ΦΕΤΟΣ ΤΙΣ ΑΠΟΚΡΙΕΣ ΝΤΥΣΟΥ “ΣΕΞΙΣΜΟΣ”

Κάθε χρόνο τις απόκριες, γυναίκες, άνδρες και παιδιά εξορμούν στα πολυκαταστήματα προς αναζήτηση στολής. Κι ενώ θα περίμενε κανείς πως οι επιλογές για το «τι να ντυθώ φέτος» είναι εκατοντάδες, εύκολα παρατηρεί κανείς πως οι επιλογές στις γυναικείες αποκριάτικες στολές είναι κάτι παραπάνω από περιορισμένες, καθώς έχουν έναν κοινό παρονομαστή από τον οποίον – ακόμη και να θες – δεν μπορείς να ξεφύγεις: το σέξι στοιχείο.

Σέξι αστυνομικίνα, σέξι καμαριέρα, σέξι νοσοκόμα, σέξι καλόγρια, σέξι στρατιωτίνα, σέξι πυροσβέστης, σέξι καουμπόισσα, σέξι κουνελάκι, σέξι μαθήτρια και ο κατάλογος δεν έχει τελειωμό. Ακόμη κι πιο απλές στολές, που παραπέμπουν σε κινούμενα σχέδια ή φανταστικούς ήρωες ή ακόμη και ζωάκια, «πρέπει» να είναι σέξι αν απευθύνονται σε γυναίκα. Κάπως έτσι, οποιαδήποτε στολή κι αν επιλέξεις, θα περιλαμβάνει μίνι φούστα/φόρεμα, βαθύ ντεκολτέ και θα συνοδεύεται, φυσικά, από διχτυωτό καλσόν ή ζαρτιέρες. Σε αρκετές περιπτώσεις, το στυλ αυτό «αγγίζει» και τις παιδικές κοριτσίστικες στολές.

Εννοείται ότι η κάθε γυναίκα μπορεί να φοράει ό,τι θέλει και να προβάλλει όπως θέλει το σώμα της, όχι μόνο τις απόκριες αλλά σε οποιαδήποτε περίοδο του χρόνου και της ζωής της. Εδώ δεν εξετάζουμε την επιλογή της για το πώς θα ντυθεί, αλλά τις επιλογές που η ίδια η αγορά και ολόκληρη η βιομηχανία της προσφέρει την εποχή του καρναβαλιού.

Με μια βόλτα στα ράφια των πολυκαταστημάτων, είναι εμφανής ο σεξισμός, η υποτίμηση του γυναικείου φύλου και η έμφυλη διάκριση που διακατέχει τις στολές. Οι γυναικείες αμφιέσεις επικεντρώνονται στο πώς θα είναι όσο το δυνατόν πιο θηλυκές, ελκυστικές και αισθησιακές γίνεται, αλλά και στο πώς θα ικανοποιήσουν την αντρική ματιά. Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε πως, σε αρκετές περιπτώσεις, προσανατολίζονται στο πώς θα ικανοποιήσουν τις αντρικές φαντασιώσεις. Το σίγουρο είναι πως αναπαράγουν σεξιστικά στερεότυπα και παγιωμένους άνισους κοινωνικούς ρόλους, ενώ παράλληλα υποβαθμίζουν τη θέση της γυναίκας στα ανδροκρατούμενα επαγγέλματα, δημιουργώντας ένα φαύλο κύκλο στις συνεχείς προσπάθειες για κατάκτηση της ισότητας και της αυτοδιάθεσης του σώματός μας.

Συγχρόνως, προκύπτει ένα ακόμα πρόβλημα, καθώς οι σέξι αυτές στολές, προορίζονται, συνήθως, για γυναίκες που τηρούν αναλογίες μοντέλων. Τα νούμερα είναι άκρως περιοριστικά, με τις κατασκευαστικές και διαφημιστικές εταιρείες να αφήνουν εκτός πλήθος γυναικών που δεν ανταποκρίνονται στο “small”. Αντιθέτως, για εκείνες προωθούνται ογκώδεις στολές που μπορεί να ταυτίζονται με υπερμεγέθη ζώα π.χ. στολή αρκούδας, διαιωνίζοντας το body shaming.

