Η ΡΑΨΑΝΗ ΚΑΙ ΤΟ ΚΡΑΣΙ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ

Υπάρχουν κρασιά που μιλούν δυνατά, και άλλα που ψιθυρίζουν ιστορίες σε όσους είναι πρόθυμοι να τις ακούσουν. Όταν δεν φωνασκούν, τα κρασιά ήπιας παρέμβασης αναδύονται σαν αντιήρωες μιας νέας εποχής, μαγεύοντας με τη διακριτικότητα και τη γνησιότητά τους.

Όμως, πόση αλήθεια χωρά σε μια αφήγηση γύρω από ένα μπουκάλι; Και πόση είναι απλώς ο αντικατοπτρισμός της δικής μας λατρείας;

Στη Ραψάνη, στους πρόποδες του Ολύμπου, τα αδέλφια Νίκος και Δημήτρης Παπαδόπουλος δεν ψάχνουν για ωραιοποιημένους μύθους. Καλλιεργούν αμπέλια, όχι αφηγήσεις. Αφουγκράζονται το χώμα, παρατηρούν τη φύση, εμπιστεύονται το ένστικτό τους, όπως έκαναν οι αμπελουργοί πριν από αυτούς.

Η δική τους ιστορία ξεκινά το 2017, όχι από παράδοση, αλλά από πάθος. Μεγαλωμένοι στη Λάρισα, με τις γεύσεις της Ραψάνης να τους σημαδεύουν, αποφάσισαν να μπουν στον κόσμο της αμπελουργίας χωρίς έτοιμες συνταγές. Ο τόπος τους δέχτηκε, οι παλιοί τους έδειξαν τα μονοπάτια, και αυτοί τα περπάτησαν με σεβασμό και επιμονή.

Η οινοποίηση είναι ήπιων παρεμβάσεων. Άγριες ζύμες, αυθόρμητη ζύμωση, χωρίς ψυκτικά συστήματα. Ελάχιστα θειώδη, μόνο όσα χρειάζονται. Το κρασί ακολουθεί τον δικό του δρόμο, γεμάτο αρώματα βοτάνων, ώριμων άγριων φρούτων, νότες της ίδιας της Ραψάνης.

Μετά από μία μεγάλη πορεία ως λάτρεις του κρασιού αποφάσισαν να αγοράσουν το πρώτο τους αμπέλι και να βγάλουν το δικό τους κρασί. Διάβασαν αρκετά, κινήθηκαν βάσει ενστίκτου και ακολούθησαν τον δρόμο των ανθρώπων που αμπελουργούσαν χρόνια πριν από αυτούς. Το ένα αμπέλι έφερε το άλλο.

Η Ραψάνη, ένας τόπος με μακρά παράδοση στο κρασί, υπήρξε ανέκαθεν χωριό των αμπελιών και των γραμμάτων, εμπνέοντας λογοτέχνες όπως ο Μ. Καραγάτσης. Η Βιβλιοθήκη Ραψάνης και ο Πολιτιστικός Σύλλογος Γυναικών διατηρούν ζωντανή την παράδοση και την πολιτιστική κληρονομιά. Μονοπάτια για περιπατητές, ξωκλήσια, πηγές και δάση συνθέτουν το ευρύτερο τοπίο.

Για τους Παπαδόπουλους, το κρασί είναι μία ρομαντική φιλοσοφία παρά το γεγονός ότι οι αναβιωτικές πρακτικές που ακολουθούν είναι κουραστικές και επίπονες. Φανταστείτε αμπελουργικές ζώνες με κλίση έως και 30% που όσο εντυπωσιακές φαντάζουν στις φωτογραφίες, άλλο τόσο απαιτούν χειρωνακτική εργασία.

Στα 60 στρέμματα που διαθέτουν στο σύνολο, όλα παλιά αμπέλια, με τα οποία κυκλώνουν ουσιαστικά τη Ραψάνη από οκτώ μεριές, γνωρίζουν το κάθε πρέμνο ξεχωριστά. Η διατήρησή τους είναι το ζητούμενο. Εκεί έγκειται άλλωστε και η μοναδικότητα της δουλειάς τους, να γνωρίζουν μέσα από κάθε οινοποίηση τι δίνει κι ο κάθε τόπος• μία οινική περιπέτεια για όποιον θέλει να ακούσει μία ωραία ιστορία. Και η δική τους είναι πέρα για πέρα αληθινή.

Οι οίνοι Papadopoulos Viticulture ταξιδεύουν πίσω στον χρόνο, αναδεικνύοντας τον μοναδικό χαρακτήρα του τόπου. Στα Βασιλικά, τους ψηλότερους αμπελώνες της περιοχής (583μ.), δημιουργείται ένα πρότυπο οινοποιείο χωρίς ηλεκτρική ενέργεια, ενώ η «Πέτρα του Φάνη» (κατοικία των γερακιών) τους προστατεύει και ενεργοποιεί το όραμά τους. Το γεράκι είναι και το σύμβολο του οινοποιείου τους και αυτό που κοσμεί τις φιάλες, σε ένα γραμμικό σχέδιο. Όλες οι τομές των φτερών είναι υψόμετρα των αμπελιών, ενώ το αριστερό άνοιγμα συμβολίζει την κορυφή του Ολύμπου.

