‘ΕΝΑΣ ΣΠΑΡΑΚΤΙΚΟΣ ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΣΤΑ ΘΥΜΑΤΑ – ΕΙΔΑΜΕ ΤΟ ΡΕΚΒΙΕΜ ΤΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΤΕΡΖΟΠΟΥΛΟΥ

Ένας σπαρακτικός αποχαιρετισμός, ένας θρήνος σχεδόν απόκοσμος. Με οιμωγές που μοιάζουν να βγαίνουν από τα έγκατα της γης. Το Ρέκβιεμ, που σκηνοθέτησε ο Θεόδωρος Τερζόπουλος στο θέατρο Άττις, μοιάζει με προσευχή, με τελετουργία επιθανάτια για όλους αυτούς που έφυγαν από κοντά μας.

Ο σπουδαίος αυτός Έλληνας σκηνοθέτης συνέθεσε έναν θρήνο αργέγονο. Με δύο συγκλονιστικές ηθοποιούς, τη Σοφία Χιλλ και την Αγλαΐα Παππά, να συναντιούνται σε έναν αχαρτογράφητο τόπο που μοιάζει με τον Άδη. Αρχικά, η καθεμιά βαδίζει στο δικό της Τείχος των δακρύων, ένα μονοπάτι που είναι άλλοτε φωτεινό, άλλοτε γαλανό και άλλοτε πορφυρό, σαν το αίμα. Κρατούν από ένα λευκό τριαντάφυλλο και θρηνούν σε χρόνους παράλληλους, ξυπνώντας τον πανάρχαιο φόβο του θανάτου. Φορούν φορέματα (κοστούμια Λουκία) που μοιάζουν να είναι εξαϋλωμένα και ρευστά, ακροβατούν στον χρόνο και ενεργοποιούν μέσα μας απροσδιόριστες μνήμες απώλειας. Αποτίνουν έναν φόρο τιμής σε όλους τους αγαπημένους που δεν είναι πια κοντά μας, σε όλα τα θύματα, σε όλους τους άδικους θανάτους.

Όταν συναντιούνται στο κέντρο της σκηνής παίρνουν στα χέρια τους δύο μαχαίρια που είναι καρφωμένα στο πάτωμα. Σύμβολο εγκλήματος στυγερού. Και ξεκινούν να χορεύουν υπό τους τρυφερούς ήχους του Παναγιώτη Βελιανίτη, ένα βαλς ζωής και θανάτου. Θυμούνται εκείνον. Τον δολοφόνο, τον εκτελεστή τους. Θυμούνται τις απώλειές τους. Μία νύχτα, εκείνη τη νύχτα. Και ξαναβυθίζονται στο πένθος τους. Σηκώνουν το μαχαίρι, δολοφονούνται πάλι και πάλι. Και βυθίζονται στον δικό τους Άδη, στις δικές τους σκοτεινές ατραπούς. Χωρίς λόγια. Άλλωστε τα λόγια αυτού του ρέκβιεμ καταλαμβάνουν μετά βίας δύο σελίδες. Και αυτά είναι αποσπασματικά, ελλειπτικά. Στη νεκρώσιμη αυτή ακολουθία μιλάει η σιωπή, τα βήματα, οι κινήσεις και τα βλέμματα.

Στην παράσταση αυτή που έστησε με τόση δεξιοτεχνία ο Θεόδωρος Τερζόπουλος αφυπνίζονται ακόμη και αισθήσεις κοιμισμένες, ξεχασμένες. Το συναίσθημα αποκτά άλλο βάθος και αναμνήσεις ξεπηδούν εκ τω έσω βλέποντας τις δύο αυτές πρωταγωνίστριες να περιδινίζονται μέσα στο δικό τους πένθος.

Οι φωτισμοί δημιουργούν ένα περιβάλλον υπερβατικό, απόκοσμο, στη λιτή επιβλητική σκηνική εγκατάσταση του Θ. Τερζόπουλου. Μία εγκατάσταση που τις δύο πίσω γωνίες της καταλαμβάνουν τα τρομερά γλυπτά του Χαράλαμπου Τερζόπουλου (αδελφού του σκηνοθέτη που έφυγε πρόσφατα από τη ζωή). Μπροστά τους οι γυναίκες δολοφονούνται και στη σκιά τους εξαφανίζονται. Σαν να πρόκειται για τάφους…

Οι τραγικοί συνειρμοί

Η βραδιά της Πέμπτης 2 Μαρτίου ήταν πολύ φορτισμένη συναισθηματικά. Το τραγικό σιδηροδρομικό ατύχημα στα Τέμπη ήταν ακόμη πολύ νωπό και είχε αφήσει σε όλους μας μία βαριά σκιά. Την ίδια μέρα πολλά ήταν τα θέατρα που δε λειτούργησαν λόγω του τριήμερου Εθνικού Πένθους. Αυτό το Ρέκβιεμ ωστόσο, επιβαλλόταν να “εκτελεστεί”. Γιατί δεν ήταν μόνο ένας επιθανάτιος θρήνος για τα θύματα των γυναικοκτονιών και τους ανθρώπους του Άττις που έφυγαν πρόσφατα από τη ζωή (όπως μας είχε περιγράψει η Σοφία Χιλλ πως είχε προκύψει στις πρόβες της με την Αγλαϊα Παππά). Ήταν μία επιμνημόσυνη δέηση στα δεκάδες νέα παιδιά που έχασαν τη ζωή τους τόσο άδικα, που θυσιάστηκαν στον βωμό της κρατικής αδιαφορίας σαν άλλες Ιφιγένειες.

Στο τέλος, η Αγλαΐα Παππά αφιέρωσε την παράσταση στα θύματα του ατυχήματος αυτού και μας ζήτησε να κρατήσουμε ενός λεπτού σιγή. Ήταν μία πραγματικά συγκλονιστική στιγμή, μία στιγμή που η σιωπή “μίλησε” και σαν προσευχή έφτασε στα αυτιά μας εκκωφαντική.

Η λέξη “θυμήσου” είναι αυτή που επαναλαμβάνεται διαρκώς. Ας θυμόμαστε και εμείς το τραγικό αυτό δυστύχημα. Ας θυμόμαστε το άδικο του θανάτου των παιδιών αυτών. Ας μην το ξεχάσουμε, ας μην μείνουμε στο εφήμερο. Η κατάδυση στη μνήμη είναι πάντα πολύτιμη, αλλιώς όλα βυθίζονται στο σκοτάδι.