ΕΝΑΣ ΟΥΚΡΑΝΟΣ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΣ ΕΓΚΛΩΒΙΣΜΕΝΟΣ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

Όταν χτυπούν οι σειρήνες στην Ουκρανία, η σύζυγος και η κόρη του κρύβονται στο υπόγειο του σπιτιού τους στη μικρή πόλη Φάστοβ, λίγα χιλιόμετρα έξω από το Κίεβο. Ο γιος του πολεμά κάπου στα ανατολικά της χώρας. Όμως, ο ίδιος παρακολουθεί τον πόλεμο στην τηλεόραση.

Ο Ουκρανός Αλεξάντρ Ραντκέβιτς, βετεράνος στρατιωτικός, βρίσκεται εγκλωβισμένος στην Αθήνα. Ο λόγος γι’ αυτό είναι ένα ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης από τη μακρινή δεκαετία του ‘90. Και παρότι οι ελληνικές Αρχές το έχουν απορρίψει, ο Ραντκέβιτς δεν μπορεί να επιστρέψει στο Κίεβο. «Είμαι εγκλωβισμένος στην Ελλάδα», επαναλαμβάνει στο Magazine.

Η ιστορία ξεκινά τον περασμένο Σεπτέμβριο, όταν ο Ραντκέβιτς, 54 ετών σήμερα, πέρασε με τουριστικό λεωφορείο από τη Βουλγαρία στην Ελλάδα. Ερχόταν για διακοπές με τη σύζυγό του, όμως στον τυχαίο έλεγχο διαβατηρίων διαπιστώθηκε πως εκκρεμούσε σε βάρος του ένα ευρωπαϊκό ένταλμα της Λιθουανίας. Ο χρόνος γύρισε 30 χρόνια πίσω.

ΣΤΗ ΛΙΘΟΥΑΝΙΑ

Το 1990 ο Ραντκέβιτς έκανε τη στρατιωτική του θητεία στον τότε σοβιετικό Στρατό. Τον Μάρτιο της ίδιας χρονιάς, η Λιθουανία ήταν η πρώτη σοβιετική δημοκρατία που διακήρυξε την ανεξαρτησία της από την πρώην ΕΣΣΔ. Οι Σοβιετικοί επέβαλαν αρχικά οικονομικό αποκλεισμό και λίγους μετά μετά έστειλαν στρατεύματα στη Λιθουανία. «Είχα πανεπιστημιακή εκπαίδευση και τοποθετήθηκα ως υπαξιωματικός στη μονάδα τεθωρακισμένων που υπηρετούσα», λέει ο Ραντκέβιτς, ο οποίος έφτασε με τα σοβιετικά στρατεύματα ως το Βίλνιους.

Σε μια δραματική νύχτα, τον Ιανουάριο του 1991, οι Σοβιετικοί κατέλαβαν δημόσια κτίρια της λιθουανικής πρωτεύουσας και επιτέθηκαν στον Πύργο Τηλεπικοινωνιών, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 13 άνθρωποι. Ο Ραντκέβιτς βρίσκονταν στο σημείο της επίθεσης, όμως λέει ότι δεν σκότωσε κανέναν. «Ήμουν ένας 20χρονος στρατιώτης που ακολούθησε τη μονάδα του, όπως χιλιάδες ακόμη», αναφέρει.

Τα τελευταία σοβιετικά στρατεύματα αποχώρησαν από τη Λιθουανία το 1993. Ο Ραντκέβιτς επέστρεψε στην πόλη του, το Φάστοβ, έξω από το Κίεβο. Η Ουκρανία στο μεταξύ είχε επίσης κηρύξει την ανεξαρτησία της από την ΕΣΣΔ. Ο κόσμος είχε αλλάξει δραματικά. Ο Ραντκέβιτς παρέμεινε στον Στρατό, έφτιαξε οικογένεια και τα επόμενα χρόνια ακολούθησε επαγγελματική καριέρα στις ουκρανικές πλέον ένοπλες δυνάμεις. Συνταξιοδοτήθηκε πριν από τρία χρόνια με τον βαθμό του λοχαγού κι έκτοτε περνούσε μια ήσυχη ζωή με τα εγγόνια του στη μικρή του πόλη.

ΤΟ ΕΝΤΑΛΜΑ

Μόλις πρόσφατα οι αρχές της Λιθουανίας αποφάσισαν να κάνουν έρευνα για τα γεγονότα της περιόδου 1991-93. Τα σοβιετικά στρατεύματα που είχαν δράσει στο Βίλνιους χαρακτηρίστηκαν ως «εγκληματική οργάνωση» και στο κατηγορητήριο περιλήφθηκαν εκατοντάδες ονόματα αξιωματικών και απλών στρατιωτών, που βρίσκονταν το ίδιο βράδυ στην επίθεση στον Πύργο Τηλεπικοινωνιών ή σε κοντινή απόσταση στο κέντρο της πόλης.

