ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ: ΟΙ ΠΑΡΑΛΟΓΙΣΜΟΙ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΥ ΦΤΙΑΧΝΟΥΜΕ ΤΑ ΣΠΙΤΙΑ ΜΑΣ

Η δημοσίευση του οδηγού για το Εξοικονόμηση κατ’ οίκον 2021 ήταν να γίνει το Νοέμβριο. Έγινε το Δεκέμβριο. Στις 13 του ίδιου μήνα άνοιξε και η πλατφόρμα. Η καταληκτική ημερομηνία υποβολής αιτήσεων ήταν η 3η του Φεβρουαρίου του 2022.

Στις 28 Δεκεμβρίου δόθηκε παράταση έως τις 15 Φεβρουαρίου και στις 9 Φεβρουαρίου δόθηκε άλλη παράταση, έως τις 15 Μαρτίου.

Δεν ήταν η πρώτη φορά που η μια παράταση διαδέχθηκε την άλλη, αφού δεν ήταν η πρώτη φορά που η πλατφόρμα είχε τα θεματάκια της. Θα τα πούμε όλα, αφού πρώτα διευκρινίσουμε ότι το συγκεκριμένο πρόγραμμα αφορά την ενεργειακή αναβάθμιση πρώτων κατοικιών. Όχι εξοχικών ή άλλων. Θεωρείς περιττή τη σημείωση; Δώσε μου ένα λεπτό να σου πω κάτι.

Νέο πανελλήνιο ρεκόρ τροποποιήσεων στο Ε1

Τα γραφεία μηχανικών που χειρίζονται τις αιτήσεις, καθώς πρόκειται για διαδικασία που μεταξύ άλλων απαιτεί πολύ ‘χαρτούρα’ (η γραφειοκρατία παραμένει στα καλύτερα της), έρχονται αντιμέτωποι με ουκ ολίγα αιτήματα. Δεν θα έλεγες πως ανήκουν πάντα στο φάσμα των λογικών. Όπως διαβεβαιώνει το Magazine ιδιοκτήτης τεχνικού γραφείου (τα στοιχεία του είναι στη διάθεση μας) “κάθε χρόνο, πριν ανοίξει η πλατφόρμα του Εξοικονομώ-Οικονομώ γίνεται νέο πανελλήνιο ρεκόρ αλλαγών σε Ε1”, όπου δηλώνουμε τις πρώτες μας κατοικίες. Θα φτάσουμε κι εκεί λίγο αργότερα. Προς το παρόν, θα αναφέρουμε τι μπορεί να ζητούν όσοι θέλουν να μπουν στο πρόγραμμα, χωρίς απαραίτητα το ‘θέλω’ τους να έχει σχέση με αυτό.

“Υπάρχουν κάποιοι που έχουν καινούργια σπίτια και μεγάλο εισόδημα. Τους εξηγούμε ότι δεν έχουν πολλές πιθανότητες, δεν θα συγκεντρώσουν πολλά μόρια, εν τούτοις επιμένουν ακόμα και για να πάρουν μικροποσά -συγκριτικά με την οικονομική τους κατάσταση, καθώς έχουμε κωδικούς του Taxis και άρα την πλήρη εικόνα όσων τους ανήκουν”.

Συνηθέστερα, οι έχοντες τα μεγαλύτερα εισοδήματα είναι αυτοί που δεν θέλουν να δώσουν ένα ευρώ στα γραφεία. “Εκείνοι με τα χαμηλότερα εισοδήματα, έχουν την αίσθηση του χρήματος. Αντιλαμβάνονται πως χρειάζεται να πληρωθούμε, αφού θα δουλέψουμε για την αίτηση”.

