ΓΑΖΑ: “ΚΡΑΤΑΜΕ ΑΚΟΜΑ ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ ΤΟΥ ΣΠΙΤΙΟΥ ΜΑΣ, ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΠΙΔΑ ΟΤΙ ΘΑ ΕΠΙΣΤΡΕΨΟΥΜΕ”

O Αχμάντ Χασάν (Ahmad Hassan) είναι Παλαιστίνιος πρόσφυγας που ζει στην Ελλάδα τα τελευταία 36 χρόνια.

Γεννήθηκε σε έναν προσφυγικό καταυλισμό της Ιορδανίας, λίγο μετά το ξέσπασμα του διαβόητου “Πολέμου των 6 Ημερών”, το 1967, όταν η οικογένειά του μαζί με εκατοντάδες χιλιάδες οικογένειες Παλαιστινίων εκδιώχθηκαν και αναζήτησαν καταφύγιο στην Ιορδανία.

Μέχρι σήμερα, δεν έχει καταφέρει να επιστρέψει στην πατρίδα του, τη Γάζα, λόγω του ασφυκτικού ελέγχου και των περιορισμών που έχουν επιβάλλει οι ισραηλινές αποικιακές δυνάμεις. Οι μόνες εικόνες που έχει από τον τόπο του είναι από τις διηγήσεις της μητέρας του, τις ειδήσεις και τις φωτογραφίες που του στέλνει η αδερφή του, η οποία ζει εκεί με την οικογένειά της.

Τον συνάντησα λίγες μόλις μέρες πριν τη θλιβερή επέτειο του ενός έτους από την έναρξη του πολέμου Ισραήλ – Χαμάς την 7η Οκτωβρίου 2023. Ενός πολέμου, που, στην πραγματικότητα, ξεκίνησε 76 χρόνια πριν, όπως ο ίδιος υποστηρίζει.

“Ο εν εξελίξει πόλεμος στη Γάζα είναι χειρότερος και από τη Νάκμπα”

Συζητώντας για τους δώδεκα μήνες αδιάκοπου πολέμου στη Γάζα, ο Αχμάντ μου μεταφέρει τα λόγια της μητέρας του, επιζώσα της Νάκμπα, της “Εθνοκάθαρσης των Παλαιστινίων” (1948), όπως συχνά αναφέρεται, λόγω του βίαιου εκτοπισμού των Παλαιστινίων από την πατρίδα τους, εκεί που βρίσκεται το σημερινό Ισραήλ.

“Η μητέρα μου ήταν 7 χρονών στον πρώτο διωγμό, το 1948. Ήταν μικρή αλλά έχει κάποιες αναμνήσεις. Θυμάται πώς μάζεψε τα πράγματά της και πως περπάτησε δέκα χιλιόμετρα σχεδόν ξυπόλητη, θυμάται τον φόβο και πως πέρασαν πολύ δύσκολα χρόνια. Αλλά σήμερα πιστεύει ότι η κατάσταση είναι μακράν χειρότερη και από τη “Μεγάλη Καταστροφή”. Και σε βαρβαρότητα και σε διάρκεια”, μου λέει.

Για την ιστορία, κατά τη διάρκεια της Νάκμπα περίπου 750.000 Παλαιστίνιοι εκδιώχθηκαν από τα σπίτια τους, πάνω από 15.000 έχασαν τη ζωή τους, 530 πόλεις και χωριά ισοπεδώθηκαν ενώ σημειώθηκαν και μια σειρά μαζικών φρικαλεοτήτων, μεταξύ των οποίων και περισσότερες από 70 σφαγές. Οι ισραηλινές αποικιακές δυνάμεις κατέλαβαν περισσότερο από το 78% της ιστορικής Παλαιστίνης.

Μέχρι την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, περισσότεροι από 41.200 Παλαιστίνιοι έχουν χάσει τη ζωή τους στον εν εξελίξει πόλεμο Ισραήλ – Χαμάς. Ανάμεσά τους και 17.000 παιδιά. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι δεκάδες επώνυμα έχουν πλέον αφαιρεθεί επισήμως από το ληξιαρχείο της Γάζας, καθώς όλα τα άτομα των εν λόγω οικογενειών είναι νεκρά. Οι τραυματίες ξεπερνούν τους 95.000, με τον αριθμό τους να αυξάνεται καθημερινά.

Ασθένειες όπως η πολιομυελίτιδα ενδημούν, καθώς η πλειοψηφία του παλαιστινιακού λαού στερείται πρόσβασης σε καθαρό νερό, επαρκή τρόφιμα και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Σύμφωνα με την έκθεση των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, σχεδόν 500.000 άνθρωποι αντιμετωπίζουν καταστροφικά επίπεδα οξείας επισιτιστικής ανασφάλειας.

