ΕΠΑΡΚΗΣ, ΥΓΙΕΙΝΗ ΤΡΟΦΗ ΣΕ ΠΡΟΣΙΤΕΣ ΤΙΜΕΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ: ΓΙΝΕΤΑΙ!
Ουσιαστικές και άμεσες λύσεις, με στόχο την επισιτιστική ασφάλεια των χωρών.
Σήμερα, Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος 2022, εν μέσω ολέθριας ανθρωπιστικής κρίσης που προκαλεί ο πόλεμος στην Ουκρανία, ήδη μετράμε άπειρα δεινά και εκατομμύρια ανθρώπους που σκοτώνονται, τραυματίζονται και αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους.
Ταυτόχρονα, απειλούμαστε με επιδείνωση της παγκόσμιας επισιτιστικής κρίσης, καθώς ο πόλεμος επηρέασε την παραγωγή και διακίνηση των αγροτικών προϊόντων σε ολόκληρο τον κόσμο η οποία προφανώς δεν θα έχει τον ίδιο αντίκτυπο σε κάθε ήπειρο. Απειλεί και επηρεάζει κυρίως χώρες που ήδη πλήττονταν από έλλειψη τροφίμων, ένα πρόβλημα που δεν θα έπρεπε καν να υπάρχει σε έναν πλανήτη που πετάει το 30% της παραγόμενης τροφής, αξίας περίπου $940 δις τον χρόνο!
Τι συμβαίνει
Ακριβώς όπως με την πανδημία Covid-19, βιώνουμε εξωφρενική εκτόξευση των τιμών των τροφίμων και απειλούμαστε με σοβαρότατες ελλείψεις σε βασικά τρόφιμα. Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, τον Μάρτιο του 2022, οι τιμές τους έφτασαν στα υψηλότερα επίπεδα τους ενώ αναμένεται να συνεχίσουν να αυξάνονται παγκοσμίως.
Στην Ευρώπη (άρα και στην Ελλάδα), η μεγάλη αναταραχή οφείλεται στην εξάρτηση του ευρωπαϊκού αγροδιατροφικού τομέα από τις ρωσικές και ουκρανικές εξαγωγές δημητριακών, σπορελαίων, λιπασμάτων και αερίου που σταμάτησαν λόγω πολέμου. Το παράλογο της κατάστασης είναι ότι μιλάμε για ανεπάρκεια σιτηρών για ανθρώπινη κατανάλωση στην Ευρώπη, η οποία όμως προορίζει το 62% των σιτηρών της για ζωοτροφές, το 12% σε βιοκαύσιμα και μόνο το 22% για ανθρώπους!
Το γεγονός ότι φοβόμαστε πως άνθρωποι σε πολλές περιοχές του πλανήτη δεν θα έχουν πρόσβαση σε επαρκή και θρεπτική τροφή σε προσιτές τιμές, δείχνει πόσο ευάλωτο, άδικο, αδύναμο και παράλογο είναι το αγροδιατροφικό μας μοντέλο που συχνά δεν καταφέρνει να διασφαλίσει το βασικό μας δικαίωμα να τραφούμε.
Θρέφοντας φόβους
Στην Ευρώπη, ο φόβος επιδείνωσης τροφοδοτείται από την αγροχημική βιομηχανία, που χρησιμοποιεί τον πόλεμο και τη διεθνή αναταραχή για να ζητήσει αύξηση της παραγωγής σε μια ήπειρο που ταΐζει ζώα και αυτοκίνητα, αντί για ανθρώπους!
Επιπλέον, όπως φάνηκε από τις πρώτες μέρες, οι κολοσσοί αγροχημικών βρήκαν ευκαιρία να ζητούν αναβολή των ευρωπαϊκών στόχων που έχουν τεθεί από την ΕΕ στη Στρατηγική της «Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο» (θεμέλιος λίθος για την επίτευξη της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας), η οποία προβλέπει μείωση χρήσης φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων.
Η παραγωγή και διάθεση τροφής είναι ήδη επαρκής για όλους. Δεν χρειαζόμαστε περισσότερα τρόφιμα, χρειάζεται δικαιότερη κατανομή, δυνατότητα πρόσβασης όλων στην τροφή, πρόσβαση στην αγορά των μικρών παραγωγών που εφαρμόζουν ήπιες μεθόδους, βιωσιμότερη κατανάλωση τροφής και δραστική μείωση της σπατάλης.
Επτά προτάσεις για επισιτιστική ασφάλεια
Υπάρχουν λύσεις! Η Greenpeace δημοσίευσε επτά προτάσεις για χάραξη πολιτικής που διασφαλίζει ουσιαστική επισιτιστική ασφάλεια στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (άρα και στην Ελλάδα):
1 – Άμεση υποστήριξη των ανθρώπων που έχουν πληγεί περισσότερο. Οι ευρωπαϊκές χώρες πρέπει να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια να διασφαλίσουν την κάλυψη του δικαιώματος στην τροφή για όλους, καθώς και να βάλουν φρένο σε κάθε πιθανή αύξηση τιμών που σχετίζεται με έλλειψη αγαθών εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία.
2 – Επενδύσεις σε τροφή για ανθρώπους, όχι σε ζωοτροφές. Πάνω από το 60% των ευρωπαϊκών καλλιεργήσιμων εκτάσεων χρησιμοποιείται για παραγωγή ζωοτροφών για ζώα εκτροφής, τα περισσότερα από τα οποία εκτρέφονται σε αγροκτήματα βιομηχανικής κλίμακας.
