ΟΣΑ ΤΡΩΜΕ ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ ΚΑΙ ΔΕΝ ΜΑΣ ΚΑΝΟΥΝ ΚΑΛΟ

Το σώμα μας είναι δεν είναι ακριβώς, ο ναός μας. Όπως διατυπώνεται στην Αγία Γραφή (προς Κορίνθιους Α’, 6:19) “το σώμα σας είναι ο ναός του Αγίου πνεύματος που σας το χάρισε ο Θεός και βρίσκεται μέσα σας {…} Γι’ αυτό τιμάτε τον Θεό με τα σώματά σας”.

Πρωτίστως βέβαια, ανήκουμε στον εαυτό μας και άρα έχει ένα νόημα να σεβόμαστε, να εκτιμούμε και να φροντίζουμε το φυσικό μας σώμα, τη μόνη ‘σταθερά’ που έχουμε στη ζωή μας.

Εξίσου σημαντικό είναι να βρίσκουμε μια ισορροπημένη και συμπονετική προσέγγιση για τη φροντίδα του σώματος μας, που να ευθυγραμμίζεται με τις μοναδικές ανάγκες μας.

Η εξατομίκευση ισχύει και σχέση που έχει για τον καθένα μας η τροφή με τη ψυχική υγεία.

Πρώτα θα δούμε τι ισχύει για όλους και μετά θα επικεντρώσουμε στο τι χρειάζονται τα παιδιά που δίνουν πανελλήνιες, για να μην την ‘πατήσουν’ από παράγοντα που δεν είχαν υπολογίσει.

Το πώς οι τροφές επηρεάζουν τη ψυχική υγεία εξαρτάται από

α) τη βιοχημική ατομικότητα μας (η χημεία -ο τρόπος που το σώμα ανταποκρίνεται και επεξεργάζεται τα θρεπτικά συστατικά και ο μεταβολισμός του σώματος κάθε ατόμου είναι μοναδικά),

β) γενετικές παραλλαγές (επηρεάζουν το πώς ανταποκρινόμαστε σε τροφές και θρεπτικά στοιχεία),

γ) επιγενετικούς παράγοντες (οι τροποποιήσεις στη γονιδιακή έκφραση που προκαλούνται από *περιβαλλοντικούς παράγοντες, μπορούν να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο το σώμα μας αντιδρά στα διατροφικά συστατικά),

δ) τη μικροχλωρίδα του εντέρου (αποτελείται από τρισεκατομμύρια μικροοργανισμούς στο πεπτικό σύστημα, παίζει καθοριστικό ρόλο στη ρύθμιση της λειτουργίας του εγκεφάλου και της ψυχικής υγείας),

στ) ψυχολογικούς και συναισθηματικούς παράγοντες (το άγχος, το comfort food, οι πολιτισμικές επιρροές και οι προσωπικές προτιμήσεις, μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά τις διατροφικές επιλογές και τις διατροφικές μας συμπεριφορές) και

ε) το συνολικό διατροφικό πρότυπο (το σωρευτικό αποτέλεσμα των συνολικών διατροφικών μας επιλογών επηρεάζει την ευημερία μας -όχι μόνο μεμονωμένα τρόφιμα).

Υπάρχουν ωστόσο, κάποιες τροφές που φαίνεται να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στη ψυχική υγεία όλων, εφόσον δεν υπάρχει μέτρο.

Η λίστα των τροφίμων που ‘χαλούν’ τη ψυχική μας υγεία

Ζαχαρούχα σνακ και επιδόρπια

Οι καραμέλες, τα μπισκότα, τα κέικ, τα γλυκά και άλλες γλυκές λιχουδιές που οδηγούν σε εκτόξευση και κατακρήμνιση του σακχάρου στο αίμα, μπορούν να επηρεάσουν τη διάθεση και τα επίπεδα της ενέργειας μας –σύμφωνα πάντα, με μελέτες.

H κατανάλωση φυσικής ζάχαρης (πχ αυτής που υπάρχει στα φρούτα) είναι πολύ διαφορετική από εκείνη που έχει η καραμέλα. Έρευνα διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που τρώνε φρούτα είναι λιγότερο πιθανό να αναφέρουν συμπτώματα κατάθλιψης.

Εξαιρετικά επεξεργασμένα κρέατα

Τα λουκάνικα, τα χοτ ντογκ και τα αλλαντικά συχνά περιέχουν ανθυγιεινά πρόσθετα, υψηλά επίπεδα νατρίου και συντηρητικά. Η υπερβολική κατανάλωση έχει συσχετιστεί με υψηλότερο κίνδυνο κατάθλιψης και άλλων προβλημάτων ψυχικής υγείας.

Πώς; Τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα μπορούν να αλλάξουν τα βακτήρια στο έντερο. Αυτό το βακτήριο αλληλεπιδρά με το ανοσοποιητικό μας σύστημα και οδηγεί σε χρόνια φλεγμονή. Η φλεγμονή μπορεί να προκαλέσει φούσκωμα, όπως μπορεί και να συμβάλει στην κατάθλιψη.

Ο πιστοποιημένος Προηγμένος Σύμβουλος Αλκοόλ και Άλλων Ουσιών και κλινικός επαγγελματίας σύμβουλος, Matt Glowiak εξήγησε ότι “ακόμη και οι ‘πιο υγιεινές επιλογές’ στον διάδρομο κατεψυγμένων τροφίμων μπορούν να οδηγήσουν σε σημάδια κατάθλιψης.

Συμβάλλουν στη φλεγμονή στο έντερο, όπου παράγεται η περισσότερη σεροτονίνη (βλ. νευροδιαβιβαστής χαράς). Όταν η σεροτονίνη διακυβεύεται, το ίδιο συμβαίνει και με την ψυχική υγεία.

