ΕΣΣΔ, ΤΑ “ΥΠΕΡΗΧΗΤΙΚΑ” ΤΟΥ ΛΟΜΠΑΝΟΦΣΚΙ ΣΤΟ ΜΟΥΝΤΙΑΛ ΤΟΥ ’86

Την Κυριακή 20 Νοεμβρίου, στις 18:00 το απόγευμα, στο γήπεδο “Al Bayt” της Αλ Χορ, η Εθνική ομάδα του Κατάρ, διοργανώτριας χώρας του τουρνουά, υποδέχτηκε το Εκουαδόρ στο εναρκτήριο παιχνίδι του 22ου Παγκοσμίου Κυπέλλου. Με αυτόν τον τρόπο άνοιξε η αυλαία για ένα ακόμα Μουντιάλ, το οποίο πέρα από τις εξωαγωνιστικές του ιδιαιτερότητες, έχει – όπως είναι φυσικό – τα δικά του φαβορί και αουτσάιντερ στο δρόμο προς την κατάκτηση του πλέον βαρύτιμου ποδοσφαιρικού τροπαίου.

Στις προηγούμενες 21 διοργανώσεις, οι ομάδες που έχουν πάρει μέρος μετριούνται σε δεκάδες (79 για την ακρίβεια, που φέτος έγιναν 80 με την προσθήκη του Κατάρ), οι αγώνες που έχουν διεξαχθεί μετριούνται σε εκατοντάδες (900) και τα γκολ που έχουν σημειωθεί μετριούνται σε χιλιάδες (2.548). Οι αριθμοί είναι εντυπωσιακοί, όμως μέχρι σήμερα μόνο οκτώ χώρες έχουν κατακτήσει το Κύπελλο, τρεις από τη Νότιο Αμερική (Βραζιλία, Ουρουγουάη, Αργεντινή) και πέντε από την Ευρώπη (Γερμανία, Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία, Αγγλία).

Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, έχουν υπάρξει πολλές μεγάλες ομάδες που ξεκίνησαν με στόχο το “Άγιο Δισκοπότηρο” του ποδοσφαίρου, για διάφορους όμως λόγους δεν τα κατάφεραν. Κάποιες από αυτές, παρά την αποτυχία τους να ανέβουν στην κορυφή του κόσμου, μνημονεύονται μέχρι σήμερα για την αξία τους (ατομικά και ομαδικά) και – κυρίως – για το θέαμα που πρόσφεραν. Σε αυτή την πρώτη εβδομάδα του 22ου Μουντιάλ, το Magazine παρουσιάζει επτά τέτοιες Εθνικές, που έγραψαν τη δική τους ιστορία στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο, παρά το γεγονός ότι δε χάρηκαν το τρόπαιο.

Οι τρεις από αυτές (Ουγγαρία 1954, Ολλανδία 1974 & 1978) έφτασαν μέχρι τον τελικό του θεσμού, οι υπόλοιπες (Βραζιλία 1982, Γαλλία 1982 & 1986, ΕΣΣΔ 1986) αποκλείστηκαν νωρίτερα. Όμως όλες έβαλαν τη σφραγίδα τους στο άθλημα, απόρροια του τεράστιου ταλέντου των παικτών τους και του τρόπου με τον οποίο μάγεψαν το κοινό με τις εμφανίσεις τους. Μετά τη Γαλλία του 1986, παραμένουμε στο ίδιο Μουντιάλ για να παρουσιάσουμε τη Σοβιετική Ένωση του Λομπανόφσκι. Πριν προχωρήσουμε, να προσθέσω ότι πρόκειται απλά για προσωπικές επιλογές, αφού πέρα από αυτές τις επτά περιπτώσεις, υπήρξαν σίγουρα και άλλες, επίσης αξιομνημόνευτες.

ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΙΑΣΙΝ ΣΤΟΝ ΛΟΜΠΑΝΟΦΣΚΙ

Και περνάμε στην τελευταία από τις μεγάλες ομάδες του αφιερώματος, που αγωνίστηκαν σε Μουντιάλ, χωρίς να κατακτήσουν τον τίτλο. Ίσως ξενίσει κάποιους η επιλογή της Σοβιετικής Ένωσης, όμως όσοι την παρακολούθησαν στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1986, είμαι σίγουρος ότι θα συμφωνήσουν μαζί μου. Οι Σοβιετικοί μέχρι τότε, είχαν να επιδείξουν την πολύ μεγάλη ομάδα της δεκαετίας του ’60 που κατέκτησε το πρώτο EURO της ιστορίας το 1960, έπαιξε στον τελικό του 1964 χάνοντας από την Ισπανία, τερμάτισε 4η στη διοργάνωση του 1968 και ήρθε 2η το 1972 χάνοντας από τη Δ. Γερμανία.

