ΓΙΑΤΙ ΑΓΑΠΑΜΕ ΤΟΣΟ ΠΟΛΥ ΤΟΥΣ ΑΠΑΤΕΩΝΕΣ ΣΤΗΝ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ;

“Το άρθρο μου είναι για την απάτη που είναι το Αμερικανικό Όνειρο στον 21ο αιώνα. Μιλάω για την κλοπή των ιδανικών μας, τη ληστεία μίας Προεδρίας, τα δεσμά στις γυναικείες φιλοδοξίες. Έχει να κάνει με το γιατί η κουλτούρα της απάτης είναι εδώ για να μείνει”. Αυτά έλεγε η Vivian Kent, η δημοσιογράφος που έπλασε η Shonda Rhimes στο “Inventing Anna”, στην προσπάθειά της να πείσει τα αφεντικά της στο New York Magazine να της επιτρέψουν να γράψει για την Anna Delvey.

Ο χαρακτήρας της Vivian στο “Inventing Anna” δεν είναι αληθινός, βασίστηκε όμως στην πραγματική Jessica Pressler του New York Magazine που είχε γράψει το προφίλ της Delvey στο περιοδικό. Το άρθρο της έκανε παγκόσμια αίσθηση προσελκύοντας εκατομμύρια προβολές από όλο τον κόσμο και εμπνέοντας τη διασκευή του Netflix με την πένα της Shonda Rhimes, και με τη Delvey (ή Anna Sorokin όπως είναι το αληθινό της όνομα) να καταδικάζεται για κατηγορίες απάτης επειδή απέσπασε εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια από πλούσιους Νεοϋορκέζους.

Στο τελευταίο επεισόδιο του “Inventing Anna”, όταν το άρθρο εκτινάσσει τις πωλήσεις του περιοδικού, οι συνάδελφοι της Kent αναφέρουν πως τα τηλέφωνά τους χτυπούσαν διαρκώς, με όσους καλούσαν να ζητούν την άποψή της για την έτερη πασίγνωστη απατεώνισσα, την Elizabeth Holmes. Ποτέ δεν είχαν δει ξανά, έλεγαν, τα εκατομμύρια των unique impressions που είχαν συγκεντρωθεί για το άρθρο και ήταν έτοιμοι να αρχίσουν το brainstorming για την επόμενη ανάλυση της Kent.

Η Kent, λοιπόν, είχε δίκιο: η κουλτούρα της απάτης είχε έρθει για να μείνει, προαναγγέλλοντας μία νέα εποχή στην αχόρταγη εμμονή μας με το αληθινό έγκλημα (true crime) στην ποπ κουλτούρα. Με το “Inventing Anna”, το “Tinder Swindler” και το “The Dropout”, και ορισμένα από τα παλαιότερα true crime με απατεώνες όπως το “Fyre: The Greatest Party That Never Happened” ή το “Dirty Money”. Ήταν λίστα όλα αυτά, κοντεύουν να γίνουν πάπυρος.

Γιατί όμως αγαπάμε τόσο τους απατεώνες στην τηλεόραση;

Καταρχάς γιατί μας κάνουν πιο εύκολη την υπόθεση της ενοχικότητας. Η κριτική που ασκείται πολύ συχνά και πολύ δίκαια στο true crime, είναι πως ως είδος βασίζεται συνήθως στην εργαλειοποίηση πολύ πραγματικών τραυμάτων, απωλειών και θυμάτων για να κερδίσει σε δημοτικότητα. Φωτογραφίες δολοφονημένων ανθρώπων παρουσιάζονται ως σοκ για το σοκ. Σίριαλ κίλερ προτεραιοποιούνται με τα θύματα να γίνονται αστερίσκοι. Ένα από τα πιο επιτυχημένα podcasts των Ηνωμένων Πολιτειών ονομάζεται “My Favorite Murder” (Ο Αγαπημένος Μου Φόνος). Για πυτζάμες μιλάμε ή για ανθρώπους που έχασαν τη ζωή τους;