Παράλληλα εκατοντάδες συνοικίες και χωριά έχουν ισοπεδωθεί, με τα Ηνωμένα Έθνη να εκτιμούν ότι στη Γάζα υπάρχουν πάνω από 42 εκατομμύρια τόνοι ερειπίων. Σύμφωνα με το Γραφείο Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων των Ηνωμένων Εθνών (OCHA), υπολογίζεται ότι το 90% των κατοίκων της Γάζας είναι εκτοπισμένοι και ζουν σε ποσοστό μόλις 10% της έκτασης της Λωρίδας ενώ δεκάδες μνημεία της παλαιστινιακής πολιτιστικής κληρονομιάς και χώροι θρησκευτικής λατρείας έχουν καταστραφεί ολοκληρωτικά.

Ζήτησα από τον Αχμάντ ένα σχόλιο για την ημέρα που, για πολλούς, ξεκίνησαν όλα. Την 7η Οκτωβρίου του 2023 και τη δολοφονική επίθεση της Χαμάς.

“Καταρχάς μόλις είδαμε τι έγινε, όλοι ξαφνιαστήκαμε. Κυρίως για το πώς κατάφερε η Χαμάς και οι άλλες οργανώσεις που ήταν μαζί, να σπάσουν το τείχος, να περάσουν τα ισραηλινά σημεία ελέγχου που βρίσκονται γύρω από την Γάζα και να μπουν στα κιμπούτς.

Από την άλλη, όλοι περιμέναμε ότι κάτι θα γίνει. Η Γάζα για 17 χρόνια ήταν μια περιοχή που έβραζε. Υπήρχε πλήρης αποκλεισμός από όλα τα περάσματα και από Ισραήλ και από Αίγυπτο. Οι άνθρωποι ζουν εδώ και χρόνια στη μεγαλύτερη ανοιχτή φυλακή του κόσμου…”.

 

Αυτό που ακολούθησε ήταν η μεγαλύτερη θηριωδία στην ιστορία του παλαιστινιακού λαού.

“Περιμέναμε ότι η ισραηλινή πλευρά θα απαντήσει, αλλά κανείς δεν περίμενε αυτή τη βαρβαρότητα. Είχαν γίνει και στο παρελθόν πολλές επιθέσεις, αλλά δεν ήταν έτσι. Τώρα χτυπούν αδιακρίτως. Σε καταυλισμούς, σπίτια, σχολεία, νοσοκομεία, στους δρόμους.. Επίσης δεν περίμενε κανείς να διαρκέσει τόσο πολύ. Λέγαμε εντάξει πια μια εβδομάδα, ένα μήνα, δύο μήνες.. Δεν θα χορτάσουν αίμα αυτοί οι άνθρωποι; Ε, δυστυχώς φάνηκε στην πορεία ότι δεν χορταίνουν”, αναφέρει ο Αχμάντ, προσθέτοντας πως τελικά η επίθεση της Χαμάς ίσως “λειτούργησε και σαν την αφορμή που έψαχνε το Ισραήλ.. Πλέον είναι φανερό ότι στόχος τους δεν είναι η Χαμάς, αλλά η καταστροφή των Παλαιστινίων”.

“H πρώτη live stream γενοκτονία”

Οι εικόνες από τη Γάζα τον τελευταίο έναν χρόνο είναι σπαρακτικές. Παιδιά βουτηγμένα στο αίμα, νοσοκομεία γεμάτα τραυματισμένα κορμιά, ομαδικοί τάφοι στα χαλάσματα γεμάτοι ακόμα και με ανθρώπους ζωντανούς, εικόνες αδιανόητης φρίκης που σχεδόν συνηθίσαμε να παρακολουθούμε στις ειδήσεις και, κυρίως, στα social media.

“Πλέον κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί άγνοια. Πρόκειται για την πρώτη live stream γενοκτονία στην ανθρώπινη ιστορία” δήλωσε εύστοχα, η Παλαιστίνια συγγραφέας, Susan Abulhawa, στο ντοκιμαντέρ του Al Jazeera, “Investigating war crimes in Gaza”.

Η αδερφή του Αχμάντ ζει με τον σύζυγό της και τα παιδιά τους σε ένα χωριό της Γάζας. Το σπίτι τους στέκει ακόμη όρθιο, χωρίς όμως πόρτες και παράθυρα, καθώς έχουν σπάσει από τις εκρήξεις. Επικοινωνούν περίπου μία φορά την εβδομάδα, “όταν έρχεται το ίντερνετ”. Τα χτυπήματα είναι καθημερινά και, όπως μου λέει, ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα, αν όχι το μεγαλύτερο, είναι η πείνα.

