ΕΠΙΣΤΡΕΦΕΙ Ο ΕΦΙΑΛΤΗΣ ΤΟΥ ΙΣΛΑΜΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ;
Αποκεφαλισμοί, βομβιστικές επιθέσεις και τρόμος από τους μαχητές του ISIS σε μια άλλη γωνιά της Ανατολής αυτήν τη φορά. Στο Πακιστάν.
Ο Μπασίρ ήταν ένας νεαρός μαχητής των Ταλιμπάν, ο οποίος είχε μόλις βγει απ’ την εφηβεία του, όταν το Ισλαμικό Κράτος κατέλαβε το χωριό του στο ανατολικό Αφγανιστάν, σχεδόν πριν από οκτώ χρόνια. Οι μαχητές συγκέντρωσαν όσους χωρικούς αναγνώρισαν ως Ταλιμπάν και τους σκότωσαν, συνήθως με αποκεφαλισμό, αναγκάζοντας ταυτόχρονα τις οικογένειές τους να παρακολουθούν.
Ο Μπασίρ όμως κατάφερε να δραπετεύσει και να περάσει τα επόμενα χρόνια -κατά τα οποία το Ισλαμικό Κράτος έλεγχε αρκετές περιοχές στην επαρχία Ναγκαρχάρ- κρυμμένος. Με τον καιρό, μάλιστα, κατάφερε να ανέβει στις τάξεις των Ταλιμπάν.
Σήμερα είναι πιο γνωστός ως “Engineer Basheer”, καθώς είναι ο αρχηγός πληροφοριών των Ταλιμπάν στο ανατολικό Αφγανιστάν, με πρωταγωνιστικό ρόλο στην εκστρατεία κατά του ISIS. Και παρά τα χρόνια που πέρασαν, δεν έχει ξεχάσει τις φρικαλεότητες που είδε στη συνοικία του Κοτ.
“Δεν μπορώ να εξηγήσω τη σκληρότητά τους με λόγια. Ό,τι κι αν έρθει στο μυαλό σας, έχουν κάνει πολύ χειρότερα από αυτό”, δήλωσε στο Associated Press σε πρόσφατη συνέντευξή του στα κεντρικά του γραφεία στο Τζαλαλαμπάντ, την πρωτεύουσα του Νανγκαρχάρ.
Μπορεί από τη μέρα που επέστρεψαν στην εξουσία στο Αφγανιστάν, οι Ταλιμπάν να διαλαλούν την επιτυχία τους ως προς την καταστολή του Ισλαμικού Κράτους, ωστόσο οι μαχητές του δεύτερου έχουν επεκταθεί στο γειτονικό Πακιστάν, εντείνοντας τις επιθέσεις εκεί. Σύμφωνα με τους αναλυτές, το ISIS έχει μεταμορφωθεί σε μια τρομοκρατική ομάδα χωρίς σύνορα, -και ιδιαίτερα θανατηφόρα.
Στο βορειοδυτικό Πακιστάν, ο αντίκτυπος της δράσης του ISIS είναι παντού. Για παράδειγμα, τα λείψανα ενός βομβιστή αυτοκτονίας του Ισλαμικού Κράτους παρέμειναν για καιρό ορατά στους πάλαι ποτέ περίτεχνους τοίχους ενός τζαμιού, εβδομάδες αφότου ανατινάχθηκε, σκοτώνοντας περισσότερους από 60 πιστούς καθώς προσεύχονταν. Το Ισλαμικό Κράτος παραδέχτηκε ότι ο βομβιστής ήταν ένας Αφγανός από την Καμπούλ.
Η βομβιστική επίθεση της 4ης Μαρτίου στο σιιτικό τέμενος Κούσα Κισαλντάρ στην παλιά πόλη της Πεσαγουάρ προκάλεσε σοκ στους Πακιστανούς, εντείνοντας τον φόβο τους για την αναζωπύρωση των τρομοκρατικών επιθέσεων στη χώρα τους, μετά από τη σταθερή πτώση που γνώρισαν την τελευταία δεκαετία.
Η άνοδος των επιθέσεων ξεκίνησε πέρυσι και επιταχύνεται, δήλωσε ο Αμίρ Ρανά, εκτελεστικός διευθυντής του Πακιστανικού Ινστιτούτου Ειρηνευτικών Μελετών, ενός ανεξάρτητου think tank που παρακολουθεί τη δραστηριότητα των μαχητών στο Πακιστάν.
Αξίζει να σημειωθεί ότι φέτος, μέχρι τα τέλη Μαρτίου, το Πακιστάν είχε δει 52 επιθέσεις από μαχητές, σε σύγκριση με 35 που είχε δει πέρσι την ίδια περίοδο, σύμφωνα με τα στοιχεία του ινστιτούτου. Παράλληλα, οι επιθέσεις έγιναν και πιο φονικές. Φέτος, έχουν σκοτωθεί μέχρι στιγμής 155 άνθρωποι σε τέτοιες επιθέσεις σε σύγκριση με 68 πέρυσι.