Το τεράστιο true crime κύμα των τελευταίων ετών όμως έφερε μαζί του και μία επανεκτίμηση. Θέλουμε ένα “Night Stalker” ή ένα “I’ll Be Gone in the Dark”; Ένα “Don’t Fuck With Cats” ή ένα “Procession”; Πολλοί από τους θεατές, μεταξύ και των σούπερ φαν του true crime ακόμα, ξέρουν πλέον τη διαφορά και μπορεί να νιώσουν ένοχα με την απόλαυσή τους. Οι απατεώνες όμως είναι χαλαροί.

“Οι απατεώνες δεν είναι βίαιοι εγκληματίες. Δεν είναι άνθρωποι που θα δολοφονήσουν”, έχει πει στη Huffington Post η Maria Konnikova, ψυχολόγος και συγγραφέας του “The Confidence Game”. “Συχνά δεν είναι καν άνθρωποι που παραβιάζουν τον νόμο με τους παραδοσιακούς εγκληματικούς τρόπους […] Πολλές φορές αυτό που συμβαίνει εν τέλει είναι πως ορισμένοι απατεώνες δεν παραβιάζουν ποτέ το νόμο. Απλά ζητούν πράγματα και οι άνθρωποι τους τα δίνουν”.

Σε πολύ πρακτικούς όρους, η Elizabeth Holmes και ο Tinder Swindler δε λήστεψαν κανέναν. Αυτός είναι και ο λόγος που ο δεύτερος δεν είναι αυτή τη στιγμή στη φυλακή. Τα θύματά του τού έδιναν οικειοθελώς τα χρήματά τους.

“Μπορείς πραγματικά να αγνοήσεις το θύμα και να επικεντρωθείς στο πόσο έξυπνος, χαρισματικός και γοητευτικός και τολμηρός είναι ο απατεώνας”, συνέχισε η Konnikova προσθέτοντας πως αυτή η συνθήκη αφαιρεί την ενοχή του να θαυμάζεις καταφρόνητους ανθρώπους. Βοηθάει και η συχνά νεαρή τους ηλικία στην περιέργειά μας.

“Είναι σχεδόν σαν να είναι παιδιά-θαύματα της κοινωνιοπάθειας. Αντί να είσαι μαέστρος βιολονίστας, είσαι μαέστρος απατεώνα”, επεσήμανε στο ίδιο άρθρο ο John Oldham, καθηγητής ψυχιατρικής στο Baylor College of Medicine. “Δεν έχουν την εμπειρία μίας κανονικής δουλειάς που θα οδηγούσε σε προαγωγή. Επινόησαν απλώς αυτές τις απάτες χωρίς πολλές πρόβες και εκτοξεύτηκαν στην κορυφή. Αυτό έρχεται και προσθέτει στην ίντριγκα και στη διεστραμμένη έλξη που μας ασκούν”.

Έπειτα νιώθουμε πιο έξυπνοι που δε βρεθήκαμε στη θέση των θυμάτων. “Θέλουμε να μάθουμε κάθε λεπτομέρεια γιατί μας βοηθά να χαιρόμαστε και να λέμε ότι δεν είμαστε εμείς τα θύματα”, εξηγεί η συγγραφέας. “Δεν έπεσα στην παγίδα αλλά χαχα, κοίτα όλους αυτούς τους έξυπνους τύπους που την πάτησαν. Αλλά όχι εγώ!”.

Και αν ζηλεύουμε και λίγο τους απατεώνες;

“Υπάρχει αυτή η σκέψη του τύπου, δεν ήταν μία καουμπόικη περιπέτεια τώρα αυτή”, προσθέτει ο Oldham. “Μακάρι να μπορούσα να είμαι τόσο θρασύς [εύχονται], όχι τόσο δέσμιος της συνείδησής μου, των ανησυχιών και των αναστολών μου”.