3 – Λιγότερα ζωικά προϊόντα, περισσότερα λαχανικά στο πιάτο μας. Οι ευρωπαίοι καταναλώνουν τη διπλάσια ποσότητα ζωικών προϊόντων από τον παγκόσμιο μέσο όρο, κάτι που απαιτεί αχανείς εκτάσεις και εισαγόμενες ζωοτροφές. Η Ευρώπη χρειάζεται μια ολοκληρωμένη σειρά µμέτρων για τη στροφή της κατανάλωσης σε δίαιτες πιο πλούσιες σε φυτικές πηγές και ζωικά προϊόντα που παράγονται µε βιώσιμους τρόπους. Εξάλλου, εάν θέλουμε να συγκρατηθεί η άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη στον 1,5 βαθμό Κελσίου, πρέπει να μειώσουμε κατά 70% το κρέας και τα γαλακτοκομικά μέχρι το 2030 και κατά 80% μέχρι το 2050.
4 – Μείωση χημικών λιπασμάτων. Η Ευρώπη έχει επικίνδυνη εξάρτηση από εισαγωγή λιπασμάτων (φωσφορικό άλας και κάλιο) και από ορυκτό αέριο (για την παραγωγή αζωτούχων λιπασμάτων), τα οποία ελέγχονται από μια χούφτα πολυεθνικών ή απολυταρχικών κυβερνήσεων. Η εντατική χρήση συνθετικών λιπασμάτων οδηγεί σε υψηλές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και ρύπανση του φυσικού περιβάλλοντος, και αφήνει επίσης τους αγρότες εκτεθειμένους σε αυξήσεις τιμών, ανεβάζοντας το κόστος των τροφίμων και οδηγώντας σε επισιτιστική ανασφάλεια σε χώρες με χαμηλότερα εισοδήματα.
5 – Να σταματήσει το κάψιμο τροφών για καύσιμα. Η ΕΕ χρησιμοποιεί πολύ μεγάλες εκτάσεις για την καλλιέργεια τροφίμων και ζωοτροφών που καίγονται για την παραγωγή ενέργειας. Το 12% των δημητριακών πάει στην ενέργεια και τη βιομηχανία. Την ίδια ώρα, πάνω από το μισό των περισσότερων φυτικών ελαίων που χρησιμοποιούνται στην ΕΕ, όπως το κραμβέλαιο, μετατρέπονται σε βιοντίζελ για αυτοκίνητα. Η Γερμανία μόνο χρησιμοποιεί πάνω από 10 εκατομμύρια στρέμματα γης για την καλλιέργεια καλαμποκιού για βιοαέριο. Η σπατάλη τροφίµων για καύσιµα δεν έκανε ποτέ καλό στο κλίµα, στη φύση ή στην παγκόσµια επισιτιστική ασφάλεια. Στην παρούσα κρίση, επιβαρύνει ακόµα περισσότερο την αύξηση των τιµών και την έλλειψη τροφίµων.
6 – Να σταματήσουμε να πετάμε φαγητό. Στην ΕΕ πετιούνται κάθε χρόνο 88 εκατομμύρια τόνοι τροφίμων (!). Την ώρα που εκατομμύρια ευρώ δημόσιας χρηματοδότησης χρησιμοποιούνται μέσω της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής ώστε να δοθούν κίνητρα για την παραγωγή τροφίμων και ζωοτροφών, ένα μεγάλο μέρος των τελευταίων πάει απευθείας στα σκουπίδια. Οι αιτίες για τη σπατάλη τροφίμων είναι πολλές, η υπερβολική παραγωγή όμως είναι κλειδί αυτής της επιζήμιας εξίσωσης.
7 – Να μην παρασυρόμαστε από ψεύτικες λύσεις. Στον αγροδιατροφικό τοµέα έχουν ήδη υπάρξει πάρα πολλές άστοχες σπασµωδικές αντιδράσεις στις επιπτώσεις του πολέµου στην Ουκρανία. Το αγροδιατροφικό λόµπι και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής έχουν ήδη αιτηθεί να µπει η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συµφωνία σε αναµονή, να επεκταθούν οι εντατικές καλλιέργειες σε εδάφη που βρίσκονται σε καθεστώς παύσης καλλιέργειας και να χαλαρώσουν οι κανονισµοί της ΕΕ για τη χρήση µεταλλαγµένων και φυτοφαρµάκων. Δεν πρέπει όμως να αναιρεθούν κι άλλο οι – ανεπαρκείς – υπάρχουσες δεσµεύσεις για την αύξηση της βιωσιµότητας της ευρωπαϊκής γεωργίας, αλλά να ετοιµαστούµε για επίσπευση της επιτακτικής µετάβασης.
Σήμερα, Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος 2022, εν μέσω παράλογου πολέμου και ολέθριας ανθρωπιστικής κρίσης, πρέπει να στραφούμε σε επείγουσες πολιτικές λύσεις για τη ζωή και την ασφάλεια όλων μας: απεξάρτηση από πετρέλαιο, αέριο και υπόλοιπα ορυκτά καύσιμα που πυροδοτούν πολέμους και καταστρέφουν το κλίμα, και ριζική αναδιαμόρφωση του αγροδιατροφικού μοντέλου ώστε να εξασφαλίζει επαρκή, θρεπτική τροφή, σε προσιτές τιμές για όλους τους ανθρώπους του πλανήτη, ειδικά σε περιόδους κρίσεων.