Η ομάδα του Λεβ Γιασίν είχε καλές παρουσίες και στα Παγκόσμια Κύπελλα της εποχής (7η το 1958, 6η το 1962, 4η το 1966 και 5η το 1970). Οι Σοβιετικοί χρειάστηκε να περιμένουν μέχρι το 1986 για να κατεβάσουν σε Μουντιάλ μια ομάδα τουλάχιστον αντάξια του παρελθόντος. Ο Βαλερί Λομπανόφσκι είχε αναλάβει την τεχνική καθοδήγηση λίγους μήνες πριν το ραντεβού στο Μεξικό, για τρίτη φορά στην καριέρα του (οι προηγούμενες δυο, το 1975-76 & το 1982-83).

Η ΕΣΣΔ ΣΤΗΡΙΓΜΕΝΗ ΣΤΗΝ ΝΤΙΝΑΜΟ ΚΙΕΒΟΥ

Ο Ουκρανός τεχνικός, για πολλά χρόνια στον πάγκο της Ντιναμό Κιέβου (1973-1982 & 1984-1990), έκανε το πιο απλό. Κάλεσε σχεδόν όλους τους παίκτες της Ντιναμό (12 τον αριθμό) και τους πλαισίωσε με μερικούς ακόμα από άλλες ομάδες, διατηρώντας έτσι την ομοιογένεια στο σχήμα. Οι επιλογές του Λομπανόφσκι ήταν πραγματικά ατελείωτες, αφού είχε στη διάθεσή του ίσως την πιο χαρισματική γενιά στην ιστορία του ποδοσφαίρου της ΕΣΣΔ, πιθανότατα ανώτερη και από εκείνη του ’60.

Μερικά από τα ονόματα ήταν ο Ρινάτ Ντασάεφ, ο Βολοντίμιρ Μπεσόνοφ, ο Ανατόλι Ντεμιανένκο, ο Ιβάν Γιάρεμτσουκ, ο Πάβελ Γιακοβένκο, ο Αλεξάντρ Ζαβάροφ, ο Όλεγκ Κουζνέτσοφ, ο Όλεγκ Μπλαχίν, ο Γκενάντι Λιτόφτσενκο, ο Σεργκέι Ροντιόνοφ, ο Βαντίμ Γεφτουσένκο, ο Όλεγκ Προτάσοφ, ο Ιγκόρ Μπελάνοφ, ο Σεργκέι Αλεΐνικοφ και ο Βασίλι Ρατς. Πραγματικά εντυπωσιακό ρόστερ μιας ομάδας που ήταν ικανή για μεγάλα πράγματα.

ΤΟ ΣΑΡΩΤΙΚΟ 6-0 ΕΠΙ ΤΗΣ ΟΥΓΓΑΡΙΑΣ ΤΟΥ ΝΤΕΤΑΡΙ

Οι Σοβιετικοί κληρώθηκαν στον ίδιο όμιλο με τη Γαλλία, την Ουγγαρία και τον Καναδά. Το πρώτο τους παιχνίδι με αντίπαλους τους Μαγυάρους, εξελίχθηκε σε μια επιθετική ραψωδία. Οι Ούγγροι, με δυο γνωστούς μας στο ρόστερ τους, τον Μάρτον Εστερχάζι που τότε αγωνιζόταν ήδη στην ΑΕΚ και τον Λάγιος Ντέταρι που δυο χρόνια αργότερα θα ερχόταν στον Ολυμπιακό, ήταν μια καλή και φιλόδοξη ομάδα, όμως δεν μπόρεσαν να προβάλλουν την παραμικρή αντίσταση απέναντι στη σαρωτική ΕΣΣΔ.

Το τελικό 6-0 που εύκολα θα μπορούσε να ήταν και διψήφιο, προκάλεσε τον παγκόσμιο θαυμασμό και έχρισε τους Σοβιετικούς αυτόματα ως ένα από τα φαβορί για την κατάκτηση του τίτλου. Στο ντέρμπι του ομίλου, η ΕΣΣΔ στάθηκε πανάξια απέναντι στην παντοδύναμη Γαλλία, αποσπώντας ισοπαλία 1-1 (53′ Ρατς, 60′ Φερναντέζ) και ολοκλήρωσε τις υποχρεώσεις της με το εύκολο 2-0 (Μπλαχίν & Ζαβάροφ) απέναντι στον Καναδά, τερματίζοντας στην πρώτη θέση.

Η ΑΝΑΜΕΤΡΗΣΗ ΜΕ ΤΟΥΣ “ΚΟΚΚΙΝΟΥΣ ΔΙΑΒΟΛΟΥΣ”

Στη φάση των “16”, οι Σοβιετικοί βρήκαν απέναντί τους το Βέλγιο, μια ισχυρότατη ομάδα εκείνη την εποχή, με εκλέκτορα τον Γκι Τάις (ήδη μια δεκαετία στον πάγκο της Εθνικής), ο οποίος είχε οδηγήσει το 1980 τους “κόκκινους διάβολους” στον τελικό του EURO (ήττα 1-2 από τη Δ. Γερμανία). Στο ρόστερ υπήρχαν πολλοί καλοί παίκτες όπως ο Έντσο Σίφο, ο Ζαν Μαρί Πφαφ, ο Έρικ Γκέρετς, ο Στέφαν Ντεμόλ, ο Φράνκι Βερκότερεν, ο Γιάν Κέλεμανς και ο Νίκο Κλάεσεν.