“Τόσοι άνθρωποι έχουν χαμηλή αυτοπεποίθηση, αντιμετωπίζουν αισθήματα ανεπάρκειας και φόβο ότι δεν αξίζουν περισσότερα στη ζωή τους ή το να αισθάνονται καλά με τον εαυτό τους», αναλύει η Sharon Packer, ψυχίατρος στη Νέα Υόρκη. «Αλλά οι απατεώνες είναι το αντίθετο κατά κάποιο τρόπο. Έχουν τέτοιο θράσος, τέτοια αυτοπεποίθηση που νομίζουν ότι μπορούν να ξεφύγουν από τις συνέπειες. Οπότε είναι ωραίο να τους βλέπεις να το πληρώνουν τελικά”.

Για κάποιους ή και για όλους τους παραπάνω λόγους, πιθανώς θα απολαύσεις τους παρακάτω απατεώνες στις σειρές ή τις ταινίες τους:

Inventing Anna

Το ποδαρικό της Shondaland στο Netflix έγινε με το Bridgerton, η ίδια η Shonda Rhimes όμως δεν έγραψε κανένα από τα σενάριά του. Για την ακρίβεια, έχει να γράψει σενάριο από το φινάλε του “Scandal” το 2018. Σε αυτή τη σειρά όμως θα είναι ξανά showrunner με τη βούλα, αλλά και βασική σεναριογράφος.

Το “Inventing Anna” αφορά την πραγματική περίπτωση μίας νεαρής γυναίκας που εξαπάτησε την υψηλή κοινωνία της Νέας Υόρκης υιοθετώντας την ταυτότητα μίας Γερμανίδας κληρονόμου, φεσώνοντας φίλες, τράπεζες και συνεργάτες που τελικά την είδαν να καταδικάζεται για απάτη. Πρωταγωνίστρια της μίνι σειράς είναι η βραβευμένη με Emmy Julia Garner, ενώ μαζί της βλέπουμε τις Anna Chlumsky και Laverne Cox.

Η απόφαση της Rhimes να πει την ιστορία κυρίως μέσα από τη ματιά της δημοσιογράφου που κάλυψε την υπόθεση της Delvey είναι σωστή γιατί δίνει περισσότερα επίπεδα στην αφήγηση και κρατά την απαραίτητη απόσταση από την εγκληματία. Στα τελευταία δύο επεισόδια η σειρά εκτροχιάζεται στην προσπάθειά της να δικαιώσει ξαφνικά την Delvey μετατρέποντάς τη σε #girlboss, όμως συνολικά παραμένει fun. Αν είχε 3 επεισόδια λιγότερα και δεν ήταν σχεδόν μία ώρα το καθένα, θα ήταν ακόμα καλύτερη.

The Tinder Swindler

Το “Tinder Swindler” αφηγείται τη συγκλονιστική πραγματική ιστορία ενός δημιουργικού απατεώνα που παρίστανε τον δισεκατομμυριούχο πλεϊμπόι στο Tinder και στις γυναίκες που αποφάσισαν να τον οδηγήσουν στη δικαιοσύνη. Η κατάληξη της υπόθεσης είναι εξοργιστική.

Bad Vegan: Fame. Fraud. Fugitives

Μία καταξιωμένη ιδιοκτήτρια vegan εστιατορίου, του μεγαλύτερου στον κόσμο κάποια στιγμή κιόλας, η Sarma Melngailis, παντρεύεται έναν μυστηριώδη άντρα που ισχυρίζεται ότι θα κάνει τον σκύλο της αθάνατο – αρκεί να κάνει ό,τι ακριβώς της υπαγορεύσει. Πώς κατέληξε η Melngailis, από βασίλισσα της vegan κουζίνας σε φυγάς;

Αυτό θα εξερευνήσει η σειρά-ντοκιμαντέρ “Bad Vegan” σε τέσσερα επεισόδια. Σκέψου “Tinder Swindler”, αλλά σε πολύ, πολύ μεγαλύτερη κλίμακα.