Με την κατανάλωση ‘υγιεινών’ κατεψυγμένων δείπνων, νιώθεις ότι τρως ένα υγιεινό πράγμα και έχεις βραχυπρόθεσμα περισσότερη ενέργεια, πριν συντριβεί και εμφανιστεί συνδυασμός ήπιας κατάθλιψης και άγχους”.

Fast food

Συχνά περιέχουν υψηλές ποσότητες ανθυγιεινών λιπαρών, νατρίου και πρόσθετων σακχάρων. Η τακτική κατανάλωση έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο κατάθλιψης και άγχους. Όταν δεν υπάρχει μέτρο, το ‘πρόχειρο φαγητό’ μπορεί να προκαλέσει ουκ ολίγα θέματα.

Χαρακτηριστικά, σε πρώτο χρόνο διασπάται γρήγορα και έτσι προκαλεί ταχεία αύξηση του σακχάρου στο αίμα, λόγω των επεξεργασμένων υδατανθράκων και της πρόσθετης ζάχαρης. Με τη σειρά του, αυτό προκαλεί ένα ασυνήθιστα μεγάλο ‘κύμα’ ινσουλίνης, με αποτέλεσμα την πτώση του σακχάρου. Έτσι, αισθανόμαστε κουρασμένοι. Η δε, ινσουλίνη προάγει περαιτέρω πείνα σε σύντομο χρονικό διάστημα μετά το γεύμα.

Η μακροπρόθεσμη κατάχρηση μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο παχυσαρκίας, αντίστασης στην ινσουλίνης, διαβήτη τύπου 2 και διαφόρων καρδιαγγειακών συνθηκών.

Τηγανητά φαγητά

Μαγειρεύονται συχνά σε ανθυγιεινά έλαια που περιέχουν τρανς λιπαρά. Ο Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων ορίζει αυτά τα λιπαρά ως “ακόρεστα λιπαρά οξέα που περιέχουν τουλάχιστον ένα διπλό δεσμό στη μορφή τρανς. Υπάρχουν τρανς λιπαρά τα οποία απαντώνται “φυσικά” σε κάποια τρόφιμα αλλά και αυτά που είναι “βιομηχανικώς παραγόμενα”.

Στη φύση, υπάρχουν τρανς λιπαρά σε μικρές ποσότητες στο λίπος του γάλακτος και του κρέατος. Επομένως, ο αντίκτυπός τους στην υγεία είναι σχετικά μικρός.

Αντίθετα, τα έλαια που έχουν υδρογονωθεί μερικώς, για καθαρά τεχνολογικούς σκοπούς, μπορεί να περιέχουν τρανς λιπαρά (βιομηχανικώς παραγόμενα τρανς λιπαρά) σε πολύ μεγαλύτερες ποσότητες, έως και 60% επί του ολικού λίπους ανάλογα με τον βαθμό αλλά και τον τρόπο υδρογόνωσης (π.χ. καταλύτες, κτλ) και την όποια περαιτέρω επεξεργασία έχουν υποστεί”.

Η υψηλή κατανάλωση τρανς λιπαρών έχει συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο κατάθλιψης και γνωστικής έκπτωσης.

Αεριούχα και ζαχαρούχα ποτά

Τα αναψυκτικά με ζάχαρη, τα ενεργειακά ποτά και ορισμένοι χυμοί φρούτων, έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε πρόσθετα σάκχαρα. Η τακτική κατανάλωση έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο κατάθλιψης και επηρεάζει αρνητικά τη συνολική ψυχική ευεξία.

Πολλά από τα αναψυκτικά διαίτης περιέχουν φαινυλαλανίνη που είναι πρόσθετη χημική ουσία, γνωστή για την αναστάτωση που προκαλεί στη νευροχημεία του εγκεφάλου “σταματώντας τη σωστή παραγωγή σεροτονίνης και ντοπαμίνης, δύο μορίων που χρειαζόμαστε για καλή διάθεση”.

Τεχνητά γλυκαντικά

Η ασπαρτάμη, η σακχαρίνη και η σουκραλόζη βρίσκονται συνήθως σε αναψυκτικά διαίτης, προϊόντα χωρίς ζάχαρη και σνακ με λίγες θερμίδες. Μολονότι η έρευνα δεν έχει καταλήξει κάπου, υπάρχουν μελέτες που προτείνουν ότι αυτά τα γλυκαντικά ενδέχεται να συμβάλλουν σε διαταραχές της διάθεσης και να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία.

Μπορείς να διαβάσεις λεπτομερώς τι ισχύει για τα γλυκαντικά -σε σύγκριση και με τη ζάχαρη. Πρόχειρα θα σου πω ότι η ασπαρτάμη είναι νευροτοξίνη που μπορεί να αυξήσει τις ορμόνες του στρες, όπως η κορτιζόλη.

Σνακ με υψηλή περιεκτικότητα σε νάτριο

Τα αλμυρά σνακ, όπως είναι τα πατατάκια, τα κουλούρια και οι αλατισμένοι ξηροί καρποί είναι συχνά πλούσια σε νάτριο. Η υπερβολική κατανάλωση μπορεί να επηρεάσει την αρτηριακή πίεση, να βλάψει τη γνωστική λειτουργία και να επηρεάσει αρνητικά την ψυχική υγεία.

Αλκοόλ

Η υπερβολική κατανάλωση διαταράσσει την ισορροπία των νευροδιαβιβαστών στον εγκέφαλο, οδηγώντας σε συμπτώματα κατάθλιψης και αυξάνοντας τον κίνδυνο διαταραχών ψυχικής υγείας και δη αναφέρεται στην περίοδο που το σώμα μας αναρρώνει από hangover είναι αυξημένη η ορμόνη του στρες (κορτιζόλη).