ΕΝΑΣ ΦΥΓΑΣ, Ο ΚΡΟΚΟΣ ΚΟΖΑΝΗΣ ΚΑΙ 50 ΜΑΣΤΙΓΩΣΕΙΣ

Οι τρεις δικαστές του Συμβουλίου Εφετών της Αθήνας έπρεπε να κρίνουν μια ασυνήθιστη υπόθεση. Την έκδοση στην Τεχεράνη ενός νεαρού Ιρανού εμπόρου σαφράν, ο οποίος διώκεται για «σαμποτάζ του οικονομικού συστήματος» της χώρας του «μέσω λαθρεμπορίου ξένου συναλλάγματος» ύψους αρκετών δεκάδων εκατομμυρίων. Στην πραγματικότητα, ο ίδιος φέρεται να διώκεται γιατί επέλεξε τον δυτικό τρόπο ζωής σε ένα θεοκρατικό καθεστώς. «Σε περίπτωση που εκδοθώ στο Ιράν, εκτός από τη φυλάκιση, πρέπει να υποστώ 50 μαστιγώσεις σε δημόσια θέα», είπε στο δικαστήριο.

Την ίδια στιγμή, από τον φάκελο της υπόθεσης, που είναι σε γνώση του Magazine, αποκαλύπτεται ο ανησυχητικός αριθμός εκτελέσεων και βασανιστηρίων στο Ιράν. Είναι οι ποινές που προβλέπονται για όσους βρίσκονται σε μία νύχτα κατηγορούμενοι για οικονομικά εγκλήματα, τα οποία, σύμφωνα με το καθεστώς στην Τεχεράνη, συνδέονται με τις διεθνείς κυρώσεις σε βάρος της χώρας και το εμπάργκο εμπορικών συναλλαγών με τη Δύση.

ΟΙ ΦΡΟΥΡΟΙ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ

Η ιστορία ξεκινά με την αφήγηση του 34χρονου πως ήταν διευθυντής σε εταιρεία που εμπορευόταν σαφράν. Πρόκειται για ένα από τα ακριβότερα ανά γραμμάριο μπαχαρικά στον κόσμο – τον περίφημο κρόκο Κοζάνης– την προέλευση του οποίου διεκδιδεί και το Ιράν. «Κάποια στιγμή με κάλεσαν σε ένα γραφείο μέλη της Sepâh (σσ: εννοεί τους Φρουρούς της Επανάστασης). Ζήτησαν να συνεργαστούμε, μεταφέροντας πράγματα για λογαριασμό τους. Αρνήθηκα και τότε το ύφος τους έγινε επιθετικό. Μου είπαν ότι γνώριζαν για τη στάση μου απέναντι στο Ισλάμ», υποστήριξε ο 34χρονος.

Ο νεαρός Ιρανός δεν τηρούσε κανέναν ισλαμικό κανόνα. «Δεν επισκεπτόμουν το τζαμί, δεν προσευχόμουν, δήλωνα ότι διαφωνούσα με την καταπίεση και τη σύνδεση του κράτους με την ισλαμική θρησκεία κι επίσης τη δυσμενή μεταχείριση φυλετικών και θρησκευτικών μειονοτήτων», είπε. «Κατανάλωνα αλκοόλ, δημιουργούσα παράνομες -κατά το καθεστώς του Ιράν- εξωγαμιαίες σχέσεις με κοπέλες, οργάνωνα πάρτυ στα γραφεία της εταιρείας, παρότι και αυτά απαγορεύονται».

Λίγο καιρό αργότερα, η Sepâh έκανε έφοδο στην εταιρεία. Ήταν το τελευταίο πράγμα για να πειστεί ότι έπρεπε να φύγει από τη χώρα. Συνελήφθη τον περασμένο Οκτώβριο στο αεροδρόμιο της Αθήνας με Ερυθρά Αγγελία της Ιντερπόλ και στην αρχή του χρόνου οι ελληνικές δικαστικές Αρχές κλήθηκαν να εξετάσουν το αίτημα έκδοσής του.

