ΕΝΝΕΑ ΒΙΒΛΙΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΤΕΛΕΙΩΣΕΙΣ ΜΕ ΤΙΠΟΤΑ

Ανεξάρτητα από το πόσο μανιώδεις αναγνώστες είστε, πάντα θα υπάρχει ένα βιβλίο που θα σας δυσκολέψει. Ένα βιβλίο που θα ξεκινήσετε να διαβάζετε με ιδιαίτερη θέρμη -είτε γιατί θα σας το έχουν συστήσει με τα καλύτερα λόγια, είτε γιατί έχετε διαβάσει τις καλύτερες κριτικές γι αυτό, είτε γιατί έχει καταγραφεί στο πάνθεον των κλασικών βιβλίων και αποτελεί must – και και στην πορεία θα δυσκολευτείτε τόσο πολύ, που θα είναι τελικά αδύνατο να το τελειώσετε.

Αν ανήκετε στη μερίδα των ψυχαναγκαστικών βιβλιόφιλων, τα πράγματα είναι εξαιρετικά δύσκολα, καθώς μπορεί να περάσουν μήνες ολόκληροι, ακόμη και χρόνος, και ένα συγκεκριμένο βιβλίο να σας “μουδιάζει” το μυαλό και η ανάγνωση να μην “προχωρά” με τίποτα. Αν πάλι δεν το παίρνετε τόσο… βαρέως και αποφασίσετε πως το συγκεκριμένο ανάγνωσμα απλώς δεν είναι ένα βιβλίο του γούστου σας, τότε θα το εγκαταλείψετε. Δεν είναι λίγοι αυτοί που επιλέγουν την βιβλιο-εγκατάλειψη. Είναι άλλωστε ο πιο εύκολος και ο λιγότερο επίπονος δρόμος.

Παλαιότερα και εγώ η ίδια δεν μπορούσα να αφήσω βιβλίο εύκολα. Προτιμούσα να ταλαιπωρηθώ μήνες ολόκληρους επιμένοντας εμμονικά να ανακαλύψω “χρυσάφι” στις σελίδες του, παρά να παραδεχθώ πως το βιβλίο αυτό δεν είναι για μένα. Έφταιγε το στυλ γραφής, η πλοκή του, οι χαρακτήρες, ο τόπος και ο χρόνος που διαδραματίζονταν τα γενόμενα; Με την πάροδο του χρόνου κατάλαβα πως δεν χρειάζεται να διαβάσω ένα ολόκληρο βιβλίο, αν δυσκολεύομαι. Τόσα προβλήματα αντιμετωπίζουμε καθημερινά, το βιβλίο δε θα ήταν ένα από αυτά.

Ψάξαμε σε έρευνες, ρωτήσαμε φίλους και γνωστούς και ακολουθούν κάποια από τα πιο δημοφιλή βιβλία που δυσκολεύουν πολλούς αναγνώστες ακόμη και να τα τελειώσουν.

Οδυσσέας του Τζέιμς Τζόις

Έχει μήκος περίπου 265.000 λέξεων και διαιρείται σε δεκαοχτώ επεισόδια. Η έκδοσή του μοιάζει περισσότερο με εγκυκλοπαίδεια. Από τη δημοσίευσή του, το βιβλίο αυτό έχει τοποθετηθεί στο μικροσκόπιο ακαδημαϊκών και άλλων κύκλων και έχει αποτελέσει αιτία αντιπαραθέσεων για το περιεχόμενό του, αναφερόμενες ως Joyce Wars.

Το μοντερνιστικό μυθιστόρημα του Τζέιμς Τζόις, «Οδυσσέας», είναι ο απολογισμός μιας μοναδικής μέρας, της 16 Ιουνίου 1904. Διαδραματίζεται στο Δουβλίνο, όπου ένας πολίτης αυτής της πόλης, ο Λεοπόλδος Μπλουμ, ξυπνάει το πρωί και φεύγει για τη δουλειά του. Οι κοινωνικές, οι επαγγελματικές και οι συναισθηματικές υποχρεώσεις του καθυστερούν την επιστροφή του μέχρι τις πρώτες ώρες της επόμενης ημέρας. Η τεχνική του εσωτερικού μονολόγου και η αριστοτεχνική του δόμηση καθιστούν το βιβλίο αυτό κλασικό και πολλοί το συγκαταλέγουν στα κλασικά αριστουργήματα. Οι περισσότεροι ωστόσο, φτάνουν στην σελίδα 50 και το αφήνουν εκεί. Προσωπικά το έχω ξανατοποθετήσει στη βιβλιοθήκη μου και θα το ξαναγγίξω αν ποτέ βγω στη σύνταξη.