Μετά, υπάρχει η κατηγορία εκείνων που θέλουν να κερδίσουν το κάτι παραπάνω από τη διαδικασία. Ή να κάνουν όσα περισσότερα γίνεται, με τα λιγότερα χρήματα. “Ένα παράδειγμα είναι εκείνοι που έχουν αποφασίσει να δηλώσουν ότι θα αγοράσουν και κλιματιστικό, ώστε μετά να το πάνε στο εξοχικό τους. Τους εξηγούμε πως αυτό δεν γίνεται, παρ’ όλα αυτά επιμένουν πως θα το δηλώσουν για την πρώτη τους κατοικία, αλλά θα το χρησιμοποιήσουν στο εξοχικό. Αυτό δεν ισχύει μόνο για τα κλιματιστικά, αλλά για όλες τις εργασίες που δικαιολογεί το πρόγραμμα”. Στα best of είναι και οι ηλιακοί θερμοσίφωνες -που δηλώνονται για συγκεκριμένη κατοικία και καταλήγουν αλλού.

Όπως σου είπα πριν, ζητούν και πράγματα που δεν υπάρχουν στο πρόγραμμα. Όπως; “Οι ανακαινίσεις μπάνιων, εξώπορτες, θωρακισμένες πόρτες κλπ”.

Υποθέτω ότι αναρωτιέσαι αν γίνονται έλεγχοι.

“Κάνουν δειγματοληπτικούς, αλλά δεν θα λέγατε πως γίνονται τακτικά”. Οι αρχές δεν παρακολουθούν έστω, τις αμέτρητες τροποποιήσεις που γίνονται στο Ε1, στην τελική ευθεία για την ενεργοποίηση της πλατφόρμας; “Όχι. Το σύστημα είναι ηλεκτρονικό και διαβάζει διάφορα ‘κελιά’ του taxis που πρέπει να είναι σε συνάφεια. Η αλλαγή πρώτης κατοικίας στο Ε1 έχει πρόστιμο 100 ευρώ, το οποίο πληρώνουν χωρίς να ‘χουν το παραμικρό θέμα”.

Από το “όποιος πρόλαβε τον Κύριο είδε” στις εκπλήξεις με τις οδηγίες

Ο Θ. διαβεβαιώνει ότι το πιο ενδιαφέρον στην ιστορία του Εξοικονόμηση κατ’ οίκον είναι “η παράνοια των μηχανικών, οι οποίοι μέχρι πέρυσι έπρεπε να καταφύγουν σε αμέτρητες ευρεσιτεχνίες, προκειμένου να καταχωρήσουν την αίτηση σε δυο λεπτά”.

Μέχρι πέρυσι το πρόγραμμα ήταν ανοιχτό για μισή ώρα. Τόσο περίπου ‘έπαιρνε’ για να γίνει sold out στον αριθμό των αιτήσεων που δέσμευαν τα χρήματα του προγράμματος. “Δεν κοιτούσαμε την ουσία της δουλειάς, αλλά την ταχύτητα. Το πώς θα οργανωθούμε για να καταχωρήσουμε γρήγορα τις αιτήσεις. Είχαν βγει ‘ρομποτάκια’ -προγράμματα- που ετοίμαζαν μόνα τους τις αιτήσεις.

Άνοιγαν λοιπόν, την πλατφόρμα πειραματικά λίγο νωρίτερα και εμείς κάναμε αγώνα ταχύτητας στο copy paste. Τα είχαμε ετοιμάσει όλα σε ένα excel και τα ‘πετούσαμε’ μέσα. Ή είχαμε το πρόγραμμα και πληκτρολογούσαμε τους κωδικούς, για να κάνει τη δουλειά. Ατυχώς, κάποιες φορές κολλούσε”. Όπως κολλούσαν και οι αιτήσεις, επειδή το σύστημα δεχόταν όγκο επισκέψεων για τον οποίον δεν είχε προετοιμαστεί. Και ‘κολλούσε’ πριν ‘πέσει’. “Τότε δινόταν παράταση”.

Αφού σου πω ότι οι μηχανικοί δέχονταν και προσφορές για ‘δωράκια’, με αντάλλαγμα το ‘σκαρφάλωμα’ πελάτη στη λίστα με όσους είχαν έτοιμη αίτηση προς κατάθεση (“καταλαβαίνεις πως έληγε ο χρόνος πολύ γρήγορα και βία να προλαβαίναμε να βάλουμε τρεις αιτήσεις”) θα ήθελα να μιλήσουμε λίγο περισσότερο για τις παρατάσεις.