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ IS-K
Η πατρότητα των πιο σκληρών επιθέσεων έχει διεκδικηθεί από μια αδίστακτη “θυγατρική” ομάδα του Ισλαμικού Κράτους, το Ισλαμικό Κράτος στην επαρχία Χορασάν ή IS-K.
Και όλα αυτά τη στιγμή που οι επιθέσεις του IS φαίνεται να έχουν μειωθεί στο Αφγανιστάν.
Το IS-K εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 2014 στο ανατολικό Αφγανιστάν. Μέχρι το 2019, κατείχε σημαντική επικράτεια στην επαρχία Ναγκαρχάρ και είχε προωθηθεί στη γειτονική επαρχία Κουνάρ. Ο αμερικανικός στρατός διεξήγαγε μια τεράστια αεροπορική εκστρατεία εναντίον του, κατά την οποία βομβάρδισε ένα ύποπτο κρησφύγετο του ΙΚ με τη μεγαλύτερη συμβατική βόμβα της Αμερικής, γνωστή και ως “η μητέρα όλων των βομβών”.
Όμως το ISIS επέζησε και εξελίχθηκε στον μεγαλύτερο κίνδυνο για τους Ταλιμπάν από τη μέρα που κατέλαβαν πάλι την εξουσία στο Αφγανιστάν τον περασμένο Αύγουστο.
Ταλιμπάν εναντίον ISIS
Το IS-K είναι μακροχρόνιος εχθρός των Ταλιμπάν. Οι Ταλιμπάν υποστηρίζουν μια σκληρή ερμηνεία του ισλαμικού νόμου και συχνά χρησιμοποιούσαν επιθέσεις αυτοκτονίας στη σχεδόν 20ετή εξέγερσή τους κατά των Ηνωμένων Πολιτειών και των Αφγανών συμμάχων τους. Ωστόσο, συχνά συνδυάζουν τις φυλετικές παραδόσεις με θρησκευτικά διατάγματα και έχουν κάνει και προσπάθειες να προσεγγίσουν τους Σιίτες.
Αντίθετα, το ISIS, αντιτίθεται σε όποια ομάδα δεν αποδέχεται την πλέον ριζοσπαστική και βαθιά αντισιιτική ιδεολογία του και είναι διαβόητο για τις φρικαλεότητες και τον φόβο που έχει σκορπίσει. Το Ισλαμικό Κράτος, σε αντίθεση με τους Ταλιμπάν, βλέπει τον “αγώνα” του ως μια μάχη για τη δημιουργία ενός ενοποιημένου μουσουλμανικού κόσμου κάτω από τη σημαία ενός μοναδικού χαλιφάτου.
Οι Ταλιμπάν απάντησαν σαρώνοντας όσα μέρη θεωρήθηκαν ως ύποπτα οχυρά του Ισλαμικού Κράτους, με πολλούς κατοίκους να αναφέρουν ότι μεταξύ Οκτωβρίου και Νοεμβρίου, δεν ήταν και λίγα τα πτώματα που είδαν να κρέμονται από τα δέντρα -μαχητές του ISIS όπως τους είπαν.
Ο Μπασίρ λέει ότι οι Ταλιμπάν κατάφεραν να θέσουν υπό τον έλεγχό τους αυτήν την ομάδα.
“Έχουμε τον έλεγχο όλων αυτών των περιοχών… Αυτή τη στιγμή, μπορεί να υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που πρόλαβαν να κρυφτούν σε διάφορα σπίτια αλλά δεν έχουν καμία περιοχή υπό τον έλεγχό τους. Δεν υπάρχει ‘Daesh’”, είπε, χρησιμοποιώντας το αραβικό ακρωνύμιο για το ISIS.
Επίσης δήλωσε ότι οι μαχητές του IS-K βρίσκονται σε μειονεκτική θέση καθώς οι Ταλιμπάν έχουν εδώ και δεκαετίες αναπτύξει μία μεγάλη μαεστρία στον ανταρτοπόλεμο. Το IS-K δεν είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει τακτικές που οι Ταλιμπάν είτε δεν γνωρίζουν ήδη είτε δεν έχουν χρησιμοποιήσει, είπε.
Ορισμένοι παρατηρητές λένε επίσης ότι η βαθιά διείσδυση των Ταλιμπάν μέσα σε χωριά του Αφγανιστάν και οι συνδέσεις με τζαμιά, ακόμη και στα πιο μικρά χωριουδάκια, έχουν μειώσει τον χώρο για να δράσει το ISIS.