Σε μια εποχή που παλεύουμε καθημερινά για την κατάρριψη των έμφυλων διακρίσεων και την εξάλειψη της πατριαρχίας, οι γυναίκες εξακολουθούν να προβάλλονται ως σεξουαλικά αντικείμενα και ως όντα τα οποία οφείλουν να όμορφα, σέξι, ελκυστικά. Αν κάποια επιλέξει να μην ακολουθήσει αυτό το «θηλυκό» μονοπάτι, το πιο πιθανό είναι να θεωρηθεί εκτός τόπου και χρόνου και να την κοιτάνε όλοι με μεγάλη απορία. Εν τω μεταξύ, αυτό είναι άκρως υποκριτικό αν αναλογιστούμε πως στις μέρες μας το slut shaming «πάει σύννεφο» και ακόμη μιλάμε για «προκλητικό ντύσιμο», το οποίο θεωρείται, μάλιστα, ως «δικαιολογία» σε περιπτώσεις βιασμών, ενώ οι χαρακτηρισμοί «τσ@@λα» και «πουτ@ν@» ακολουθούν τις γυναίκες που φοράνε μίνι ή ανοιχτό μπούστο. Είναι λες και στις απόκριες δικαιούνται και επιβάλλεται να είναι σέξι, αλλά στην καθημερινή ζωή απαγορεύεται.

Την ίδια στιγμή, οι αντρικές αποκριάτικες στολές τείνουν να αναδεικνύουν ένα σωρό «μάτσο» χαρακτηριστικά, υπερτονίζοντας την «αρρενωπότητα» που πρέπει και οφείλει να έχει το άλλο φύλο, σύμφωνα με την πατριαρχική αντίληψη, αλλά και την εξυπνάδα και την ευφυΐα που υποτίθεται πως μόνο οι άντρες κατέχουν. Έτσι, οι στολές τους χαρακτηρίζονται από μία ποικιλία η οποία εκτείνεται από σούπερ ήρωες με κοιλιακούς και δυνατούς μυϊκά φανταστικούς χαρακτήρες, μέχρι γιατρούς, επιστήμονες, στρατιωτικούς, αστυνομικούς και επαγγέλματα που είναι συνώνυμα της εξουσίας ή της επιβολής του νόμου και της τάξης. Παράλληλα, έχουν στη διάθεσή τους μια σειρά από άλλες διαφορετικές στολές που τους επιτρέπουν να μεταμφιεστούν σε κάτι αστείο, τρομακτικό ή απλά άσχετο – οτιδήποτε αυτοί θελήσουν.

Φυσικά, οι «σεξουαλικοποιημένες στολές» δεν αποτελούν το μοναδικό «φάουλ» στις αποκριάτικες μεταμφιέσεις. Πολλά ακόμη είδη στολών είναι εντελώς προβληματικά, όπως αυτές που αφορούν συγκεκριμένες φυλετικές ή εθνοτικές ομάδες, οι οποίες προσβάλλουν και υποτιμούν ξεκάθαρα τους ανθρώπους άλλων χωρών, αφού τους παρουσιάζουν ως καρικατούρες, καταλήγοντας να είναι ρατσιστικές. Για ποιο λόγο να θεωρείται αποκριάτικη αμφίεση ο Ινδός, ο Κινέζος, ο Άραβας, ο Αφροαμερικάνος ή η τσιγγάνα; Προβληματική είναι, επίσης, η τάση πολλών ανδρών να ντύνονται γυναίκες, προσθέτοντας πλούσιο στήθος και φορώντας ξανθιές περούκες, γελοιοποιώντας, αφενός, το γυναικείο φύλο και προσβάλλοντας, αφετέρου, την drag κουλτούρα, την στιγμή που στην καθημερινή τους ζωή «ξερνούν» ομοφοβία.

Τέλος, ας μην ξεχνάμε τις παιδικές στολές, όπου οι έμφυλες αναπαραστάσεις είναι ιδιαίτερα έντονες. Από τη μία, έχουμε τις κοριτσίστικες αμφιέσεις που περιλαμβάνουν, κυρίως, πριγκίπισσες, νεράιδες και παθητικές υπάρξεις που χαρακτηρίζονται από χαριτωμενιά, νάζι και γλύκα, υπηρετώντας το αφήγημα που θέλει τις γυναίκες αγνά και όμορφα πλάσματα, χωρίς άποψη και δυναμισμό. Από την άλλη, τα αγόρια μπορούν να φορέσουν πανοπλίες, περικεφαλαίες και κάπες, να πάρουν όπλα και σπαθιά, ώστε να μάθουν από μικροί πως οι άντρες πρέπει να είναι δυνατοί, σκληροί και να υπερασπίζονται την πατρίδα τους.

Τι γίνεται με όλα εκείνα τα παιδάκια που δεν αισθάνονται άνετα να φορέσουν ροζ τουτού ή να βάλουν χοντρά μουστάκια; Πώς θα μάθουν να είναι ο εαυτός τους και να εκφράζουν όπως θέλουν την προσωπικότητά τους, όταν δεν τους δίνεται άλλη επιλογή; Και πώς περιμένουμε αργότερα, ως ενήλικες, να ξεπεράσουμε τα στερεότυπα «γυναίκας – άντρα» όπως ορίζονται από την πατριαρχία, όταν όλα αυτά ξεκινάνε από μικρή ηλικία και καταγράφονται μέσα μας σαν «λογισμικό» από τόσο νωρίς;