The Dropout

Η Amanda Seyfried παίζει την Elizabeth Holmes στο “The Dropout”. Μια μίνι σειρά που βασίζεται στην απάτη της Holmes μέσω της Theranos, μίας αμερικανικής εταιρείας τεχνολογίας υγείας που έγδυσε δισεκατομμύρια δολάρια από τους επενδυτές της, αφού ισχυριζόταν ότι είχε φέρει επανάσταση απλοποιώντας τις διαδικασίες αιματολογικών εξετάσεων. Αυτό που ακολούθησε περιλαμβάνει χρόνια αγωγών και κυρώσεων που συνεχίζονται μέχρι σήμερα.

Fyre: The Greatest Party That Never Happened

Το Fyre Festival έχει μία σύντομη αναφορά στο “Inventing Anna” γιατί η Anna Delvey είχε μείνει με τον ιδρυτή της εκδήλωσης, τον Billy McFarland. Αν σου αρέσουν οι ιστορίες γιγάντιας απάτης, το Fyre Festival είναι ίσως η μεγαλύτερη στην ιστορία. Θα ήταν, υποτίθεται, το καλύτερο φεστιβάλ που θα είχε δει ποτέ ο κόσμος σε ένα όμορφο νησί στις Μπαχάμες. Ο McFarland το είχε αποκαλέσει “το μεγαλύτερο γεγονός της δεκαετίας, στο υπόσχομαι” και τα διαφημιστικά βίντεο έδειχναν υπέροχα μοντέλα του Instagram να παρελαύνουν στις παραλίες, να κάνουν πάρτι και να τρώνε απίστευτα γεύματα. Αλλά αυτό που υποδέχτηκε τους ανθρώπους που έφτασαν εκεί ήταν μια σκηνή καταστροφής: κατάρρευση σκηνών, μουσκεμένα στρώματα, φέτες του τοστ με τοματίνια, γενικά κανένα φεστιβάλ. Το ντοκιμαντέρ του Netflix αφηγείται το φιασκο και την πορεία ως εκεί.

Dirty Money

Το “Dirty Money” δε λύνει κάποιο μυστήριο αφήνοντας το στόμα σου ανοιχτό. Κάθε ξεχωριστή υπόθεση που αναλύει ανά επεισόδιο, από το σκάνδαλο της Volkswagen μέχρι την ανάμειξη της HSBC με καρτέλ ναρκωτικών, έχει λίγο-πολύ γνωστή καλυφθεί από τον παγκόσμιο Τύπο. Όπως όμως απέδειξε και το “Going Clear” των τριών τηλεοπτικών βραβείων Emmy, το έτερο ντοκιμαντέρ του Alex Gibney που μίλησε για τις γνώριμες πρακτικές της Σαϊεντολογίας, σημασία δεν έχει να παίρνεις τον θεατή από το χέρι για να τον πας από το κουτί Α στην κουρτίνα Β. Σε μια πραγματικά καθηλωτική δουλειά, το κοινό θα διευρύνει τον ορίζοντά του μπροστά σε ερωτήσεις που μπορεί να αλλάξουν ακόμα και την κοσμοθεωρία του.

Sour Grapes

Μυστήριο και αλκοόλ είναι έννοιες που έχουν πάει συχνά χέρι-χέρι, ειδικά μετά από μία κουραστική βραδινή έξοδο.Το “Sour Grapes” ακολουθεί τη ζωή του Rudy Kurniawan, ενός εκ των γνωστότερων ειδικών και συλλεκτών κρασιού που κατέληξε να χτίσει μια ολόκληρη βιομηχανία πολλών εκατομμυρίων δολαρίων και να εξαπατήσει μερικούς από τους πιο ισχυρούς άνδρες στον κόσμο.