Αναζητώντας τον Χαμένο Χρόνο- Μαρσέλ Προυστ

Ο αναγνώστης έρχεται εδώ σ’ επαφή με ένα εφτάτομο έργο και συνάμα με μια εποποιία της σκέψης, μ’ ένα ταξίδι στους λαβύρινθους του κοσμικού, καλλιτεχνικού και διανοητικού στερεώματος της εποχής του Προύστ, με μια αξιοθαύμαστη ψυχολογική μελέτη, κι όλα αυτά στην υπηρεσία μιας ανεπανάληπτης γλώσσας.

Θεωρείται το σημαντικότερο έργο του Προυστ και είναι γνωστό τόσο για το μέγεθός του (3.200 σελίδες, στην πρώτη γαλλική έκδοση), όσο και για το θέμα της ακούσιας μνήμης, με πιο γνωστό το παράδειγμα του γλυκού που περιγράφεται στην αρχή του πρώτου τόμου. Ξέρουμε επίσης τις περιστάσεις του θανάτου του Μαρσέλ Προύστ, την εγγραφή της λέξης “τέλος” και την υπαγόρευση των τελευταίων φράσεων.

Μέχρι σήμερα δεν έχω γνωρίσει κάποιον άνθρωπο να το έχει διαβάσει ολόκληρο. Προσωπικά το έχω μόνο ξεφυλλίσει.

Μόμπυ Ντικ του Χέρμαν Μέλβιλ

Η εναρκτήρια πρόταση «Λέγε με Ισμαήλ» είναι ανάμεσα στις πιο διάσημες της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Ο Ουίλιαμ Φώκνερ έχει δηλώσει πως θα ήθελε να το είχε γράψει ο ίδιος και ο Ντ. Χ. Λώρενς το αποκάλεσε «ένα από τα πιο περίεργα και υπέροχα βιβλία στον κόσμο» και «το σπουδαιότερο βιβλίο που έχει γραφτεί για τη θάλασσα».

Ο Μόμπι Ντικ, το εμβληματικό μυθιστόρημα Χέρμαν Μέλβιλ διαβάζεται τόσο εύκολα στις παιδικές και εφηβικές εκδόσεις και τόσο δύσκολα στην κανονική- ενήλική του έκδοση. Σε αυτό ο ναύτης Ισμαήλ αφηγείται την περιπέτεια του Αχαάβ, καπετάνιου του φαλαινοθηρικού πλοίου Πίκοουντ, με στόχο να εκδικηθεί τον Μόμπι Ντικ, μια γιγάντια λευκή φάλαινα φυσητήρα, επειδή στο προηγούμενο ταξίδι του Πίκοουντ, ο Μόμπι Ντικ δάγκωσε το πόδι του Αχαάβ στο γόνατο.

Το περίεργο με το βιβλίο αυτό είναι πως όταν δημοσιεύθηκε το 1851, έλαβε ανάμεικτες κριτικές και αποτέλεσε τόσο μεγάλη εμπορική αποτυχία, που όταν πέθανε ο Μέλβιλ το 1891 δεν τυπωνόταν καν! Η φήμη του ως σπουδαίο αμερικανικό μυθιστόρημα άρχισε να εξαπλώνεται στις αρχές του 20ού αιώνα, με την εκατονταετηρίδα της γέννησης του Χέρμαν Μέλβιλ.

Ταξίδι στην Άκρη της Νύχτας- Σελίν

«Αριστούργημα!»… «Ανοσιούργημα!» … «Μνημειώδες!»… «Ελεεινό!»… «Υψηλό!»… «Χυδαίο!»… «Κωμικό!»… «Τραγικό!»… «Κωμικοτραγικό!»… «Φιλάνθρωπο!»… «Απάνθρωπο!»… «Υπεράνθρωπο!»… Μυριάδες λέξεις γράφτηκαν ήδη το 1932, όταν οι εμβρόντητοι αναγνώστες σαλπάρισαν γι’ αυτό το αναπάντεχο “Ταξίδι”, που άλλαξε τα τοπία της γλώσσας, της τέχνης, της ζωής! Μυριάδες γράφονται ακόμη, γιατί το ασύγκριτο μυθιστόρημα του Σελίν εξακολουθεί να μας συγκλονίζει, να μας μεταμορφώνει, να μας μετουσιώνει. Κανείς δεν επέστρεψε, κανείς δεν θα επιστρέψει αλώβητος από την «άκρη της νύχτας».