ΟΙ ΗΠΑ ΑΠΛΟΙ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΕΣ. ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΑ
Μετά την περσινή χαοτική σχεδόν αποχώρηση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν, η ικανότητα της Ουάσιγκτον να συλλέγει πληροφορίες για το ISIS έχει υποβαθμιστεί δραστικά, σύμφωνα με ανώτερους στρατιωτικούς αξιωματούχους των ΗΠΑ.
Παράλληλα, η περιοχή γίνεται επίσης όλο και πιο αφιλόξενη για την Αμερική. Η πολιτική αναταραχή έχει τροφοδοτήσει ένα αντιαμερικανικό αίσθημα στο Πακιστάν. Απ’ την άλλη, στο Αφγανιστάν, οι Ταλιμπάν επιβάλλουν έναν τύπο διακυβέρνησης που αναθεωρεί κάπως τη σκληρή διακυβέρνησή τους στα τέλη της δεκαετίας του 1990, ενώ και η Κίνα έχει εξελιχθεί σε σημαντικό παίκτη στην περιοχή, παραμερίζοντας γρήγορα την επιρροή των ΗΠΑ.
Το IS-K δεν είναι η μόνη εξτρεμιστική ομάδα στην περιοχή. Υπάρχει η Λασκάρ-ε-Ταϊμπα, η οποία είναι σε μεγάλο βαθμό επικεντρωμένη στην Ινδία, οι Ουιγούροι αντάρτες της Κίνας της ομάδας Ανατολικού Τουρκεστάν και το αντάρτικο Ισλαμικό Κίνημα του Ουζμπεκιστάν της Κεντρικής Ασίας.
Η απειλή από το ISIS όμως γίνεται όλο και πιο δύσκολη να ελεγχθεί.
Η Δρ Αμίρα Τζαντούν, επίκουρη καθηγήτρια στο Κέντρο Καταπολέμησης της Τρομοκρατίας στη Στρατιωτική Ακαδημία των ΗΠΑ, είπε ότι μπορεί το IS-K να είναι πιο αδύναμο από ό,τι ήταν το 2019, αλλά πλέον έχει μετατραπεί από μια εξέγερση σε μια τυπική τρομοκρατική ομάδα, πράγμα που έχει πολύ μεγάλη σημασία, κι ας φαίνεται μικρή η διαφορά.
Τον Φεβρουάριο, μια έκθεση του ΟΗΕ υπολόγιζε τον αριθμό των μαχητών του IS-K σε περίπου 4.000, γράφοντας επίσης ότι “απολαμβάνει περισσότερη ελευθερία από οποιαδήποτε άλλη στιγμή στην πρόσφατη ιστορία”.
Δεν συμφωνούν όλοι όμως. Ο Μπιλ Ρότζιο, του οποίου το site “Long War Journal” παρακολουθεί κινήσεις των μαχητών, είπε ότι η άνοδος των Ταλιμπάν στην εξουσία ώθησε κάποιο πρώην μέλος της ομάδας που αυτομόλησε στο IS-K να επιστρέψει στο μαντρί των Ταλιμπάν.
“Οι Ταλιμπάν έλαβαν μεγάλη ώθηση μετά τη νίκη τους στο Αφγανιστάν”, είπε ο Ρότζιο, ο οποίος είναι επίσης ανώτερος συνεργάτης στο συντηρητικό Ίδρυμα για την υπεράσπιση των δημοκρατιών.
Σε αντίθεση με ό, τι έκανε στο Αφγανιστάν, το IS-K δεν έχει προσπαθήσει να διεκδικήσει εδάφη στο Πακιστάν.
Αντίθετα, έχει συχνά ακολουθήσει καθιερωμένες αντισιιτικές ομάδες όπως η Λασκάρ-ε-Ταϊμπα, η οποία έχει αναλάβει την ευθύνη για δεκάδες άγριες επιθέσεις στη σιιτική μουσουλμανική μειονότητα του Πακιστάν. Και στις δύο χώρες, η ακραία σουνιτική μουσουλμανική ομάδα βρίζει τους σιίτες ως αιρετικούς και τους έχει στο στόχαστρο.
Ο Ράνα, από την πακιστανική ομάδα παρακολούθησης μαχητών, είπε ότι το Ισλαμικό Κράτος πιθανότατα σκοπεύει να προκαλέσει εντάσεις μεταξύ Ισλαμαμπάντ και Καμπούλ. Ωστόσο, είπε ότι οι πακιστανικές αρχές εξακολουθούν να θεωρούν τους Πακιστανούς Ταλιμπάν, μια εγχώρια αντικυβερνητική ομάδα, την κύρια απειλή.
“Αυτή είναι μια αρκετά αφελής και απλοϊκή άποψη”, είπε, προειδοποιώντας ότι οι επιθέσεις του Ισλαμικού Κράτους είναι πιθανό να αυξηθούν.
