν το συμβόλαιο ενός μπασκετμπολίστα, ήδη μέλος του ρόστερ τους.

Επειδή όμως οι ομάδες έβρισκαν διάφορους τρόπους να παρακάμπτουν το σάλαρι καπ, θεσπίστηκε ο περίφημος φόρος πολυτελείας (έξτρα εισφορά υπέρ της λίγκας) με “ταβάνι” τα 150.2 εκατομμύρια. Όποιος υπερβεί το συγκεκριμένο ποσό πληρώνει κλιμακωτούς φόρους. Από την επόμενη σεζόν έρχεται αύξηση περίπου 10 εκατομμυρίων στο σάλαρι καπ (134 εκ) και άλλων δέκα στον φόρο πολυτελείας (ανεβαίνει στα 162 εκ)

Βάλτε τώρα κατά νου τον τριπλασιασμό των τηλεοπτικών δικαιωμάτων. Όλα αυτά τα ποσά θα εκτοξευτούν, άρα και η δυνατότητα των ομάδων να πληρώνουν τεράστια συμβόλαια παικτών. Το ΝΒΑ έτσι κι αλλιώς κάνει ό,τι θέλει στο παγκόσμιο μπάσκετ, η κυριαρχία του σε όλα τα επίπεδα θα συνεχιστεί με απόλυτο τρόπο τα επόμενα χρόνια.

Η σύγκριση με την Ευρωλίγκα

Πώς λοιπόν να κρατήσει τα αστέρια της η Ευρώπη; Δεν γίνεται, ακόμη κι αν η Ευρωλίγκα αυξήσει τα έσοδα της 100 και 200%. Οι διαφορές είναι τεράστιες και όταν οι νεαροί Ευρωπαίοι βλέπουν τα αστρονομικά συμβόλαια που έχουν υπογράψει παίκτες που πέρασαν τον Ατλαντικό από την Γηραιά Ήπειρο (215 εκατομμύρια αξίζει και το πενταετές συμβόλαιο του Λούκα Ντόντσιτς) το μόνο που σκέφτονται είναι η καριέρα τους στο ΝΒΑ.

Ο Ντόντσιτς, ο Γιόκιτς και ο Αντετοκούνμπο εισπράττουν περίπου 45 εκατομμύρια ετησίως, ενώ πιο ακριβοπληρωμένος μπασκετμπολίστας της EuroLeague παίρνει δέκα φορές λιγότερα χρήματα. Ο Νίκολα Μίροτιτς έχει αποδοχές 4.5 εκατομμυρίων ευρώ το χρόνο από την Μπαρτσελόνα. Ο μέσος όρος αμοιβής για ένα παίκτη της κορυφαίας λίγκας στην Ευρώπη κυμαίνεται από 400 μέχρι 600.000 ευρώ. Στο ΝΒΑ είναι 7,5 εκ δολάρια.

Ο Βίκτορ Γουεμπανιαμά, για παράδειγμα, θεωρείται αυτή την στιγμή ένα φαινόμενο του παγκόσμιου μπάσκετ. Ο 18χρονος Γάλλος έχει ύψος 2.21, τεράστια άκρα, και θεωρείται ένα κράμα Κέβιν Ντουράντ και Γιάννη Αντετοκούνμπο. Πολύ δύσκολα δεν θα είναι νο 1 στο ντραφτ του 2023. Ξέροντας ότι σε δυο χρόνια θα βρίσκεται στο ΝΒΑ, ο Γουεμπανιαμά ακολουθεί ένα ειδικό πρόγραμμα προετοιμασίας και κυρίως -όπως παραδέχθηκε- θέλει να παίζει αρκετά, ώστε να εμφανιστεί όσο το δυνατόν πιο έτοιμος στην Αμερική.

Η Βιλερμπάν τον ήθελε, δεν του εγγυόταν όμως μεγάλο χρόνο συμμετοχής κι ο Βίκτορ δεν είχε πρόβλημα να αφήσει την πρωταθλήτρια Γαλλίας για χάρη της Μετροπολιτάν Λεβαλουά Παρί, της νέας “δύναμης” του γαλλικού μπάσκετ (πρόεδρος ο Μπορίς Ντιό, κόουτς ο Βενσάν Κολέ της Εθνικής ομάδας) έστω κι αν παίζει στη δεύτερη τη τάξει ευρωπαϊκή διοργάνωση (Eurocup). Πάνω απ’ όλα όμως στο μυαλό του Γουεμπανιαμά υπάρχουν οι ΗΠΑ και το τεράστιο συμβόλαιο που τον περιμένει, από όποια ομάδα τον επιλέξει.

Το να χάσει 300 ή 400 χιλιάρικα στην Ευρώπη δεν του λέει τίποτε, γιατί τα λεφτά του ΝΒΑ είναι πολλά Γιάννη, Νίκολα, Λούκα και τώρα Βίκτορ…