Στην Αθήνα στάλθηκε μια απόφαση του Επαναστατικού Δικαστηρίου της Τεχεράνης, σύμφωνα με την οποία ο 34χρονος έπρεπε να εκτίσει ποινής φυλάκισης πέντε ετών για οικονομικά αδικήματα. Η δικηγόρος Κορίνα Κυριακίδου, η οποία χειρίστηκε την υπόθεση με τη συνάδελφό της Ιωάννα Θωμαΐδου, είπε στο Magazine ότι δεν είχε σταλεί ολόκληρη η απόφαση.

«Πέραν της φυλάκισης πέντε ετών, ο ίδιος είχε καταδικαστεί σε 50 μαστιγώσεις σε δημόσια θέα, κι επιπλέον σε πλήρη αποστέρηση όλων των πολιτικών και κοινωνικών του δικαιωμάτων, τα οποία είχαν αποκρυφτεί», εξήγησε η κα. Κυριακίδου. «Όλα αυτά, από ένα κράτος με ποινικό κώδικα που προβλέπει βασανιστήρια, ακόμη και θανατική ποινή, για παρόμοια αδικήματα», πρόσθεσε η ίδια.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΕΣ ΚΑΙ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ

Η υπεράσπιση κατέθεσε ένα εξαντλητικά αναλυτικό υπόμνημα, παρότι η συλλογή αποδεικτικού υλικού από το Ιράν ήταν μια δύσκολη δουλειά. Ένα από τα βασικά επιχειρήματα ήταν το κυνήγι μαγισσών που έχει εξαπολύσει το Ιράν σε βάρος προσώπων που κατηγορούνται για «διατάραξη» του οικονομικού συστήματος της χώρας, εκμεταλλευόμενα, κατά την εκδοχή του καθεστώτος, τις ελλείψεις αγαθών και τις διακυμάνσεις στις τιμές του χρυσού και του εθνικού νομίσματος (ριάλ). Στον φάκελο σημειώνεται ότι ήδη από το 2018 αξιωματούχοι στην Τεχεράνη έλεγαν ανοιχτά ότι θα μπορούσε να επιβληθεί θανατική ποινή σε εισαγωγείς που κάνουν κατάχρηση κρατικών των επιδοτήσεων.

Ανάλυση του Human Rights Watch την ίδια περίοδο έχει τίτλο «Η Δικαιοσύνη στο Ιράν απειλεί με εκτελέσεις για οικονομικά ‘εγκλήματα’» . Στο κείμενο περιγράφεται ότι η χώρα γνώρισε απότομη ύφεση μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη πυρηνική συμφωνία και την επιβολή νέων σκληρών κυρώσεων, που ισχύουν ως σήμερα. Το ριάλ έχασε 70% της αξίας του το δεύτερο εξάμηνο του 2018. Ο κίνδυνος οικονομικής κατάρρευσης, όπως σημειώνεται και σε εκθέσεις της Διεθνούς Αμνηστίας, είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας βιομηχανίας αόριστων κατηγορητηρίων για οικονομικά εγκλήματα.

Ειδικά δικαστήρια στήθηκαν νύχτα στο Ιράν για να επιβληθούν θανατικές ποινές, μακροχρόνιες φυλακίσεις και μαστιγώσεις σε δημόσια θέα. Στον φάκελο που κατέθεσε ο 34χρονος Ιρανός περιγράφονται τουλάχιστον 15 τέτοιες περιπτώσεις. Μεταξύ αυτών είναι η περίπτωση του επιχειρηματία Babak Zanjani, ο οποίος έχει καταδικαστεί σε θανατική ποινή με την κατηγορία ότι παρακράτησε κάποια δισεκατομμύρια δολάρια, τα οποία ήταν έσοδα από πετρέλαιο που διακινήθηκε μέσω των εταιρειών του, σε μια προσπάθεια του Ιράν να αποφύγει τις κυρώσεις και το διεθνές εμπάργκο.

