“ΕΝΑ ΚΑΛΟ ΦΑΓΗΤΟ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΜΑΣ ΦΕΡΕΙ ΚΟΝΤΑ” – Η ΣΥΜΠΡΑΞΗ-ΕΚΠΛΗΞΗ ΤΗΣ ΓΩΓΩΣ ΔΕΛΟΓΙΑΝΝΗ

Είναι 18:30 και στην κουζίνα του Στοά Κεραμεικός οι ρυθμοί εντείνονται για να βγουν οι πρώτες παραγγελίες στο πάσο. Ο Adel Boshi χαμογελάει ντροπαλά σε όσους τον χαιρετούν. Ανταλλάζουμε κάποιες γρήγορες κουβέντες πριν ξαναμπεί στο πόστο του.

Η Γωγώ Δελογιάννη έχει αναλάβει έναν πιο υποστηρικτικό ρόλο, δίνοντας το προβάδισμα στον Σύριο συνάδελφό της. Για μία ημέρα, στις 22 Ιουνίου, μενού του εστιατορίου της αντικαταστάθηκε από τα πιάτα που πρότεινε ο Adel Boshi, βασιζόμενος στις συνταγές της πατρίδας του.

Αραβική πίτα με ελαιόλαδο και γιαούρτι με καρυκεύματα, σαλάτα fattoush και tabouleh, baba ganoush, και shishbarak (χειροποίητα ζυμαρικά γεμισμένα με αρνί), ήταν ανάμεσα στα πιάτα του μενού που ετοίμασαν ο Adel Boshi και η Γωγώ Δελογιάννη στο πλαίσιο του φεστιβάλ Στην Κουζίνα με τους Πρόσφυγες – Cooking #WithRefugees που οργάνωσε φέτος η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ.

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Προσφύγων, Έλληνες chef και πρόσφυγες μάγειρες ένωσαν τις δυνάμεις τους στην κουζίνα και από τις 18 έως τις 22 Ιουνίου σέρβιραν τα αγαπημένα τους πιάτα και μενού σε συγκεκριμένα εστιατόρια στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, τα Ιωάννινα και τη Λέσβο. Η μαγειρική σύμπραξη της Γωγώς Δελογιάννη και του Adel Boshi στο εστιατόριο της πρώτης στον Κεραμεικό, ήταν και η τελευταία του φεστιβάλ. Μια ημέρα χαράς, συμπερίληψης και καλού φαγητού.

Γεννημένος στη Δαμασκό της Συρίας, ο Adel Boshi αποζητούσε σαν παιδί να μαγειρεύει με τη μητέρα του, αλλά εκείνη συνήθως τον έδιωχνε από την κουζίνα επειδή ήταν πολύ ακατάστατος. Παρ’ όλα αυτά, αποφοίτησε από τη σχολή μαγειρικής και το 2005 άρχισε να εργάζεται σε εστιατόρια, φτάνοντας από βοηθός στην κουζίνα σε chef. Το 2011, ο Adel έφυγε από τη Συρία για την Αίγυπτο, όπου συνέχισε να εργάζεται σε εστιατόρια. Ήρθε στην Ευρώπη το 2015 και εργάστηκε εθελοντικά στη ΜΚΟ Meet ‘n Eat στο Βερολίνο.

Το Saffron Kitchen Project (SKP), ο οργανισμός που ιδρύθηκε το 2021 στην Αθήνα και που στηρίζει την προσφυγική κοινότητα και τα ευάλωτα άτομα, είναι και η πρώτη του δουλειά ως μάγειρας στην Αθήνα. Το αγαπημένο του φαγητό είναι το mandi, ένα πιάτο με κίτρινο ρύζι, κοτόπουλο και σάλτσα ντομάτας, που έμαθε να το φτιάχνει από τη μητέρα του.