Αυτά διαβάζουμε στο οπισθόφυλλο του μυθιστορήματος του Σελίν και είναι αυτά ακριβώς που αντικατοπτρίζουν το βιβλίο αυτό. Είναι ένα από τα βιβλία που διάβασα με τρομερό ψυχαναγκασμό και που σήμερα σίγουρα θα το είχα αφήσει στη μέση. Είναι ένα πραγματικά σπουδαίο βιβλίο.

2666- Ρομπέρτο Μπολάνιο

Το λογοτεχνικό κληροδότημα του πρόωρα χαμένου Χιλιανού συγγραφέα Ρομπέρτο Μπολάνιο – πέθανε μόλις πενήντα ετών- είναι φιλόδοξο και όπως χαρακτηριστικά διαβάζουμε στο οπισθόφυλλό του συνδέει το γκανγκστερικό μυθιστόρημα με το Bildungsroman, το βωντβίλ με την πολεμική μαρτυρία, την επιστημονική φαντασία με το ρεπορτάζ και ενσαρκώνει ό,τι πιο ουσιαστικό έχει η λογοτεχνία: την τόλμη να μιλά για τη φρίκη, το θάνατο, την απουσία νοήματος μα και τον έρωτα.

Στις 1168 σελίδες του, τέσσερις παθιασμένοι καθηγητές της γερμανικής φιλολογίας αναζητούν τα ίχνη του Γερμανού συγγραφέα Μπένο Φον Αρτσιμπόλντι. Την τελευταία φορά που έδωσε σημεία ζωής βρισκόταν στη Σάντα Τερέσα, μια πόλη της ερήμου στα σύνορα Μεξικού και ΗΠΑ όπου εκατοντάδες γυναίκες έχουν βρεθεί άγρια κακοποιημένες και δολοφονημένες. Από την κατεστραμμένη Ευρώπη μέχρι την έρημο της Σονόρα, που τη στοιχειώνουν οι ανεξιχνίαστοι φόνοι γυναικών, ο Μπολάνιο αφηγείται την ιστορία της ζωής του Χανς Ράιτερ, γεννημένου το 1920, που εξελίσσεται σε μεγάλο Γερμανό συγγραφέα με το ψευδώνυμο Αρτσιμπόλντι, και ταυτόχρονα καταγράφει με την ανατριχιαστική νηφαλιότητα αστυνομικής αναφοράς την αλυσίδα των φόνων (απομίμηση των δολοφονιών που στοιχειώνουν την πραγματική Σιουδάδ Χουάρες στα σύνορα ΗΠΑ-Μεξικού).

Το βιβλίο χαιρετίστηκε από τους κριτικούς διεθνώς ως έργο του αιώνα, αλλά η πυκνή του γραφή και ο τεράστιος όγκος πληροφοριών που φέρει, το καθιστούν εξαιρετικά δύσκολο.

Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών -Τζ.Ρ.Ρ. Τόλκιν

Πρόκειται για τη δημοφιλή μαγευτική τριλογία του Τζ.Ρ.Ρ. Τόλκιν. Η θρυλική συντροφιά των Χόμπιτ, ο Άρχοντας του Σκότους και το πανίσχυρο Δαχτυλίδι. Η αιώνια μάχη του Καλού και του Κακού μέσα από ένα μαγικό ταξίδι στον κόσμο της φαντασίας και της περιπέτειας…

Ένα μυθιστόρημα με περιπέτειες σε απομακρυσμένα και τρομερά μέρη, με επεισόδια ανεξάντλητης χαράς, με τρομακτικά μυστικά που αποκαλύπτονται σιγά σιγά, με δράκους και δέντρα που περπατούν, με πόλεις από ασήμι και διαμάντια και σκοτεινές νεκροπόλεις.

Ωστόσο, παρόλο που το πρώτο βιβλίο της τριλογίας, Η συντροφιά του Δαχτυλιδιού, διαβάζεται εξαιρετικά ευχάριστα, λίγοι είναι αυτοί που συνεχίζουν και τους δύο υπόλοιπους τόμους και τελειώνουν την ιστορία αυτή του Τόλκιν. Ο λόγος; Προτιμούν να δουν όλον αυτόν το μαγικό κόσμο στην κινηματογραφική του μεταφορά, αντί να προσπαθήσουν να αποστηθίσουν τις άπειρες λεπτομέρειες του.