“Μέχρι πέρυσι, άνοιγε η πλατφόρμα ας πούμε στις 9 το πρωί, έμπαιναν 100.000 μηχανικοί μαζί, για να υποβάλουν αιτήσεις, το σύστημα κολλούσε και έτσι έδιναν παράταση για να το αναβαθμίσουν. Δυο εβδομάδες αργότερα γινόταν η νέα ενεργοποίηση, μπαίναμε πάλι 100.000 μηχανικοί και γίνονταν τα ίδια -μάλλον γιατί γινόταν αναβάθμιση”.

Αυτό φέτος άλλαξε, αφού δόθηκε χρονική ‘άπλα’. “Ναι, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν κόλλησε πάλι το σύστημα του Υπουργείου, εξ ου και η πρώτη παράταση που δόθηκε, αλλά και η δεύτερη που οφειλόταν στο ‘κόλλημα’ του συστήματος στη δυνατότητα των μηχανικών να εκδώσουν τα πιστοποιητικά”.

Παρατηρήθηκε και ένα ακόμα ζήτημα: “Η πλατφόρμα ήταν ανοιχτή δυο μήνες, εν τούτοις δόθηκαν διευκρινίσεις επί των οδηγιών καταχώρησης των αιτήσεων μας λίγες ημέρες αφού είχε λήξει η αρχική καταληκτική ημερομηνία υποβολής αιτήσεων και ενώ είχαμε καταχωρήσει 40 με πενήντα αιτήσεις. Αυτό σήμαινε πως σε αρκετές περιπτώσεις, έπρεπε να προχωρήσουμε σε ακύρωση και να τις ξανακάνουμε, ώστε να είμαστε σύμφωνοι με τις οδηγίες”.

Το σύστημα άλλαξε, αλλά “συνεχίζει να εξευτελίζει τους μηχανικούς”

Έως και φέτος η διαδικασία συμμετοχής στο πρόγραμμα “ήταν μια εξόχως στρεσογόνα ιστορία που εξευτέλιζε τον μηχανικό. Ακόμα και τώρα που το πρόγραμμα είναι λίγο καλύτερο στην καταχώρηση στοιχείων, ο κλάδος παραμένει εξευτελισμένος. Υπήρχε ένας μόνιμος διαγωνισμός μεταξύ μας, για το ποιος θα κάνει την πιο γρήγορη καταχώρηση. Τώρα, που έβαλαν το κριτήριο της μοριοδότησης, για να συγκεντρώσεις πολλά μόρια, αρκεί ο μηχανικός να παρουσιάσει το σπίτι λίγο πιο ‘χαλασμένο’ από ό,τι είναι”.

Παράδειγμα: “Αν το σπίτι σου είναι στην ενεργειακή κλάση Δ και θες να το πας στη Β με τις παρεμβάσεις που θα γίνουν, δεν θα πάρεις τα ίδια μόρια με το αν ισχυριστείς ότι είναι στην κλάση Η και ο στόχος είναι η Β”.

Και ξαναρωτώ: έλεγχος δεν γίνεται; “Όχι. Η ευθύνη είναι όλη πάνω μας. Ο μηχανικός θεωρείται ο πρώτος επιθεωρητής. Ο δεύτερος είναι που κάνει τον έλεγχο, αλλά τον κάνει μετά τις παρεμβάσεις”.

Η εμφάνιση κριτηρίων και το κόστος κατάθεσης αίτησης

Μέχρι πέρυσι, δικαίωμα συμμετοχής στο πρόγραμμα είχε όποιος είχε πρώτη κατοικία που δεν είχε κάτι αυθαίρετο. “Τώρα προστέθηκαν κοινωνικά, ενεργειακά και οικονομικά κριτήρια. Το ενεργειακό ‘βγάζει’ το 50% της τελικής βαθμολογίας. Αυτό σημαίνει ότι όσο παλιό και αν είναι το σπίτι, τόσες περισσότερες πιθανότητες έχει να μπει στο πρόγραμμα”.