«Στα τέλη του 2018 τρεις επιχειρηματίες εκτελέστηκαν στο Ιράν για το διατάραξη του νομισματικού συστήματος και για “διαφθορά στη γη”. Τα δικαστήρια είχαν φυλακίσει δεκάδες επιχειρηματίες και εμπόρους έως και για 20 έτη», αναφέρεται στον φάκελο. Μια τέτοια κατηγορία οικονομικού εγκλήματος («διαφθορά στη γη») αντιμετωπίζει και ο 34χρονος Ιρανός, την περίπτωση του οποίου έπρεπε να κρίνει το δικαστικό συμβούλιο στην Αθήνα.

ΜΥΣΤΙΚΕΣ ΕΚΤΕΛΕΣΕΙΣ

Το δεύτερο βασικό επιχείρημα της υπεράσπισης ήταν οι συνθήκες στις φυλακές του Ιράν, οι οποίες σε σειρά διεθνών εκθέσεων περιγράφονται ως σκληρές και συχνά απειλητικές για τη ζωή. Σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία, μόνο το 2017 το Ιράν εκτέλεσε τουλάχιστον 507 άτομα, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που καταδικάστηκαν για εγκλήματα που διέπραξαν ως παιδιά. Το Ιράν έχει, επίσης, εκτελέσει πολλούς ανθρώπους με αόριστες κατηγορίες και χωρίς την προβλεπόμενη διαδικασία.

«Οι εκτελέσεις στο εσωτερικό της φυλακής Vakilabad πραγματοποιούνται με τη θέση των κρατουμένων σε μια γραμμή σε ένα ανοξείδωτο διάδρομο, που οδηγεί στην αίθουσα επισκέψεων της φυλακής. Οι εκτελέσεις πραγματοποιήθηκαν κρυφά, χωρίς τη γνώση ή την παρουσία κρατουμένων, δικηγόρων και οικογενειών. Υπήρχαν, επίσης, αναφορές για μυστικές και αιφνιδιαστικές εκτελέσεις σε άλλες 15 ιρανικές φυλακές», σημειώνεται στον φάκελο. Και σε άλλο σημείο: «Οι ιρανικές αρχές συχνά δεν καταφέρνουν να διενεργήσουν ανεξάρτητες έρευνες σχετικά με ισχυρισμούς για βασανιστήρια και κακομεταχείριση από τους υπαλλήλους, η οποία συμβάλλει σε μια διάχυτη κουλτούρα ατιμωρησίας».

Το ιδιαίτερο στην υπόθεση της Αθήνας είναι ότι το δικαστήριο της Τεχεράνης που εξέδωσε την απόφαση και ζητά την έκδοσή του 34χρονου, διαβεβαίωσε εγγράφως τις ελληνικές Αρχές ότι δεν θα υποστεί κανένα βασανιστήριο ή απάνθρωπη μεταχείριση. Ωστόσο, είχε αποκρύψει ότι θα επιβαλλόταν σε αυτόν η τιμωρία των 50 μαστιγωμάτων σε δημόσια θέα, πληροφορία που ήρθε σε γνώση του Συμβουλίου Εφετών μέσω της υπεράσπισής του μετά από επίμονη και ενδελεχή έρευνα. «Η θέση του στη φυλακή θα είναι επιπλέον δυσχερής εφόσον είναι Τούρκος Αζέρος, επομένως ανήκει σε εθνοτική μειονότητα», σημείωσε η κα. Κυριακίδου.

Το Συμβούλιο Εφετών της Αθήνας απέρριψε το αίτημα έκδοσης και ζήτησε ο 34χρονος να αφεθεί ελεύθερος. Ακόμη και τότε όμως, η Διεύθυνση Αλλοδαπών ζήτησε τη διοικητική του κράτηση του για «λόγους δημόσιας τάξης και ασφάλειας». Η Αστυνομία επικαλέστηκε τη δικαστική απόφαση της Τεχεράνης… Ο 34χρονος χρειάστηκε να παραμείνει για άλλες δύο εβδομάδες κρατούμενος στη Διεύθυνση Αλλοδαπών Αττικής, πριν το διοικητικό πρωτοδικείο Πειραιά αποφασίσει για την άρση της κράτησης. Ο Ιρανός σήμερα ζει στην Αθήνα.