Catch 22 – Joseph Heller

Ο Joseph Heller μετά τη φρίκη και την παράνοια που έζησε ως βομβαρδιστής της αμερικανικής αεροπορίας κατά τον B΄ παγκόσμιο πόλεμο έγραψε ίσως το μεγαλύτερο αντιπολεμικό μυθιστόρημα όλων των εποχών. Μια μοναδική σάτιρα, περιγράφοντας κατ’ επέκταση την τρέλα της σύγχρονης κοινωνίας.

Το έργο του αποτελεί μια ισχυρή κριτική για τον καπιταλισμό και τις κοινωνικές σχέσεις που απορρέουν από αυτόν, καθώς η κριτική αυτή δημιουργεί ένα αντίβαρο κατά των συνθηκών της παράλογης μοντέρνας πραγματικότητας, διακωμωδώντας το παράλογο του πολέμου αλλά κυρίως το παράλογο της ίδιας της ζωής. Mολονότι πολλοί είναι αυτοί που θεωρούν πως μαζί με το «1984» του George Orwell, θα μείνει και το «Catch 22» σαν ένα από τα λογοτεχνικά μνημεία της ανθρωπότητας, η πλειοψηφία του αναγνωστικού κοινού το θεωρεί αδιάφορο και κουραστικό.

4321- Πολ Όστερ

Στις 3 Μαρτίου 1947 γεννιέται ο Άρτσιμπαλντ Ισαάκ Φέργκιουσον, το μοναδικό παιδί της Ρόουζ και του Στάνλεϊ Φέργκιουσον. Από αυτή την αφετηρία ξεκινούν τέσσερα παράλληλα μονοπάτια ζωής: τέσσερις Φέργκιουσον που θα ζήσουν τέσσερις εντελώς διαφορετικές ζωές. Κάθε εκδοχή της ιστορίας του Φέργκιουσον διατρέχει το κατακερματισμένο πεδίο της Αμερικής των μέσων του 20ού αιώνα σε ένα μεγαλόπνοο μυθιστόρημα για το δικαίωμα στην ύπαρξη και τις ατελείωτες εκδοχές της, για την αγάπη και την πληρότητα της ζωής.

Το βιβλίο αυτό έχει το εξής παράδοξο. Τις πρώτες 500 σελίδες τις διαβάζεις απνευστί. Μετά, όμως, κάτι “κολλάει” και η επαναληπτικότητά του κουράζει και καθιστά δύσκολη την ανάγνωση παρόλο που δε γίνεται να μην παραδεχθεί κάποιος πως η γραφή του είναι πανέξυπνη. Όσοι καταφέρουν να το τελειώσουν αποζημιώνονται και με το παραπάνω πάντως.

Πενήντα αποχρώσεις του Γκρι- Ε. Λ. Τζέιμς

Μπορεί το βιβλίο αυτό να κατέχει την πρώτη θέση στις λίστες με τα μπεστ-σέλλερ σε όλον τον κόσμο, πουλώντας πάνω από 125 εκατομμύρια αντίτυπα παγκοσμίως μέχρι τον Ιούνιο του 2015, ωστόσο έρευνες αποδεικνύουν πως το ποσοστό αναγνωσιμότητάς του είναι εξαιρετικά χαμηλό και μόλις το ένα τέταρτο των αναγνωστών κατάφερε να φτάσει μέχρι το τέλος αυτής της ανεκδιήγητης ιστορίας.

Το Πενήντα αποχρώσεις του Γκρι είναι ένα ερωτικό μυθιστόρημα που έγραψε η Βρετανίδα συγγραφέας Ε. Λ. Τζέιμς το 2011, επηρεασμένο από την ταινία Twilight με τον Κρίστιαν Γκρέϋ ως τον άλλο Έντουαρντ Κούλεν και την Αναστάζια Στέελε ως την άλλη Μπέλα Σουάν. Αποτελεί το πρώτο μέρος της τριλογίας Πενήντα Αποχρώσεις που χαρτογραφεί την βαθύτερη σχέση ανάμεσα σε μια φοιτήτρια, την Αναστάζια Στέελε, και έναν νέο επιχειρηματία, τον Κρίστιαν Γκρέϋ.

Για ποιο λόγο το βιβλίο αυτό λίγοι το τελειώνουν; Είναι εξαιρετικά κακογραμμένο και περιέχει φαιδρές ερωτικές σκηνές.