Το σχιστολιθικό έδαφος και η αύρα του Αιγαίου ωριμάζουν αρμονικά τις τοπικές ποικιλίες Ξινόμαυρο, Κρασάτο και Αμπελακιώτικο, που συμμετέχουν στην παραγωγή του οίνου Π.Ο.Π. Ραψάνη, ενώ οι λευκές ποικιλίες δίνουν το Basilica Cuvée Blanc.

«Όταν ξεκινήσαμε δεν είχαμε καμία ιδέα τι θα μπει αμπέλι και πώς κλαδεύουμε. Πήραμε βιβλία και διαπιστώσαμε ότι υπάρχουν 30 διαφορετικοί τύποι. Το πώς θα το κλαδέψεις αφορά εσένα, κι εμείς δεν θέλουμε να πιέσουμε τη φύση να μας δώσει κάτι παραπάνω», εξηγούν.

Το μοναδικό μικροκλίμα της περιοχής—η πλούσια χλωρίδα του Ολύμπου, το φαράγγι των Τεμπών και τα διαφορετικά υψόμετρα—καθορίζει το χαρακτήρα των αμπελώνων. Ξεχωρίζει η Τουρτούρα (οι πιο παλιές φυτεύσεις είναι 70 ετών) που βρίσκεται στην Ολύμπια κορυφογραμμή των Τεμπών, με πλαγιές βορειοδυτικές και βορειοανατολικές, που είναι ιδιαίτερα δροσερή το καλοκαίρι, και τα Προσήλια που σκαρφαλώνουν στη βόρεια απόκρημνη πλαγιά των Τεμπών και αποτελούν την πιο ζεστή περιοχή της ζώνης.

Κάποιος που δεν έχει βρεθεί ακόμα στη Ραψάνη, θα καταλάβει την ιδιαιτερότητα του τόπου και της οινοποίησης δοκιμάζοντας τα κρασιά. Πιο πικάντικα και φυτικά στα βόρεια, πιο γλυκά και φρουτώδη στα πιο ζεστά εδάφη.

Η καλλιέργεια είναι παραδοσιακή, χωρίς λίπανση και άρδευση, με κλάδεμα αυστηρά τον χειμώνα και φυσικές μεθόδους προστασίας.

Το αποτέλεσμα; Χαμηλές αποδόσεις, συμπυκνωμένο φρούτο και κρασιά που αντανακλούν την αυθεντικότητα και το βάθος της Ραψάνης. Τα κρασιά τους διανείμονται σε όλη την Ελλάδα μέσω του Wine Kiosk, ταξιδεύουν στην Ισπανία και τη Γερμανία, αλλά η καρδιά τους μένει στη Ραψάνη. Το δικό τους ζητούμενο είναι μόνο η αλήθεια των αμπελιών τους.

Ο Νίκος, ερασιτέχνης μάγειρας, αναζητά τις καλύτερες πρώτες ύλες. Ο Δημήτρης, λάτρης της οινοποίησης του Jura, έχει την αφοσίωση εκείνου που αγαπά τη λεπτομέρεια. Δεν έχουν ανάγκη το hype. Η δουλειά τους δεν είναι μόδα· είναι προέκταση του εαυτού τους.

Το κρασί δεν είναι αποκομμένο από τον τόπο του. Οι Παπαδόπουλοι μιλούν με τους κτηνοτρόφους, μαθαίνουν πώς τα τυριά τους ζητούν κρασιά με χαρακτήρα. Πιο σκληρά, πιο όξινα, όταν η λιπαρότητα απαιτεί ισορροπία. «Μας γεμίζει χαρά που η επικοινωνία μας δεν σταματά στο αμπέλι, αλλά αγγίζει τους ανθρώπους του τόπου. Το ζούμε πραγματικά, και αυτό μας ικανοποιεί περισσότερο».

Δεν γεννήθηκαν αμπελουργοί. Διάλεξαν όμως έναν δρόμο που τους εκφράζει στο κρασί και στη ζωή.

«Όταν δεν σε δεσμεύει η αγορά, έχεις ελεύθερο πεδίο να δημιουργήσεις, να πειραματιστείς, να αφήσεις το κρασί να μιλήσει». Δεν χρειάζονται βαρύγδουπες ορολογίες ούτε επιτηδευμένες περιγραφές. Αυτό που μετράει είναι ότι ο Νίκος και ο Δημήτρης Παπαδόπουλος είναι δύο άνθρωποι που αγαπούν το κρασί ως τρόπο ζωής. Οινοποιούν με σεβασμό στον τόπο, χωρίς φανφάρες και τάσεις.

Η Ραψάνη έχει όλα τα φόντα να γίνει οινικός προορισμός, χωρίς να ενταχθεί στο ρεύμα του δήθεν φυσικού κρασιού. Εδώ, η ουσία είναι στη γη, στο αμπέλι, στον χρόνο που κάνει το κρασί να ωριμάζει όπως πρέπει. Όλα ξεκινούν και τελειώνουν εκεί. Και αυτό είναι το μόνο που έχει σημασία.