Ο Ραντκέβιτς και μαζί του πολλά ακόμη πρώην μέλη του σοβιετικού στρατού καταδικάστηκαν ερήμην τον Μάρτιο του 2019 από το Περιφερειακό Δικαστήριο του Βίλνιους ως μέλη της «εγκληματικής οργάνωσης». Στον ίδιο επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης τεσσάρων ετών και με βάση αυτό οι λιθουανικές Αρχές ζήτησαν την έκδοση ευρωπαϊκού εντάλματος στο όνομά του.

Το ένταλμα εκτελέστηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο, όταν ο συνταξιούχος αξιωματικός έφτασε στην Ελλάδα για διακοπές. Το Συμβούλιο Εφετών της Θράκης έκανε αρχικά δεκτό το αίτημα έκδοσης στη Λιθουανία. Κι έπειτα, ο ίδιος προσέφυγε στον Άρειο Πάγο, όπου εκπροσωπήθηκε από τον δικηγόρο Γιάννη Λαυρεντιάδη. Όλο αυτό το διάστημα παρέμεινε κρατούμενος, αρχικά στην Κομοτηνή και στη συνέχεια στον Κορυδαλλό.

Το ανώτατο δικαστήριο δεν έκανε δεκτό το αίτημα των Λιθουανών. Έκρινε ότι ο Ραντκέβιτς δεν μπορεί να εκδοθεί στο Βίλνιους με το σκεπτικό ότι η πρωτόδικη απόφαση σε βάρος του δεν έχει κριθεί σε δεύτερο βαθμό, όπως αναφέρεται στον φάκελο της υπόθεσης που τέθηκε υπόψη του Magazine. Σύμφωνα με τον Άρειο Πάγο, ο 54χρονος Ουκρανός ήταν τυπικά ελεύθερος.

«Πέρα από το σκεπτικό του Αρείου Πάγου, στον φάκελο των Λιθουανών δεν υπάρχει καμία κατηγορία για διάπραξη εγκλημάτων πολέμων ή κάτι παρόμοιο, για το οποίο θα μπορούσε ένας στρατιώτης να διωχθεί», εξηγεί ο δικηγόρος κ. Λευρεντιάδης. «Κι επιπλέον, ένας ολόκληρος στρατός δεν είναι δυνατόν να χαρακτηριστεί νομική ως εγκληματική οργάνωση», προσθέτει ο ίδιος.

Ο ΠΟΛΕΜΟΣ

Η απόφαση καθαρογράφηκε στις 9 Φεβρουαρίου, δύο εβδομάδες πριν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Στο μεταξύ, η οικογένειά του είχε επιστρέψει στο Φάστοβ και τον περίμενε να επιστρέψει. Όμως, τους πρόλαβε όλους ο πόλεμος. Ο Ραντκέβιτς ήταν ελεύθερος στην Ελλάδα, ωστόσο δεν μπορούσε να γυρίσει στο Κίεβο. Έχουν διακοπεί όλες οι πτήσεις κι επιπλέον, εφόσον προσπαθήσει να ταξιδέψει οδικώς, το πιθανότερο είναι ότι θα συλληφθεί ξανά στη Βουλγαρία ή τη Ρουμανία, όπου το ευρωπαϊκό ένταλμα συνεχίζει να είναι σε ισχύ.

«Βγήκε από τη φυλακή, όμως βρέθηκε σε μία μεγαλύτερη» σχολίασε σκωπτικά ο δικηγόρος του, Γιάννης Λαυρεντιάδης. Το επόμενο βήμα είναι να ζητήσει από τη Europol να σβήσει από τη βάση δεδομένων το όνομα του Ραντκέβιτς, όμως, όπως παραδέχεται, είναι μια περίπλοκη διαδικασία χωρίς κανένα σίγουρο αποτέλεσμα, εφόσον οι λιθουανικές Αρχές επιμείνουν.

«ΘΕΛΩ ΝΑ ΠΟΛΕΜΗΣΩ»

Έως τότε, ο 54χρονος Ουκρανός φιλοξενείται σε ένα σπίτι φίλων του στην Αθήνα. Για την υπόθεση είναι ενήμερη η ουκρανική πρεσβεία, που μάλιστα είχε εγγυηθεί για τον ίδιο, στο αίτημα αποφυλάκισης από τον Κορυδαλλό, ότι θα παρέμενε στην Αθήνα έως ότου κρινόταν και το αίτημα έκδοσης.

«Ο γιος μου πολεμά τους Ρώσους, η σύζυγος και η κόρη μου είναι κλεισμένες στο σπίτι. Μιλάμε στο τηλέφωνο όταν δεν κατεβαίνουν στο υπόγειο, την ώρα των βομβαρδισμών, κι επομένως έχει σήμα το κινητό τους», λέει ο Ραντκέβιτς στο Magazine. «Θέλω να επιστρέψω για να υπερασπιστώ την πατρίδα μου. Το Κίεβο πολιορκείται, όμως κρατά. Θέλω να γυρίσω στους δικούς μου ανθρώπους και να πολεμήσω».