Η ομάδα του Λομπανόφσκι ξεκίνησε πολύ δυνατά και προηγήθηκε στο 27′ με ένα εκπληκτικό γκολ του Μπελάνοφ. Στο 56′ ο Βερκότερεν έβγαλε μια σέντρα στη μικρή περιοχή του Ντασάεφ, οι Σοβιετικοί αμυντικοί ολιγώρησαν, η μπάλα έφτασε στον Σίφο – σε ελεγχόμενη θέση οφσάιντ – και εκείνος την έστειλε ανενόχλητος στα δίχτυα. Στο 70′ οι Σοβιετικοί πήραν και πάλι προβάδισμα, όταν ο Ζαβάροφ έβγαλε μόνο του τον Μπελάνοφ, που πλάσαρε εύστοχα τον Πφαφ.

ΠΛΗΡΩΝΟΝΤΑΣ ΤΑ ΛΑΘΗ ΤΗΣ ΑΜΥΝΑΣ

Επτά λεπτά αργότερα, ο Ντεμόλ έκανε ένα γέμισμα από το κέντρο του γηπέδου, η σοβιετική άμυνα κοιμήθηκε τον ύπνο του δικαίου, ο Κέλεμανς υποδέχτηκε την μπάλα σε εμφανή θέση οφσάιντ και εύκολα έγραψε το 2-2, σκορ με το οποίο συμπληρώθηκε το 90λεπτο. Στο 102′ της παράτασης, ο Γκέρετς έβγαλε σέντρα από δεξιά και ο Ντεμόλ με κεφαλιά έβαλε μπροστά τους Βέλγους. Στο 110′ ήταν η σειρά του Κλάεσεν να σκοράρει με σουτ μέσα από την περιοχή, ύστερα από έναν μικρό πανικό στη σοβιετική άμυνα.

Ένα λεπτό αργότερα ο Μπελάνοφ ολοκλήρωσε το χατ τρικ του, ευστοχώντας σε πέναλτι και μειώνοντας σε 4-3, που ήταν και το τελικό σκορ. Οι Σοβιετικοί αποκλείστηκαν από τη συνέχεια, πληρώνοντας ακριβά την τραγική εμφάνιση της άμυνάς τους αλλά και τα διαιτητικά λάθη, όμως πρόλαβαν να αφήσουν πίσω τους την εικόνα μιας μαγικής δημιουργικά ομάδας που ζωγράφιζε στο χορτάρι σε κάθε ευκαιρία, με υψηλή τεχνική και απίστευτη ταχύτητα.

ΣΤΟΝ ΤΕΛΙΚΟ ΤΟΥ EURO ΤΟ 1988

Δυο χρόνια αργότερα, αυτή η χαρισματική γενιά των Σοβιετικών παικτών, ταξίδεψε στη Δυτική Γερμανία για να πάρει μέρος στο EURO του 1988. Στη φάση των ομίλων νίκησε την Ολλανδία (1-0) και την Αγγλία (3-1), στον ημιτελικό ξεπέρασε και το εμπόδιο της Ιταλίας (2-0), όμως υπέκυψε τελικά στον τελικό στη δεύτερη αναμέτρησή της με τους “οράνιε” του Ρίνους Μίχελς και τα γκολ των Γκούλιτ και Φαν Μπάστεν, αυτό το τελευταίο ένα από τα κορυφαία στην ιστορία του ποδοσφαίρου.

Στο Μουντιάλ της Ιταλίας, το 1990, η Σοβιετική Ένωση έδωσε ξανά το παρών, όμως αποκλείστηκε νωρίς, από τη φάση των ομίλων, με δυο ήττες από τη Ρουμανία (2-0) και την Αργεντινή (2-0) και μια νίκη απέναντι στο Καμερούν (4-0). Μετά την ολοκλήρωση εκείνης της διοργάνωσης, δυο από τα αστέρια της ΕΣΣΔ, ο Γκενάντι Λιτόφτσενκο και ο Όλεγκ Προτάσοφ, έφυγαν από την Ντιναμό Κιέβου και ήρθαν στη χώρα μας, για να αγωνιστούν με τη φανέλα του Ολυμπιακού και να κοσμήσουν με την παρουσία τους το ελληνικό πρωτάθλημα.

* Βίντεο: Βέλγιο – ΕΣΣΔ 4-3, highlights (15/6/1986)