Είναι η κουζίνα της μαμάς, οι γεύσεις, οι μνήμες και οι μυρωδιές που φέρνει κανείς από την πατρίδα του όλα αυτά που διηγείται μέσα από το φαγητό. Και όποιος το δοκιμάσει μπορεί να γνωρίσει τον άνθρωπο πίσω από το πιάτο. “Ένα καλό φαγητό μπορεί να μας φέρει κοντά” λέει η Evelina Eskenazi, υπεύθυνη του SKP, η οποία συνεργάζεται με τον Adel Boshi από την αρχή της λειτουργίας του οργανισμού και έχει μόνο καλά λόγια να πει. “Το φεστιβάλ θέτει τους ανθρώπους στο επίκεντρο, υπογραμμίζει τις ιστορίες τους και δείχνει ότι δεν είμαστε τόσο διαφορετικοί. Για παράδειγμα, το baba ganoush μοιάζει με τη μελιτζανοσαλάτα”.

Για τη Γωγώ Δελογιάννη, δεν υπάρχουν ημίμετρα απέναντι στους κατατρεγμένους. “Είτε είσαι με τους ανθρώπους είτε βρίσκεσαι απέναντί τους. Δεν μπορείς να διαχωρίζεσαι τόσο περήφανος ως άνθρωπος από κάτι που τυχαία δεν είσαι. Τυχαία αυτή τη στιγμή δεν είμαστε εμείς οι πρόσφυγες και είναι κάποιοι άλλοι. Όλες οι τέχνες φέρνουν κοντά τους ανθρώπους, όπως και οι τεχνίτες. Βάζουμε τα χέρια μας μαζί με τον άλλον στο φαγητό και στο τέλος δεν έχει σημασία αν αυτά είναι αραβικά ή χριστιανικά”. Έχοντας βρεθεί σε κουζίνες με ανθρώπους από διαφορετικά μέρη του κόσμου, ξέρει πώς όλοι έχουν κάτι να σου δώσουν. Μουσικές, τέχνες και γεύσεις ταξιδεύουν μαζί με τους ανθρώπους, οι οποίοι είναι πρόθυμοι να τις μοιραστούν μαζί σου. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι μόλις κάποιος νιώσει άνετα στην κουζίνα, θα σου δείξει το καλό του φαγητό.

Όλα ξεκινούν από τη μαγική δύναμη που έχει το φαγητό να φέρνει τους ανθρώπους κοντά” λέει η Εύα Σαββοπούλου, μέλος του τομέα Επικοινωνίας και Ενημέρωσης της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στην Ελλάδα. Δεδομένου ότι το φεστιβάλ είχε οργανωθεί πριν το τραγικό συμβάν στην Πύλο, η ομάδα της Ύπατης Αρμοστείας, το είδε σαν μία αφορμή υπενθύμισης για τις τραγικά λίγες λύσεις που υπάρχουν για τους πρόσφυγες στον κόσμο. “Το φεστιβάλ δείχνει με έναν έμπρακτο τρόπο ότι αυτό που χρειάζονται είναι ευκαιρίες και όχι ελεημοσύνη. Ευκαιρίες, για εμάς, σημαίνει να έχουν πρόσβαση σε βασικά δικαιώματα που όλοι οι πολίτες θα πρέπει να μοιραζόμαστε, όπως στο σχολείο για τα παιδιά, στην εργασία για τους ενήλικες και στο σύστημα υγείας. Μιλάμε για την αποδοχή και τη συμπερίληψη, πέραν από τις λύσεις που καλούνται να δώσουν τα κράτη και η διεθνής κοινότητα”.

Μέχρι να βρεθεί αυτή η λύση, να επιτευχθεί η πολυπόθητη ειρήνη σε πολλά μέρη του κόσμου, και να μπορούν οι άνθρωποι να γυρίσουν με ασφάλεια στις πατρίδες τους, απαιτείται η ουσιώδης ένταξή τους στις κοινωνίες που τους υποδέχονται. Η Εύα Σαββοπούλου αναγνωρίζει ότι η ένταξη είναι μακρά και με πολλά εμπόδια στην πράξη, αλλά οι πολίτες, εμείς, έχουμε τον ρόλο μας. “Η αποδοχή είναι μια ήσυχη διαδικασία που γίνεται μέρα με τη μέρα και όπως λέει η Γωγώ (σ.σ. Δελογιάννη) εδώ θα γίνει πιάτο πιάτο”.