“Τώρα είναι κωμικοτραγικό αυτό που θα πω, αλλά, σκεφτείτε ότι καμιά φορά που περνάει βοήθεια, όταν τυχαίνει να περνάει ένα κιλό κρέας, κάνουν πάρτι, γιατί έχουν να δουν το χρώμα του κρέατος 6 μήνες. Το ίδιο και όταν περνάνε μακαρόνια ή φακές. Ή όταν έρχονται καθαριστικά, γιατί οι αρρώστιες θερίζουν δυστυχώς λόγω της κατάστασης. [..] Αγαθά που ο δυτικός κόσμος απολαμβάνει και τα θεωρεί αυτονόητα, εκεί είναι ανύπαρκτα ή είδος πολυτελείας”, μου λέει.

“Παρόλα αυτά έχουν τη δύναμη και την αποφασιστικότητα και δεν λυγίζουν. Και πως γίνεται αυτό; Έχοντας στο μυαλό τους ότι χειρότερα από αυτά που ζουν τώρα, δεν πρόκειται να πάθουν. Το μόνο χειρότερο είναι ο θάνατος. Οκ. Και; Ας πεθάνουμε, λένε. Μπορεί να είναι και λύτρωση”, συμπληρώνει.

Δικαίωμα στην ελπίδα

Η κεφίγια, το καρπούζι και η ελιά είναι μερικά από τα πιο διάσημα παλαιστινιακά σύμβολα. Σύμβολα αντίστασης και αλληλεγγύης. Εκείνο, όμως, που χαρακτηρίζει περισσότερο την ψυχή και το μυαλό εκατομμυρίων Παλαιστινίων ανά τον κόσμο είναι το κλειδί. Ένα σύμβολο που τους υπενθυμίζει πως έχουν δικαίωμα στην ελπίδα.

“Οι περισσότεροι που εκδιώχθηκαν από τα σπίτια τους στη Νάκμπα, το ‘48, φεύγοντας πήραν μαζί και το κλειδί του σπιτιού τους, με την ελπίδα ότι κάποια στιγμή θα επιστρέψουν. ‘Λέγαμε σε μια εβδομάδα;, δέκα μέρες;, ένα μήνα;, θα επιστρέψουμε’”, μου εξηγεί ο Αχμάντ, μεταφέροντας τα λόγια της μητέρας του.

“Πλέον έχουν περάσει 70 χρόνια. Τα σπίτια των περισσότερων εκτοπισμένων έχουν γκρεμιστεί αλλά το κλειδί το κρατάνε ακόμα. Σε οποιονδήποτε καταυλισμό και να πας, θα δεις όλες τις οικογένειες να έχουν το κλειδί του σπιτιού τους.

Ακόμα και αν το φυσικό κλειδί δεν υπάρχει πια, η ιδέα της επιστροφής και της δικαιοσύνης παραμένει ζωντανή. Η ελπίδα ότι κάποτε θα επιστρέψουμε στη γη μας. Και αν δεν τα καταφέρουμε εμείς, θα επιστρέψουν τα παιδιά μας. Και αν δεν τα καταφέρουν κι αυτά, θα επιστρέψουν τα εγγόνια μας. Πιστεύουμε στην επιστροφή. Και από αυτή αντλούμε δύναμη”, συμπληρώνει.

Ελπίδα για επιστροφή σημαίνει και ελπίδα για ειρήνη. Καθώς ο πόλεμος στη Γάζα εισέρχεται και επισήμως στο δεύτερο έτος του, ο κίνδυνος ενός ολοκληρωτικού πολέμου στη Μέση Ανατολή αυξάνεται ολοένα και περισσότερο, τόσο με την εμπλοκή του Ιράν όσο και με τις στρατιωτικές επιχειρήσεις του Ισραήλ, οι οποίες εκτείνονται πλέον σε Λίβανο, Δυτική Όχθη και Συρία. Για τον Αχμάντ, όπως και για την πλειοψηφία των Παλαιστινίων ανά τον κόσμο, η ειρήνη είναι μονόδρομος απέναντι στη βαρβαρότητα. “Κανένας δεν θέλει τον πόλεμο, κανένας δεν θέλει ανθρώπους να σκοτώνονται από οποιαδήποτε πλευρά”, καταλήγει.

Ο Αχμάντ Χασάν εργάζεται ως ιδιωτικός υπάλληλος. Είναι Γραμματέας της Παλαιστινιακής Παροικίας Ελλάδας.