Το οικονομικό αφορά το εισόδημα. “Όσο χαμηλότερο είναι, τόσα περισσότερα μόρια δίνονται και η επιδότηση μπορεί να φτάσει μέχρι και το 75%. Για τα υψηλά εισοδήματα (δηλαδή από 40.000 ευρώ το χρόνο και πάνω) η επιδότηση είναι 40%”.

Το κοινωνικό κριτήριο δίνει περισσότερα μόρια στις μονογονεϊκές οικογένειες, σε αυτές που έχουν άτομο με πάνω από ένα ποσοστό αναπηρίας κλπ.

Κερδίζουν όσοι συγκεντρώσουν τα περισσότερα μόρια.

Αν είναι η μοίρα σου σακατεμένη (έχεις σπίτι που φτιάχτηκε πριν το ’80 και άρα δεν έχει μόνωση στους τοίχους, είσαι μονογονέας και ΑΜΕΑ) έχεις πάρα πολλές πιθανότητες να μπεις στο πρόγραμμα.

“Επιδοτούνται το πρώτο ενεργειακό πιστοποιητικό (είναι 200 με 300 ευρώ, ανάλογα με τα τετραγωνικά), όποια άδεια χρειαστείς για επισκευές, τις μελέτες που χρειάζονται, την ηλεκτρονική ταυτότητα που είσαι υποχρεωμένος να κάνεις και το β’ ενεργειακό πιστοποιητικό που ‘βγαίνει’ όταν κλείσει το έργο”.

Το γραφείο του Θ. χρεώνει 200 ευρώ ως προκαταβολή “για να κάνουμε τις αυτοψίες” και μετά 300 ευρώ “για τα γραφειοκρατικά που είναι πάρα πολλά και την παρακολούθηση της όλης διαδικασίας”. Έχεις κάποια ένσταση; Συνέχισε να διαβάζεις.

“Για να κάνω μια δουλειά, πρέπει να έχω λεφτά να τη χρηματοδοτήσω”

Ας υποθέσουμε πως εγκρίνεται επιδότηση 20.000 ευρώ (για κουφώματα, ηλιακό κλπ) σε πελάτη του Θ. Έως πέρυσι, τα 4 με 5 χιλιάδες ευρώ τα έδινε στον εργολάβο, ως προκαταβολή. “Δηλαδή, ο μηχανικός έκανε και την τράπεζα, χρηματοδοτώντας τις εργασίες από την τσέπη του. Έπαιρνε τα χρήματα πίσω τρεις με 4 μήνες, αφότου διεκπεραιώνονταν οι εργασίες. Δηλαδή, για να μπορέσω να κάνω τη δουλειά, έπρεπε να έχω χρήματα να την χρηματοδοτήσω. Είχε τύχει πολλές φορές πελάτης να μου ζητήσει να του φτιάξω κάτι, αλλά δεν μπορούσα γιατί δεν είχα πάρει τα χρήματα από το κράτος”. Φέτος “από τα 20.000 ευρώ της επιδότησης, δίνονται στην αρχή τα 10.000”.

Όπως προσθέτει ο καθ’ ύλην αρμόδιος, υπήρχαν και συνεχίζουν να υπάρχουν προκλήσεις, αλλά από την άλλη “το πρόγραμμα έχει δώσει πολλή δουλειά σε μηχανικούς και σε όλους τους τεχνίτες (όσους ασχολούνται με αλουμίνια, μονώσεις κλπ). Πλέον τα περισσότερα χρήματα πηγαίνουν στις μεγάλες εταιρίες που μπορούν να κάνουν πιστώσεις και ‘αντέχουν’ να περιμένουν ένα χρόνο έως ότου πάρουν πίσω τα χρήματα τους. Θα ήθελα ωστόσο, να θυμίσω ότι το πρόγραμμα ξεκίνησε για την ενίσχυση μικρών γραφείων. Πλέον έχουν ‘μπει’ πολλές μεγάλες εταιρίες ενέργειας και υλικών για ανακαινίσεις και ενεργειακές αναβαθμίσεις σπιτιών”.