Οι πολλαπλές του ταυτότητες και η εξαπάτηση ισχυρών ανθρώπων οδήγησε στην εμπλοκή του FBI και στην επίδραση πάνω σε μία ήδη επιβαρυμένη οικονομία στην Ινδονησία.

The Puppet Master

Σειρά-ντοκιμαντέρ αληθινού εγκλήματος για τη ζωή και τα εγκλήματα του Robert Hendy-Freegard. Ο απατεώνας είχε αποσπάσει από τουλάχιστον επτά γυναίκες και έναν άνδρα από σχεδόν ένα εκατομμύριο λίρες, και τα εγκλήματά του είχαν μείνει απαρατήρητα επί χρόνια.

Η δράση του ξεκίνησε το 1992, όταν έλεγε στους ανθρώπους που γνώριζε ότι εργαζόταν για τις μυστικές υπηρεσίες του MI5. Τα θύματά του πίστευαν ότι ήταν συνεργοί σε εξαιρετικά περίπλοκες επιχειρήσεις μυστικών υπηρεσιών και οι οικογένειές τους θα διέτρεχαν σοβαρό κίνδυνο εάν δεν υπάκουαν.

The Serpent

Ο Tahar Rahim διένυσε ένα απροσδόκητα καλό award season πέρσι. Η ερμηνεία του στον “Μαυριτανό” με την Jodie Foster τον οδήγησε στις Χρυσές Σφαίρες και σε μία ακόμη υποψηφιότητα Α΄Ανδρικού στα βραβεία της Βρετανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου και Τηλεόρασης (BAFTA).

Στη μίνι σειρά “The Serpent”, μία συμπαραγωγή του BBC με το Netflix που βασίζεται σε αληθινά γεγονότα, υποδύεται τον Charles Sobhraj. Έναν δολοφόνο που στόχευε νεαρούς τουρίστες μαζί με τη σύντροφό του (Jenna Coleman) κατά την περίοδο 1975–1976, προσποιούμενος έναν έμπορο πολύτιμων λίθων. Όταν ένας διπλωμάτης της ολλανδικής πρεσβείας στη Μπανγκόκ Herman Knippenberg (Billy Howle) βρίσκεται άθελά του μπλεγμένος στον ιστό του Sobhraj, η αλυσιδωτή αντίδραση που θα ακολουθήσει θα τον μετατρέψει στον Νο.1 καταζητούμενο της Interpol.

Dirty John

Όταν το “Dirty John” ήταν true crime podcast, είχε καθηλώσει 25 εκατομμύρια ακροατές. Όταν έγινε σειρά με τον Eric Bana και την Connie Britton τα πήγε πολύ καλά από τη συχνότητα του Bravo και τελικά άνοιξε τα φτερά του για τον υπόλοιπο πλανήτη από το Netflix. Η πραγματική, αδιανόητη ιστορία ακολουθεί τη Debra, μια εύπιστη γυναίκα που εξαπατάται από έναν αναισθησιολόγο με στόχο να της κλέψει την περιουσία.

Art and Craft

Το “Art and Craft” ερευνά την ιστορία του Mark Landis, τον απατεώνα που πόζαρε ως φιλάνθρωπος δωρητής για μεγάλο μέρος της καριέρας του.

Απολαμβάνοντας την εντυπωσιακή καριέρα 30 ετών του πιο παραγωγικού πλαστογράφου τέχνης στις Ηνωμένες Πολιτείες, η σειρά αφηγείται μία ιστορία που συνδυάζει τέχνη, χρήματα και έναν μαεστρικό απατεώνα. Αντιγράφοντας τα στιλ του Πικάσο, των καλλιτεχνών του 15ου αιώνα, ή ακόμη και του Walt Disney, ο απατεώνας θα αντιμετωπίσει ίδια του την κληρονομιά σε ένα συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ.